ANG ỌJẸ́JẸ 40
EJE 30 My Father, My God and Friend
IJihova kaa “Họ Angị La Ọkịlẹtụ Okpenyi Uda”
“Ọọ họ angị la ọkịlẹtụ okpenyi uda, ọọ ya abacha rị abẹ nyaa.”—EJE. 147:3.
ẸHỊ NYA ẸLA
IJihova kaa kpahị ju angịlẹ ká ọkịlẹtụ kpụ enyi yẹẹyẹẹ. Ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ka mẹjẹ jaabwọ ká Ohe kaa kpụ́hị ẹjẹ ụka ká ọkịlẹtụ-ụ́ kpụhị enyi bala ọ-dahị ụbwọ nyọka kpụ́ angịkịla ẹjẹ.
1. Ányị ẹla nya anchẹ nya iJihova à tị́ kaa lọọ?
IJIHOVA jẹ́ ang myị́ ang ọlẹ kọ ja họ ta anchẹ nyamwụ odehe ọlẹ. Ọ jẹ́ ụka kahị ja chị ọkẹkẹnị bala ụkahị ja yẹ akama. (Eje. 37:18) Ụka kọ yẹ nyori ahị wẹẹ maga da ịlọhị nyọka gbịgba họọ nanana nyori ọkịlẹtụ wẹẹ kpụhị enyi, ọ kaa kpọọ ịpyọ yẹẹyẹẹ! Da ọọwa u-uhye, ọ kaa nwụlanọ nyọka dahị ụbwọ bala ọ-kpụ́hị ẹjẹ.
2. Ịyẹ iJihova à tị́ kaa họ ha angịlẹ kị la ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi? Apyobwuna oyina ahị tị́ kaa yé bwu ẹhị ọ-kpa rịrị nyamwụ?
2 Eje Ọnyịịla 147:3 ya nyori iJihova nyị kaa “ya abacha ri abẹ” nya angịlẹ ká ọkịlẹtụ kpụ enyi. Ụpwụ ịgọgọ ọwẹ chabwọ nya abwọlẹ ká iJihova kaa da angịlẹ kị la olo nya ọkịlẹtụ ụbwọ la ọdụmwọọ. Ịyẹ ahị tị́ ka họ pyii nyọka jẹ́-ẹ yé apyobwuna bwu ẹhị ọ-kpa rịrị nya iJihova? Kụ ẹhị yẹ ọ-chụ pwokwita ọhẹ lẹẹ. Ọngọ họ utoji ọlẹ kọ jẹ́ ụkụrwọ ka maga yẹẹyẹẹ nyọka da ọngọlẹ ká ang họ ụbwọ nyọka yé uda ọhọhọ myị́. Ma nyọka jẹ́-ẹ yé apyobwuna, ọngọlẹ ká ang họ ka ba ẹla ọlẹ ká ọngọ họ utoji ọọwa mẹjọọ jẹ rige-rige. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka yẹ ẹla ọlẹ ká iJihova ya ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ ta angịlẹ kị la akama nya ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi bala ọ-kụ ẹhị yẹ abwọlẹ kahị ka kpa ẹla ọmẹjẹ nyamwụ họ ụkụrwọ.
IJIHOVA HỌ KAHỊ JẸ́ MYỊ̀MYỊ̀ NYORI AHỊ JU APYOBWUNA HỌỌ
3. Ịyẹ tị́ du ká angịhyẹ kaa yẹ ịlaa lala angị ju apyobwuna gbuu ka?
3 Ahị jam hịhị odehe ọlẹ ká ọháha gamwụ alẹ, ọọwa du ká iru nya angịnyị kaa kpa angịkịla lala o-ri nyị́ ju apyobwuna gbuu ka. Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Helena yẹkẹẹ: “Adam bala ịnam á kaa mẹ ọháha jẹ́ kpong-kpong ka. Adam ri ọ-la agbama, ọ kaa kpa mwu eje juhi ẹnụ myị́ ẹnụ nyori ahị nyị́ ju apyobwuna ka.” Jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya Helen, ọhẹka ọngọhẹ juwa ọlẹ kọ jẹ́-ẹ kpang ka, kọ kaa kpụng abyị, bala ọ-họ ká kaa la ịlọng lala ọngọ ju apyobwuna ka. Kori o-ri ịnyị aalẹ, ọ ka lang ujwo myị́ nyọka myị nyori ọngọhẹ juwa ọlẹ kọ kaa kpahị jung.
4. Jaabwọ ká Eje Ọnyịịla 34:18 ya, ẹlịyẹ iJihova à tị́ tịtọ kahị ka jẹ́ myị̀myị̀?
4 Kori ká angịkịla á dọmwụ jẹ́ kpang ka wẹwẹ, jẹ́ myị̀myị̀ nyori à há iJihova yẹẹyẹẹ bala o-ri à ju apyobwuna họọ. O “ju angị la ọkịlẹtụ o-kpụ enyi chwẹẹ.” (Wa Eje Ọnyịịla 34:18.) Kori kọ lang lala o-ri ‘ahị ọdahile nyị gụng myị́’ wẹwẹ, kpịtịya nyori iJihova yẹ abwẹla ọnyịịla nyang à du kọ gbileng ba ịlọmwụ lẹ. (Jọn. 6:44) Ọ nwụlanọ nyọka dang ụbwọ ụka myị́ ụka chajị à ju apyobwuna họọ yẹẹyẹẹ.
5. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ụgbẹyị ọlẹ ká iJisọsị kpa angịlẹ ká angịnyị kaa ya ẹhị da bwee?
5 Ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang u-uhye nya irya nya iJihova bwula ọ-kụ ẹhị oja nya iJisọsị. Ụka ká iJisọsị jam odehe, ọ kaa kpahị ju angịlẹ kị yẹ ịlaa lala o-ri nyị́ ju apyobwuna ka ọọlajị nya abwọlẹ ká angịkịla kaa ya ẹhị da bwee. (Mat. 9:9-12) Ụka ká ọnyang ọhẹ ọlẹ kọ wẹẹ yẹ ẹhị rịrị nyọka yé uda ọhọhọ bwu ẹdụrụ ọnyọọngịrị ọhẹ ya ụbwọ gu awụrụ nya iJisọsị, iJisọsị kpọ́ọ ẹjẹ bala ọ-dọọ ọlẹẹkwaa chajị nya ọmyịmyị nyamwụ. (Mak. 5:25-34) IJisọsị kaa họ ẹla gbịla Adamwụ kpẹẹkpẹẹ. (Jọn. 14:9) Lẹ jẹ́ myị̀myị̀ nyori à ju apyobwuna ha iJihova, ọ tị yẹ abwẹla ịnyịịla nyang, tụ́ ọmyịmyị bala ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nyamwụ.
6. Ịyẹ a tị́ ka họ kori kọ lang lala o-ri ahụ nyị́ ju apyobwuna gbuu ka?
6 Ịyẹ a tị́ ka họ kori kọ kaa lang lala o-ri ahụ nyị́ ju apyobwuna ka? Wa ịgba nya ịBayịbụụ ịlẹ kị ya ahị ọdahile hang nyori à ju apyobwuna ha iJihova, ká me irya jwaa.b (Eje. 94:19) Kori ká wu ang ọlẹ ká chị nọ ha ịlọng ọyị myị́ ka, lee kori ká ọkịlẹtụ á kpụng enyi chajị nyọlẹ ká jẹ́ họ lala angịkịla myị́ kaka, a chụ ịlọng kaka pwoku angịkịla ka. IJihova á ka ya ẹhị guruuhị nyọka họ kpoye nya ọngịrị nyahị ka. (Eje. 103:13, 14) Kori ká ọngịnyị á họng ẹla ọtịpyọ lụka ọkẹkpẹ, à kpụ ịlọng abyị u-uhye nya ẹla ọọwa ka, chajị a-abyị nyang o ri ka! Kpịtịya nyori ọngọlẹ kọ họ ọngịnyị ẹla ọtịpyọ iJihova à ja la eje lẹ, ma ọ-ọngọlẹ kị họ ẹla ka. (1 Pit. 3:12) Sandra, kị họ ẹla ọtịpyọ ụka kọ ri onjwo, yẹkẹẹ: “M̀ kaa bịlẹ iJihova ụka myị́ ụka kọ ka dam ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ yẹ abwẹla ịnyịịla ịlẹ ká ọwa kaa yẹ u-uhye nyam.”
7. Ányị ẹla ịlẹ kị họ tahị lụka ọkẹkpẹ à tị́ ka jẹ́-ẹ ju apyobwuna hahị ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya iJihova myị́?
7 A da ịwẹẹ ẹnẹnẹhẹ nyori iJihova á ka jẹ́-ẹ kpang da angịkịla ụbwọ myị́ ka lẹ ka. Ọ ya ihi ọtụka hang nyọka ri ọngọ họ ụkụrwọ balọọ ẹ-ẹpwụ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. (1 Kọr. 3:9) Iwe-ahụrụ ịlẹ ká chịpwụrụ bwu ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị ka du myị́ ká ka jẹ́ ahyẹẹrwẹrwa nya angịnyị bala ọ-jẹ́ jaabwọ kọ laa ọ-ọkịlẹtụ. À ka jẹ́-ẹ daa ụbwọ yẹẹyẹẹ. Helen, ọngọlẹ kahị ya ẹla nyamwụ lalẹ ene, yé ụbwọ ọdada bwu ẹga nya angịkịla du ká ọwa ịnyịnyị jẹ́-ẹ da angịkịla ụbwọ lẹẹlẹẹ lẹ. Ọ yẹkẹẹ: “IJihova yẹm am ọngọ kpụ ịngịhyẹ ka ọlẹ da kaka ri ọngịnyị ọnyịịla ọlẹ kọ ju apyobwuna lẹ.” Helen kaa chị ọkẹkẹnị nyọlẹ kọ jẹ́ ye ịlahị nya ụgbẹyị ọkpụrụrụ.
IJIHOVA TỊTỌ KAHỊ KA YE Ọ-HỊNYỌHI NYAMWỤ MYỊ
8. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ myị̀myị̀ bwu ụpwụ nya Ayịsaya 1:18?
8 Anchẹ nya iJihova ịhyẹ kaa nwụ ịlaa la imahị u-uhye nya ịhọbịrị ịlẹ kị họ lụka ọkẹkpẹ wẹẹ, ọ ka ri ịlẹ kị họ ene kịị hu enyi Ohe lee ku ẹkpẹ nya ọọwa myị́. Ma ọ ka há kahị ka kpịtịya nyori ahị há iJihova yẹẹyẹẹ à du kọ ya Ọnyị nyamwụ du wẹ ka rahị kpehe lẹ. Ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọ tịtọ kahị ka ye āhị nyamwụ ọwẹ myị. IJihova họ kahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori kori kahị “chị ẹla ọlẹ kahị kpa ta awụlẹ eju”c balọọ kpá, ọ ka hịnyọhi hahị cheji-cheji. (Wa Ayịsaya 1:18.) Ọ myịhị lẹhị nyori iJihọva, kọ ri Adahị ọ-la ọháha, kaa deeri hi ịhọbịrị nyahị ịkẹkpẹ! Ma ọ́ tị kaa deeri hi ang ọnyịịla ọlẹ kahị họ ka.—Eje. 103:9, 12; Hib. 6:10.
9. Ọkọkọ nyọka kụ irya u-uhye nya ọhọbịrị ọlẹ kahị họ lụka ọkẹkpẹ, ịyẹ ahị tị́ ka họ?
9 Kori ká kaa la olo nya ọkịlẹtụ u-uhye nya ịhọbịrị ịkẹkpẹ aalẹ, maga ká ya ẹhị rịrị u-uhye nya ang ọlẹ ká wẹẹ họ lẹẹlẹẹ bala ọlẹ ká ka jẹ́-ẹ họ ị-ịlahị, ọkọkọ nyọka ya ẹhị rịrị ka ẹkpẹ. Kụ ẹhị yẹ ọ-chụ pwokwita nya ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ. Ọ chị ijẹma nyọlẹ kọ tụ Angịnyị nya ịKịrayịsị pyịpyị la ọngịrị-ọngịrị ụka ọhẹ lẹ, ma ọ tị jẹ́ nyori iJihova hịnyọhi họọ lẹ. (1 Tim. 1:12-15) Ọ kịnyaa la ọ-kụ irya nya ịhọbịrị nyamwụ ịlụka ọkẹkpẹ wẹẹ? Ọ́ ka myị-ị họ ịnyị kaka, jaabwọ kọ kaa kụ irya u-uhye nya akụrwọ ịtụka ịlẹ kọ họ nyọka ri ọngọhẹ nya ala ịFarịsii kaka. (Filip. 3:4-8, 13-15) Ọkọkọ nya ọọwa, ịPọlụ kaa họ ụkụrwọ nya ẹla nya Ohe oyaya jaabwọ kọ ka họ ba myị́ bala ọ-ya ẹhị rịrị ka ịlahị. Jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya ịPọlụ, á ká jẹ́-ẹ yẹ ẹla ọlẹ kọ kam lẹ da kaka. Ma à ka jẹ́-ẹ chị ihi ju iJihova ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ nyang ọlẹẹlẹẹ bala ọ-ya ẹhị rịrị ka ijuju ọlẹ kọ myọnụ hang.
10. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka họ kori ká ẹla ọlẹ kahị họ lụka ọkẹkpẹ á hu akama ha angịkịla?
10 Ọ ka ri olo hang myị́ kori ká ịngịhyẹ ọlẹ ká họ lụka ọkẹkpẹ á hu akama ha angịkịla. Ịyẹ à tị́ ka dang ụbwọ? Họ ang ọlẹ ká ka jẹ́-ẹ họ chajị ká iwe-ahụrụ nyaa ka yẹda ka ọ-há gụ. Maga ká ya ụbwọ beji nya ẹla ọọwa ịnyịnyị. (2 Kọr. 7:11) Bịlẹ iJihova kọ da angịlẹ ká họ ẹla ju wẹ ụbwọ. IJihova ka dang ahụ bala angịlẹ ká họ ẹla jụ ụbwọ nyọka gbịgba họọ kịnyaa bala ọ-ka la okpunyi.
11. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu oja nya ọlọmwụ iJona? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ ịnyịnyị.)
11 Jẹ́ ang bwu ẹga ọlẹ ká chị ụchụụ lụka ọkẹkpẹ, ká ya iwe da ká iJihova a kpang họ ụkụrwọ ụ-ụgbẹyị ọnyị myị́ ọnyị kọ họ́ọ. Kpịtịya nya oja nya ọlọmwụ iJona. Ọkọkọ ká iJona ka ka iNineve kọ ji ọmwụ-ẹnụ ụtụrụ jaabwọ ká Ohe byoo, ọ rụnyẹ rụ ka ịTsisi kọ ji ọmwụ-ẹnụ obyi kpong-kpong. IJihova ya alibyi la iJona, ọ tị jẹ́ ang bwu ọ-jẹ́ họ ka nyamwụ ịnyịnyị. (Jon. 1:1-4, 15-17; 2:7-10) IJihova á hwabwọ la ọ-kpa iJona họ ụkụrwọ ka. Ohe ya iwe ọkịla ha iJona nyọka ka iNineve, iJona tị ju ihi i-ijata ugbẹnyị. Ọ́ ya iwe da ọjụjụ nya abyị nyamwụ ọlụka ọkẹkpẹ hwọọ abwọ la o-ye ụkụrwọ myị bwu ẹga nya iJihova ka.—Jon. 3:1-3.
Ụka ká ọlọmwụ iJona chịda kpá bwu ẹpwụ nya akama ọlẹ kọ yẹ ẹ-ẹpwụ nya iyo-enyi, iJihova byoo myị́myị́ nyị ka iNineve kaka ya ẹrụ nya ọwa (Yẹ ọgba 11)
IJIHOVA KAA KPỤ́ỤHỊ ẸJẸ BWULA OLEGU ỊGỌGỌ
12. Ányị iJihova à tị́ kaa bwu ya okpunyi hahị ụka ká ẹla ọjụjụ á họ tahị? (Ala iFilipayị 4:6, 7)
12 IJihova kaa kpụ́ụhị ẹjẹ bwula olegu ịgọgọ nyamwụ ụka ká ẹla ọjụjụ á họ tahị. Kụ ẹhị yẹ oja nya Ron bala Carol lẹẹ wẹẹ. Ọ tolujwo nyọlẹ ká ọnyị nyaa ju ori-inwa. Ị yẹkẹẹ: “Ahị chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya ịmayẹ ilujwo ụka ọhẹ lẹ, ma ọlẹ à tị tịpyọ gụ́ wuu ẹẹ. Ụka ọhẹ ahị kaa raabwọ ẹ-ẹpwụ nya odu wuu la ọ-kpa une ka ẹhị ka, ahị tị kaa ye okpunyi ọlẹ kị chabwọ ụ-ụpwụ nya Ala iFilipayị 4:6, 7.” (Wọọ.) Kori ká ọkịlẹtụ á ja kpụng enyi chajị nyori ẹla ọtịpyọ ọhẹ họ tọng, maga ká ya je iJihova jaabwọ kọ lang kpangga. À ka jẹ́-ẹ ya ẹla balọọ ugbabwọ ịmanyị tị́ ọlẹ kọ háng bala abwọ myị́ abwọ ká tịtọ kọ ka tata ka ba. (Eje. 86:3; 88:1) Bịlẹ iJihova mwụba-mwụba kọ ka ya olegu ịgọgọ nyamwụ hang. Ọ́ ka nyẹẹkpẹ da ọbịlẹ-bịlẹ nyang ẹnẹnẹhẹ ka.—Luk. 11:9-13.
13. Ányị olegu ịgọgọ à tị́ ká jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka gbịgba ha iJihova la ọmyịmyị kịnyaa? (Ala Efesọsị 3:16)
13 À chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya ọmayẹ ọlẹ kọ nung ọngịrị wuu ẹnẹhẹ lẹ? Olegu ịgọgọ ka ya ọngịrị hang nyọka jẹ́-ẹ kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova ẹ-ẹpwụ ọmyịmyị. (Wa Ala Efesọsị 3:16.) Kụ ẹhị yẹ oja nya ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Flora wẹẹ. Ọwa bala ọrụmwụ kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ẹ-ẹpwụma ọkịla la awụlẹ ụka ká ọrụmwụ họ ọhọbịrị nya ụya du kị pwa awụlẹ. Flora yẹkẹẹ: “Ọhọbịrị nyamwụ jụm gbee du kam jẹ́-ẹ kụ irya nya ẹlẹlẹhẹ dalọọ kaka. M̀ raabwọ bịlẹ iJihova kọ ka ya olegu ịgọgọ nyamwụ ham chajị kam ka jẹ́-ẹ bọhụ. IJihova kpụ́m ẹjẹ, ọ ya ọngịrị ham kpụ m jẹ́ bọhụ, nanana nyori ọ lala ọọwa nyị́ ka chịkpẹẹ lụka nya ọgbanyẹ ka.” Ọ yẹ nyori Ohe dọọ ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ dahịhilọọ gụ́ ọọwa bala ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọ ka dọọ ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ịmayẹ nyamwụ wuu. Ọ myịmyị yẹkẹẹ: “Omyi ẹla nya Eje Ọnyịịla 119:32 chabwọ nya abwọlẹ ká iJihova dam ụbwọ yẹẹyẹẹ. Ọgba ọọwa yẹkẹẹ: ‘M̀ ka cheri kam ka kpa ehile nyang la ila ọchịchị, chajị à họ iwe nya ọọwa juwa ẹ-ẹpwụ ọkịlẹtụ nyam.’”—Eje. 119:32, NW.
14. Ányị ahị tị́ ka bwu ya iwe da ká olegu ịgọgọ ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ u-uhye nyahị?
14 Ụka ká raabwọ ká iJihova ka ya olegu ịgọgọ nyamwụ hang, ịyẹ a tị́ ka họ? Họ ang ịlẹ kị ka ya iwe da ha olegu ịgọgọ nyọka họ ụkụrwọ u-uhye nyang. Ọjịra-jịra ọkaka bala ẹrụ ọnyịịla o-ya je angịkịla ji ẹpwụ nya ọọwa. Wa Omyi Ẹla nya Ohe ẹnụ myị́ ẹnụ, chajị ọọwa ka du ká ka jẹ́-ẹ kụ irya lala ọwọwa. (Filip. 4:8, 9) Jaabwọ ká ja wọọ, ya ẹhị reeji nya angịlẹ kị la ịmayẹ, ká kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova daa ụbwọ nyọka bọhụ. Sandra, ọngọlẹ kahị ya ẹla nyamwụ lala ene, yẹ akama lụmẹ-lụmẹ ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị. Ọ yẹkẹẹ: “Oja nya iJosẹfụ kaa gum ọ-ọkịlẹtụ yẹẹyẹẹ. Ọ́ myị akama bala ẹla ọkịrọrọ ịlẹ kọ chịpwụrụ bwu họ igu oriri nyamwụ bala iJihova la dẹwụ-dẹwụ ka.”—Ọmwụ. 39:21-23.
IJIHOVA KAA KPA AANAHỊ KPỤ́ỤHỊ ẸJẸ
15. Ẹga nya owo ahị tị́ ka yé ẹjẹ ọkpụ́kpụ bwu myị́? Ányị ị tị́ ka dahị ụbwọ myị́? (Yẹ ifoto ịnyịnyị.)
15 Ụka kahị ja yẹ akama, aanahị ịla ọjịra-jịra kaa “hu ẹjẹ ọkpụ́kpụ” hahị yẹẹyẹẹ. (Kol. 4:11) Aanahị alẹng bala anyang ri ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ ká iJihova kaa bwu mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nyahị. Aanahị ịwẹ kaa kpụ́ụhị ẹjẹ bwula ọ-bịrị ụka balahị bala o-ke ụrụ kpẹnẹẹ wo lahị. Ị ka juhị ọhụ la ọgba nya ịBayịbụụ ọhẹ lee ọ-raabwọ balahị myị́.d (Rom. 15:4) Ụka ọhẹ, ọọnahị ọhẹ ka kpụhị ịtịya nya abwọlẹ ká iJihova kaa kụ irya nya ẹla myị́, ọọwa tị ka dahị ụbwọ nyọka bọhụ kịnyaa. Aanahị ịla ọjịra-jịra kaa dahị ụbwọ la ang ịlẹ kahị baba ịnyịnyị, lala ang oriri ọ-kpụ hahị ụka kahị la akama.
Aligu i-ju ọdahịhile ịlẹ kị la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu ka jẹ́-ẹ kpụ́ng ẹjẹ bala ọ-dang ụbwọ (Yẹ ọgba 15)
16. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka baba nyọka họ ụka ọhẹ nyọka jẹ́-ẹ ye ụbwọ ọdada bwu ẹga nya angịkịla?
16 Ụka ọhẹ, ọ kaa baba nya ahị ọ-ka ya je angịkịla nyori ahị baba nya ụbwọ ọdada. Ahị há aanahị, ị tị nwụlanọ nyọka dahị ụbwọ ịnyịnyị. (Etu 17:17) Ma ị́ tị ka jẹ́ jaabwọ kọ lahị lee ọ-jẹ́ ang ọlẹ kahị baba ka myị́. (Etu 14:10) Kori ká ẹlẹhẹ á ja ya olo nya ọkịlẹtụ hang, nwụlanọ nyọka ya je oligu ọlẹ kọ la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. Họ kị jẹ́ ang ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ. À ka chụ nyọka ya je ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ lee angịmiiye nyaa ịlẹ kanụ ju awụlẹ chwẹẹ myị́. Aanahị anyang ịhyẹ kaa yé ẹjẹ ọkpụ́kpụ ụka kị ya ẹla bala ọọnahị ọnyang ọlẹ kọ la gbẹgbịlẹ ịnyịnyị.
17. Akama iyina à tị́ ka huhị abwọ la ọ-ka yé ọhụ ojuju bwu ẹga nya angịkịla myị́? Ányị ahị tị́ ka bwu kụrwaa?
17 Maga ká chị ịlọng ebwo hi angịkịla ka. Ọjụjụ ọla ọkịlẹtụ ka du kọ ka háng nyọka yẹ jula angịkịla ụka ọhẹ ka myị́. Ụka ọhẹ, aanang ịla ọjịra-jịra á ka wo lang nwà ka lee ọ-dọmwụ ya ẹla ọlẹ kọ ka hing ọnụ myị́. (Jem. 3:2) Ma a ya iwe da ká ẹla ịlịịwẹ a chịng ebwo hyaa, du ká ka yé ọhụ ojuju ọlẹ ká baba bwu ẹga nyaa ka lẹ ka. Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Gavin, kọ la akama nya ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi yẹkẹẹ: “Ụka lụmẹ-lụmẹ, ọ́ kaa hám la ọ-ka ya ẹla bala aligu nyam lee ọ-dọmwụ ka ẹga nyaa ka.” Nanana nyọlẹ kọ lịnyị, Gavin kaa maga nyọka ji bala aligu nyamwụ. Ọ tị kaa la ịlọmwụ gụ́ olene ụka kọ họ ịnyị. Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Amy yẹkẹẹ: “Chajị nya ẹla ịlẹ kị họ tam lụka ọkẹkpẹ, ọ kaa lujwo ham nyọka dahịhile angịnyị. Ma m̀ wẹẹ maga nyọka la ọháha ẹ-ẹga nya aanam alẹng bala anyang bala ọ-ka dahịhilaa jaabwọ ká iJihova kaa họ. M̀ jẹ́ nyori ọọwa ka du ká iJihova ka chị ọkẹkẹnị, ọ tị ka du kam ka chị ọkẹkẹnị ịnyịnyị.”
EHE ỊLẸ KÁ IJIHOVA CHỊ GBE IJUJU KA YA ẸJẸ ỌKPỤ́KPỤ HAHỊ
18. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́-ẹ ya ẹhị rịrị gbe ị-ịlahị? Ẹlịyẹ ahị tị́ ka họ lẹẹlẹẹ?
18 Ahị ka jẹ́-ẹ ya ẹhị rịrị ka ijuju la ọhụ ọdapịlẹ, chajị ahị jẹ́ nyori iJihova ja ka họhị uda nya ẹdụrụ ọlam-ọlam bala olo nya ọkịlẹtụ wuu lụka o-kpii. (Ọwụ. 21:3, 4) Ụka ọọwa, áhị ka “me irya chajị” nya ang ịjụjụ ịlẹ kị họ tahị wuu lụka ọkẹkpẹ kaka. (Ayị. 65:17) Jaabwọ kahị yẹ wẹ, iJihova dọmwụ kaa kpahị juhị lẹẹlẹẹ ụka kahị ja yẹ akama. IJihova họ ang lụmẹ-lụmẹ nyọka kpụ́ụhị ẹjẹ bala ọ-dahị ụbwọ lẹ. Maga ká ye ụbwọ ọdada nyamwụ myị mẹ. A da ịwẹẹ ẹnẹnẹhẹ nyori ọ ka ‘họ ọbaba nyang hang myị́ ka lẹ ka.’—1 Pit. 5:7.
EJE 7 IJihova, Ọngịrị Nyahị
a Ị yẹ ẹnyị ịwẹ da.
b Yẹ akpa ọlẹ kọ ri “IJihova Jẹ́ Apyobwuna Nyang.”
c Nyọka “chị ẹla ọlẹ kahị kpa ta awụlẹ eju” bala iJihova, ahị baba nyọka mẹjẹ nyori ahị yẹ irya da lẹ bwula ọ-bịlọọ kọ ka hịnyọhi ịhọbịrị byahị hahị bala ọ-yẹ abwẹla nyahị da. Kori kahị họ ọhọbịrị ọtụka, ahị ka baba nyọka mwahị nya ụbwọ ọdada ka ẹga nya angịgbahị ịla ọjịra-jịra ịnyịnyị.—Jem. 5:14, 15.