Յիսուս կրնա՞ր Աստուծոյ վրայ հաւատք ունեցած ըլլալ

ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԵՆԱԿԱՆ ԵՐԿՍԱՅՐԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ ՄԸ

«ՅԻՍՈՒՍ ինչպէ՞ս կրնար հաւատք ունեցած ըլլալ։ Ան Աստուած է։ Ան ամէ՛ն բան գիտէ ու կը տեսնէ առանց ուրիշի մը դիմելու։ Իսկ հաւատքը ճշգրտօրէն կը բաղկանայ ուրիշի մը վրայ յենուելէ եւ ընդունելէ ինչ որ չի տեսնուիր։ Ուստի, անընդունելի է որ Յիսուս–Աստուած կրնար հաւատք ունեցած ըլլալ»։

Ըստ Ֆրանսացի աստուածաբան Ժագ Կիյէին, ատիկա Կաթողիկէութեան տիրական կարծիքն է։ Այս բացատրութիւնը կը զարմացնէ՞ ձեզ։ Թերեւս կը խորհիք որ, քանի որ Յիսուս Քրիստոնեաներուն համար ամէն բանի մէջ օրինակ մըն է, ան նաեւ հաւատքի տիպար մըն ալ պէտք է ըլլայ։ Եթէ այս կարծիքը ունիք, ուրեմն Քրիստոնեայ Աշխարհի Երրորդութեան հաւատալիքին հետ համամիտ չէք։

Յիսուսի հաւատքին հարցը իրապէս հանելուկ մըն է Կաթողիկէ, Բողոքական եւ Ուղղափառ աստուածաբաններուն համար, որոնք Երրորդութեան կը հաւատան որպէս «Քրիստոնէական հաւատքին ու կեանքին հիմնական խորհուրդը»։a Սակայն բոլորն ալ չեն ժխտեր Յիսուսի հաւատքը։ Ժագ Կիյէ կը հաստատէ որ «անկարելի է հերքել թէ Յիսուս հաւատք ունէր», թէեւ ան կ’ընդունի որ, Երրորդութեան վարդապետութեան լոյսին տակ, անիկա «յարակարծութիւն» մըն է։

Ֆրանսացի Յիսուսական Ժան Կալոն, ու իրեն նման աստուածաբաններու մեծամասնութիւնը, յստակ է, երբ կ’ըսէ թէ «ճշմարիտ Աստուած եւ ճշմարիտ մարդ» ըլլալով, «Քրիստոս չէր կրնար ինքզինքին հաւատալ»։ «Հաւատքը կը բաղկանայ ուրիշի մը հաւատալէ, ոչ թէ՝ ինքզինքին», կը նշէ Կաթողիկէ պարբերաբերթ մը (La Civiltà Cattolica)։ Ուստի, Յիսուսի հաւատքին գիտակցելուն արգելք եղողը Երրորդութեան հաւատալիքն է, քանի որ այս երկու համոզումները որոշապէս իրար կը հակասեն։

«Աւետարանները բնաւ չեն խօսիր Յիսուսի հաւատքին մասին», կ’ըսեն աստուածաբանները։ Արդարեւ, Քրիստոնէական Յունարէն Գրութիւններուն մէջ գործածուած փիսթէօ (հաւատալ, հաւատք ունենալ) եւ փիսթիս (հաւատք) բառերը ընդհանրապէս կ’ակնարկեն Աստուծոյ կամ Քրիստոսի վրայ աշակերտներուն հաւատքին, քան թէ՝ իր երկնաւոր Հօրը վրայ Յիսուսի հաւատքին։ Ասկէ պէտք է եզրակացնե՞նք որ Աստուծոյ Որդին հաւատք չունէր։ Իր ըրածէն ու ըսածէն ի՞նչ կրնանք հասկնալ։ Սուրբ Գրութիւնները ի՞նչ կ’ըսեն։

Առա՞նց Հաւատքի Աղօթքներ

Յիսուս աղօթող անհատ մըն էր։ Ան ամէն առիթով կ’աղօթէր. իր մկրտութեան ատեն (Ղուկաս 3։21). ամբողջ գիշերը, իր 12 առաքեալները ընտրելէ առաջ (Ղուկաս 6։12, 13) եւ լերան վրայ իր հրաշալի այլակերպութենէն առաջ, երբ Պետրոսին, Յովհաննէսին եւ Յակոբոսին հետ էր։ (Ղուկաս 9։28, 29) Ան կ’աղօթէր, երբ իր աշակերտներէն մէկը իրմէ խնդրեց. «Մեզի աղօթք ընել սորվեցուր», ուստի ան Տէրունական Աղօթքը («Հայր Մեր»ը) սորվեցուց անոնց։ (Ղուկաս 11։1–4. Մատթէոս 6։9–13) Ան առանձին եւ երկարօրէն կ’աղօթէր առաւօտուն շատ կանուխ (Մարկոս 1։35–39). երեկոյեան, լերան վրայ, իր աշակերտները արձակելէ ետք (Մարկոս 6։45, 46). իր աշակերտներուն հետ եւ անոնց համար (Ղուկաս 22։32. Յովհաննու 17։1–26)։ Այո, աղօթքը կարեւոր տեղ մը կը գրաւէր Յիսուսի կեանքին մէջ։

Ան կ’աղօթէր հրաշքներ կատարելէ առաջ, զոր օրինակ, իր բարեկամը՝ Ղազարոսը՝ յարուցանելէ առաջ. «Հա՛յր, շնորհակալ եմ քեզմէ, որ ինծի լսեցիր։ Ես գիտէի թէ ամէն ատեն ինծի կը լսես. բայց այս բոլորտիքս կայնող ժողովուրդին համար ըսի, որպէսզի հաւատան թէ դուն ղրկեցիր զիս»։ (Յովհաննու 11։41, 42) Այն վստահութիւնը թէ իր Հայրը պիտի պատասխանէր իր աղօթքին ցոյց կու տայ իր հաւատքին զօրութիւնը։ Աստուծոյ ուղղուած աղօթքներուն եւ Իր վրայ հաւատքին միջեւ եղող կապը բացայայտ է իր աշակերտներուն Քրիստոսի ըսածէն. «Ի՛նչ բան որ աղօթքով կը խնդրէք, հաւատացէք թէ պիտի առնէք եւ պիտի ըլլայ ձեզի»։—Մարկոս 11։24

Եթէ Յիսուս հաւատք չունէր, ինչո՞ւ Աստուծոյ կ’աղօթէր։ Քրիստոնեայ Աշխարհի ոչ–սուրբ գրային Երրորդութեան ուսուցումը, թէ Յիսուս միեւնոյն ատեն թէ՛ մարդ եւ թէ Աստուած էր, Աստուածաշունչի պատգամը կը մթագնէ։ Անիկա արգելք կը հանդիսանայ որ մարդիկ Աստուածաշունչի պարզութիւնն ու զօրութիւնը հասկնան։ Մարդ Յիսուս որո՞ւ կը պաղատէր։ Իր անձի՞ն։ Չէ՞ր գիտեր որ ինք Աստուած էր։ Իսկ եթէ ան Աստուած էր եւ գիտէր ասիկա, ինչո՞ւ կ’աղօթէր։

Իր երկրային կեանքին վերջին օրուան մէջ Յիսուսի մատուցած աղօթքները աւելի խոր հասկացողութիւն մը կու տան իր երկնաւոր Հօրը վրայ իր անսասան հաւատքին մասին։ Իր յոյսն ու վստահ ակնկալութիւնը ցուցաբերելով, ան խնդրեց. «Եւ հիմա, ո՛վ Հայր, փառաւորէ՛ զիս քու քովդ այն փառքովը որ աշխարհի ըլլալէն առաջ քովդ ունէի»։—Յովհաննու 17։5

Գիտնալով որ իր ամենէն դժուար փորձութիւնները եւ իր մահը մօտ էին, Ձիթենեաց Լերան վրայ Գեթսեմանիի պարտէզին մէջ գտնուած գիշերը, ան «սկսաւ տրտմիլ ու վշտանալ», ու ըսաւ. «Իմ անձս մեռնելու չափ տրտում է»։ (Մատթէոս 26։36–38) Ապա ան ծունկի վրայ եկաւ ու աղօթեց. «Հա՛յր, եթէ կ’ուզես, այս գաւաթը ինծմէ անցուր. բայց ոչ թէ իմ կամքս՝ հապա քուկդ թող ըլլայ»։ Ապա «երկնքէն հրեշտակ մը երեւցաւ անոր եւ զօրացուց զանիկա»։ Աստուած իր աղօթքին լսեց։ Իր յուզումները՝ սաստիկ եւ փորձութիւնը խիստ ըլլալուն պատճառաւ, «իր քրտինքը արիւնի մեծ կաթիլներու պէս էր, որ գետինը կը թափուէր»։—Ղուկաս 22։42–44

Յիսուսի տառապանքները, զօրացուելու իր կարիքը եւ իր պաղատանքները ի՞նչ կը նշեն։ Ժագ Կիյէ կը գրէ. «Բան մը որոշ է, Յիսուս աղօթեց եւ աղօթքը իր կեանքին եւ իր արարքներուն կենսական մէկ երեւոյթն է։ Ան աղօթեց ինչպէս մարդիկ կ’աղօթեն եւ ան աղօթեց մարդոց ի նպաստ։ Արդ, մարդոց առանց հաւատքի աղօթքները անըմբռնելի են։ Յիսուսի առանց հաւատքի աղօթքները ըմբռնելի պիտի ըլլայի՞ն»։

Իր մահուընէ քիչ առաջ, երբ տանջանքի ցիցին վրայ կախուած էր, Յիսուս բարձր ձայնով աղաղակեց Դաւիթի սաղմոսներէն մէկը յիշելով։ Ապա, հաւատքով, մեծ ձայնով վերջին խնդրանք մը ներկայացուց. «Հա՛յր, քու ձեռքդ կ’աւանդեմ իմ հոգիս»։ (Ղուկաս 23։46. Մատթէոս 27։46) Միջյարանուանական Իտալերէն թարգմանութիւն մը (Parola del Signore) կ’ըսէ որ Յիսուս ‘իր կեանքը վստահեցաւ’ իր Հօրը։

Ժագ Կիյէ կը մեկնաբանէ. «Մեզի խաչուած Քրիստոսը ցոյց տալով, որ Իսրայէլի սաղմոսներով իր Հօրը կ’աղաղակէ, Աւետարան գրողները մեզ կը համոզեն որ այդ աղաղակը, միածին Որդւոյն աղաղակը, մղձաւանջի աղաղակ մը, ամբողջական վստահութեան աղաղակ մը, հաւատքի աղաղակ մըն է, հաւատքով մեռնողի մը աղաղակն է»։

Հաւատքի այս յստակ եւ շշմեցուցիչ ապացոյցին դիմաց, կարգ մը աստուածաբաններ կը փորձեն զանազանութիւն մը դնել հաւատքին եւ «վստահութեան» միջեւ։ Սակայն այսպիսի զանազանութիւն մը Սուրբ Գրութիւններուն վրայ չէ հիմնուած։

Բայց Յիսուսի կրած խիստ փորձութիւնները ճշգրտօրէն ի՞նչ կը յայտնեն իր հաւատքին մասին։

«Մեր Հաւատքին ... Կատարող»ը Կատարելագործուած

Իր Եբրայեցիս նամակին 11–րդ գլուխին մէջ, Պօղոս առաքեալ նախա–Քրիստոնէական ժամանակներուն ապրած հաւատարիմ այրերու ու կիներու մեծ բազմութիւն մը կը յիշէ։ Ան կ’եզրափակէ հաւատքի մեծագոյն եւ կատարեալ տիպարին մատնանշելով. «Յիսուսին նայինք՝ մեր հաւատքին առաջնորդին ու կատարողին, որ իր առջեւ կեցած ուրախութեանը համար խաչը յանձն առաւ, ամօթը արհամարհեց ...։ Արդ՝ միտք բերէք զանիկա, որ այսպէս համբերեց մեղաւորներուն իրեն դէմ հակառակ խօսելուն, որ չըլլա՛յ թէ ձեր անձովը յոգնիք ու թուլնաք»։—Եբրայեցիս 12։1–3

Աստուածաբաններու մեծամասնութիւնը կ’ըսէ որ այս համարը «Յիսուսի անձնական հաւատք»ին մասին չի խօսիր, այլ ընդհակառակը, իր դերին մասին՝ որպէս «հաւատքի նախաձեռնող կամ հիմնադիր»։ Այս նախադասութեան մէջ գործածուած Յունարէն թելէիօթես արտայայտութիւնը կ’ակնարկէ մէկու մը որ բան մը կը կատարելագործէ, կ’իրագործէ կամ կ’ամբողջացնէ։ «Կատարող»ը ըլլալով, Յիսուս հաւատքը ամբողջացուց այն իմաստով որ իր երկիր գալը Աստուածաշունչի մարգարէութիւնները կատարեց եւ այս կերպով հաւատքին համար աւելի հաստատուն հիմ մը նետեց։ Բայց ասիկա կը նշանակէ՞ որ ինք հաւատք չունէր։

Եբրայեցիս նամակէն քաղուած հատուածները, զորս կրնաք կարդալ էջ 31–ի շրջագիծին մէջ, այս մասին կասկած չեն ձգեր։ Յիսուս իր տառապանքներով եւ իր հնազանդութեամբ կատարելագործուեցաւ։ Թէեւ ան արդէն կատարեալ մարդ մըն էր, սակայն իր փորձառութիւնները աւելի կատարեալ եւ ամբողջ դարձուցին զինք ամէն բանի մէջ, նոյնիսկ հաւատքի մէջ, որպէսզի լիովին որակելի ըլլայ որպէս Քահանայապետ ճշմարիտ Քրիստոնեաներուն փրկութեանը համար։ Ան իր Հօրը պաղատեցաւ «սաստիկ գոչումով ու արցունքով», ան Աստուծոյ «հաւատարիմ» եղաւ եւ «բարեպաշտ» էր։ (Եբրայեցիս 3։1, 2. 5։7–9) Ան «ամէն կերպով փորձը առած է», ճիշդ «մեզի նման», կ’ըսէ Եբրայեցիս 4։15–ը, այսինքն, ճիշդ ոեւէ հաւատարիմ Քրիստոնեայի մը նման, որու հաւատքը «կերպ կերպ փորձանքներու» կ’ենթարկուի։ (Յակոբու 1։2, 3) Տրամաբանակա՞ն է հաւատալ որ Յիսուս պիտի կարենար իր հետեւորդներուն «նման» փորձի ենթարկուիլ հաւատքի մէջ առանց փորձուելու, ինչպէս անոնք կը փորձուին։

Պաղատանքները, հնազանդութիւնը, տառապանքը, փորձութիւնները, հաւատարմութիւնը եւ բարեպաշտութիւնը կը վկայեն Յիսուսի կատարեալ հաւատքին։ Անոնք կը նշեն որ ան «մեր հաւատքին ... Կատարող»ը եղաւ միմիայն ինքն իր հաւատքին մէջ կատարելագործուելէ ետք։ Յստակ է որ ան Որդին Աստուած չէ, ինչպէս Երրորդութեան վարդապետութիւնը կը պնդէ։—Ա. Յովհաննու 5։5

Ան Աստուծոյ Խօսքին Չէ՞ր Հաւատար

Երրորդութեան վարդապետութիւնը այնպէս մը կը կաղապարէ աստուածաբաններուն մտածելակերպը որ անոնք այն ծայրայեղ տեսակէտին կը յանգին թէ Յիսուս «չի կրնար Աստուծոյ Խօսքին եւ անոր պատգամին հաւատալ», քանի որ «Աստուծոյ Բանը (Խօսքը) ըլլալով, ան միայն կրնայ այդ խօսքը ծանուցանել»։—Անճէլօ Ամաթօ, Gesù il Signore, հրատարակուած՝ եկեղեցական պաշտօնական արտօնութեամբ։

Սակայն, Յիսուսի Սուրբ Գրութիւններուն ըրած անդադար վերագրումները իրապէս ի՞նչ ցոյց կու տան։ Երբ փորձուեցաւ, ան երեք անգամ Սուրբ Գրութիւններէն մէջբերումներ ըրաւ։ Երրորդ անգամ, իր պատասխանը Սատանային ցոյց կու տար որ Յիսուս միմիայն Աստուած կը պաշտէր։ (Մատթէոս 4։4, 7, 10) Բազմաթիւ առիթներով, Յիսուս մարգարէութիւններ յիշեց, որոնք իրեն կը կիրարկուէին, անոնց կատարման վրայ հաւատք ցուցաբերելով։ (Մարկոս 14։21, 27. Ղուկաս 18։31–33. 22։37. բաղդատել Ղուկաս 9։22. 24։44–46։) Այս քննարկութենէն կ’եզրակացնենք որ Յիսուս իր Հօրը կողմէ ներշնչուած Սուրբ Գրութիւնները գիտէր, հաւատքով կը հետեւէր անոնց եւ իր փորձութիւնները, տառապանքը, մահն ու յարութիւնը գուշակած մարգարէութիւններուն կատարման վրայ կատարեալ վստահութիւն ունէր։

Յիսուս՝ Ընդօրինակուելու Արժանի Հաւատքի Տիպարը

Յիսուս մինչեւ վերջ հաւատքի պատերազմը պէտք էր մղէր, որպէսզի իր Հօրը հանդէպ իր հաւատարմութիւնը պահէր եւ ‘աշխարհին յաղթէր’։ (Յովհաննու 16։33) Առանց հաւատքի, անկարելի է այսպիսի յաղթանակ տանիլ։ (Եբրայեցիս 11։6. Ա. Յովհաննու 5։4) Իր յաղթական հաւատքով, ան օրինակ հանդիսացաւ իր հաւատարիմ հետեւորդներուն։ Ան վստահաբար ճշմարիտ Աստուծոյ վրայ հաւատք ունէր։

[Ստորանիշ էջ 28]

[Շրջանակ՝ էջ 31]

Յիսուս՝ «Կատարող»ը՝ Կատարելագործուած

Եբրայեցիս 2։10. «Որովհետեւ կը վայլէ, որ Ան որուն համար եւ որով եղան բոլոր բաները շատ որդիներ փառքը մտնելու համար, իրենց փրկութեան առաջնորդը չարչարանքով կատարեալ ընէ»։

Եբրայեցիս 2։17,18. «Ան պէտք էր բոլորովին եղբայրներուն նմանէր, որպէսզի ինք ողորմած ըլլայ ու հաւատարիմ քահանայապետ՝ Աստուծոյ կողմանէ, ժողովուրդին մեղքերը քաւելու համար։ Քանզի ինչ բանով որ ինք չարչարուեցաւ փորձութիւն կրելով, կրնայ փորձուողներուն ալ օգնական ըլլալ»։

Եբրայեցիս 3։2. «Որ հաւատարիմ է Աստուծոյ, որ զինք դրաւ, ինչպէս Մովսէս ալ՝ անոր բոլոր տանը մէջ»։

Եբրայեցիս 4։15. «Ո՛չ թէ այնպիսի քահանայապետ մը ունինք՝ որ կարող չըլլայ մեր տկարութիւններուն կարեկից ըլլալ, հապա ինք ամէն կերպով փորձը առած է մեզի նման, բայց առանց մեղքի»։

Եբրայեցիս 5։7–9. «Որ իր մարմնին օրերը սաստիկ գոչումով ու արցունքով աղօթք եւ աղաչանք մատուցանեց անոր որ կարող էր զինք մահուանէ ազատել ու լսուեցաւ իր բարեպաշտութեանը պատճառով։ Թէպէտ ինք Որդի է, բայց իր չարչարանքներէն հնազանդութիւն սորվեցաւ։ Երբ կատարեալ եղաւ, բոլոր իրեն հնազանդողներուն յաւիտենական փրկութեան պատճառ եղաւ»։