Lalo-Manoka Oi Haheaukalaia Diba!
AONEGA tauna ta be nega ta ia gwau: “Bema hekwakwanai neganai oi manoka neganai, oiemu goada be maragimaragi momokani.” (Aonega Herevadia 24:10) Bema nega ta oi lalo-manoka, reana unai hereva oi abia dae.
Ita ibounai ese lalo-manoka ena metau ita mamia. Bema ita lalo-manoka sisina, reana dina ta o rua murinai ia ore. To bema ta ia lalohisihisi eiava ia badu danu, reana unai hekwakwanai be ia ore haraga lasi. Lagani momo lalonai idia kamonai Keristani taudia haida be hari idia lalo-manoka momokani dainai, kongregesen heboudia dekenai idia lao lasi bona haroro gaukara idia karaia lasi.
Bema oi lalo-manoka sisina, namona be oi lalo-metau lasi! Idaunegai kamonai hesiai taudia ese lalo-manoka idia haheaukalaia, bona Dirava ena heduru amo, oi haheaukalaia diba danu.
Bema ma Haida Dainai Oi Lalohisihisi
Ma haida edia kara kava eiava hereva kava ibounai oi koua diba lasi. To, ma haida edia kerere maragidia ese oiemu hesiai gaukara Iehova dekenai idia hadikaia dalana oi koua diba. Bema ta ese oiemu lalona ia hahisia, reana heduru oi abia bema Hana, Samuela ena sinana, ese lalo-metau ia havaraia diba gauna ia hanaia dalana oi laloa.
Hana ia ura dikadika natudia ia abia, to ia abia diba lasi. Iena tau ena adavana iharuana, Penina, be natuna memero bona kekeni haida ia abia vadaeni. Penina be Hana ena lalohisihisi ia laloa lasi, to ia inai henia bona ia hahedinaraia lalohadai dainai “Hana ia taitai, bona aniani ia ania lasi.”—1 Samuela 1:2, 4-7.
Dina ta ai Hana be palai dubu dekenai ia lao ia guriguri totona. Israela ena hahelaga tauna badana, Eli, ia itaia Hana ena udu bibina idia mareremarere. Eli ia lalo-parara lasi Hana ia guriguri, bona ia laloa Hana ia kekero. Ia gwau: “Oiemu kekero oi hadokoa, uaina do oi atoa siri.” (1 Samuela 1:12-14) Hana ena hemami oi laloa diba, ani? Palai dubu dekenai ia mai lalo-goada ia abia totona. Ia laloa lasi unuseniai Israela ena siahu bada tauna ta ese do ia samania kerere!
Unai gaudia dainai Hana ia lalo-manoka momokani diba. Palai dubu ia rakatania haraga diba, bona reana ia sibona dekenai ia gwauhamata Eli be unuseniai hahelaga tauna badana ena gaukara ia karaia negana ibounai lalonai do ia giroa lou lasi. To, ia hedinarai goevagoeva Hana be ena hetura karana Iehova ida ia laloa bada. Ia diba Iehova be do ia moale lasi bema unai bamona ia karaia. Unai palai dubu be tomadiho goeva ena gabu badana. Iehova ese unuseniai ena ladana ia atoa. Bona ena be Eli be goevadae lasi, to Iehova ese ia abia hidi Iena gaukara do ia karaia totona.
Hana ese dala namona ai Eli ena samania herevana ia haere henia karana be haheitalai namo hereana ita dekenai. Eli ena samania herevana ia hamaoromaoroa, to ia karaia mai hemataurai bada ida. Ia gwau: “Lohia e, lau be kekero lasi. Lau be lalohisihisi bada hahinena. Uaina o kekero muramura ta lau inua lasi, to lauegu lalohisihisi Lohiabada ena vairana dekenai lau gwauraia noho. Do oi laloa lasi lau be lebulebu hahinena. Lau be inai bamona lau guriguri noho, badina be lauegu lalohisihisi bona lauegu laloa hekwarahi be ia bada herea dainai.”—1 Samuela 1:15, 16.
Hana ese unai gauna ia hahedinaraia goevagoeva, a? Oibe. To, Eli dekenai mai hemataurai ida ia hereva, bona ena hereva kererena dainai ia samania lasi. Unai dainai, Eli be mai hebogahisi ida Hana ia hereva henia, ia gwau: “Mai oiemu maino danu do oi lao, bona Israela ena Dirava ese oiemu noinoi gauna oi dekenai do ia henia.” Unai gauna idia hamaoromaoroa murinai, Hana be “iena dala dekenai ia lao, ia aniani, bona iena lalohisihisi ia ore.”—1 Samuela 1:17, 18.
Unai sivarai amo dahaka ita diba? Hana ia karaharaga, lalohadai kererena ia hamaoromaoroa totona, to mai ena hemataurai bada ida ia karaia. Unai dainai, iena hetura karana Iehova ida bona Eli ida ia namo. Nega momo mai hemataurai ida herevahereva namonamo karana ese hekwakwanai maragidia ia koua bena hekwakwanai badadia ai idia lao lasi!
Namona be ita lalo-parara ma haida ida kerere ita hamaoromaoroa neganai, iboudiai ese manau karana idia hahedinaraia bona kara auka idia rakatania be namo. Bema abidadama tamona tauna ese kerere hamaoromaoroa totona oi karaia karadia ia abia dae lasi, reana unai hekwakwanai be Iehova ena imana dekenai oi rakatania be namo, bona oi abia dae diba iena nega bona dala dekenai do ia hamaoromaoroa.
Hesiai Gaukara Namona ta Oi Haboioa, A?
Haida idia lalo-manoka badina Dirava ena hesiai gaukara lalonai gaukara namona ta idia haboioa. Guna edia tadikaka be mai moale ida idia hesiai henia, unai dainai unai hahenamo idia haboioa neganai, idia laloa hari Iehova eiava ena orea dekenai idia be anina lasi bamona. Bema emu hemami be unai bamona, reana Baibel torea tauna Mareko, Ioane Mareko idia gwauraia danu, ena haheitalai oi laloa neganai lalo-parara do oi abia.—Kara 12:12.
Mareko be Paulo bona Banaba ia bamoa edia misinari laolao ginigunana dekenai, to unai laolao idia do haorea lasi neganai, idia ia rakatania bona Ierusalema dekenai ia giroa. (Kara 13:13) Gabeai, Banaba ia ura laolao ma ta dekenai Mareko idia abia lao. To, Baibel ia gwau: “Paulo ia laloa, ia idia abia lao be namo lasi. Badina be Pamupulia dekenai ia ese idia ia rakatania, bona gaukara dekenai idia danu ia lao lasi.” Banaba ese unai lalohadai ia abia dae lasi. Unai sivarai be ma ia gwau: “Idia ruaosi idia hepapahuahu bona idia parara. Banaba ese Mareko ia abia, lagatoi dekenai idia guia, Kupro dekenai idia heau lao. To Paulo ese Sila ia abia hidi.”—Kara 15:36-40.
Reana Mareko ia lalohisihisi bada badina idia matauraia bada tauna aposetolo Paulo ia ura lasi ia ida ia gaukara bona iena kara dekenai idia lalo-tamona lasi dainai Paulo bona Banaba idia parara. To unai sibona lasi.
Paulo bona Sila ese laolao turana idia do ura abia. Lusitera dekenai idia ginidae neganai, idia ese Mareko ena gabu ia abia diba tauna ta idia davaria, unai be tau matamata ladana Timoteo. Timoteo idia abia hidi neganai, reana lagani rua eiava toi sibona ia bapatiso. To Mareko be Keristani kongregesen idia haginia negana amo, ia lalonai ia noho—oibe, ia noho negana ese Paulo ena noho negana ia hanaia. To, Timoteo ese unai gaukara namona ia abia.—Kara 16:1-3.
Nega daudau kongregesen lalonai ia noho lasi bona ena diba be bada lasi tau matamata ese ena gabu ia abia ena sivarai ia kamonai neganai, Mareko ena hemami be edena bamona? Baibel ese ia gwauraia lasi. To, ia hahedinaraia Mareko be Iehova ena hesiai gaukara ia goadalaia noho. Ia ese ia abia diba gaukara namodia ia moalelaia. Ena be Paulo bona Sila danu ia gaukara diba lasi, to Banaba ida Kupro, Banaba ena gabu, dekenai ia lao diba. Danu, Mareko be Babulonia dekenai Petero ida ia gaukara. Gabeai, dala ia kehoa Paulo—bona Timoteo—ida Roma dekenai ia gaukara totona. (Kolose 1:1; 4:10; 1 Petero 5:13) Gabeai, Mareko ese Dirava ena lauma amo Evanelia Bukadia hani amo ta ia torea!
Unai amo mai anina bada gaudia ita dibaia diba. Mareko ese ia haboioa gaukara namona ia laloa momo lasi, unai dainai ia abia diba hesiai gaukara ia laloa bada diba. Iehova ena hesiai gaukara lalonai Mareko ia bisi bada noho, bona Iehova ese ia hanamoa.
Unai dainai, bema hesiai gaukara ta oi haboioa, oi lalo-metau lasi be namo. Bema lalohadai namona oi dogoatao noho bona oi bisi noho, hahenamo ma haida oi abia diba. Lohiabada ena gaukara lalonai gaukara idauidau momo ita karaia diba.—1 Korinto 15:58.
Kamonai Hesiai Tauna Ia Lalo-Manoka
Abidadama totona ita gaukara goada be nega haida ia auka. Nega haida, oi lalo-manoka diba. Bena reana oi lalo-manoka dainai oi hemarai, badina oi laloa Dirava ena kamonai hesiai tauna ese unai bamona hemami ia abia be namo lasi. Mani Elia oi laloa, ia be Israela ena peroveta tauna badana ta.
Israela ena Kwini Iesebele, Bala tomadiho ia goadalaia hahinena, ia kamonai Elia ese Bala ena peroveta taudia ia hamasea neganai, gwauhamata aukana ia karaia Elia do ia hamasea totona. Elia ena inai taudia gunadia haida edia dika ese Iesebele ena dika idia hanaia, to karaharaga Elia ia lalo-manoka momokani bona ia ura ia mase. (1 King Taudia 19:1-4) Edena bamona unai ia vara diba? Ia ese gau ta ia laloaboio.
Elia ia laloaboio Iehova be iena goada ena Badina. Daika ese Elia dekenai siahu ia henia mero ta ia hatorea isi lou bona Bala ena peroveta taudia ia hamasea totona? Iehova ese. Momokani, Iehova ese goada ia henia diba Kwini Iesebele ena badu ia haheaukalaia totona danu.—1 King Taudia 17:17-24; 18:21-40; 2 Korinto 4:7.
Ita ibounai eda abidadama Iehova ena heduru dekenai be nega sisina lalonai ia manoka diba. Elia bamona, reana nega haida hekwakwanai ta be taunimanima hegeregerena oi laloa, to ‘Dirava amo ia mai aonega’ oi gaukaralaia lasi oi hanaia totona. (Iamesi 3:17) To, Elia be nega sisina ia manoka dainai Iehova ese ia rakatania lasi.
Elia be Bere Sieba dekenai ia heau bena taunimanima idia noho lasi gabuna dekenai ia lao, ta ese ia davaria diba lasi totona. To Iehova ese ia davaria. Ia ese aneru ta ia siaia Elia ia hagoadaia totona. Aneru ese Elia dekenai beredi matamata bona ranu namona ia henia. Elia ia laga-ani murinai, aneru ese Sinai (Horeb) Ororona dekenai ia hakaua lao, ena daudau be kilomita 300 bamona, bona unuseniai Iehova ese ia hagoadaia lou.—1 King Taudia 19:5-8.
Sinai Ororona dekenai, Elia be Iehova ese ena siahu ia hahedinaraia gauna ia itaia bona unai ese ena abidadama ia hagoadaia. Bena, Iehova ese gado maragina bona hereva manada amo Elia ia hadibaia ia be sibona ia noho lasi. Iehova be ia ida ia noho, bona iena tadikaka 7,000 be ia ida idia noho danu, ena be Elia be unai ia diba lasi. Gabeai, Iehova ese gaukara ia henia. Ia ese Elia ena peroveta gaukarana ia kokia lasi.—1 King Taudia 19:11-18.
Heduru Oi Abia Diba
Bema nega haida oi lalo-manoka sisina, reana bema oi mahuta namonamo eiava aniani namona oi ania, oiemu hemami ia hanamoa diba. Nathan H. Knorr, Iehova ena Witnes taudia edia Hakaua Oreana tauna ta ela bona lagani 1977 ai ia mase, be nega ta ia gwau, hanuaboi ai oi mahuta namonamo murinai, hekwakwanai badadia edia toana be idia maragi. To, bema hekwakwanai be ia bada sisina, reana unai be hegeregere lasi—reana lalo-manoka halusia totona heduru oi abia be namo.
Iehova ese aneru ta ia siaia Elia ia hagoadaia totona. Hari inai negai, Dirava ese elda taudia bona lo Keristani taudia ma haida amo goada ia henia. Momokani, elda taudia be “guba bada ia toa neganai hunia gabudia namodia hegeregere[na].” (Isaia 32:1, 2) To idia amo goada oi abia totona reana idia dekenai oi lao be namo. Ena be Elia ia lalo-manoka momokani, to ia lao ela bona Sinai Ororona dekenai bena Iehova ese ia hadibaia. Ita idia hagoadaia hadibaia herevadia be Keristani kongregesen amo ita abia.
Heduru ita abia dae bona mai lalo-goada ida hahetoho, hegeregere lalohisihisi eiava gaukara ita haboioa, ita haheaukalaia neganai, hepapahuahu badana lalonai Iehova ena lohia siahuna ita abia isi. Edena hepapahuahu? Satani ia gwau taunimanima be namo idia davaria neganai sibona Iehova idia hesiai henia. Iseda mauri lalonai gau iboudiai idia heau namonamo neganai Dirava do ita hesiai henia bona Satani be unai ia hakoikoia lasi, to ia gwau bema hekwakwanai ita davaria, Dirava ena hesiai gaukara do ita rakatania. (Iobu, karoa 1 bona 2) To bema lalo-manoka neganai danu, Iehova ena hesiai gaukara ita karaia noho bona ita manoka lasi, Diabolo ena samania herevana ena haere henia karana ita durua.—Aonega Herevadia 27:11.
Hana, Mareko, bona Elia be hekwakwanai idia davaria bona unai gaudia dainai nega sisina edia moale idia haboioa. To, edia hekwakwanai idia haheaukalaidia bona edia mauri lalonai anina idia havaraia. Iehova ena heduru dainai, oi danu ese lalo-metau oi haheaukalaia diba!