“Hereva Momokani Bona Maino Do Umui Ura Henia”!
“Siahu Ibounai Lohiabada ese inai hereva Sekaraia dekenai ia henia: ‘. . . Hereva momokani bona maino do umui ura henia.’ ”—SEKARAIA 8:18, 19.
“TANOBADA be nega ta maino ia abia lasi. Hanaihanai gabu ta ai—bona nega momo gabu momo nega tamona ai—tuari ia vara.” Profesa Milton Mayer, University of Massachusetts, U.S.A., tauna, be unai bamona ia hereva. Madi, taunimanima edia noho dikana ia herevalaia unai! Momokani, taunimanima be maino idia ura henia. Politikol taudia ese dala idauidau amo maino idia havaraia toho. Roma basileiana ia goada neganai Roma ena Maino negana idia havaraia, bona Cold War (bese badadia idia inai heheni) neganai “Hadikaia Ore Heheni” karana idia taravatua. To, edia gaukara ibounai ena anina ia vara lasi. Unai be lagani handred momo gunanai Isaia ia hereva bamona, ia gwau: “Edia tanobada ena ladanai, maino idia karaia gwauraia taudia, be idia taitai bada.” (Isaia 33:7) Badina be dahaka ia be unai bamona?
2 Badina be noho daudau mainona be badu bona mataganigani amo ia vara lasi, to hereva momokani amo ia vara. Maino be hereva koikoi amo ia vara diba lasi. Unai dainai Iehova ese idaunegai Israelana be do ia haginia lou bona maino do ia henia gwauhamatana ia gwauraia neganai, ia gwau: “Lau ese Ierusalema ena maino do lau habadaia, sinavai bamona.” (Isaia 66:12) Inai tanobada ena dirava, Satani Diabolo, be “alaia tauna,” bona “koikoi tauna, bona ia be koikoi ibounai edia tamana.” (Ioane 8:44; 2 Korinto 4:4) Tanobada mai ena dirava unai bamona lalonai, maino be edena bamona ia vara diba?
3 To, hoa gauna be inai: Iehova ese ena orea taudia be Satani ena tanobada, tuari ese ia hadikaia tanobadana, ai idia noho negana lalonai, maino ia henidia. (Ioane 17:16) Iehova ese Ieremia ena amo ia gwauraia gwauhamatana hegeregerena, lagani 537 B.C.E. ai ena abi-hidi besena be edia tano ai ia hanohodia lou, bena ‘maino bona noho namo’ ia henidia. (Ieremia 33:6) Bona inai dina gabedia lalonai, ena be dika badadia momo idia vara, guna idia vara gaudia edia dika idia hanaia, to Iehova ese ‘maino bona noho namo’ be iena orea taudia ia henidia edia “tano” lalonai, edia noho gabuna lauma dalana ai tanobada dekenai unai. (Isaia 66:8; Mataio 24:7-13; Apokalupo 6:1-8) Sekaraia karoa 8 ena hereva ma haida ita herevalaia lalonai, Dirava ese ia henia mainona bona hereva momokanina do ita laloa bada diba, bona do ita diba dahaka do ita karaia be namo, do ita dogoatao noho totona.
“Do Umui Laloa Goada”
4 Sekaraia karoa 8 lalonai Iehova ese ia gwauraia herevana namba 6 ita kamonai: “Siahu Ibounai Lohiabada ia gwau, ‘Do umui laloa goada bona gini goada noho. Inai egu Dubu ena badina nadi umui atoa neganai peroveta taudia edia hagoadaia hereva, be do umui laloa noho, bona do umui gaukara namonamo, egu Dubu haorea totona. Dubu Helaga do umui haginia hamatamaia lasi neganai, emui taunimanima edia gaukara be davana lasi, bona boromakau tau edia gaukara danu be davana lasi. Tau ta be ruma dekena amo ia raka lao, o raka mai diba lasi, taunimanima hadikaia taudia idia noho dainai. Badina be lau ese emui lalodia lau hadikaia, vadaeni taunimanima ta ta ibounai ese edia badibadinai tauna hadikaia dalana idia tahua noho.’ ”—Sekaraia 8:9, 10.
5 Ierusalema ai dubu helaga idia haginia lou negana ai, Sekaraia ese unai hereva ia gwauraia. Guna, Babulonia amo idia lou mai Israela taudia be haida ese edia lalona idia hamanokaia bena dubu haginia lou gaukarana idia hadokoa. Idia ese sibodia edia namo idia tahua, unai dainai Iehova ena amo hahenamo bona maino idia abia lasi. Ena be edia tano idia biru henia bona edia vain umadia idia naria, to anina momo idia abia lasi. (Hagai 1:3-6) Ia be hegeregere edia gaukara be “davana lasi.”
6 To dubu helaga idia haginia lou negana ai, Sekaraia ese unai Iuda taudia ia hagoadadia, do idia “laloa goada” bona Iehova tomadiho henia karana do idia tahua guna, idia gari lasi. Bema unai bamona do idia karaia, dahaka do ia vara? Iehova ia gwau: “Harihari lau ese inai bese lalonai do mauri noho taudia dekenai kara idauna do lau karaia, guna lau karaia bamona lasi. Lau, Siahu Ibounai Lohiabada lau hereva noho inai. Emui uhe be do idia tubu namo herea, emui vain ese huahua momo do idia atoa, emui tano ese uiti anina momo do ia havaraia, bona guba dekena amo medu namo herea do ia diho. Inai gau namodia ibounai be inai egu bese, do mauri noho taudia dekenai do lau henia. Iuda taudia bona Israela taudia e, guna umui be bese idauidau edia huanai, umui be dika havaraia gauna bamona, to lau ese umui do lau hamauria, vadaeni umui be namo havaraia gauna do umui lao. Unai dainai do umui goada, bona do umui gari lasi.” (Sekaraia 8:11-13) Bema Israela ia kara mai ena lalo-goada ida, namo do ia davaria diba. Guna, bese idauidau ese Israela be dika havaraia gauna idia gwauraia. To gabeai, Israela be namo havaraia gauna ai ia lao. Unai dainai ‘do idia laloa goada’ be namo!
7 Vadaeni, hari inai nega be edena bamona? Lagani 1919 be do lasi neganai, Iehova ena orea taudia edia lalona idia goada momokani lasi. Tanobada ibounai tuarina ginigunana amo idia gini siri vaitani lasi, bona toana be idia ura bada tau ta idia gavaia, idia ura maragi edia King, Iesu Keriso, idia gavaia. Unai dainai, haida edia lalodia idia manoka, badina be orea murimurinai bona lalonai taudia haida ese idia inai henidia. Bena, lagani 1919 ai, Iehova ena heduru amo edia lalona idia goada lou. (Sekaraia 4:6) Iehova ese maino ia henidia, bena namo bada idia davaria. Idia hanai laganidia 75 ai bona hesiai laganina 1995 ai idia karaia karadia ese unai idia hahedinaraia. Iehova ena Witness taudia ese bese abia isi karana, iduhu abia isi karana, taunimanima lalo-dika henia karana, bona inai henia karadia iboudiai idia dadaraia. (1 Ioane 3:14-18) Iehova ena lauma dubuna lalonai iena hesiai idia lao henia mai edia lalo-goada momokani ida. (Heberu 13:15; Apokalupo 7:15) Lagani 1995 ai, hora bilioni ta mai kahana lalodiai edia guba Tamana idia herevalaia taunimanima dekenai! Hua ta ta iboudiai Baibel stadi 4,865,060 idia karaia. Hua ta ta ai haroro taudia 663,521 bamona ese painia gaukarana idia karaia. Bema Kerisendom ena haroro taudia idia ura tomadiho goadalaia momokani oreana ta idia gwauraia neganai, nega haida idia ese Iehova ena Witness taudia idia gwauraia.
8 Edia lalo-goada dainai, Iehova ese ena orea taudia be maino uhena ia henidia, ‘edia uhe be do idia tubu namo herea.’ Unai uhe idia hadoa taudia ta ta iboudiai be do idia itaia, edia lalona ai bona edia mauri ai maino do ia tubu. Mai edia abidadama Keristani taudia ta ta iboudiai, Iehova ida bona edia Keristani bamodia ida maino idia gavaia taudia, ese Iehova ena ladana idia abia taudia edia hereva momokani bona maino idia abia. (1 Petero 3:11; ma danu Iamesi 3:18 itaia.) Unai be namo herea, ani?
“Do Umui Gari Lasi”
9 Iehova ese ia gwauraia herevana namba 7 be hari do ita duahia. Ia be dahaka? “Siahu Ibounai Lohiabada ia gwau, ‘Nega gunadia lalonai emui sene taudia ese lau idia habadua neganai, lau ese idia do lau hadikaia dalana lau palania, bona egu laloa lau giroa lasi, lau karaia momokani. Unai bamona danu, harihari lau ese Ierusalema bona Iuda taudia do lau hanamoa dalana do lau palania noho, bona egu laloa do lau giroa lasi. Unai dainai do umui gari lasi.’ ”—Sekaraia 8:14, 15.
10 Ena be tanobada ibounai tuarina negana lalonai Iehova ena orea taudia be lauma dalana ai idia karoho, to edia lalona ai idia ura do idia kara maoromaoro. Unai dainai, Iehova ese ia matahakani henidia murinai, dala idauna ta amo ia kara henidia. (Malaki 3:2-4) Hari inai negai, ita ese guna ia karaia karadia ita laloa lou bona idia dainai ia ita tanikiu henia bada. Momokani, ‘bese ibounai ese ita idia badu henia.’ (Mataio 24:9) Idia ese momo be dibura rumadia ai idia koua, bona haida be edia abidadama dainai idia mase. Nega momo taunimanima ese ita idia hesikulaia eiava idia badu henia. To ita gari lasi. Ita diba Iehova ena goada ese ita idia inai henia taudia, ita itaia diba bona ita itaia diba lasi taudia, edia goada ia hereaia. (Isaia 40:15; Efeso 6:10-13) Nega ibounai inai hereva do ita badinaia: “[Iehova] dekenai do umui abidadama henia. Do umui laloa goada, daradara lasi.”—Salamo 27:14.
“Umui ta ta Dekenai Hereva Momokani Sibona Do Umui Gwauraia”
11 Iehova ese ia henia hahenamodia do ita abia badabada totona, gau haida ita laloatao be namo. Sekaraia be Iehova ena hereva ia gwauraia, ia gwau: “Inai karadia do umui karaia: Umui ta ta dekenai hereva momokani sibona do umui gwauraia, bona emui kota lalonai kota maoromaoro, bona mai momokani danu do umui karaia. Unai bamona kota dekena amo, maino do umui havaraia. Umui ta ta ese emui badibadinai noho taudia do umui hadikaia dalana do umui tahua lasi, bona Lohiabada ena ladana dekenai hereva koikoi do umui gwauraia lasi. Lau Lohiabada ese unai kara ibounai dekenai lau badu henia noho momokani.”—Sekaraia 8:16, 17.
12 Iehova ese ita ia hagania, hereva momokani do ita gwauraia. (Efeso 4:15, 25) Palani dikadia idia laloa noho taudia, sibodia edia namo havaraia totona hereva momokani idia hunia taudia, bona gwauhamata koikoidia idia gwauraia taudia edia guriguri be ia kamonai henia lasi. (Aonega Herevadia 28:9) Ia ese hereva momokani negea karana ia inai henia, unai dainai ia ura ita ese Baibel ena hereva momokani ita dogoatao. (Salamo 25:5; 2 Ioane 9-11) Inai danu, elda taudia idia hahemaoro neganai namona be edia sisiba herevadia bona edia hahemaoro herevana be Baibel ena hereva momokani hegeregerena, sibodia edia lalohadai hegeregerena lasi; unai amo idia ese tau badadia, Israela ena hanua edia ikoukou badinai idia helai taudia, edia kara idia tohotohoa. (Ioane 17:17) Idia be mamoe naria Keristani taudia dainai, Iehova ia ura ‘kota dekena amo maino do idia havaraia,’ idia badu heheni taudia bogaragidiai maino do idia havaraia lou bona edia kerere amo idia helalo-kerehai taudia do idia durudia, Iehova ida maino do idia karaia lou totona. (Iamesi 5:14, 15; Iuda 23) Unai neganai danu, kongregesen ena maino idia naria, unai dainai mai edia ura ida kara dika idia goadalaia noho bona kongregesen ena maino idia hadikaia taudia, be kongregesen amo idia atoa siri.—1 Korinto 6:9, 10.
‘Moale Negadia’
13 Hari, hereva badana namba 8 ita kamonai: “Siahu Ibounai Lohiabada ese inai hereva Sekaraia dekenai ia henia: ‘Unai aniani ania lasi taravatu naria karadia, hua namba 4, hua namba 5, hua namba 7, bona hua namba 10 lalonai umui karaia noho gaudia, be Iuda taudia edia moale aria negadia do umui halaoa. Unai dainai, hereva momokani bona maino do umui ura henia.” (Sekaraia 8:19) Mose ena Taravatu henunai idia noho Israela taudia be Kara Dika ena Davana Karaia Dinana ai idia anivaga, unai amo edia kara dika dainai idia lalohisihisi toana idia hahedinaraia. (Levitiko 16:29-31) Sekaraia ese ia gwauraia anivaga negadia hani idia badinaia, Babulonia ese Ierusalema ia halusia bona ia hadikaia ore neganai idia vara karadia idia taitailaia totona. (2 King Taudia 25:1-4, 8, 9, 22-26) To dubu helaga idia haginia lou bona Ierusalema idia noholaia lou neganai, edia taitai idia hadokoa bena idia moale, bona unai anivaga negadia be moale ariadia negadia ai idia lao.
14 Sekaraia ese ia gwauraia anivagadia bona Taravatu ese ia gwauraia anivagadia be hari inai negai ita badinaia lasi. Iesu ese ena mauri ia henia iseda kara dika dainai, unai dainai ita ese Kara Dika ena Davana Karaia Dinana hereana ena hahenamo ita abia noho. Iesu ese iseda kara dika koudia karana ena toana sibona ia karaia lasi, to ia koudia vaitani. (Heberu 9:6-14) Hahelaga Tauna, Iesu Keriso, guba ai, ena hahegani hegeregerena, lagani ta ta amo iena mase ita laloa lou—Keristani taudia ese lagani ta ta ai idia karaia hebouna badana tamona unai. (Luka 22:19, 20) Lagani iboudiai unai kara totona ita hebou neganai ita “moale,” ani?
15 Lagani 1995 ai, taunimanima 13,147,201 be Memorial totona idia hebou; unai ese lagani 1994 ai idia hebou taudia edia momo be 858,284 amo ia hanaia. Unai be hutuma bada! Mani oi laloa, taunimanima hutuma bada be Memorial hebouna totona Iehova ena Witness taudia edia Kingdom Hall lalodiai idia aru vareai neganai, edia kongregesen 78,620 lalodiai moale be bada herea. Iesu ese sibona ia gwauraia inai bamona, “Dala be lau, hereva momokani be lau, mauri danu lau,” bona ia be “Maino ena Lohia,” Iehova ese ia abia hidi bona hari ia lohia tauna. Momokani, iena mase laloa lou karana ese idia hebou taudia iboudiai edia lalona ia hamarerea, ‘hereva momokani bona maino do idia ura henia’! (Ioane 14:6; Isaia 9:6) Heiriheiri bona tuari ese idia hadikaia tanodia lalodiai, unai hebou be mai anina bada idia karaia taudia dekenai. Iseda tadikaka haida be lagani 1995 ai idia vara karadia dika rohorohodia idia itaia. To, ‘Dirava ena maino, taunimanima edia diba ia hanaia momokani mainona, ese edia laloa gaudia bona edia kudouna idia mamia gaudia ibounai ia gimaia namonamo, Keriso Iesu idia danu ia hakapua tamona dainai.’—Filipi 4:7.
‘Iehova Do Ita Noia, Ita Do Ia Hanamoa’
16 Memorial hebouna idia lao henia taudia milioni milioni be edeseni amo idia mai? Iehova ena hereva namba 9 ese ia gwauraia: “Siahu Ibounai Lohiabada ese ia hereva inai, ia gwau: ‘Nega ia mai noho, taunimanima be hanua badadia momo dekena amo Ierusalema dekenai do idia mai. Vadaeni hanua ta taudia ese ma hanua ta taudia dekenai do idia lao, do idia gwau, “Ai ese Siahu Ibounai Lohiabada do ai tomadiho henia totona do ai lao, bona do ai noia, ia ese ai do ia hanamoa. Ai danu do umui mai, do ita lao hebou!” Bese momo, bona basileia mai goadadia taudia do idia mai Ierusalema dekenai. Idia ese Siahu Ibounai Lohiabada do idia tahua, bona Lohiabada do idia noia, ia ese idia do ia hanamoa.’ ”—Sekaraia 8:20-22.
17 Memorial hebouna idia lao henia taudia idia ura “Siahu Ibounai Lohiabada do idia tahua.” Idia momo be iena hesiai taudia, idia gwauhamata bona bapatiso idia abia vadaeni taudia. Idia hebou taudia milioni ma haida be unai bamona idia do karaia lasi. Tano haida lalodiai idia hebou taudia hani hani eiava ima ima amo ta ta sibona be Basileia harorolaia taudia. Unai kamonai taudia momo ese heduru idia abia be namo, do idia goada idia lao totona. Namona be ita hadibadia inai diba do idia moalelaia totona: Iesu be iseda kara dika dainai ia mase bona hari ia be Dirava ena Basileia lalonai ia lohia noho. (1 Korinto 5:7, 8; Apokalupo 11:15) Bona namona be ita hagoadadia edia mauri be Iehova Dirava dekenai do idia gwauhamatalaia bona ia ese ia abia hidi Pavapavana do idia kamonai henia. Unai dala amo ‘Iehova idia noia, idia do ia hanamoa.’—Salamo 116:18, 19; Filipi 2:12, 13.
“Tau Ibounai 10, Gado Idauidau Ibounai Besedia Dekena Amo”
18 Nega ginigabena Sekaraia karoa 8 lalonai inai hereva ita duahia: “Siahu Ibounai Lohiabada ia gwau.” Iehova ena hereva badana ginigabena be dahaka? “Unai dinadia lalonai tau ibounai 10, gado idauidau ibounai besedia dekena amo, ese Iuda tauna ta dekenai do idia mai, iena dabua do idia dogoatao, do idia noia, do idia gwau, ‘Mani emu kara, oi danu do ita lao, badina be ai be ai kamonai vadaeni, Dirava be oi dekenai ia noho.’ ” (Sekaraia 8:23) Sekaraia ena negai, Israela be Iehova ena abi-hidi besena. To, aposetolo edia negai Israela ese Iehova ena Mesia idia dadaraia. Unai dainai, iseda Dirava ese “Iuda tauna ta”—Israela matamatana ta—ia abia hidi, iena orea taudia ai do idia lao; idia be Iuda taudia lauma dalana ai, “Dirava ena Israela” unai. (Galatia 6:16; Ioane 1:11; Roma 2:28, 29) Edia momo be 144,000, bese idauidau amo ia abidia hidi, guba Basileiana lalonai Iesu ida do idia lohia hebou totona.—Apokalupo 14:1, 4.
19 Unai 144,000 taudia momo be mai edia abidadama ida idia mase vadaeni bona edia davana idia abia vadaeni guba lalonai. (1 Korinto 15:51, 52; Apokalupo 6:9-11) Idia haida be tanobada ai idia do mauri noho bona idia moale badina be idia itaia ‘tau 10,’ idia ura “Iuda tauna” ida do idia lao taudia, be momokani hutuma bada herea, “bese idauidau, iduhu idauidau, kopina idauidau, bona gado idauidau” amo.—Apokalupo 7:9; Isaia 2:2, 3; 60:4-10, 22.
20 Inai tanobada ena dokona ia mai kahirakahira lalonai, Kerisendom be Ierusalema bamona, Ieremia ena nega ai: ‘Idia ese maino idia tahua, to namo ta idia davaria lasi. Idia ese edia mauri hanamoa totona idia naria, to tuari ena gari bada sibona idia davaria.’ (Ieremia 14:19) Tanobada besedia ese tomadiho koikoi do idia inai henia bona do idia hadikaia ore mai edia dagedage ida neganai, unai gari do ia bada herea. Bena daudau lasi murinai, Dirava ena tuari ginigabena, Aramagedono, lalonai, tanobada besedia do idia hadikadia ore. (Mataio 24:29, 30; Apokalupo 16:14, 16; 17:16-18; 19:11-21) Heiriheiri bona helogohelogo negana unai!
21 Unai nega ibounai lalonai, Iehova ese hereva momokani idia ura henia bona maino ‘uhena’ idia hadoa taudia do ia gimaia. (Sekaraia 8:12; Sepanaia 2:3) Unai dainai, namona be iena orea taudia edia tano lalonai ita noho namo, taunimanima vairadiai ia ita hanamoa mai eda lalo-goada ida bona taunimanima momo ita durua Iehova “do idia noia, ia ese idia do ia hanamoa” totona. Bema unai bamona ita kara, nega ibounai Iehova ena maino do ita moalelaia. Oibe, Iehova ese “iena bese taudia dekenai goada ia henia noho, bona ia ese iena orea taudia, be maino dekena amo ia hanamodia noho.”—Salamo 29:11.
Inai Oi Gwauraia Diba A?
◻ Edena dala amo Dirava ena bese taudia ‘idia laloa goada’ Sekaraia ena negai? Hari inai negai?
◻ Taunimanima ese ita idia dagedage henia, idia badu henia, bona ita idia hesikulaia neganai, edena bamona ita kara?
◻ ‘Ita ta ta dekenai hereva momokani sibona ita gwauraia’ ena anina be dahaka?
◻ Edena dala amo ta ese ‘Iehova ia noia, ia ese ia do ia hanamoa’?
◻ Sekaraia 8:23 ena anina ia vara dainai, dahaka ita moalelaia bada diba?
[Study Questions]
1, 2. (a) Matamana amo ema bona hari, maino be edena bamona? (b) Badina be dahaka hari tanobadana ese maino korikori do ia davaria lasi?
3. Ena be tuari ese ia hadikaia tanobadana ai idia noho, to Iehova ese ena orea taudia be dahaka harihari gauna namona ia henidia?
4. Sekaraia ese Israela taudia ia hamaorodia, bema idia ura maino do idia abia, edena bamona do idia kara be namo?
5, 6. (a) Israela taudia edia lalodia idia manoka dainai, Israela lalonai dahaka ia vara? (b) Iehova ia gwauhamata, bema Israela ese iena tomadiho idia tahua guna, dahaka kara idauna do ia karaia?
7. (a) Iehova ena orea taudia dekenai dahaka gau namodia idaudia idia vara, bona hesiai laganina 1995 ai unai gau be bada? (b) Lagani 1995 ena ripoti oi itaia namonamo neganai, oi itaia edena tano edia pablisa, painia, bona haroro horadia be momo herea?
8. Keristani taudia ta ta iboudiai be edena dala ai maino ‘uhena’ amo namo idia davaria diba?
9. Iehova ia gwauhamata, edena dala idauna ai ena bese taudia do ia kara henidia?
10. Dahaka sivarai ese ia hahedinaraia Iehova ena Witness taudia be idia gari lasi?
11, 12. Bema ita ura Iehova ese ena orea taudia ia henidia hahenamodia do ita abia badabada, namona be ita ta ta ibounai ese dahaka ita laloatao?
13. (a) Sekaraia ia peroveta, anivaga negadia be dahaka negadia ai do idia lao? (b) Israela lalonai dahaka gau dainai idia anivaga?
14, 15. (a) Badina be dahaka Iesu ena mase laloa lou karana ese moale ia havaraia, bona unai kara dainai dahaka gau ma ta ita laloa? (b) Lagani 1995 ena ripoti ese ia hahedinaraia hegeregerena, edena tano lalodiai Memorial hebouna idia lao henia taudia be momo herea?
16, 17. Edena dala amo bese idauidau ese ‘Iehova idia noia, ia ese idia do ia hanamoa’?
18, 19. (a) Sekaraia 8:23 ena anina hari inai negai ia vara neganai, “Iuda tauna” be daika? (b) Hari inai negai, ‘tau 10,’ ‘Iuda tauna ena dabua idia dogoatao’ taudia, be daidia?
20, 21. Inai tanobada ena dokona ia mai kahirakahira lalonai, edena dala amo Iehova ida maino ita karaia noho diba?
[Picture on page 18]
Lagani 1995 ai, Iehova ena Witness taudia be hora 1,150,353,444 lalodiai Dirava ena Basileia sivaraina idia herevalaia taunimanima dekenai