¿Jantʼoj in tʼajámal a Jehová abal tu ku kʼaniy kʼal an walabtaláb ani an tsemláj?

1, 2. a) ¿Jantʼoj jats an walabtaláb ani jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal yab tu ku odhnaʼ? (Ka tsuʼuw jayej an «Tsalap axi más exbadh»). b) ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ al axéʼ xi exobintaláb ani al axi más? (Ka tsuʼuw an recuadro axi in bij «Jawaʼ neʼets ka exóbnaʼ tejéʼ»).

MAX a léʼ ka exlaʼ jantʼiniʼ jats an kʼanidhomtaláb axi ti koʼonchal a Jehová, in yéjenchal ka exóbnaʼ an Biblia abal ka exlaʼ jantʼoj in tʼajámal abal tu ku kʼaniy kʼal an walabtaláb ani an tsemláj. Nibal jun kʼal wawáʼ in éjtowal kin tʼajaʼ jantʼoj abal kin tixkʼaʼ an walabtaláb.a Patal wawáʼ u wálbidh ani jaxtám u tsémel (Rom. 5:12). Pero i exlál abal a Jehová neʼets tu ku tólmiy abal ki ataʼ an walabtaláb.

² Al an 6.000 i támub axi watʼenek, a Jehová in tʼajámal yan jantʼoj abal tu ku kʼaniy kʼal an walabtaláb ani an tsemláj. ¿Jaleʼ tin tʼajámal nixéʼ? Kom tu lej kʼanidhál ani antsanáʼ tin tejwamédhaʼ ma tam ti Jajáʼ tu tsʼejkaʼ. A Jehová in exlál abal an walabtaláb in tʼajál abal ku tsemets, pero Jajáʼ in léʼ abal ku kʼwajiy abal etsʼey (Rom. 6:23). Tejéʼ neʼets ki tókʼtsiy ox i konowixtaláb: Kʼaʼál, ¿jantʼoj in tʼajámal a Jehová abal tu ku pidhaʼ jun i aychixtaláb? Tsabchíl, ¿jantʼoj in tʼajálak in tʼojnálil a Jehová axi ti biyál abal ka utey kʼal Jajáʼ? Oxchíl, ¿jantʼoj in tʼajaʼ a Jesús abal tu ku kʼaniy kʼal an walabtaláb ani an tsemláj?

¿JANTʼOJ IN TʼAJÁMAL A JEHOVÁ ABAL TU KU PIDHAʼ JUN I AYCHIXTALÁB?

3. ¿Jaleʼ ti walbin a Adán ani a Eva?

³ Tam ti a Jehová in tsʼejkaʼ a Adán ani a Eva, in tsalápil pelak abal etsʼey ka kʼwajiychik kulbél. Jaxtám in pidhaʼchik juʼtáj ka kʼwajiy ani in tómkiychik. Jayej in pidhaʼchik an lablixtaláb kin koʼoy i tsakam abal ka tʼuchich an tsabál ani ka púwey an paraíso axi kʼwajatak ban jardín de Edén. Expidh in pidhaʼchik jun i abatnaxtaláb ani in uchaʼchik abal max yab ka bélkaxin, neʼetsak ka tsemetschik. Patal i exlál jawaʼ watʼey, waʼtsin jun i ángel axi yab in kʼanidhálak a Jehová ani jats axi in tʼajaʼ abal ka walbin a Adán ani a Eva. Jajáʼchik yab in bélkaʼ a Jehová ani jaxtám walbinchik. Tanáʼ abal okʼox tujey ti putnal jawaʼ a Jehová in uchaʼ a Adán ani a Eva, jajáʼchik páyey ani talbél tsemets (Gén. 1:​28, 29; 2:​8, 9, 16-18; 3:​1-6, 17-19, 24; 5:5).

4. ¿Jaleʼ ti a Jehová in pojkál an walabtaláb ani jaleʼ ti kʼwajat tu tólmiyal? (Romanos 8:​20, 21).

⁴ A Jehová in jilaʼ axéʼ xi tʼilab ti Biblia abal kin tejwamédhaʼ abal in lej pojkál an walabtaláb. ¿Jaleʼ in lej pojkál? Kom tu owmedhál kʼal Jajáʼ ani in tʼajál abal ku tsemets (Is. 59:2). A Satanás in kʼwiyál a Jehová ani an atiklábchik, jaxtám in tʼajaʼ abal a Adán ani a Eva ka walbinchik ani jayetsej in áynanchal kin tʼajaʼ kʼal wawáʼ. Tam ti a Satanás in tʼajaʼ abal a Adán ani a Eva ka walbin, jajáʼ in tsalpay abal a Jehová yabáts neʼetsak kin ejtow kin putuw in tsalápil. Pero a Satanás yab in exbayal an kʼanidhomtaláb axi a Jehová in koʼonchal an atiklábchik. Jaxtám a Jehová yab in jalkʼuy an tsalap axi in kwaʼalak abal in tsakámil a Adán ani a Eva. A Jehová in lej kʼanidhál an atiklábchik ani jaxtám in bínaʼ jun i aychixtaláb (ka ajiy Romanos 8:​20, 21). A Jehová in exlálak abal neʼets ka waʼtsin i atikláb kʼal axi neʼetsak ka lej kʼanidháj ani neʼetsak ka utey kʼal Jajáʼ. Jaxtám a Jehová in tʼajaʼ jantʼoj abal wawáʼ ki ejtow ku utey kʼal Jajáʼ ani antsanáʼ ki ejtow ki ataʼ an walabtaláb ani an tsemláj. ¿Jantʼoj in tsálpayalak kin tʼajaʼ a Jehová?

5. ¿Jaykʼiʼ tin bínaʼ jun i aychixtaláb a Jehová? (Génesis 3:15).

⁵ (Ka ajiy Génesis 3:15). A Jehová in bínaʼ jun i aychixtaláb tam tin uluw jawaʼ neʼetsak ka watʼey kʼal a Satanás. In uluw abal neʼetsak ka waʼtsin jun in «tsakámil» axi neʼets kin talabedhaʼ a Satanás ani patal an kʼibataláb axi waʼtsinének (1 Juan 3:8). Pero nixéʼ xi tsakam in kʼal a Jehová neʼetsak kin yajchiknaʼ, kom a Satanás neʼetsak kin tʼajaʼ abal ka tsemets. A Jehová in lej yajnaʼ jawaʼ neʼetsak ka tʼajchin in tsakámil. Pero in jilaʼ kin yajchiknaʼ kom nixéʼ neʼetsak kin tʼajaʼ abal millones i atikláb ka kʼániyat kʼal an walabtaláb ani an tsemláj.

¿JANTʼOJ IN TʼAJÁLAK IN TʼOJNÁLIL A JEHOVÁ AXI TI BIYÁL ABAL KA UTEY KʼAL JAJÁʼ?

6. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Abel ani a Noé abal ka utey kʼal a Jehová?

⁶ ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Jehová abal in tʼojnálil kin ejtow ka utey kʼal Jajáʼ? Kʼayúm kʼayúm in tejwamédhanchij in tʼojnálil jantʼiniʼ tin tomnálak kin tʼajaʼ. Talbél ti walbinének a Adán ani a Eva, an kʼaʼál atikláb axi in tejwamédhaʼ i belomtaláb, pel a Abel. A Abel in kʼanidhálak a Jehová, in léʼak kin kulbedhaʼ ani ka utey kʼal Jajáʼ, jaxtám in bínaʼ jun i tsʼakchixtaláb. A Abel in beletnálak i koʼnél jaxtám in yakʼwaʼ i koʼnél axi lej alwaʼchik ani in bínaʼ jantʼiniʼ i tsʼakchixtaláb. An Biblia in ulal abal a Jehová in batsʼuw an tsʼakchixtaláb axi in bínaʼ a Abel (Gén. 4:4). Talbél jayej in batsʼuw an tsʼakchixtaláb axi in bínaʼ talchik in tʼojnálil kʼal axi tu kʼanidhábak, ejtíl a Noé (Gén. 8:​20, 21). Axéʼ in tejwamedhál abal patal an atikláb in éjtowalak ka utey kʼal a Jehová ani kin kulbedhaʼ belits abal wálbidh.b

7. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a Abrahán?

⁷ A Jehová in uchaʼ a Abrahán abal kin bínaʼ in tsakámil Isaac ti tsʼakchixtaláb. Axéʼ pelak jantʼoj axi neʼetsak kin lej yajnaʼ a Abrahán. A Abrahán neʼetsak ka bélkaxin, pero tam kʼwájatakits abal neʼets kin tsemdhaʼ in tsakámil uchan kʼal a Jehová abal yab kin tʼajaʼ. Pero jawaʼ in tʼajaʼ a Abrahán neʼetsak tu ku exóbchij jantʼoj lej exbadh: a Jehová neʼetsak kin bínaʼ in tsakámil kom in lej kʼanidhál an atiklábchik (Gén. 22:​1-18).

8. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal an tsʼakchixtaláb axi in binálak an israelitas? (Levítico 4:​27-29; 17:11).

⁸ Yan i támub talbél a Jehová in pidhaʼ i abatnaxtaláb an israelitas ani in uchaʼ abal kwaʼalak kin bínaʼchik i koʼnél jantʼiniʼ i tsʼakchixtaláb abal ka pakwlanchat in wálab (ka ajiy Levítico 4:​27-29; 17:11). Axéʼchik xi tsʼakchixtaláb in tejwamédhaʼ abal a Jehová neʼetsak kin bínaʼ jun i tsʼakchixtaláb axi más alwaʼ, axi neʼets kin tʼajaʼ ka tixkʼan patal an walabtaláb. A Jehová in tʼajaʼ abal an kawlomejchik kin olnaʼ abal in tsakámil neʼetsak kin lej yajchiknaʼ ani ma neʼetsak ka tsemdháj, antsanáʼ neʼetsak kin bajuw jantʼiniʼ jun i oveja axi u bináb ti tsʼakchixtaláb (Is. 53:​1-12). A Jehová neʼetsak kin bínaʼ in tsakámil axi más in kʼanidhál abal kin kʼaniy patal an atikláb kʼal an walabtaláb ani an tsemláj ani jayej abal ti kʼaniy tatáʼ.

¿JANTʼOJ IN TʼAJAʼ A JESÚS ABAL TU KU KʼANIY?

9. ¿Jantʼoj in tejwamédhaʼ a Juan el Bautista? (Hebreos 9:22; 10:​1-4, 12).

⁹ Ban támub 29, a Juan el Bautista in tsuʼuw a Jesús ani in uluw: «Taʼtalits axi abnének kʼal a Dios abal ka pákwlanchat in wálab an inikchik, jajáʼ pel ejtíl an Cordero» (Juan 1:29). Antsanáʼ in tejwamédhaʼ abal a Jesús jatsak an tsakamláb axi a Jehová in uluw abal neʼets kin bínaʼ. Jajáʼ jatsak axi neʼets kin bínaʼ in ejatal abal ku kʼániyat kʼal an walabtaláb ani an tsemláj (ka ajiy Hebreos 9:22; 10:​1-4, 12).

10. ¿Jantʼiniʼ tin tejwamédhaʼ a Jesús abal in léʼak kin kʼaniy an atiklábchik axi waláblom?

¹⁰ A Jesús in tʼajálak ti kwéntaj abal waʼatsak i atikláb axi in yajnálak kom in tʼajámal jun i walabtaláb ani jaxtám in kániyalak abal ka wenkʼon tin aykolil. Jajáʼ in exlálak abal an walabtaláb jats axi in tʼajálak abal an atiklábchik kin yajchiknaʼ. Jaxtám in kulbetnál kin tólmiy an atiklábchik axi kʼwajatak in tʼajál jun i walabtaláb. Jajáʼ in punuw axéʼ xi tʼiplab: «Axi lubach an inik yab in yéjenchal i ilálix, expidh axi u yaʼul». Jayej in uluw: «Nanáʼ in cheʼenek ku kaniy ka chich kʼal nanáʼ ani ka jikʼtson kʼal in wálab jitáts in exlál abal pel i waláblom» (Mat. 9:​12, 13). Ani antsanáʼ tin tejwamédhaʼ a Jesús tam tin pakwlanchij in wálab jun i mimláb axi in tʼajálak i kidháb tʼajbiláb. Axéʼ xi mimláb jats axi in tʼakchij in akan a Jesús kʼal in jaʼlíl in wal (Luc. 7:​37-50). Jayej, a Jesús in exóbchij yan jantʼoj an samaritana axi in elaʼ ban mom, belits abal axéʼ xi mimláb pelak i iníkbej (Juan 4:​7, 17-19, 25, 26). Jayej, a Jesús pidhan i tsapláb kʼal a Jehová abal kin ejtow kin edhaʼ talchik i inik, i mimláb ani i tsakam. Antsanáʼ in ejtow kin ataʼ an tsemláj (Mat. 11:5).

11. ¿Jaleʼ ti an atiklábchik axi in tʼajámal jun i walabtaláb in kulbetnálak kin jaʼúbnaʼ a Jesús?

¹¹ Ma an atiklábchik axi in tʼajálak jun i walabtaláb in kulbetnálak kin atsʼaʼ an exobchixtaláb axi in binálak a Jesús. Jajáʼchik in tʼajálak ti kwéntaj abal kʼal a Jesús u yajnanchábak ani in exbayalak jawaʼ jajáʼchik in atsʼálak (Luc. 15:​1, 2). Jayej, a Jesús in tólmiyalak ani in lábliyalak axéʼchik xi atikláb kom in tejwamedhálak i belomtaláb (Luc. 19:​1-10). A Jesús in tejwamédhaʼ abal a Jehová u lej yajnanchix (Juan 14:9). Kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a Jesús in tejwamédhaʼ abal a Jehová tu kʼanidhál, tu yajnanchal ani abal in léʼ kin ataʼ an walabtaláb. A Jesús in tólmiyalak an atiklábchik abal kin jalkʼuy in ejatal ani abal ka wénkʼonchik ti aykol (Luc. 5:​27, 28).

12. ¿Jantʼoj in uluw a Jesús abal neʼetsak kin watʼaʼ jajáʼ?

¹² A Jesús in exlálak jawaʼ neʼetsak kin watʼaʼ. Yaníl in uchaʼ in aykolil abal jajáʼ neʼetsak ka kʼámbiyat ani neʼetsak ka palan al jun i teʼ (Mat. 17:22; 20:​18, 19). Jayej in exlálak abal tam kin bínaʼ in ejatal neʼetsak ka eyan abal ka pakwlanchat in wálab an atiklábchik, antsanáʼ jantʼiniʼ ti xeʼtsin in olnál a Juan ani an kawlomej. Jayej in uluw abal tam ka edháj neʼets kin tólmiy an atiklábchik abal ka utey kʼal a Jehová (Juan 12:32). Jitáts kin punuw i belomtaláb kʼal a Jesús ani kin nitsʼbiy, neʼets kin kulbedhaʼ a Jehová ani neʼets ka kʼániyat kʼal an walabtaláb (Rom. 6:​14, 18, 22; Juan 8:32). Abal a Jesús kin tʼajaʼ axéʼ, in yejenchij kin tejwamédhaʼ i iniktaláb ani kin bínaʼ in ejatal (Juan 10:​17, 18).

13. a) ¿Jantʼiniʼ ti tsemets a Jesús? b) ¿Jantʼoj i exobnál kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a Jehová tam ti tsemets a Jesús? (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

¹³ A Jesús tʼajchin yan jantʼoj, kʼámbiyat, yakʼwan, kawiliyat, kwadhan ani tsemdháj. Ani jayej palan al jun i teʼ. A Jesús in kuxuy patal jawaʼ kʼwajatak ti tʼajchinal ani a Jehová in lej yajnaʼ tam tin tsuʼuw nixéʼ. Belits antsanáʼ a Jehová yab in kʼaniy kʼal jawaʼ kʼwajatak in watʼal. ¿Jaleʼ ti yab in tʼajaʼ? Kom a Jehová tu lej kʼanidhál. Jats in tejwamédhaʼ kʼal jawaʼ in uluw a Jesús: «A Dios in kʼanidhál an atiklábchik jaxtám in abaʼ ka chich tejéʼ tsabál in junkats tsakámil abal patal jitaʼ kin belaʼ kʼal in tsakámil, ka pidhan i ejataláb abal etsʼey ani yab ka kʼibej» (Juan 3:16).

14. ¿Jantʼoj a exobnál kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a Jesús?

¹⁴ Tam ti a Jesús in bínaʼ in ejatal, a Jehová in tejwamédhaʼ abal in lej kʼanidhál an atiklábchik, ani jayej in tejwamédhaʼ abal ti lej kʼanidhál tatáʼ. ¿Jantʼoj a atsʼál kʼal jawaʼ a Jehová koʼoy kin kuxuy? (1 Juan 4:​9, 10). Jajáʼ in léʼ tu ku tólmiy abal ki ataʼ an walabtaláb.

15. ¿Jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ abal ki batsʼuw an alwaʼtaláb axi in binál in tsémtal a Jesús?

¹⁵ Jawaʼ in tʼajaʼ a Jehová tam tin bínaʼ in tsakámil pel jun i púlik tsʼejwalixtaláb, kom nixéʼ eyan abal ku pakwlanchat i wálab. Pero i yéjenchal ki tʼajaʼ jantʼoj más, a Juan el Bautista ani a Jesucristo in uluw jantʼoj i yéjenchal ki tʼajaʼ: «Ka jilaʼ a wálab ani kit wenkʼon kʼal a Dios, kom lej weʼits taʼtal in kʼichájil» (Mat. 3:​1, 2; 4:17). Max i léʼ ku utey kʼal a Jehová ani ki ataʼ an walabtaláb, kwaʼal ki tsápnanchij ku tʼeʼpin kʼal i wálab. Pero, ¿jantʼiniʼ ti tejwamedhál abal u tʼeʼpinal kʼal i wálab ani jantʼiniʼ tu tólmiyal ku utey kʼal a Jehová belits abal pel u waláblom? Jats axi neʼets ki exóbnaʼ al axi jun an exobintaláb.