Neʼets ka putun jawaʼ kʼwajat a aychal

1. ¿Jaleʼ tin lej belálak a Abrahán abal neʼets kin koʼoy jun i tsakam?

A ABRAHÁN uchan kʼal a Jehová abal kʼal in tsakámil patal an atiklábchik neʼets kin batsʼuw jun i lablixtaláb (Gén. 15:5; 22:18). A Abrahán in lej belálak kʼal a Jehová, jaxtám in lej belálak abal a Jehová neʼetsak kin putuw nixéʼ xi kaw. Pero tam ti a Abrahán in kwaʼalak utat 100 i támub ani a Sara 90, yabaye in kwaʼalakchik nibal jun i tsakam (Gén. 21:​1-7). Belits antsanáʼ, an Biblia in ulal abal «a Abrahán in belaʼ a Dios, [...] in belaʼ abal neʼetsak ka bíjiyat ti tataláb kʼal yan i atiklábchik jantʼiniʼ ti úchanits kʼal a Dios» (Rom. 4:18). Ani i exlál abal a Abrahán in batsʼuw jawaʼ in aychalak: jajáʼ in koʼoy jun i tsakam axi in bíjiy ta Isaac ani nixéʼ játs jawaʼ a Abrahán in aychij al yan i támub. ¿Jaleʼ tin lej belálak a Abrahán abal a Jehová neʼets kin putuw in káwintal?

2. ¿Jaleʼ tin lej belálak a Abrahán abal a Jehová neʼets kin putuw jawaʼ in ulúmal?

² A Abrahán in exlálak alwaʼ a Jehová, jaxtám «in belaʼ abal a Dios in witʼál kin tʼajaʼ jawaʼ in ulúmalits» (Rom. 4:21). Kʼal an belomtaláb axi in tejwamédhaʼ a Abrahán, a Jehová in tsuʼuw abal pelak jitaʼ axi in tʼajálak jawaʼ tekedh ani in jaʼúbnaʼ (Sant. 2:23). Antsanáʼ jantʼiniʼ ti tsuʼuw ti Romanos 4:​18, a Abrahán in lej belálak kʼal a Jehová ani jaxtám in kwaʼalak jun i aychixtaláb. Xowéʼ ki tsuʼuw jantʼoj in uluw an abatwálej Pablo tin kwéntaj an aychixtaláb ti Romanos capítulo 5.

3. ¿Jantʼoj in uluw a Pablo tin kwéntaj an aychixtaláb axi i kwaʼal?

³ A Pablo tu tólmiy ki exbay jaleʼ ti éjtowal ki lej belaʼ abal chubax neʼets ka putun jawaʼ i aychal (Rom. 5:5). Jayej tu tólmiy ki exbay jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal an aychixtaláb axi i kwaʼal ka tsapnéj más. Neʼets ki exóbnaʼ Romanos 5:​1-5, ani biyat neʼets i exobnál ka tsalpay jantʼoj ti tolmiyámal abal ka púwey nixéʼ xi aychixtaláb axi a kwaʼal. Jayej neʼets ti tólmiy abal yab jaykʼiʼ ka ukʼchiy nixéʼ xi aychixtaláb. Okʼox neʼets ki exóbnaʼ tin kwéntaj jun i aychixtaláb axi a Pablo in uluw abal chubax neʼets ka putun.

AN ALABÉL AYCHIXTALÁB AXI I KWAʼAL

4. ¿Jantʼoj tu tʼilchal a Romanos 5:​1, 2?

⁴ (Ka ajiy Romanos 5:​1, 2). A Pablo in dhúchunchij axéʼ xi kaw an tamkuntaláb axi kʼwajatak ti Roma. Jajáʼchik in exóbnaʼ tin kwéntaj a Jehová ani a Jesús ani wénkʼonchik ti aykol kʼal a Cristo. A Jehová in tsuʼuw abal axéʼchik xi epchal pelak i atikláb axi in tʼajál jawaʼ tekedh ani jaxtám in takuy kʼal an espíritu santo. Tanáʼ abal okʼox neʼetsak kin koʼoychik jun i alabél aychixtaláb.

5. ¿Jawaʼ játs an aychixtaláb axi in kwaʼal axi takudhchik?

⁵ An abatwálej Pablo jayej in tʼilchij an epchalchik axi ti Éfeso abal «neʼetsak kin batsʼuw jun i kʼaláb axi lej winat alwaʼ» (Efes. 1:18). Ani an epchalchik axi ban tamkuntaláb ti Colosas in uchaʼchik juʼtáj ti neʼetsak kin batsʼuw nixéʼ xi lablixtaláb. In uchaʼchik: «Chubax neʼets kit pidhan i bijchidh kʼaláb ti éb» (Col. 1:​4, 5). Axi takudhchik, in kwaʼal an aychixtaláb abal tam ka tsemets, ka wichiy ka ejtsin tiwaʼ ti éb. Tanáʼ neʼets ka kʼwajiychik abal etsʼey ani neʼets ti tʼojnal kʼal a Cristo (1 Tes. 4:​13-17; Apoc. 20:6).

6. ¿Jantʼoj in uluw jun i epchal tin kwéntaj an aychixtaláb axi in kwaʼal?

⁶ An epchalchik axi takuyámej abal ka kʼalej ti éb in pidhál yan in jalbíl axéʼ xi alabél aychixtaláb. Jun i tʼiplab, an epchal Frederick Franz in uluw axéʼ xi kaw ti 1991: «An aychixtaláb axi i kwaʼal chubax neʼets ka putun, patal axi ajidh kʼal an 144.000 neʼets kin bátsʼuwchik jawaʼ in aychamal. An alwaʼtaláb axi neʼets ki batsʼuw pel jantʼoj axi yab i bájuwal ki exbay. Yab i ukʼchiyamal axéʼ xi aychixtaláb, i pidhál más in jalbíl biyat más u watʼel a kʼicháj. Neʼets ku áynanchij ku aychij belits max ka owey jun i millón i támub. Chudhél chudhél u pidhál más in jalbíl axéʼ xi alabél aychixtaláb».

7, 8. ¿Jawaʼ játs an aychixtaláb axi in kwaʼal yan in tʼojnálil a Jehová? (Romanos 8:​20, 21).

⁷ Yan i atikláb axi xowéʼ ta kʼicháj kʼwajat in tʼójonchal a Jehová, in kwaʼal kʼeʼat i aychixtaláb ani jayetsej an aychixtaláb axi in kwaʼalak a Abrahán, ka kʼwajiy abal etsʼey ban alabél tsabál (Heb. 11:​8-10, 13). A Pablo jayej kawin tin kwéntaj axéʼ xi alabél aychixtaláb (ka ajiy Romanos 8:​20, 21). Tam ti tujey a exobnál ban Biblia tin kwéntaj an alabél tsabál, walám a kulbétnaʼ ka exlaʼ abal jun a kʼicháj yabáts neʼets ka koʼoy i walabtaláb ani neʼets ki kʼwajiyits tʼokat. ¿Jantʼiniʼ ta atsʼaʼ tam ta exlaʼ abal neʼets ka ejtsin a yanél ani neʼets ka kʼwajiy abal etsʼey? An aychixtaláb axi a Jehová ti pidhámal játs axi ti tólmiyal abal ka tʼilaʼ abal jun a kʼicháj neʼets kit kʼwajiy más alwaʼ.

⁸ Patal i atsʼál lej kulbél kom talchik in kwaʼal an aychixtaláb ka kʼwajiy ti éb ani talchik ti tsabál, ani wawáʼ i éjtowal ki tʼajaʼ abal an aychixtaláb axi i kwaʼal, chudhél chudhél ka kʼwajiy más tsapik. Abal ki exlaʼ jantʼiniʼ ki tʼajaʼ nixéʼ, ki áynanchij ki exóbnaʼ jawaʼ in uluw a Pablo. Jawaʼ in dhuchaʼ a Pablo neʼets tu ku tólmiy abal ki belaʼ más abal chubax neʼets ka putun an aychixtaláb axi i kwaʼal.

¿JANTʼOJ I ÉJTOWAL KI TʼAJAʼ ABAL KI BELAʼ MÁS KʼAL AXÉʼ XI ALABÉL AYCHIXTALÁB?

9, 10. Antsanáʼ jantʼiniʼ a Pablo, ¿jantʼoj i exlál abal neʼets ki watʼaʼ? (Romanos 5:3; ka tsuʼuw jayej an imágenes).

⁹ (Ka ajiy Romanos 5:3). A Pablo in uluw jantʼoj axi walám ki wéʼ jikʼpaʼ, abal an kʼibataláb axi i tametnál tu tólmiyal abal ki belaʼ más kʼal an aychixtaláb axi i kwaʼal. Patal jitaʼchik in tʼójonchal a Jehová in exlál abal neʼets kin tamétnaʼ i kʼibataláb. Ki tsalpay kʼal jawaʼ a Pablo in uchaʼ an epchalchik axi ti Tesalónica: «Tam tu kʼwajatak kʼal tatáʼchik, tu kʼejab uchaʼ abal neʼets ka yajchiknaʼ, ani xóʼ a tsoʼobits abal chubax jawaʼ tu uchamal» (1 Tes. 3:4). Ani an epchalchik axi ti Corinto in uchaʼ axéʼ: «U léʼ tu tsoʼóbliy abal i lej yajchiknámal, i uluw ti ichích max walám ku talabedháj» (2 Cor. 1:8; 11:​23-27).

¹⁰ Ani xowéʼ ta kʼicháj i exlál abal wawáʼ jayej neʼets ki tamétnaʼ i kʼibataláb (2 Tim. 3:12). Ani tatáʼ, ¿jantʼoj tam kʼibataláb a tametnámal ma ta tujchamal ka belaʼ kʼal a Jesús ani ka nitsʼbiy? Walám a jaʼúbchik ani a yanél ti telál o ma ti odhnámal. ¿A tametnámal i kʼibataláb ta tʼojlábil kom a tsápnanchal ka tʼajaʼ jawaʼ tekedh? (Heb. 13:18). ¿Ti ayoknámal an eyalchik kom i ólnom? Belits max kʼwajat a tametnál jun i kʼibataláb ejtíl axéʼ, an abatwálej Pablo in uluw abal in tomnál ki kulbéj. ¿Jaleʼ?

11. ¿Jaleʼ tin tomnál ki tsápnanchij ki koʼoy i kuxudhtaláb?

¹¹ I atsʼál lej kulbél tam i tametnál i kʼibataláb kom i exlál abal nixéʼ neʼets tu ku tólmiy, ¿jantʼiniʼ? Romanos 5:3 in ulal axéʼ: «An yajchiktaláb tu tólmiyal abal ki koʼoy i kuxudhtaláb». Patal jitaʼ in kʼakʼnál a Jehová in tametnál i kʼibataláb, jaxtám patal i yéjenchal ki tsápnanchij ki koʼoy i kuxudhtaláb. Expidh max ki kuxuy neʼets ki batsʼuw jawaʼ kʼwajinek i aychal. Yab i léʼ ki bajuw ejtíl an atiklábchik axi in tʼilaʼ a Jesús ban tʼilab tin kwéntaj an iyaláb axi u íjkanal ban tʼujub. Jajáʼchik in bátsʼuwal in káwintal a Dios kʼal i kulbetaláb, pero tam in tametnálchik i kʼibataláb o tam ka ayoknáj, in jilálchik kin belaʼ (Mat. 13:​5, 6, 20, 21). Yab jitaʼ in kulbetnál kin tamétnaʼ i kʼibataláb o ka ayoknáj, pero max ki kuxuy an kʼibataláb i bátsʼuwal i alwaʼtaláb. Ki exóbnaʼ jaleʼ.

12. ¿Jaleʼ ti lej exbadh ki koʼoy i kuxudhtaláb?

¹² An abatwálej Santiago in uluw jaleʼ tin tomnál ki tsápnanchij ki koʼoy i kuxudhtaláb. Jajáʼ in uluw axéʼ: «Ka jilaʼ abal an kuxudhtaláb kin tʼajaʼ in tʼojlábil, abal tatáʼchik kit kʼwajiy putat ani yab ka yéjenchij jantʼoj más. Tam ojniʼ neʼets ka talaʼ kuxuy jawákits tam kʼibataláb» (Sant. 1:​2-4). Tam, an kuxudhtaláb in kwaʼal jun i exbadh tʼojláb, ¿jawaʼ játs? Neʼets tu ku tólmiy abal ki koʼoy i kʼayaʼtaláb, ki koʼoy más i belomtaláb ani ki belaʼ más kʼal a Jehová. Pero waʼats kʼeʼat jantʼoj abal jaleʼ tu eynal.

13, 14. ¿Jantʼoj tam alwaʼtaláb i bátsʼuwal max ki koʼoy i kuxudhtaláb? (Romanos 5:4).

¹³ (Ka ajiy Romanos 5:4). A Pablo in uluw abal an kuxudhtaláb tu tólmiyal abal a Jehová tu ku batsʼuw (Rom. 5:4). A Jehová yab in kulbetnál abal wawáʼ ki watʼaʼ i kʼibataláb, jawaʼ in kulbetnál játs kin tsuʼuw abal i kúxuyal. I atsʼál lej kulbél ki exlaʼ abal max ku kʼwajiy putudh kʼal a Jehová ani ki koʼoy i kuxudhtaláb, neʼets ki tʼajaʼ abal Jajáʼ ka kulbéj (Sal. 5:12).

¹⁴ Ki tsalpay kʼal a Abrahán. A Jehová kulbéj kʼal jajáʼ, kom a Abrahán in kuxuy an kʼibataláb axi in tamétnaʼ. A Jehová in batsʼuw tin jaʼúb ani in tsuʼuw jantʼiniʼ jun i inik axi etsʼey in tʼajaʼ jawaʼ tekedh (Gén. 15:6; Rom. 4:​13, 22). Aniyej wawáʼ, a Jehová yab neʼets tu ku tʼajchij ti kwéntaj jay i tʼojláb i tʼajámal, o an uchbíl axi i kwaʼal ti tamkuntaláb. Jawaʼ neʼets tu ku tʼajchij ti kwéntaj játs max ku kʼwajiy putudh kʼal Jajáʼ ani ki kuxuy. Játs neʼets tu ku tʼajchij ti kwéntaj abal kin batsʼuw an kʼakʼnaxtaláb axi i pidhál. Patal i éjtowal ku kʼwajiy putudh kʼal a Jehová ani ki koʼoy i kuxudhtaláb, belits max u payeblábits, max u tsákamej o max yab i witʼál ki tʼajaʼ yan jantʼoj. ¿Kʼwajat a tametnál xokʼij jun i kʼibataláb? Ka tʼilaʼ abal max ki kʼwajiy putudh kʼal a Jehová, Jajáʼ neʼets kin batsʼuw an kʼakʼnaxtaláb axi a pidhál. Tam ki tsalpay abal a Jehová in bátsʼuwal an kʼakʼnaxtaláb axi i pidhál, i atsʼál más kulbél ani u tsapnél más an aychixtaláb axi i kwaʼal.

JUN I AYCHIXTALÁB AXI CHUBAX NEʼETS KA PUTUN

15. ¿Jantʼoj más in uluw an abatwálej Pablo ani jantʼoj awits ki tsalpay?

¹⁵ A Jehová in atsʼál lej kulbél kʼal wawáʼ max ki kuxuy an kʼibataláb axi i tametnál ani ku kʼwajiy putudh kʼal Jajáʼ. Xowéʼ ki tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj in áynanchij kin uluw an abatwálej Pablo. Jajáʼ in uluw abal tam a Dios tu tsuʼtal tu bolidh, nixéʼ in tʼajál abal ki koʼoy jun i aychixtaláb. Ani wawáʼ i exlál abal nixéʼ xi aychixtaláb neʼets ka putun kom a Dios yab u kʼambix (Rom. 5:​4, 5). Ti Romanos 5:​2, a Pablo in uchaʼ an epchalchik axi ti Roma abal in kwaʼalak jun i aychixtaláb ani játs ka kʼalechik ti éb. Pero xowéʼ ki tsalpay: «Max an epchalchik in kwaʼalakits jun i aychixtaláb, ¿jaleʼ ti a Pablo u kaw juníl tin kwéntaj jun i aychixtaláb?».

16. Ka olnaʼ jantʼiniʼ in éjtowal jun i atikláb kin belaʼ más kʼal jawaʼ in ulal an Biblia. (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

¹⁶ Ka tsalpay jantʼiniʼ ta atsʼaʼ tam ta exlaʼ abal an tsabál neʼets ka wenkʼon ti jun i paraíso. Walám a tsalpay abal nixéʼ pel jantʼoj axi wéʼ kʼibat abal ka putun. Pero tam ti a exlaʼ más a Jehová ani jawaʼ in ulal an Biblia, nixéʼ ti tólmiy abal ka belaʼ abal chubax neʼets ka putun.

17. ¿Jantʼoj watʼenek kʼal an aychixtaláb axi a kwaʼal ma ta tújenek ta exóbal?

¹⁷ Talbél ta pujnének, an aychixtaláb axi a kwaʼal in aynanchámal ka púwey kom a exobnámal más tin kwéntaj a Jehová ani i utenek más kʼal Jajáʼ (Heb. 5:​13–6:1). Tatáʼ a tʼajámal ti kwéntaj abal chubax u putnal jawaʼ in ulal Romanos 5:​2-4, a tametnámal yan i kʼibataláb, pero a tsuʼúmal jantʼiniʼ ti tólmiyal a Jehová. Nixéʼ ti tólmiyal abal ka belaʼ más abal neʼets kin putuw jawaʼ in ulúmal. An aychixtaláb axi a kwaʼal xowéʼ kʼwajat más tsapik, kom a exlál abal neʼets ka putun jawaʼ kʼwajinek a aychal. Nixéʼ xi aychixtaláb ti tolmiyámal abal ka jalkʼuy jantʼiniʼ a ey, ejtíl, ka kʼanidhaʼ más a yanél, ka exlaʼ jantʼoj ka tʼajaʼ kʼal a ejatal ani ka eyendhaʼ alwaʼ an kʼij.

18. ¿Jantʼoj tu olchámal a Jehová?

¹⁸ A Pablo in uluw abal max a Jehová kin batsʼuw an kʼakʼnaxtaláb axi i pidhál, neʼets ki ejtow ki koʼoy jun i aychixtaláb. Pero talbél in uluw kʼeʼat jantʼoj axi lej exbadh: in uluw abal in tomnál ki belaʼ abal nixéʼ xi aychixtaláb chubax neʼets ka putun. ¿Jaleʼ? Kom a Pablo in uchaʼ axéʼ xi kaw an epchalchik: «Játs i aychal ani i lej tsoʼobits kom yab u kʼambix a Dios. I lej tsoʼobits abal u lej kʼanidhom a Dios, kom tu pidhámalits an espíritu santo abal tu ku tsoʼóblinchij abal tu lej kʼanidhál» (Rom. 5:5). Jaxtám in tomnál ka lej belaʼ abal an aychixtaláb axi a kwaʼal chubax neʼets ka putun.

19. ¿Jantʼoj játs axi i lej belál?

¹⁹ Lej alwaʼ ki tʼilaʼ in tʼiplábil a Abrahán. A Jehová in pidhaʼ jun i aychixtaláb, in bátsʼkʼunchij an kʼakʼnaxtaláb axi in binálak, ani in jaʼúbnaʼ. A Abrahán in batsʼuw jawaʼ kʼwajiy in aychal. An Biblia in ulal: «A Abrahán in aychij kʼal i kʼayaʼtaláb, ma tin batsʼuw jawaʼ uchnénekits» (Heb. 6:15; 11:​9, 18; Rom. 4:​20-22). Antsanáʼ jantʼiniʼ a Abrahán, wawáʼ i lej belál abal max ku kʼwajiy putudh kʼal a Jehová, Jajáʼ neʼets kin putuw an aychixtaláb axi i kwaʼal, kom Jajáʼ yab u kʼambix. An aychixtaláb axi i kwaʼal chubax neʼets ka putun ani nixéʼ játs jawaʼ in tʼajál abal ki atsʼaʼ u kulbél (Rom. 12:12). A Pablo in dhuchaʼ axéʼ xi kaw: «Pel a Dios axi tu pidhál i aychixtaláb ti ichích. U lej léʼ max Jajáʼ ti kulbédhanchij a ichích, kom a belál kʼal Jajáʼ. An espíritu santo neʼets ti tsápliy abal ka koʼoy ta ichích tsapik an aychixtaláb» (Rom. 15:13).