Kahana 10 Ena Kahana ta Henia Karana—Baibel Ena Hereva be Dahaka?
Baibel ena haere
Idau negai Israela taudia ese kontribusen idia henia tomadiho momokani gaukarana durua totona. Hahegani idia abia idia davaria gaudia amo kahana 10 ena kahana taa idia henia totona. Dirava ese idia ia hamaoroa: “Emui uma gabu ai umui hadoa uhe ese lagani ta ta ai ia havaraia anina ibounai ena kahana 10 ena kahana ta umui henia be namo.”—Deuteronomi 14:22.
Kahana 10 ena kahana ta idia henia ena hahegani be Mose ena Taravatu amo, Iehova ese idaunegai Israela taudia dekenai ia henia. To, Dirava ese Keristani taudia amo unai Taravatu ia kokia dainai, kahana 10 ena kahana ta idia henia lasi. (Kolose 2:13, 14) Danu, kontribusen moni amo Keristani taudia “ta ta ese edia kudouna ai idia laloa vadaeni gauna hegeregerena do idia henia. Namo lasi mai lalohisihisi ida eiava ta ese ia doria dainai idia henia, badina mai moale ida ia henia be Dirava ese ia lalokau henia.”—2 Korinto 9:7.
Baibel lalonai Kahana 10 ena kahana ta henia karana—“Heberu Toretore” ai
Baibel lalonai Kahana 10 ena kahana ta henia karana—“Grik Toretore” ai
Baibel lalonai Kahana 10 ena kahana ta henia karana—“Heberu Toretore” ai
Baibel ena taravatu gunana lalonai kahana 10 ena kahana ta henia karana ia herevalaia. Israela taudia ese Mose ena Taravatu idia abia murinai unai henia karana idia karaia. To, unai Taravatu be do lasi neganai, Baibel ese kahana 10 ena kahana ta henia karadia rua ia gwauraia.
Mose ena Taravatu Do Lasi Neganai
Kahana 10 ena kahana ta ia henia tauna ginigunana be Aberamo (Aberahamo). (Genese 14:18-20; Heberu 7:4) Aberamo be Salema ena king bona Dirava ena hahelaga tauna, Melekisedeka dekenai kahana 10 ena kahana ta ena harihari gauna be nega tamona sibona ia henia. Baibel lalonai Aberahamo eiava ena natudia ese gabeai kahana 10 ena kahana ta idia henia karana ena sivarai ia noho lasi.
Baibel lalonai kahana 10 ena kahana ta ia henia tauna iharuana be Aberahamo ena tubuna Iakobo. Iakobo ia gwauhamata bema Dirava ese ia do ia hanamoa, ia ese ia abia “gaudia ibounai edia kahana 10 amo kahana ta be [Dirava] dekenai do [ia] henia.” (Genese 28:20-22) Baibel idia stadilaia taudia haida idia laloa, Iakobo ese animal bouboulaia karana amo kahana 10 ena kahana ta ia henia. Ena be Iakobo ese iena gwauhamata ia hagugurua, to ena famili ia taravatua lasi unai idia karaia totona.
Mose Ena Taravatu Henunai
Idau negai Israela taudia ese hahegani idia abia kahana 10 ena kahana ta idia henia totona, badina unai kara amo edia tomadiho dalana ia durua.
Kahana 10 ena kahana ta henia karana ginigunana be ful-taim tomadiho gaukara idia karaia Levi taudia mai edia hahelaga taudia totona. Badina idia be tano lasi uma karaia totona. (Numera 18:20, 21) Hahelaga lasi Levi taudia be Israela taudia amo idia davaria harihari gaudia be “kahana 10 ena kahana ta” edia gau namodia be hahelaga taudia dekenai idia henia.—Numera 18:26-29.
Danu, hahegani ma ta idia abia, unai be lagani ta ta ai kahana 10 ena kahana ta henia karana iharuana, bona unai harihari gauna ese Levi bona Levi lasi taudia ia durua. (Deuteronomi 14:22, 23) Israela ena bese taudia ese lagani haida dekenai unai henia karana iharuana idia gaukaralaia aria badadia ai idia lao neganai ogogami taudia ubua totona.—Deuteronomi 14:28, 29; 26:12.
Kahana 10 ena kahana ta idia henia gaudia be dahaka? Lagani iboudiai, Israela taudia ese edia tano ena anina ibounai amo kahana 10 ena kahana ta idia atoa. (Levitiko 27:30) Bema ta ia ura ena tano ena anina ibounai ena kahana 10 amo kahana ta ia hoihoilaia ena harihari gauna ia henia totona, ia be ia abia davana latanai 20 pesen do ia atoa kau. (Levitiko 27:31) Danu, hahegani idia abia “boromakau bona mamoe namba 10 ibounai” be Dirava dekenai idia henia.—Levitiko 27:32.
Harihari ginigunana idia gogoa neganai, Israela taudia ese edia magu amo idia raka lasi boromakau bona mamoe namba 10 ibounai idia abia hidi. Taravatu ia gwau idia abia hidi animal idia sekea lasi bona idia haidaua lasi, danu do idia hoihoilaidia lasi harihari gauna ena moni abia totona. (Levitiko 27:32, 33) To, lagani ta ta ai idia karaia aria totona idia ese henia karana iharuana idia gaukaralaia dainai, edia animal idia hoihoilaia diba moni abia totona. Unai ese Israela taudia ia durua bada badina unai aria dekenai idia lao totona gabu daudau amo idia raka.—Deuteronomi 14:25, 26.
Edena negai Israela taudia be kahana 10 ena kahana ta idia henia? Israela taudia be lagani ta ta ai harihari henia karana ginigunana idia henia. (Deuteronomi 14:22) To, lagani namba 7 iboudiai be idau. Unai be sabati eiava laga-ani negana, bona Israela taudia ese edia uma dekenai hadohado gaukara idia karaia lasi. (Levitiko 25:4, 5) Unai dainai idia be kahana 10 ena kahana ta idia henia lasi. Danu, unai lagani 7 lalodiai, lagani namba 3 bona lagani namba 6 dekenai, Israela taudia ese harihari henia karana iharuana idia gaukaralaia ogogami bona tano lasi Levi taudia idia durua totona.—Deuteronomi 14:28, 29.
Kahana 10 ena kahana ta henia lasi karana ena dika davana be dahaka? Mose ena Taravatu ese dika davana ia herevalaia lasi. Unai harihari gaudia idia henia badina idia diba unai be dala maorona. Israela taudia ese idia henia harihari gaudia be Dirava vairanai idia gwauraia hedinarai, bena Dirava idia noia ia hanamodia totona. (Deuteronomi 26:12-15) Bema kahana 10 ena kahana ta idia henia lasi, Dirava ese unai kara be ia dekenai idia henaohenao bamona ia laloa.—Malaki 3:8, 9.
Kahana 10 ena kahana ta henia karana be maduna metauna, a? Lasi. Dirava ia gwauhamata, bema Israela besena ese edia kahana 10 ena kahana ta idia henia, ia ese idia do ia hanamoa, bona edia dabu gaudia do ia henia. (Malaki 3:10) To, Israela taudia ese unai harihari gauna idia henia lasi neganai, dika idia davaria. Bena Dirava ese idia amo ena hahenamo ia kokia, bona hahelaga bona tano lasi Levi taudia idia durua lasi dainai, edia gaukara amo namo idia davaria lasi.—Nehemia 13:10; Malaki 3:7.
Kahana 10 ena kahana ta henia karana Baibel dekenai—“Grik Toretore” ai
Iesu be tanobada ai ia noho neganai, Dirava idia tomadiho henia taudia ese kahana 10 ena kahana ta henia karana ena taravatu idia badinaia. To, Iesu ia mase murinai unai taravatu ia ore.
Iesu ena negai
Grik Toretoredia, Baibel ese ia hahedinaraia Iesu be tanobada ai ia do noho neganai, Israela taudia ese kahana 10 ena kahana ta idia do henia noho. Ia hamaorodia unai be edia maduna, to tomadiho gunalaia taudia ia hahemaoro henidia badina ena be kahana 10 ena kahana ta idia henia, to idia be “Taravatu ena hereva badadia [idia] dadaraia, hegeregere hahemaoro goeva, hebogahisi bona abidadama.”—Mataio 23:23.
Iesu ia mase murinai
Iesu ia mase murinai, “taunimanima amo kohu kahana 10 amo kahana ta idia gogoa” karana ena Taravatu ia ore. Iesu ena mauri ia bouboulaia karana ese Mose ena Taravatu ia kokia.—Heberu 7:5, 18; Efeso 2:13-15; Kolose 2:13, 14.
a Unai harihari gauna henia karana ena anina be, “tau ta ese ia davaria gaudia ibounai amo kahana 10 ena kahana ta ia atoa, gabeai gaukara badana dekenai do ia gaukaralaia totona. Baibel lalonai taunimanima ese kahana 10 ena kahana ta idia henia karana be Dirava tomadiho henia karana ta.”—Harper’s Bible Dictionary, rau 765.