Hisihisi Do Ia Ore Vaitani Negana
DIRAVA be taunimanima besedia ia karaia neganai, hisihisi be iena palani ginigunana dekenai ia noho lasi. Ia havaraia lasi, bona ia ura henia lasi. Reana oi henanadai, ‘Vadaeni, bema unai bamona, hisihisi be edena bamona ia matamaia, bona dahaka dainai Dirava ese ia koua lasi ema bona hari?’—Iamesi 1:13 itaia.
Haere be, gunaguna momokani idia torea taunimanima edia sivarai bukana, Baibel, ena buka maragina Genese lalonai ita davaria diba. Ia gwau iseda tama sina ginigunadia, Adamu bona Heva, be Satani idia bamoa Dirava ia gwau-edeede henia neganai. Edia kara ese mai anina bada henanadai ia havaraia tanobada bona guba ibounai ena taravatu bona naria dalana dekenai. Idia ura idia sibodia ese kara maoro bona kara dika idia abia hidi neganai, idia ese Dirava ena lohia siahuna idia gwauraia dika. Idia ese ia lohia bona ia sibona ese “kara namo bona kara dika” ia abia hidi ena maoro idia henanadailaia.—Genese 2:15-17; 3:1-5.
Dahaka Dainai Karaharaga Iena Ura Ia Karaia Lasi?
Reana oi henanadai, ‘Dahaka dainai, Dirava ese karaharaga iena ura ia karaia lasi?’ Momo idia laloa unai bamona ia karaia be auka lasi. Idia gwau: ‘Dirava be mai ena siahu. Ia gaukaralaia be namo unai gwau-edeede taudia ia hadikaia totona.’ (Salamo 147:5) To mani oi sibona oi nanadaia: ‘Edia siahu bada idia gaukaralaia edia ura idia karaia taudia iboudiai lau abidia dae, a? Lohia tauna aukana ese ami taudia ia gaukaralaidia ia idia badinaia lasi taudia idia hamasea ore totona lau kamonai neganai, egu mamina be unai tauna lau ura henia lasi momokani, a?’ Lalo-maoro taudia momo be unai bamona kara idia ura henia lasi momokani.
Oi gwau, ‘Ah, to bema Dirava ese unai siahu ia gaukaralaia, ta ese iena kara do ia gwauraia dika lasi.’ Oi laloa unai do ia vara momokani, a? Dirava ese iena siahu ia gaukaralaia neganai, momokani taunimanima ese ena kara idia herevalaia lasi, a? Hegeregere, idia henanadai dahaka dainai ena siahu ia gaukaralaia lasi kara dika ia koua totona. Bona nega haida ia gaukaralaia neganai, idia henanadai dahaka dainai ia gaukaralaia. Abidadama tauna Aberahamo danu be Dirava ese Iena inai taudia latanai Iena siahu ia gaukaralaia karana ia henanadailaia. Dirava ena lalona ia hadaia Sodoma do ia hadikaia ore negana mani oi laloa. Aberahamo be ia laloa kerere; ia laloa kara namo taudia be kara dika taudia danu do idia mase. Ia boiboi: “Kara maoromaoro taudia bona kara dika taudia, bema edia davana be tamona, be hegeregere lasi. Unai bamona be oiemu kara lasi.” (Genese 18:25) Laloa maoromaoro taudia, hegeregere Aberahamo danu, idia ura diba momokani siahu bada taudia ese edia siahu do idia gaukaralaia kerere lasi.
Oibe, Dirava ese Adamu, Heva, bona Satani ia hamasedia haraga diba. To, mani oi laloa, aneru bona gabeai Dirava ese ia havaraia taudia ma haida ese ia karaia karana idia dibaia neganai, dahaka do idia laloa? Unai kara dainai idia ese Dirava ena lohia siahuna ena maoro do idia daradaralaia diba, a? Bema Dirava be unai bamona ia karaia, ia be Nietzsche ese ia gwauraia siahu ibounai ida ia lohia tauna, hebogahisi lasi ida ia idia dadaraia taudia ia hamasedia Diravana, a?
Dahaka Dainai Taunimanima Ia Doria Lasi Kara Namo Idia Karaia Totona?
Reana haida do idia henanadai, ‘Badina be dahaka Dirava ese taunimanima ia doridia lasi kara namo idia karaia totona?’ Mani inai oi laloa danu. Gunaguna amo ema bona hari, gavamani ese taunimanima idia doridia edia lalohadai idia abia dae totona. Gavamani haida eiava lohia taudia ta ta ese taunimanima edia lalona biagua karadia idia karaia, haida be drag eiava opereisini amo idia karaia, bena unai taudia edia ura kwalimu hahenamo idia abia oho. Ena be ura kwalimu hahenamona be ma haida ese idia hadikaia diba, ita be ura kwalimu taudia dainai unai hahenamo ita laloa bada, ani? Gavamani ta eiava lohia tauna ta ese unai ura kwalimu ia ura abia oho neganai, ia ita moale henia, a?
Vadaeni, Dirava be ena siahu ia gaukaralaia haraga lasi neganai, dala ma ta ia abia hidi diba, a? Iehova Dirava ia diba unai gwau-edeede hamaoromaoroa totona nega sisina do ia henia iena taravatu idia utua taudia be iena lohia siahuna henuna amo do idia siri bona sibodia do idia naria. Unai dala amo taunimanima besedia, Adamu bona Heva edia tubuna taudia unai, be nega kwadogina lalonai Dirava ena taravatu henunai do idia noho lasi to sibodia do idia naria. Dahaka dainai unai bamona ia karaia? Badina ia diba, nega ia hanai neganai, kara momo do idia vara bona do idia hamomokania iena lohia dalana be hanaihanai momokani bona maoromaoro, iena siahu bada ia gaukaralaia iena ura ia karaia neganai danu, bona ia gwau-edeede henia karadia be nega daudau lasi murinai dika bada idia havaraia.—Deuteronomi 32:4; Iobu 34:10-12; Ieremia 10:23.
Idia Kerere Lasi to Dika Idia Davaria Taudia be Edena Bamona?
Reana do oi henanadai, ‘To unai ia do vara lasi neganai, idia kerere lasi to dika idia davaria taudia be edena bamona? To Dirava ese taravatu ena kahana maragina ia hamomokania totona taunimanima ese hisihisi idia ania be namo, a?’ Dirava ese kara dika ia koua lasi be taravatu maragina ta do ia hamomokania totona sibona lasi. Lasi. To idau, ia ura ia hamomokania vaitani ia sibona be lohiabada bona ia havaraia gaudia ibounai be maino ai idia noho bona idia moale totona, iena taravatu idia badinaia be mai anina bada.
Mai anina bada gauna ta do ita laloatao be Dirava ia diba kara dika dainai taunimanima besedia ese idia mamia hisihisina ibounai be ia ese ia haorea vaitani diba. Ia diba gabeai do idia davaria ena namo be hari nega sisina lalonai idia davaria hisihisina ena mamina do ia hanaia. Sina ta ese mai goada ida iena beibi ia rosia bona gorere dikana ta ese natuna do ia hamasea lasi totona, doketa ese vaccine hekodo ia henia karana mani oi laloa. Sina ta lasi ia ura iena natuna ese hisihisi do ia mamia. Doketa ta lasi ia ura ia durua tauna dekenai hisihisi do ia henia. Unai nega ai, natuna ese unai hisihisi ena anina ia lalo-pararalaia lasi, to gabeai do ia lalo-parara dahaka dainai sinana ese unai hisihisi ia koua lasi.
Heduru Momokanina Hisihisi Taudia Totona, A?
Haida idia laloa unai gaudia idia diba ese hisihisi idia mamia taudia ia durua lasi. Hans Küng ia gwau hisihisi ia vara ena badina gwauraia hedinarai karana “ena namo hisihisi ia mamia tauna dekenai be hegeregere aniani lalonai idia noho heduru gaudia namodia be ia hitolo mase tauna dekenai oi herevalaia bamona.” Ia henanadai ia gwau: “Aonega herevadia amo hisihisi ena badina gwauraia hedinarai karana ese hisihisi bada idia davaria taudia dekenai heduru do ia henia, a?” Dirava ena Hereva, Baibel, idia dadaraia taudia ese “aonega herevadia” amo hisihisi ena badina idia gwauraia hedinarai karana ese hisihisi idia mamia taudia dekenai goada ia henia lasi. Taunimanima edia lalohadai ese hisihisi ia habadaia sibona, badina idia gwau Dirava ia ura taunimanima be hisihisi do idia abia unai dainai tanobada be hisihisi kourana bamona ia karaia eiava ia be hetoho gabuna sibona guba dekenai do idia lao taudia totona. Unai be koikoi herevana momokani!
To, Baibel be heduru momokanina ia henia. Ia ese hisihisi ena badina ia gwauraia hedinarai sibona lasi, to ita ia durua Dirava ena gwauhamata inai nega kwadogina lalonai idia vara kara dika ese idia havaraia hisihisi ibounai do ia haorea gwauhamatana dekenai iseda abidadama ia hagoadaia.
“Gau Ibounai Do Ia Karaia Matamata” Negana
Kahirakahira, Dirava ese gau ibounai do ia hamatamataia lou, Adamu bona Heva idia do gwau-edeede lasi neganai ia karaia bamona. Taunimanima be sibodia do idia naria totona ia henia negana be kahirakahira do ia ore. Ita noho negana lalonai ia ese “Keriso [ita] dekenai do ia siaia mai, ia ese guna [ita] totona ia Abia Hidi Tauna, Iesu unai. To guba dekenai do ia noho, ela bona Dirava ese gau ibounai do ia karaia matamata, ia ese guna iena peroveta taudia helagadia edia uduna dekenai ia hereva bamona.”—Kara 3:20, 21.
Iesu Keriso ese dahaka do ia karaia? Ia ese tanobada amo Dirava ena inai taudia ibounai do ia kokidia. (2 Tesalonika 1:6-10) Ia ese taunimanima do ia hamasedia kava lasi, tanobada ena lohia taudia aukadia ese idia karaia bamona. Taunimanima ese sibodia idia naria namonamo lasi dainai idia vara dika bada ese do idia hahedinaraia Dirava ese iena siahu bada do ia gaukaralaia iena ura ia karaia totona be maoro. (Apokalupo 11:17, 18) Do ia vara gauna ginigunana be guna tanobada dekenai ia vara lasi bamona “hisihisi bada herea”, Noa ena nega ai ia vara Abata hegeregerena, to ia be do ia bada herea momokani. (Mataio 24:21, 29-31, 36-39) Unai “hisihisi badana” amo do idia roho mauri taudia be Dirava “ese guna iena peroveta taudia helagadia edia uduna dekenai ia hereva” gaudia ibounai idia momokani idia itaia neganai “goada matamata” do idia abia. (Kara 3:19; Apokalupo 7:14-17, NW) Dirava ese dahaka gaudia ia gwauhamatalaia?
Dirava ena peroveta taudia gunadia idia gwau tuari bona ala-ala karadia ese idia havaraia hisihisi do idia ore vaitani. Hegeregere, Salamo 46:9 ese ita ia hamaoroa, ia gwau: “Tuari be Dirava ese ia hadokoa noho, tanobada kahana ibounai dekenai.” Tuari lalonai edia kerere lasi to dika idia davaria taudia bona edia hanua idia heau-tania taudia be lasi, danu idia hadikadia hahine, imadia eiava aedia idia haboioa taudia bona idia mase taudia be lasi! Peroveta tauna Isaia ia gwau: “Bese ta ese bese ta dekenai do ia tuari henia lou lasi, bona tuari dalana be do idia hadibaia lou lasi.”—Isaia 2:4.
Peroveta taudia ese taravatu utua karadia bona kara gageva dainai idia vara hisihisi ena dokona idia herevalaia danu. Aonega Herevadia 2:21, 22 ia gwauhamata ia gwau, “kara maoromaoro taudia, be inai tano dekenai do idia mauri noho” bona hisihisi idia havaraia taudia be “tano dekena amo do ia kokidia momokani.” ‘Taunimanima haida ese ma haida do idia biagua, bona idia hisihisi henidia noho’ lasi. (Hadibaia Tauna 8:9) Kara dika taudia ibounai be do idia ore vaitani. (Salamo 37:10, 38) Taunimanima ibounai be maino bona noho namo ai do idia noho, bona hisihisi be lasi.—Mika 4:4.
Unai sibona lasi, to peroveta taudia ese tauanina bona lalona dekenai idia vara hisihisi edia dokona idia gwauhamatalaia danu. (Isaia 33:24) Isaia ia gwauhamata ia gwau, matakepulu taudia, taia kudima taudia, aena dika taudia bona gorere taudia ibounai do idia namo. (Isaia 35:5, 6) Dirava ese mase taudia do ia hatoredia isi lou danu. Iesu ia gwauhamata ia gwau “mase guria gabu dekenai idia noho taudia ibounai ese iena gadona do idia kamonai. Vadaeni guria gabu dekena amo do idia toreisi.” (Ioane 5:28, 29) Aposetolo Ioane ese “guba matamatana bona tanobada matamatana” ena matahanai ia itaia neganai, idia hamaoroa “Dirava . . . ese matana ranu ibounai edia matana dekena amo do ia dahua. Mase bona lalohisihisi, bona taitai, bona hisihisi be do idia ore momokani.” (Apokalupo 21:1-4) Mani oi laloa! Hisihisi lasi, taitai lasi, lalohisihisi lasi bona mase be lasi—hisihisi ia ore vaitani!
Inai nega dikana kwadogina lalonai idia vara kara dika ibounai be do idia hanamoa. Dirava ese ia palanilaia lasi hisihisi ibounai, be taunimanima edia lalona dekenai do idia laloaboio momokani. Isaia ia peroveta ia gwau, “Lau ese emui [hisihisi] gunadia do lau laloaboio, . . . Kara gunadia be do idia laloa lou lasi, do idia laloaboio momokani.” (Isaia 65:16, 17) Dirava ena palani ginigunana do ia vara momokani, taunimanima besedia be maino bona moale momokani ai paradaiso ai do idia noho. (Isaia 45:18) Ibounai do idia abidadama henia vaitani, ia be lohia maorona. Dirava ese taunimanima edia hisihisi ibounai do ia haorea negana ai do ita noho be hahenamo bada hereana. Unai neganai do ia hahedinaraia ia be Nietzsche ese ia samania bamona “lohia tauna aukana, koikoi tauna, taunimanima edia kohu ia henaoa tauna, taunimanima ia alaia tauna” lasi, to nega ibounai iena siahu be lalokau, aonega, bona hahemaoro maoromaoro dalanai ia gaukaralaia!
[Picture on page 5]
Lohia taudia haida ese taunimanima edia lalona idia biagua, edia ura kwalimu idia abia oho
[Credit Line]
UPI/Bettmann
[Picture on page 7]
Hisihisi ibounai be lasi neganai, ita ibounai ese iseda mauri do ita moalelaia momokani