Բնական աղէտներ. Ժամանակներու մէկ նշանը
«ԱԶԳ ազգի վրայ պիտի ելլէ ու թագաւորութիւն թագաւորութեան վրայ եւ տեղ տեղ սովեր ու մահտարաժամներ ու երկրաշարժներ պիտի ըլլան։ Սակայն ասոնք ցաւերուն սկիզբն են»։ ԺԹ. դարեր առաջ, Յիսուս այս խօսքերով բացատրեց իր աշակերտներուն որ այսպիսի աղետալի դէպքեր, ինչպէս նաեւ անօրէնութեան շատնալը եւ համայն աշխարհի մէջ Աստուծոյ Թագաւորութեան բարի լուրը քարոզելը, «աշխարհիս վերջ»ը նշող բաղադրեալ նշանը պիտի կազմէին։—Մատթէոս 24։3–14
Ասիկա նկատի ունենալով, մենք մեզի հարց պէտք է տանք. Արդեօք մեր սերունդը անցեալի բոլոր սերունդներէն աւելի՞ աղետալի երկրաշարժներ, ոլորամրրիկներ, հեղեղներ, երաշտներ եւ սովեր տեսած է։ Իսկ հակառակ գիտութեան եւ ճարտարագիտութեան արձանագրած յառաջդիմութիւններուն, այս աղէտներէն տառապող մարդոց թիւը համեմատաբար աւելի բա՞րձր է։
Շատերուն համար պատասխանը այո՛ է։ Օրինակի համար, պարբերաթերթ մը (New Scientist) կը զգուշացնէ որ «աշխարհը նախորդ տասնամեակներէն աւելի աղէտներ կրնայ ակնկալել 1990–ական թուականներուն»։ Նմանապէս, UN Chronicle Յունիս 1991–ի թիւին մէջ, Աշխարհի Օդերեւութաբանական Կազմակերպութեան տնօրէնը նշեց. «Հոսանքը որոշ է։ 1960–1980–ական տարիներուն ... բնական մեծ աղէտներու յաճախականութիւնը հինգ անգամ աւելցած է, իսկ տնտեսական ընդհանուր կորուստը՝ երեք անգամ»։ Միացեալ Ազգերու Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութեան պարբերաթերթը (World Health) այս մասին դիտել կու տայ. «Ամբողջ պատմութեան ընթացքին, բնական աղէտներու պարագաներ եւ անոնց կործանարար ազդեցութիւններու հետքը կը գտնենք։ Սակայն, մինչ ԻԱ. դարը կը մօտենայ, ժողովրդագրական, բնապահպանման եւ ճարտարագիտական վիճակներու փոփոխութիւն մը կը դիմագրաւենք, որոնք շատ մը ժողովուրդներ աւելի անպաշտպան կը դարձնեն թէ՛ բնական եւ թէ մարդու կողմէ պատճառուած աղէտներու դէմ»։
Երբ անհատ մը ընթացիկ անցուդարձերուն ուշադրութիւն ընծայէ, այսպիսի արտայայտութիւներ չեն զարմացներ զինք։ Մամուլը լեցուն է զգայացունց պատմութիւններով. անիկա ըլլայ Ֆիլիպեան Կղզիներու մէջ հրաբուխի մը ժայթքումը, Գալիֆորնիոյ մէջ երկրաշարժ մը, Պանկլա Տէշի մէջ հեղեղ մը, Սոմալիոյ մէջ սով մը, Հաւայիի մէջ ոլորամրրիկ մը, կամ Նիգարակուայի մէջ ծովաշարժային ալիք մը։ Ամիս մը չանցնիր որ աշխարհի մէկ կամ միւս անկիւնը աղէտ մը չպատահի։
Ոմանց համար ասոնք իմաստ մը չունին։ Անոնք կը պատճառաբանեն որ մեր օրերուն աղէտներու երեւութական յաւելումին պատճառը պարզապէս աւելի լաւ տեղեկատուութիւնը կամ աւելի ճշգրիտ տեղեկագրութիւնն է։ Անոնք տակաւին պատճառաբանելով կ’ըսեն որ աւելի շատ մարդիկ աղէտներէն կը տառապին, քանի որ հիմա մարդկութիւնը աւելի շատցած է։ Արդեօք այս պատճառաբանութիւնները համոզի՞չ են։
Նկատի առէք թէ ինչ ըսուած է վերոյիշեալ New Scientist պարբերաթերթի յօդուածին մէջ։ «1960–ական թուականներուն, 523 աղէտներ արձանագրուած են, իսկ 1970–ական թուականներուն՝ 767։ 1980–ական թուականներուն այս թիւը հասած է 1387–ի»։ Անիկա կը շարունակէ բացատրել թէ «անցեալ տասնամեակին, երեւութական յաւելումը կրնայ վերագրուիլ Չինաստանի եւ Սովետական Միութեան մէջ աղէտներու աւելի ճշգրիտ տեղեկագրութեան»։ Ապա անիկա կ’աւելցնէ. «Այսպէս ըլլալով հանդերձ, աղէտներու թիւը երթալով կը բարձրանայ»։ Աղէտներու թիւին արագ բարձրացումը կարելի չէ միայն վերագրել աւելի լաւ տեղեկատուութեան, կամ աւելի ճշգրիտ տեղեկագրութեան։
UN Chronicle Մարտ 1992–ի թիւն ալ կը տեղեկագրէր. «Անցեալ երկու տասնամեակներու ընթացքին, շուրջ 3 միլիոն անհատներ իրենց կեանքը կորսնցուցած եւ 800 միլիոն ուրիշներ ազդուած են բնական աղէտներով պատճառուած ‘համատարած քանդումէն, դժուարութենէն եւ տառապանքէն’»։ Ասիկա կը նշանակէ որ երկրի բնակչութեան մօտաւորապէս եօթէն մէկը ազդուած է աղէտէ մը կամ ողբերգութենէ մը։ Ասիկա ի՛րապէս ապշեցուցիչ է եւ կասկած չի վերցներ որ խառնաշփոթ ու անհանդարտ ժամանակաշրջանի մը մէջ կը գտնուինք։
Քանի որ Աստուածաշունչը այսպիսի մեծ նեղութիւն մը նախագուշակած է, անիկա կը նշանակէ՞ որ աղէտներուն եւ անոնցմէ առթած տառապանքին պատասխանատուն Աստուած է։ Շատեր այդպէս կը խորհին։ Բայց իրողութիւնները ի՞նչ ցոյց կու տան։ Իսկ աւելի կարեւորը, Աստուածաշունչը ի՞նչ ցոյց կու տայ։