Sivarai Gwauhamata Tanona Amo
Genesareta—‘Namo Herea bona Mai Hairai’
“Genesareta Gohuna ena kone, unai tano ladana be Genesareta, be namo herea bona mai hairai toana. Ena tano be namo herea dainai unuseniai tubutubu gaudia iboudiai idia tubu namonamo, bona unai tano taudia be gau iboudiai idia hadoa: hodahoda ena siahu bona ena keru be hegeregere gau idauidau momo idia tubutubu namonamo totona. . . . Ita hoa badina unai tano dekenai huahua idauidau momo idia tubu; bona lagani ena nega ibounai lalonai idia tubu. . . . Unai tano ia dairia sinavaina be mai goada momokani.”
Unai hereva amo, sivarai ia torea tauna Josephus ese Galilea Gohuna ena northwest konena dekenai ia noho taorana ia herevalaia. Atai dekenai idia noho foto haida dainai reana oi itaia diba unai taora dekenai idia tubu gaudia be momo herea, unai be Galilea ena tubutubu momo gabuna ta.a Idau nega lalonai unai gabu be mai anina bada dainai Evanelia torea tauna Luka ese unai tano badinai ia noho tadi lasi davarana ia gwauraia “Genesareta gohu.”—Luka 5:1.
Iesu be unai tano dekenai ia mai bona tatau hani ia davaria, idia be iena aposetolo taudia ai idia lao, ena sivarai ia gwauraia neganai, ia ese unai tano ena ladana unai bamona ia gwauraia. Idia be biru taudia, a? Tano namona dekenai vine, walnut, olive, eiava suke idia hadoa, a? Lasi. Unai gaudia momo idia tubu Genesareta Taorana dekenai, to unai tatau be haoda taudia, bona unai gaukara idia karaia ena badina ita diba be auka lasi.
Ita laloa unai taorana dekenai davara dekenai idia lao sinavaidia lalonai tubutubu gaudia namodia idia noho bona unai be gwarume edia aniani namona. Unai dainai unai sinavaidia lalonai be gwarume idauidau momo herea, bona unai dainai haoda gaukara badana ia vara. Petro bona Andrea be unai gabu dekenai haoda gaukara idia karaia, bona Iakobo bona Ioane, haoda tauna Sebedeo ena natudia, be haoda taudia danu.—Mataio 4:18-22; Luka 5:2-11.
Nega momo idia haoda dalana be bouti amo reke idia negea. Iesu ia mai kahirakahira neganai Petro bona Andrea be unai bamona idia karaia. Reke latana ta be davara dekenai idia negea. Reke ena isena dekenai au haida idia atoa bona unai amo reke ia hure diba, bona reke ena henuna kahana ai metau gaudia ese reke ia veria diho davara ranuna henuna miri dekenai. Gwarume momo be unai bamona reke amo idia abia diba. Gabeai bouti dekenai reke idia veria daekau eiava kone dekenai idia veria lao bona gwarume idia kokia kone miri dekenai. Idia ania diba gwarumedia be idia ania diba lasi gwarumedia amo idia hapararaidia. Luka 5:4-7 bona Ioane 21:6-11 lalonai sivarai idia torea maoromaoro dalana oi laloa. Oi laloatao Iesu be reke be ena parabole lalonai ia gwauraia neganai, unai haoda dalana ia herevalaia, ani? (Mataio 13:47, 48) Ma danu, Mataio 4:21 ese ia hahedinaraia nega momo nadi eiava gwarume ese reke idia darea dainai haoda taudia be nega idia atoa edia reke idia turia lou totona.
Bema Genesareta konena dekenai oi lao, reana Iesu ena hesiai gaukara ia karaia gabudia haida do oi itaia. Gabu ta be rei bada ia tubu ororona ta, taunimanima momo idia laloa unuseniai Iesu be iena haroro badana ororo dekenai ia karaia. Reana unai gabu idia gwauraia be Evanelia ena sivarai amo ia idau lasi, badina Iesu be unai haroro ia henia neganai ia be Genesareta Taorana kahirakahira ai ia noho.—Mataio 5:1–7:29; Luka 6:17–7:1.
Gabu ma ta idia gwauraia to edia hereva be Bible ena hereva momokani hegeregerena lasi. Unai gabu dekenai dubu ta do oi itaia, taunimanima idia gwau unai gabu dekenai Iesu be paraoa 7 bona gwarume haida amo taunimanima 4,000 ia ubudia. (Mataio 15:32-38; Mareko 8:1-9) Mareko ia gwau lasi unai kara be Genesareta Kourana dekenai ia vara, to ia gwau unai be “Hanua Gwauta tanona” dekenai ia vara, unai gabu be kilomita 11 davara ena kahana dekenai ia noho.—Mareko 7:31.
Mataio bona Mareko idia gwau unai hoa karana ia karaia murinai, Iesu be bouti amo ia lao Magadana, eiava Dalmanuta, dekenai. (Mataio 15:39; Mareko 8:10) Diba taudia idia gwau unai gabu be Magadala (Migdal), unai be Genesareta Taorana ena south kahanai, Tiberia ia lao dalana dekenai. The Macmillan Bible Atlas ena hereva hegeregerena, Magadala “ena gaukara badana be gwarume idia hegaegaelaia idia bodaga garina.” Unai gabu unai gohu lalonai gwarume momo idia abia dainai unai gaukara be reana gaukara namona bona moni bada idia abia diba.
Ita laloa gauna ma ta be, 1985 ia lao 1986 lalonai medu be momo lasi dainai, Galilea Gohuna ena ranu ia diho, bona gohu ena miri bada ia hedinarai. Genesareta Taorana kahirakahira dekenai, tatau rua be bouti ta idau negai gauna idia davaria. Idau negai gaudia tahua totona tano idia geia taudia be unai haoda gaukara au boutina idia davaria neganai, idia gwau ena lagani be hegeregere Iesu be Genesareta Gohuna bona Taorana ai ia vadivadi negana.
[Footnotes]
a Lagani 1992 Calendar of Jehovah’s Witnesses lalonai ia noho kala foto badana oi itaia.
[Picture Credit Line on page 24]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line on page 24]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line on page 25]
Garo Nalbandian
[Picture Credit Line on page 25]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.