Abia Hidi Karaia Negadiai Abidadama Hahedinaraia!
“Mai abidadama ida ia noinoi noho, bona ia daradara lasi.” —IAM. 1:6.
1. Kaino ena abia hidi kererena dainai dahaka ia vara?
KAINO be mai anina bada abia hidina do ia karaia: Iena kara dika karaia hemamina do ia biagua, eiava iena hemami hegeregerena do ia kara. Herevana dahaka abia hidi ia karaia, to unai ese namo eiava dika ia havaraia diba. Vadaeni Kaino be dahaka ia abia hidi? Ita diba ia be abia hidi kererena ia karaia. Unai dainai iena tadina Abela ese ena mauri ia haboioa. Bona iena hetura karana iena Havaraia Tauna ida ia dika danu.—Gen. 4:3-16.
2. Dahaka dainai abia hidi maorodia ita karaia be mai anina bada?
2 Ita danu be abia hidi idauidau ita karaia. Haida be abia hidi badadia bona haida be maragidia. To unai abia hidi ese iseda mauri idia haidaua diba. Unai dainai abia hidi maorodia ita karaia neganai, hekwakwanai momo idia vara lasi bona maino ai ita noho. To abia hidi kereredia ita karaia neganai, hekwakwanai momo idia vara bona ita moale lasi.—Aon. 14:8.
3. (a) Abia hidi maorodia ita karaia totona, dahaka ita abidadama henia be namo? (b) Inai stadi ai edena henanadai do ita herevalaia?
3 Dahaka ese ita do ia durua abia hidi maorodia ita karaia totona? Namona be Dirava ita abidadama henia, bona ita abia dae momokani ia ese ita do ia durua. Danu, iena Hereva bona hakaua daladia ita abidadama henia, bona ia henia sisibana ita badinaia. (Iamesi 1:5-8 duahia.) Oibe, Iehova kahirakahira ita lao bona iena Hereva ita ura henia neganai, do ita abia dae iena hahemaoro karana be maoromaoro. Unai dainai abia hidi ita do karaia lasi neganai, Dirava ena Hereva do ita tahua guna. To edena dala ai abia hidi maorodia ita karaia diba? Bona ita karaia vadaeni abia hidi be ita haidaua diba, a?
ITA IBOUNAI BE ABIA HIDI ITA KARAIA
4. Adamu be dahaka abia hidi ia karaia, bona dahaka ia vara?
4 Matamana negana amo, taunimanima be mai anina bada abia hidi idia karadia. Adamu be inai abia hidi ia karaia: iena Havaraia Tauna eiava Heva do ia kamonai henia. Ia be mai ena ura ida abia hidi ia karaia, to ia karaia abia hidina be edena bamona oi laloa? Adamu ese iena adavana ena hereva ia kamonai henia dainai, abia hidi kererena ia karaia, ia karaia abia hidina dainai Paradaiso ia haboioa bona gabeai ia mase. Oibe, Adamu ena abia hidi kerere dainai, hari ita danu be hisihisi ita abia.
5. Dahaka dainai ita sibona ese abia hidi ita karaia be namo?
5 Haida idia laloa edia mauri be do ia auka lasi bema abia hidi idia karaia lasi. Oi danu be unai bamona oi laloa, a? Laloatao, Iehova ese taunimanima be robot bamona ia karaia lasi, idia be sibodia edia lalohadai hegeregerena abia hidi idia karaia diba. Baibel be ita ia durua diba abia hidi maorodia ita karaia totona. Oibe, Iehova ia ura ita sibona ese abia hidi ita karaia, bona unai be mai anina bada maduna. Mani inai haheitalai haida ita laloa.
6, 7. Israela taudia be dahaka abia hidi idia karaia, bona dahaka dainai ia auka abia hidi maorona idia karaia totona? (Laulau ginigunana herevalaia.)
6 Idaunegai Israela taudia be Gwauhamata Tanona dekenai idia noho neganai, idia be mai anina bada abia hidina idia karaia: Iehova do idia tomadiho henia eiava idau dirava (o diravadia). (Iosua 24:15 duahia.) Reana ita dekenai unai be abia hidi aukana lasi. To, idia abia hidi gauna ese idia ia hamauria eiava hamasea diba. Hahemaoro Taudia edia negai, Israela taudia be abia hidi kereredia idia karaia. Idia ese Iehova idia rakatania bona dirava koikoidia idia tomadiho henia. (Gun. 2:3, 11-23) Gabeai, peroveta tauna Elia ena negai, Dirava ena taunimanima be abia hidi ta idia karaia: Idia be Iehova do idia tomadiho henia eiava dirava koikoina Bala. (1 Kin. 18:21) Idia laloa rua dainai Elia ese ia gwau henidia. Reana do oi laloa unai abia hidi be auka lasi, badina Iehova tomadiho henia karana be aonega karana. Momokani, aonega tauna be do ia ura lasi Bala ia tomadiho henia. To unai Israela taudia be “laloa rua ena dala dekenai” idia raka noho. Unai dainai Elia ese idia ia hagoadaia Dirava momokanina, Iehova, idia tomadiho henia totona.
7 Dahaka dainai ia auka Israela taudia ese abia hidi maorona idia karaia totona? Gau ginigunana, idia be Iehova idia abidadama henia lasi bona idia ura lasi ia idia kamonaia. Ia dekenai diba maoromaorona idia abia lasi, bona Iehova dekenai idia tabekau lasi. Bema unai idia karaia, abia hidi maorodia do idia karaia. (Sal. 25:12) Gau iharuana, idau bese taudia ese idia hakaudia kerere eiava idia totona abia hidi idia karaia. Unai taudia be Iehova idia tomadiho henia lasi, bona Israela taudia edia lalona idia veria edia diravadia idia tomadiho henia totona. Lagani haida gunanai, Iehova be Israela taudia ia hamaoroa unai do ia vara.—Eso. 23:2.
HAIDA BE ITA TOTONA ABIA HIDI IDIA KARAIA BE MAOROA, A?
8. Israela taudia amo dahaka mai anina bada gauna ita dibaia?
8 Ita herevalaia haheitalai amo inai ita dibaia: Ita sibona ese abia hidi ita karaia diba, to bema Baibel ita gaukaralaia, abia hidi maorodia do ita karaia. Galatia 6:5 ia gwau: “Ta ta ese sibona ena maduna do ia huaia.” Unai dainai namo lasi ma haida ese ita totona abia hidi idia karaia. To, namona be ita diba dahaka be maoro Dirava ena matanai bona unai hegeregerena ita kara.
9. Dahaka dainai ma haida ese ita totona abia hidi idia karaia be kerere?
9 Dahaka dainai ma haida be ita totona abia hidi idia karaia diba? Turadia edia laloani herevadia dainai abia hidi kereredia ita karaia diba. (Aon. 1:10, 15) Ena be ma haida ese iseda lalona idia veria, to Baibel amo ita dibaia gaudia ita badinaia be namo. Nega momo, ita ura ma haida be ita totona abia hidi idia karaia, badina ita ura ‘idia danu do ita lao.’ Unai abia hidi dainai dika ita davaria diba.
10. Paulo ese Galatia taudia dekenai dahaka hadibaia hereva ia henia?
10 Aposetolo Paulo ese Galatia taudia ia hadibaia namo lasi ma haida be idia totona abia hidi idia karaia. (Galatia 4:17 duahia.) Kongrigeisen lalonai haida be idia ura ma haida totona abia hidi idia karaia, badina idia ura lasi tadikaka ese aposetolo taudia idia badinaia. Dahaka dainai? Badina idia ura sibona totona ladana bada idia abia. Idia be idia hekokoroku, bona edia Keristani tadikaka edia maoro idia matauraia lasi.
11. Ma haida be sibona edia abia hidi idia karaia totona, edena dala ai idia ita durua diba?
11 Paulo be haheitalai namona, ia diba iena tadikaka be mai edia maoro sibona edia abia hidi idia karaia totona bona unai ia matauraia. (2 Korinto 1:24 duahia.) Bema elda taudia ese ta sibona ese do ia karaia abia hidina dainai sisiba idia henia, namona be Paulo ena haheitalai idia tohotohoa. Idia be mai moale ida edia tadikaka taihu danu Baibel ena hakaua herevadia idia herevalaia diba. To, elda taudia idia naria namonamo be namo, bema tadikaka taihu dekenai maoro idia henia abia hidi idia karaia totona, badina idia karaia abia hidi ena anina be sibona ese do ia huaia. Ita dibaia gauna be inai: Ma haida ita durua diba Baibel ena hakaua herevadia eiava sisiba idia laloa totona. To laloatao, idia be mai edia maoro sibona edia abia hidi idia karaia totona. Bema mai aonega ida unai idia karaia, namo do idia davaria. Momokani, namo lasi ita laloa ita be mai iseda maoro iseda tadikaka taihu totona abia hidi do ita karaia.
Elda taudia ese ma haida idia durua sibona edia abia hidi idia karaia totona (Paragraf 11 itaia)
ITA BADU NEGANAI ABIA HIDI DO ITA KARAIA, A?
12, 13. Ita badu o lalomanoka neganai, abia hidi ita karaia be maoro, a?
12 Momo edia hereva tamona be inai: Emu kudouna oi badinaia. To nega haida unai ese dika ia havaraia diba. Bona unai be Baibel ena hereva hegeregerena lasi. Abia hidi ita karaia neganai, Baibel ia gwau namo lasi iseda goevadae lasi kudouna ita badinaia. (Aon. 28:26) Bona Baibel ese iseda kudouna ita badinaia ena dika ia hahedinaraia danu. Oibe, ita be goevadae lasi taudia bona iseda “kudouna be mai koikoi bada, bona mai dika rohoroho danu.” (Ier. 3:17; 13:10; 17:9; 1 Kin. 11:9) Vadaeni, dahaka do ia vara bema iseda kudouna ita badinaia?
13 Baibel ese Keristani taudia ibounai ia hagania Iehova do idia lalokau henia mai edia kudouna ibounai ida, bona edia dekena tauna do idia lalokau henia idia sibona idia lalokau henia hegeregerena. (Mat. 22:37-39) To namona be ita naria namonamo, badina paragraf gunanai idia noho siri ese idia hahedinaraia namo lasi iseda hemami ese iseda lalohadai bona kara idia biagua. Hegeregere, dahaka do ia vara, bema ita badu negana ai abia hidi ita karaia? Momokani, abia hidi kererena do ita karaia. (Aon. 14:17; 29:22) Eiava ita lalomanoka negana ai abia hidi maorona do ita karaia, a? (Num. 32:6-12; Aon. 24:10) Dirava ena Hereva ese aonega karana ia hahedinaraia, namona be ita be “Dirava ena taravatu ena igui hesiai tauna.” (Roma 7:25) Momokani, mai anina bada abia hidi ita karaia neganai, namo lasi iseda hemami ese ita ia biagua.
EDENA NEGAI EMU LALOHADAI OI HAIDUA DIBA
14. Edena bamona do ita diba ita karaia abia hidi haida ita haidaua diba?
14 Namona be abia hidi maorodia ita karaia. To, namo lasi ita laloa abia hidi ta ita karaia murinai, do ita haidaua lasi. Reana nega haida ita karaia vadaeni abia hidina ita lalohadailaia lou bona ita haidaua diba. Iehova ese Iona ena negai idia noho Nineva taudia ia kara henia dalana mani ita laloa. “Dirava ese edia kara ia itaia, ia itaia idia ese edia kara dikadia idia rakatania. Unai dainai ia ese iena lalona ia giroa, bona idia hadikaia kara, ia ese ia karaia gwauraia gauna, ia karaia lasi.” (Iona 3:10) Iehova ia itaia Nineva taudia idia helalo-kerehai bona edia kara idia haidaua murinai, iena abia hidi ia haidaua. Unai ese ia hahedinaraia ia be ia laloa maoromaoro, manau, bona hebogahisi Diravana. Danu, ia be taunimanima bamona lasi, ia karaia abia hidi be nega ibounai idia maoromaoro.
15. Dahaka dainai iseda abia hidi ita haidaua diba?
15 Reana ita karaia vadaeni abia hidi be nega haida ita lalodia lou be namo, badina iseda mauri o noho dalana ia idau diba. Mani oi laloa, nega haida Iehova ese iena abia hidi ia haidaua danu. (1 Kin. 21:20, 21, 27-29; 2 Kin. 20:1-5) Danu, reana diba matamata ita abia dainai iseda abia hidi ita haidaua diba. Mani King Davida ita laloa. Ia be sivarai kererena ia kamonai dainai, Saulo ena tubuna merona, Mepiboseta, totona abia hidi ia karaia. To gabeai sivarai maorona ia kamonai murinai, iena abia hidi ia haidaua. (2 Sam. 16:3, 4; 19:24-29) Nega haida unai bamona ita karaia be aonega karana.
16. (a) Abia hidi ita karaia neganai, dahaka ita karaia diba? (b) Dahaka dainai ita karaia abia hidi ita lalodia lou be namo, bona edena dala ai unai do ita karaia?
16 Mai anina bada abia hidina ita karaia neganai, Baibel ia gwau namo lasi ita laloa haraga. (Aon. 21:5) To ita laloa namonamo guna be namo, bema unai ita karaia, abia hidi maorona ita karaia diba. (1 Tes. 5:21) Ruma bese ena kwarana be abia hidi ta ia do karaia lasi neganai, Baibel bona Baibel bukadia ia sekea guna be namo, bona ruma bese taudia edia lalohadai do ia tahua danu. Laloatao, Dirava ese Aberahamo ia hamaoroa iena adavana do ia kamonai henia. (Gen. 21:9-12) Elda taudia danu be nega idia atoa be namo tahua gaukara idia karaia totona. Bona bema idia laloa maoromaoro bona manau, idia davaria diba matamata hegeregerena edia abia hidi do idia haidaua, bona do idia gari lasi herevana edia kara dainai ma haida ese idia matauraidia lasi. Namona be idia noho hegaegae edia lalohadai idia haidaua totona, bona ita ibounai ese edia haheitalai do ita tohotohoa. Unai amo kongrigeisen lalonai mai maino ida do ita noho namonamo.—Kara 6:1-4.
OI ABIA HIDI GAUNA KARAIA
17. Edena dala ai abia hidi maorodia ita karaia diba?
17 Abia hidi haida be abia hidi badadia. Unai bamona abia hidi ita karaia neganai, namona be ita lalohadailaia namonamo bona ita gurigurilaia danu. Keristani taudia haida ese idia karaia abia hidi badadia haida be hegeregere, do idia headava eiava lasi o daika do idia adavaia. Abia hidi badana ma ta be edena dala ai bona edena nega ai ful-taim hesiai gaukara do idia hamatamaia. Unai bamona negadiai, Iehova ita abidadama henia be mai anina bada, badina ia ese ita dekenai aonega sisibana ia henia diba. (Aon. 1:5) Ma danu, Baibel ena hakaua herevadia ita tahua bona heduru totona Iehova ita guriguri henia. Bona laloatao, Iehova ese ita do ita durua, iena ura hegeregerena ita karaia abia hidi ita karaia totona. Mai anina bada abia hidi ita karaia neganai, namona be sibona ita nanadaia: ‘Do lau karaia abia hidi ese ia hahedinaraia Iehova lau lalokau henia, a? Egu ruma bese dekenai moale bona maino do ia havaraia, a? Bona do ia hahedinaraia lau be manau bona hebogahisi tauna, a?’
18. Dahaka dainai Iehova ia ura ita sibona ese abia hidi do ita karaia?
18 Iehova be ita ia doria lasi ia ita lalokau henia bona hesiai henia totona. Ita sibona ese unai abia hidi do ita karaia. Ia ese ita dekenai ura kwalimu ia henia dainai, ita sibona ese “abia hidi” ita karaia diba, bema ia do ita hesiai henia eiava lasi. (Ios. 24:15; Had. 5:4) To ia ura ia henia hakaua dalana hegeregerena abia hidi haida ita karaia. Bema Iehova ena dala ita abidadama henia bona ia henia hakaua herevadia ita badinaia, abia hidi maorodia do ita karaia bona iseda kara amo do ita hahedinaraia ita gini goada.—Iam. 1:5-8; 4:8.