Iehova ese Ita Dekenai Ia Hahedinaraia Edena Bamona Iseda Mauri Dinadia Do Ita Duahia
“Mani ai dekenai oi hahedinaraia edena bamona emai mauri dinadia do ai duahia, bena unai amo kudouna mai ena aonega do ai abia.”—SALAMO 90:12, NW.
1. Dahaka dainai ia maoro Iehova ita noia, ‘iseda mauri dinadia duahia’ dalana be ita dekenai ia hahedinaraia totona?
IEHOVA DIRAVA be iseda Havaraia Tauna bona Mauri Henia Tauna. (Salamo 36:9; Apokalupo 4:11) Unai dainai ia sibona ia hegeregere, ita dekenai iseda mauri be aonega dalanai do ita gaukaralaia dalana ia hahedinaraia totona. Unai dainai ia maoro salamo torea tauna ese Dirava ia guriguri henia, ia gwau: “Mani ai dekenai oi hahedinaraia edena bamona emai mauri dinadia do ai duahia, bena unai amo kudouna mai ena aonega do ai abia.” (Salamo 90:12, NW ) Salamo 90 lalonai unai noinoi ita davaria, ita tahua namonamo be namo. To, namona be unai lauma helaga ena siahu amo ia vara ane ibounai ita tahua guna.
2. (a) Daika idia gwauraia ia ese Salamo 90 ia torea, bona reana edena negai ia torea? (b) Edena dala ai Salamo 90 ese iseda lalohadai mauri dekenai ia haidaua be namo?
2 Heberu gado ai Salamo 90 ena kwara herevana ia gwau “Dirava momokani ia gari henia tauna, Mose, ena guriguri.” Inai ane ese taunimanima edia mauri be kwadogi ia hahedinaraia dainai, toana be Iehova ese Israela taudia be Aigupito ena igui amo ia ruhaia bona lagani 40 tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, taunimanima tausen momo idia mase dainai abidadama lasi uruna ia ore negana lalonai, Mose ese inai ane ia torea. (Numera 32:9-13) Herevana edena negai idia torea, to Salamo 90 ese ia hahedinaraia goevadae lasi taudia edia mauri ia kwadogi. Unai dainai, ia hedinarai goevagoeva, namona be mai aonega ida iseda mauri dinadia ita gaukaralaia.
3. Salamo 90 ena hereva badadia be dahaka dahaka?
3 Salamo 90, siri 1 ia lao 6 ese idia hahedinaraia Iehova be iseda noho hanaihanai gabuna. Siri 7 ia lao 12 ese ita abia be namo gauna ia hahedinaraia, unai amo iseda mauri kwadogina be Iehova ese ia abia dae dalanai ita gaukaralaia diba. Bona siri 13 ia lao 17 ese idia hahedinaraia hegeregerena, ita ura momokani Iehova ese ena hebogahisi mai lalokauna bona ena hahenamo ita dekenai ia hahedinaraia. Momokani, inai ane be ita ta ta ese Iehova dekenai ita karaia hesiai gaukara ena sivarai ia gwauraia guna lasi. To, namona be ena guriguri bamona idia torea herevadia ita laloa bada. Unai dainai Dirava idia gwauhamata taudia hegeregerena Salamo 90 ena hereva ita tahua namonamo be namo.
Iehova—Iseda “Noho Gabuna”
4-6. Edena dala ai Iehova be iseda “noho gabuna”?
4 Salamo torea tauna be inai hereva amo ia matamaia: “Lohiabada e, oi sibona be aiemai noho gabuna, gunaguna ia mai bona harihari. Oi be nega ibounai, hanaihanai, Dirava oi noho, idaunegai bona gabeai danu. Ororo do oi karaia [“idia do vara,” “NW”] lasi neganai, [“mara ena hisihisi ida,” “NW”] tanobada bona motumotu oi do karaia lasi neganai, oi be unai bamona.”—Salamo 90:1, 2.
5 Ita dekenai “noho hanaihanai Diravana,” Iehova, be iseda “noho gabuna”—lauma dalanai ia be iseda heau mauri gabuna. (Roma 16:26) Ita noho namo, badina Ia be ‘guriguri kamonai’ tauna dainai hanaihanai ia noho ita ia durua totona. (Salamo 65:2) Iseda guba Tamana ena lalokau Natuna amo iseda lalo-metau gaudia be ia dekenai ita negea dainai, ‘Dirava ena maino ese iseda laloa gaudia, bona iseda kudouna idia mamia gaudia ibounai ia gimaia namonamo.’—Filipi 4:6, 7; Mataio 6:9; Ioane 14:6, 14.
6 Lauma dalanai noho namona ita moalelaia, badina laulau dalanai Iehova be iseda “noho gabuna.” Ia ese “ruma”—ena taunimanima edia kongregesen idauidau bamona—ia henia danu, lauma dalanai idia be heau mauri gabudia, idia lalonai lalokau mamoe naria taudia ese iseda noho namo dalana idia durua bada. (Isaia 26:20; 32:1, 2; Kara 20:28, 29) Danu, ita haida iseda ruma bese taudia be nega daudau lalonai Dirava idia hesiai henia bona idia davaria ia be edia “noho gabuna, gunaguna ia mai bona harihari.”
7. Edena dala ai ororo idia “vara” bona tanobada be “mara ena hisihisi ida” ia vara?
7 Ororo idia do “vara” lasi neganai, eiava tanobada be “mara ena hisihisi ida” ia do vara lasi neganai, Iehova ia noho. Taunimanima edia lalohadai dekenai, tanobada bona ena toana idauidau, ena kemistri, bona ena heau dala aukadia ia havaraia be mai ena hekwarahi. Bona salamo torea tauna ia gwau ororo idia “vara” bona tanobada be “mara ena hisihisi ida” ia vara neganai, ia hahedinaraia Iehova ese unai gaudia ia havaraia neganai ia karaia gaukara badana ia matauraia. Ita danu ese unai bamona Havaraia Tauna ia karaia gaudia ita matauraia bona ia ita tanikiu henia be namo, ani?
Iehova be Nega Ibounai Ia Noho Ita Ia Durua Totona
8. Inai hereva Iehova be Dirava “ela bona hanaihanai” ena anina be dahaka?
8 Salamo torea tauna ese ane ia abia, ia gwau: “Oi be nega ibounai, hanaihanai, Dirava oi noho, idaunegai bona gabeai danu.” Heberu gado ai, inai hereva “hanaihanai” be mai edia dokona to edia doko negana idia gwauraia lasi gaudia idia herevalaia neganai idia gaukaralaia. (Esodo 31:16, 17; Heberu 9:15) To Salamo 90:2 bona Heberu Revarevadia ena gabu ma haida ai, “hanaihanai” ena anina be do ia doko lasi. (Hadibaia Tauna 1:4, NW ) Ita lalo-parara diba lasi edena bamona Dirava be hanaihanai amo ia noho. To, Iehova be mai ena matamana lasi bona dokona lasi. (Habakuku 1:12, NW ) Do ia noho hanaihanai bona ia gini hegaegae ita ia durua totona.
9. Salamo torea tauna ia gwau lagani 1,000 be dahaka hegeregerena?
9 Salamo torea tauna be Dirava ena lauma helaga ena hakaua henunai ia gwau, noho hanaihanai Havaraia Tauna dekenai taunimanima edia laganidia 1,000 be nega kwadogina hegeregerena. Dirava dekenai ia hereva neganai, ia gwau: ‘Oi ese kahu dekenai [taunimanima] oi halaoa lou. Bona oi gwau, “Kahu dekenai umui giroa lou.” Lagani 1000 oiemu vairana dekenai be ia ore haraga varani bamona bona hanuaboi ena hora [“gima negana,” “NW”] tamona bamona.’—Salamo 90:3, 4.
10. Edena dala ai Dirava ese taunimanima be ‘kahu dekenai ia halaoa lou’?
10 Taunimanima idia mase, bona Dirava ese ‘kahu dekenai ia halaoa lou.’ Unai ena anina be idia makohia maragimaragi tano bamona “tano ena kahu” dekenai idia giroa lou. Oibe, Iehova ia gwau: “Tano dekenai do oi giroa lou, badina be tano dekena amo oi mai. Oi be tano dekena amo karaia gauna, bona tano dekenai do oi giroa lou.” (Genese 2:7; 3:19) Unai hereva be ita ibounai dekenai—herevana ita goada o manoka, taga eiava ogogami taudia—badina goevadae lasi tauna ta ese ena tadikaka ‘ena mauri be moni dekena amo ia hoia diba lasi bona Dirava dekenai moni do ia henia diba lasi, ena mauri davaria totona.’ (Salamo 49:6-9) To Dirava ita tanikiu henia bada badina ‘iena Natuna tamona sibona ia vara, ia henia vadaeni ita dekenai, do idia abidadama henia taudia ibounai be mauri hanaihanai do idia abia totona’!—Ioane 3:16; Roma 6:23.
11. Dahaka dainai ita gwau diba ita dekenai ia daudau herea negana be Dirava dekenai nega kwadogina sibona?
11 Metusela ena mauri lagani be 969, to Iehova ena matana ai iena mauri be dina tamona ia abia lasi. (Genese 5:27) Dirava dekenai lagani 1,000 be hegeregere ia ore haraga varani bamona—hora 24 sibona. Salamo torea tauna ia gwau danu lagani 1,000 Dirava dekenai be gima tauna ese hora 4 hanuaboi ai kamepa ia naria negana bamona. (Gunalaia Taudia 7:19) Ia hedinarai goevagoeva, ita dekenai ia daudau herea negana be noho hanaihanai Diravana, Iehova, dekenai be nega kwadogina sibona.
12. Edena dala ai Dirava ese taunimanima “ia kokia lao”?
12 Taunimanima edia mauri be Dirava ena noho hanaihanai ida ita hahegeregerea neganai, taunimanima edia mauri be kwadogi sibona. Salamo torea tauna ia gwau: “Oi ese taunimanima oi kokia lao, abata ese ia kokidia lao bamona, vadaeni idia mase. Taunimanima be nega kwadogina sibona idia noho, nihi bamona. Idia be hegeregere ava, daba neganai idia tubu matamata bamona, bona idia bada lao, herahera idia atoa, to adorahi neganai idia kakoro bona idia mase.” (Salamo 90:5, 6) Mose ia itaia Israela taudia tausen momo be tano gagaena dekenai idia mase ore, ia be hegeregere Dirava ese ia kokia “abata ese ia kokidia lao bamona, vadaeni idia mase.” To goevadae lasi taudia edia mauri negana ena daudau be nega kwadogina ena “nihi bamona”—hanuaboi ta ena mahuta hegeregerena.
13. Edena dala ai ita be ‘ava bamona,’ bona unai dainai edena bamona ita laloa be namo?
13 Ita be ‘ava bamona, daba neganai herahera ia atoa’ to dina ena siahu bada dainai adorahi neganai ia mase. Oibe, ava be dina tamona lalonai ia mase hegeregerena iseda mauri be kwadogi sibona. Unai dainai, namona be iseda mauri dinadia ita haorea kava lasi. To, namona be Dirava ena hakaua dalana ita tahua, iseda mauri dinadia oredia inai tanobada dekenai ita gaukaralaia namonamo dalana ita diba totona.
Iehova ese Ita Ia Durua ‘Iseda Mauri Dinadia Ita Duahia’ Totona
14, 15. Edena dala ai Salamo 90:7-9 ena hereva be Israela taudia dekenai ia guguru?
14 Salamo torea tauna be Dirava dekenai ia gwau: “Oiemu badu ese ai ia hadikaia ore. Oiemu dagedage ese ai ia hagaria dikadika. Oi ese aiemai kara dika oi itaia noho, bona hunia dekenai ai kara dika neganai, oi ese oiemu vairana dekenai oi atodia, bona oi dekenai idia hedinarai namonamo. Oiemu badu ese aiemai tanobada maurina ia hakwadogia noho. Momokani, aiemai mauri ia doko haraga, hahodi tamona bamona.”—Salamo 90:7-9.
15 Kamonai lasi Israela taudia be Dirava ena ‘badu ese ia hadikaia ore.’ Ena badu ese idia ia “hagaria dikadika.” Dirava ena hahemaoro dainai idia haida be “taunimanima idia noho lasi tano dekenai idia mase ore.” (1 Korinto 10:5) Iehova ese ‘edia kara dika ia itaia.’ Taunimanima vairanai idia karaia kara dika dainai ia hahemaoro henidia, bona ‘hunia dekenai idia karaia kara dika’ danu be iena ‘vairana dekenai idia hedinarai namonamo.’ (Aonega Herevadia 15:3) Dirava ese idia helalo-kerehai lasi Israela taudia ia badu henia dainai, edia “mauri ia doko haraga, hahodi tamona bamona.” Iseda mauri kwadogina ena daudau danu be iseda udu bibinadia amo ia raka-lasi hahodi bamona.
16. Bema haida be hehuni ai kara dika idia karaia noho, dahaka idia karaia be namo?
16 Bema ita ta be hehuni dekenai kara dika ita karaia noho, reana unai bamona kara be taunimanima dekena amo nega sisina lalonai ita hunia diba. To unai ita hunia kara dika be Iehova ena ‘vairana dekenai ia hedinarai namonamo,’ bona iseda kara dainai eda hetura karana ia ida ita hadikaia diba. Iehova ida eda hetura karana ita hamatamaia lou totona, namona be iseda dika ia gwauatao totona ita guriguri, iseda kerere ita rakatania, bona mai moale ida Keristani elda taudia ese lauma dalanai idia henia heduru ita abia dae. (Aonega Herevadia 28:13; Iamesi 5:14, 15) Unai bamona ita karaia be namo herea, to iseda “mauri ia doko haraga, hahodi tamona bamona” bona iseda mauri hanaihanai helarona ita haboioa be dika!
17. Taunimanima momo edia mauri ena daudau be lagani hida, bona iseda mauri laganidia be dahaka amo idia honu?
17 Salamo torea tauna ese goevadae lasi taudia edia mauri ena daudau ia herevalaia neganai, ia gwau: “Aiemai mauri lagani be 70 sibona. Bema ai be goada neganai sedira lagani 80 do ai abia, to inai lagani ibounai lalonai, hekwarahi bona lalohisihisi ai abia noho. Aiemai mauri be idia ore haraga, vadaeni ai boio.” (Salamo 90:10) Taunimanima momo edia mauri ena daudau be lagani 70, bona Kaleba ena mauri lagani be 85 neganai, ena goada idauna ia herevalaia. Haida edia mauri lagani ia bada, hegeregere Arona ena (123), Mose ena (120), bona Iosua ena (110). (Numera 33:39; Deuteronomi 34:7; Iosua 14:6, 10, 11; 24:29) To Aigupito amo idia raka-lasi kamonai lasi uruna, edia mauri lagani 20 bona 20 idia hanaia taudia be lagani 40 lalonai idia mase ore. (Numera 14:29-34) Hari, tano momo dekenai taunimanima edia mauri lagani ena daudau be salamo torea tauna ese ia gwauraia hegeregerena. Iseda mauri laganidia be “hekwarahi bona lalohisihisi” amo idia honu. Idia ore haraga, ‘vadaeni ita boio.’—Iobu 14:1, 2.
18, 19. (a) ‘Iseda mauri dinadia do ita duahia, bena unai amo kudouna mai ena aonega do ita abia’ ena anina be dahaka? (b) Aonega ita hahedinaraia karana ese ita do ia veria dahaka ita karaia totona?
18 Gabeai salamo torea tauna be inai ane ia abia: “Oiemu badu ena siahu momokani ena mamina be daika ia diba? Oiemu dagedage bada ena gari be daika ia diba namonamo? Mani ai dekenai oi hahedinaraia edena bamona emai mauri dinadia do ai duahia, bena unai amo kudouna mai ena aonega do ai abia.” (Salamo 90:11, 12; NW ) Ita ta be Dirava ena badu ena goada bona ena bada ita diba goevagoeva lasi, unai dainai namona be Iehova ita gari henia mai eda hemataurai ida. Namona be unai ese ita ia hagoadaia bena ia amo ita noia ‘edena bamona iseda mauri dinadia do ita duahia.’
19 Salamo torea tauna ena hereva be guriguri herevadia, idia hahedinaraia ia ura Iehova ese ena taunimanima do ia hadibaia edena bamona mai aonega ida edia mauri lagani oredia idia lalodia bada bona Dirava ese ia abia dae dalanai idia gaukaralaia diba. Mauri lagani 70 ena daudau be dina 25,500 bamona. To, herevana iseda mauri lagani be hida, ‘ita diba lasi kerukeru dina dahaka do ia vara, badina ita be kwalahu maragina bamona, nega sisina ia hedinarai, vadaeni ia boio momokani.’ (Iamesi 4:13-15) ‘Ita ibounai ese idia vara kava nega dikadia ita davaria’ dainai, iseda mauri negana ena daudau ita diba lasi. Unai dainai, namona be ita guriguri aonega do ita abia, hahetoho idauidau ita haheaukalaia, ma haida ita kara namo henidia, bona Iehova ita hesiai henia namonamo totona—bona harihari ita karaia be namo! (Hadibaia Taudia 9:11; Iamesi 1:5-8) Iehova ese ena Hereva amo, iena lauma amo, bona iena orea amo ita ia hakaua. (Mataio 24:45-47; 1 Korinto 2:10; 2 Timoteo 3:16, 17) Aonega ita hahedinaraia karana ese ita ia veria, ‘Dirava ena Basileia ita tahua guna,’ bona Iehova ia hahairaia bona ena kudouna hamoalea dalanai iseda mauri dinadia ita gaukaralaia totona. (Mataio 6:25-33; Aonega Herevadia 27:11) Momokani, mai eda kudouna ibounai ida Iehova ita hesiai henia ese iseda hekwakwanai ibounai do ia kokia lasi, to moale bada ia havaraia.
Iehova Ena Hahenamo ese Ita Ia Hamoalea
20. (a) Edena dala ai Dirava ia “bogahisihisi”? (b) Iehova ese edena bamona ita do ia kara henia bema kara dika badana ta ita karaia to ita helalo-kerehai momokani?
20 Bema iseda mauri dinadia ibounai lalonai do ita moale sibona, unai be namo herea! Unai dainai Mose ia noinoi, ia gwau: “Oiemu badu be do ia noho ela bona edena negai? Mani emu kara, ai, oiemu hesiai taudia dekenai do oi bogahisihisi. Daba daba ibounai oiemu lalokau badana dekena amo, ai do oi hahonua, vadaeni aiemai mauri dinadia ibounai lalonai, mai moale danu do ai noho.” (Salamo 90:13, 14) Dirava ia kerere diba lasi. To bema ia itaia helalo-kerehai taudia ese ena hadibaia herevadia idia abia dae bona edia lalohadai bona edia kara idia haidaua, ia “bogahisihisi” henidia bona ‘ena badu ena siahu do ia keru’ bona ia panisidia lasi. (Deuteronomi 13:17) Unai dainai, ena be kara dika badana ta ita karaia to ita helalo-kerehai momokani, Iehova ena “lalokau badana” do ita abia bona ita be mai eda badina ita “moale” totona. (Salamo 32:1-5) Bona mauri dala maorona ita badinaia neganai, Dirava ena lalokau do ita mamia bona ‘iseda mauri dinadia ibounai lalonai, mai moale danu do ita noho.’
21. Salamo 90:15, 16 ena hereva amo, Mose be reana dahaka totona ia noinoi?
21 Salamo torea tauna be mai momokani ida ia guriguri, ia gwau: ‘Guna oi ese lalohisihisi ai dekenai oi henia. Vadaeni harihari inai lalohisihisi ena bada hegeregere, moale do oi henia ai dekenai. Oiemu kara badadia be ai, oiemu hesiai taudia dekenai do oi hedinaraia, bona oiemu siahu bada mai hairaina danu, be aiemai tubudia dekenai do oi hedinaraia.’ (Salamo 90:15, 16) Reana Mose ese Dirava ia noia, Israela taudia idia abia hisihisi dinadia bona idia mamia lagani dikadia edia daudau hegeregerena edia moale negana do ia hadaudaua. Dirava ia noia, Israela taudia ia hanamoa “kara badadia” be Iena hesiai taudia ese do idia itaia bona iena siahu bada mai hairaina be edia natudia, eiava tubudia, dekenai do ia hahedinaraia. Dirava ia gwauhamatalaia tanobada matamatana dekenai kamonai taudia ese hahenamo idia abia totona ita guriguri be maoro.—2 Petero 3:13.
22. Salamo 90:17 ena hereva hegeregerena, dahaka totona ita guriguri be maoro?
22 Salamo 90 ena hereva be inai noinoi amo ia doko: “Lohiabada e, oi be aiemai Dirava. Ai ura oiemu bogahisihisi bona hanamoa, be ai dekenai do idia noho, vadaeni aiemai kara ibounai lalonai, aiemai gaukara ena anina do ai davaria, kwalimu danu do ai abia!” (Salamo 90:17) Unai hereva ese idia hahedinaraia Dirava ita noia diba, iseda hekwarahi ena hesiai gaukara lalonai ia hanamoa totona. Ita be horoa Keristani taudia eiava edia bamodia, “mamoe idaudia,” taudia dainai, ita moale badina Iehova ena “hanamoa” ita abia noho. (Ioane 10:16) Ita moale bada badina Dirava ena heduru amo iseda Basileia harorolaia gaukarana ai bona dala ma haida ai ita karaia ‘gaukara ena anina ita davaria bona ita kwalimu!’
Namona be Iseda Mauri Dinadia Ita Duahia Noho
23, 24. Edena dala ai, Salamo 90 ena hereva laloa dobu karana amo namo ita abia diba?
23 Salamo 90 ena hereva laloa dobu karana ese ita ia hagoadaia, hanaihanai Iehova, iseda “noho gabuna,” dekenai ita tabekau totona. Unai karoa ena hereva mauri ena kwadogi dekenai ita lalohadailaia neganai, namona be ita itaia namonamo, iseda mauri dinadia ita duahia lalonai Dirava ese ita ia hakaua be namo. Bona bema Dirava ena aonega ita tahua bona ita badinaia karana ita goadalaia, ita diba momokani Iehova ena hebogahisi mai lalokauna bona ena hahenamo do ita abia.
24 Iehova ese ita dekenai iseda mauri dinadia duahia dalana do ia hahedinaraia noho. Bona bema ena hadibaia herevadia ita badinaia, iseda mauri dinadia do ita duahia diba ela bona hanaihanai. (Ioane 17:3) To, mauri hanaihanai ita laloa bada noho totona, Iehova be iseda heau mauri gabuna ai ita halaoa be namo. (Iuda 20, 21) Salamo 91 ena hagoadaia herevadia ese unai idia hahedinaraia goevagoeva, hereva gabena ese ia hahedinaraia hegeregerena.
Edena Bamona Do Oi Haere?
• Edena dala ai Iehova be iseda “noho gabuna”?
• Dahaka dainai ita gwau diba Iehova be nega ibounai ia gini hegaegae ita ia durua totona?
• Iehova ese edena bamona ita ia durua ‘iseda mauri dinadia ita duahia’ totona?
• Dahaka dainai ‘iseda mauri dinadia ibounai lalonai, mai moale danu do ita noho’ diba?
[Picture on page 10]
“Ororo idia do vara lasi neganai” Iehova be Dirava
[Picture on page 12]
Metusela ena mauri lagani be 969, to Iehova ena matana ai iena mauri be dina tamona ia abia lasi
[Pictures on page 14]
Iehova dainai iseda ‘gaukara ena anina ita davaria bona ita kwalimu’