«Քրիստոնեայ» բառը իր իմաստը կը կորսնցնէ՞
ՔՐԻՍՏՈՆԵԱՅ մը ըլլալ ի՞նչ կը նշանակէ։ Ի՞նչպէս պիտի պատասխանէիք։ Զանազան երկիրներու պատահական մարդոց հարցուեցաւ այս հարցումը, ահաւասիկ անոնց պատասխաններէն քանի մը հատը.
«Յիսուսի հետեւիլ ու զինք ընդօրինակել»։
«Բարի անհատ մը ըլլալ եւ ուրիշներու հետ բաժնել»։
«Քրիստոսը ընդունիլ որպէս Տէր եւ Փրկիչ»։
«Պատարագի երթալ, Վարդարան քաշել, եւ Սուրբ Հաղորդութիւն առնել»։
«Չեմ խորհիր թէ Քրիստոնեայ մը ըլլալու համար եկեղեցի պէտք է երթալ»։
Նոյնիսկ բառարաններ շփոթեցուցիչ բացատրութիւններու շարք մը կը ներկայացնեն։ Արդարեւ, աշխատասիրութիւն մը «Քրիստոնեայ» բառին ներքեւ տասը բացատրութիւններ կու տայ, սկսելով՝ «Յիսուս Քրիստոսի կրօնքին հաւատացող կամ մաս կազմող»էն, մինչեւ՝ «պարկեշտ կամ ներկայանալի անհատ մը»։ Զարմանալի չէ որ շատեր դժուարութիւն ունին բացատրելու թէ ի՛նչ կը նշանակէ Քրիստոնեայ ըլլալ։
Ազատականութեան Հոսանք մը
Ներկայիս, Քրիստոնեայ ըլլալ դաւանողներուն մէջ՝ նոյնիսկ միեւնոյն եկեղեցիին պատկանողներուն մէջ՝ անհատ մը բազմաթիւ տեսակէտներ կրնայ գտնել՝ Աստուածաշունչը Աստուծմէ ներշնչուած ըլլալուն, բարեշրջութեան վարկածին, քաղաքականութեան մէջ եկեղեցիին միջամուխ ըլլալուն, եւ անհատը իր հաւատքը ուրիշներուն հետ բաժնելուն եւ նման նիւթերու շուրջ։ Բարոյական հարցեր, ինչպէս՝ վիժումը, միասեռականութիւնը, եւ առանց ամուսնութեան իրարու հետ կենակցիլը, յաճախ տաք հակաճառութեանց նիւթ կը դառնան։ Բացայայտ հոսանքն է ազատականութիւն։
Բողոքական եկեղեցիի մը ատեանը, զոր օրինակ, վերջերս քուէարկութեամբ թիկունք կանգնեցաւ, «բացայայտ միասեռական երէց մը իր վարչական կազմին մէկ անդամը ընտրելու» եկեղեցիի մը իրաւունքին, կը տեղեկագրէ Քրիսչըն Սէնչըրի պարբերաթերթը։ Կարգ մը աստուածաբաններ, նոյնիսկ ներկայացուցին այն տեսակէտը՝ թէ փրկութեան համար Յիսուսի հաւատալը կարեւոր չէ։ Անոնք կը հաւատան թէ Հրեաներ, Մահմետականներ եւ ուրիշներ «[Քրիստոնեաներու նման] հաւանական է որ երկինք մտնեն», կ’ըսէ Տը Նիու Եորք Թայմզ–ի մէկ տեղեկագրութիւնը։
Երեւակայեցէ՛ք՝ եթէ կրնաք, որ Մարքսական մը դրամատիրութիւնը ջատագովէ, կամ ժողովրդավար մը բռնատիրութիւնը յառաջ մղէ, կամ միջավայրի ջատագով մը անտառահատութեան թիկունք կանգնի։ Պիտի ըսէիք թէ «այդ անհատը իսկական Մարքսական մը կամ ժողովրդավար մը կամ միջավայրի ջատագով մը չի կրնար ըլլալ». եւ իրաւունք ունիք։ Սակայն, երբ նկատի առնէք այժմու անուանական Քրիստոնեաներու ունեցած այլազան տեսակէտները, կը տեսնէք հաւատալիքներ որոնց միջեւ լեռ ու ձոր կայ, եւ որոնք յաճախ կը հակասեն Քրիստոնէութեան Հիմնադրին՝ Յիսուս Քրիստոսի՝ սորվեցուցածներուն։ Այս այլազան տեսակէտները ի՞նչ ցոյց կու տան իրենց հասկցած Քրիստոնէութեան շուրջ։—Ա. Կորնթացիս 1։10
Ժամանակի հոգիին յարմարեցնելու համար քրիստոնէական ուսուցումները փոխելու պահանջը, երկար պատմութիւն ունի, ինչպէս պիտի տեսնենք։ Աստուած եւ Յիսուս Քրիստոս այսպիսի փոփոխութիւններու մասին ի՞նչ կը մտածեն։ Քրիստոսի մէջ արմատ չկապած ուսուցումներ պաշտպանող եկեղեցիներ կրնա՞ն իրենք զիրենք իրաւացիօրէն Քրիստոնեաներ կոչել։ Այս հարցումները յաջորդ յօդուածին մէջ նկատի պիտի առնուին։