No Apay Saan a Naragsak ti Managtanabutob

NAGBALIN a ladingit ti ragsak iti sumagmamano laeng a lawas. Ti panagrag-o dagiti Israelitas iti pannakawayawayada iti pannakaadipen idiay Egipto ket nagtungpal iti panagtanabutob gapu iti taraon. Iti maikadua a bulan kalpasan ti ipapanawda idiay Egipto, kinuna ti awan pannakapnekna a nasion a kaykayatda ti kasasaad ti adipen ngem ti narigat a biag iti let-ang. Kadagiti simmaruno a bulan, pinakapsut daytoy a panagtantanabutob ti determinasionda nga agtulnog ken Jehova ken dinadaelna ti namnama dayta a kaputotan a sumrek iti Naikari a Daga.​—Exodo 16:1-3; Numeros 14:26-30.

Siempre, saan a nakedngan ti panagtanabutob iti maymaysa a kaputotan wenno nasion. Siasino ti di agreklamo sagpaminsan maipapan iti trabaho, taraon, kasasaad ti tiempo, annak, kaarruba, wenno ti ngina ti panagbiag? Agparang nga agduyos ti natauan a kinaimperpekto iti panagtanabutob.​—Roma 5:12; Santiago 3:2.

Apay a naglakatayo nga agreklamo? Mabalin a maup-upay, nasakit ti nakem, wenno masakittayo. Mabalin a ti panagreklamo ti pangyebkasantayo iti pannakapaay, wenno mabalin a maysa dayta nga indirekta a wagas ti panangikuna iti: “Nalalaingak ngem dagiti dadduma!” No dadduma marubroban ti panagreklamo gapu iti panagsubang ti personalidad. Ken adda met dagiti pudpudno a makagapu iti panagreklamo.

Aniaman ti makagapu, kas ipakita ti nadakamat nga ehemplo dagiti Israelitas, makadadael ti panagtanabutob no agtultuloy. Mabalin a managreklamo ti maysa a tao, nga uray ti wagas a panangaramid ni Jehova kadagiti bambanag ket adda masaona. Apay a nakapegpeggad dayta? Ken kasano a mataming a siuumiso dagiti nainkalintegan a reklamo?

Dagiti Nainkalintegan a Reklamo

No saan a serioso ti reklamo, ti umuna nga isaludsodtayo isu daytoy, Mapalabasko aya dayta iti ayat? Pudno, mabalin nga adda nainkalintegan a pangbabalawantayo iti maysa a tao, nalabit kapammatiantayo. Mabalin a saan a nasayaat ti panangtratona kadatayo. Nupay kasta, sumayaat aya dagiti bambanag no iyarungaingtayo kadagiti dadduma ti madi a kababalinna? Aniat’ ibalakad ti Biblia nga aramidentayo? Kunaen ti Colosas 3:13: “Agiinnanuskayo ket agpipinnakawankayo no ti asinoman adda pangidarumanna iti sabali. Kas iti sibubulos a pammakawan ni Jehova kadakayo, kastakayo met koma.” Isu nga uray no nainkalintegan ti reklamoyo, ibalakad ti Kasuratan nga agpipinnakawantayo imbes nga agtanabutob.​—Mateo 18:21, 22.

No ngay serioso unay ti banag ket di mabalin a palabsen lattan? Mabalin nga adda naimbag a rason nga iyebkas ti reklamo. Idi nakadanon ken Jehova ti nainkalintegan nga “ariwawa” maipapan iti Sodoma ken Gomorra, tinamingna ti nakababain a kasasaad kadagidiay nalulok a siudad. (Genesis 18:20, 21) Rimsua ti sabali pay a nainkalintegan a reklamo di nagbayag kalpasan ti Pentecostes 33 K.P. Iti pannakaiwaras ti taraon kadagiti nakurapay a balo, maisalsalumina dagiti Hebreo-pagsasaona a babbai. Isu a nasakit ti nakem dagiti Griego-pagsasaona a balo. Iti saan a mabayag, nakadanon daytoy a reklamo kadagiti apostol, ket dagus a nangbuangayda iti maysa a grupo dagiti responsable a lallaki a mangtaming iti problema.​—Aramid 6:1-6.

Agtignay met koma a dagus dagiti nadutokan a Kristiano a panglakayen ita no maiyeg iti imatangda dagiti serioso a banag. Kunaen ti Proverbio 21:13: “Siasinoman a mangapput kadagiti lapayagna iti ikkis ti napanglaw, isu umkisto met ngem dinto maipangag.” Imbes a di ikaskaso ti nainkalintegan a darum, dumngeg koma dagiti panglakayen a buyogen ti pannakipagrikna. Iti sabali a bangir, makatulongtay amin no iturongtayo iti atension dagiti panglakayen dagiti serioso a reklamo, imbes nga iyarungaing dagitoy iti uray sino la ditan.

Nupay kasta, annugoten ti kaaduan kadatayo a gapu iti natauan a kinaimperpekto adda dagiti panawen nga agtanabutobtayo nga awan gapgapuna. Ti panangusig a naimbag iti kababalin dagiti Israelitas idiay let-ang tulongannatayo a mangkita iti peggad ti panangitulok nga agtinnag ti sagpaminsan a panagdayengdeng iti panagtanabutob.

Ti Panangmatmat ti Dios Kadagiti Managtanabutob

Ipalgak ti panagtanabutob dagiti Israelitas maipapan iti taraon ti dua a peggad ti panagreklamo. Umuna, makaalis ti panagreklamo. Kunaen ti salaysay nga “amin ti sangkagimongan nga annak ti Israel nagtanabutobda iti maibusor kada Moises ken Aaron idiay let-ang.” (Exodo 16:2) Mabalin nga adda sumagmamano a nagreklamo iti kinakurang ti taraon, ket di nagbayag nagtanabutobda aminen.

Maikadua, masansan a masobraan ti managtanabutob ti agsao. Iti daytoy a banag, kinuna dagiti Israelitas a nasaysayaat la koman nga addada idiay Egipto, a sadiay mabalinda ti mangan iti tinapay ken karne iti kapkapnekanda. Intanabutobda nga inyegda laeng ida iti let-ang tapno matay iti bisin.​—Exodo 16:3.

Kasta unayen aya ti rigat ti kasasaad dagidiay nga Israelitas? Mabalin a bumasbassit ti abastoda a taraon, ngem ammon a sigud ni Jehova dayta a problema, ket idi agangay impaayna ti mana tapno penneken dagiti pisikal a kasapulanda. Ti nalabes a panagtantanabutobda ipalnaadna ti naan-anay a kaawan panagtalek iti Dios. Idi addada idiay Egipto adda rasonda nga agreklamo iti rigat a sagsagabaenda. (Exodo 2:23) Ngem idi linuk-atan ida ni Jehova iti pannakaadipen, rinugianda ti agtanabutob panggep iti taraon. Saan a nainkalintegan a panagreklamo daytoy. “Dagiti tantanabutobyo saanda a maikaniwas kadakami no di ket maikaniwas ken Jehova,” imballaag ni Moises.​—Exodo 16:8.

Reklamo la a reklamo dagiti Israelitas. Makatawen a nagtantanabutobda maigapu iti mana. (Numeros 11:4-6) Di nagbayag kalpasanna nangyeg dagiti 10 kadagiti 12 nga espia nga Israelita iti dakes a damag a napeggad kano ti panangsakop iti Naikari a Daga, a nakaigapuan la ngarud ti panagtanabutob dagiti tattao. Uray la kinuna dagiti tattao: “Dikami koma ket natay iti daga ti Egipto, wenno dikami koma ket natay ditoy let-ang!” (Numeros 14:2) Anian a nakaro a kaawan panangapresiar! Di pakasdaawan a kinuna ni Jehova ken Moises: “Kasanonto kabayag ti panangumsina kaniak daytoy nga ili, ken kasanonto kabayag ti dida panamati kaniak?” (Numeros 14:11) Kinondenarna dagidiay awanan panagyaman a managtanabutob nga agalla-alla idiay let-ang iti las-ud ti 40 a tawen agingga a mapukaw dayta a kaputotan.

Ipalagip kadatayo ni apostol Pablo daytoy a pasamak. Binallaaganna dagiti Kristiano a pulos a saanda a tultuladen dagidiay managtanabutob nga Israelitas a natay idiay let-ang. (1 Corinto 10:10, 11) Nalawag, ti di nainkalintegan a panagreklamo ken ti espiritu ti panagtanabutob dadaelenna ti pammatitayo ken pagpungtotenna ni Jehova.

Kaskasdi, naanus ni Jehova kadagiti adipenna a mabalin nga agreklamo sagpaminsan gapu kadagiti makaupay a sirkumstansia. Idi nagkamang ni Elias idiay Bantay Horeb gapu iti panangidadanes kenkuana ni dakes a Reina Jezebel, patienna a nalpasen ti trabahona kas mammadto. Impagarupna nga isu laengen ti managdaydayaw ni Jehova a nabati iti daga. Tapno pakirden ti pammati ni Elias, imparangarang nga umuna ti Dios kenkuana ti pannakabalinna. Kalpasanna imbagana iti mammadto nga adda pay 7,000 a matalek nga adipen ni Jehova idiay Israel ken adu pay ti trabaho nga aramidenna. Iti kasta, nalipatan ni Elias dagiti reklamona ket napan nga addaan napabaro a pigsa. (1 Ar-ari 19:4, 10-12, 15-18) No mannakaawat dagiti Kristiano a panglakayen, maliwliwada met dagiti matalek, a matulonganda ida a makakita iti pasetda iti pannakatungpal ti panggep ti Dios.​—1 Tesalonica 5:14.

Panangparmek iti Espiritu ti Panagtanabutob

Kasano a maparmek ti espiritu ti panagtanabutob? Bueno, dagidiay napakitaan iti pammaneknek iti peggad nga iyeg ti panagtabako iti bagi addaanda iti napigsa a pakagutugotan nga agsardeng nga agsigarilio. Kasta met, ti pannakatarus no apay a napeggad ti espiritu ti panagtanabutob ti mangtignay kadatayo a mangisardeng iti aniaman nga ugali nga agreklamo.

Ania dagiti gunggona a sagrapen dagidiay makaparmek iti espiritu ti panagtanabutob? Maysa a napateg a gunggona a matagiragsak dagidiay mangliklik iti panagtanabutob isu ti Nainkasuratan ken nainkalintegan a panangmatmatda kadagiti bambanag. Mammano nga utoben ti managtanabutob ti parikut sigun iti panangmatmat ni Jehova. Nalipatan dagiti managtanabutob nga Israelitas a linuk-atan ida ni Jehova a Dios iti pannakaadipen ken simimilagro a biningayna dagiti danum ti Nalabaga a Baybay agpaay kadakuada. Ti negatibo a panagpampanunotda kinullaapanna ida iti pannakabalin ti Dios ken pinaidamanna ida iti rag-o. Kas nagbanaganna, napukaw ti panagtalekda ken Jehova.

Mainayon pay, mailasin ti tao a nasimbeng ti panangtingitingna kadagiti parikutna no dagiti biddutna met laeng ti pakaigapuan dagiti pakarigatanna. Mabalin a dinanto mauliten ti isu met la a biddut. Binallaagan ni Jeremias dagiti padana nga Israelita a saanda nga agtanabutob panggep kadagiti pakarigatan a laklak-amenda kalpasan ti pannakadadael ti Jerusalem. Ti panagsagabada ket bunga dagiti basolda met laeng, ket masapul a maamirisda dayta tapno agbalbaliwda ken agsublida ken Jehova. (Un-unnoy 3:39, 40) Kasta met, binabalaw ni adalan a Judas dagiti “nadangkes a tattao” a nangilaksid iti panangidalan ni Jehova ken “managtanabutob.”​—Judas 3, 4, 16.

Kinuna iti naminsan ni masirib nga Ari Salomon a, “ti naragsak a puso naimbag nga agas, ngem ti sidudukot nga espiritu magmaganna ti tultulang.” (Proverbio 17:22) Pakapsutennatayo ti espiritu ti panagtanabutob iti emosional ken yadayona ti rag-otayo. Ipamatmatna ti kinanegatibo, saan a kinapositibo. Ngem dagidiay sipapanunot ken agsao kadagiti ‘nadayaw a bambanag’ addaanda iti naragsak a puso, a mabalin a mangpasayaat pay iti riknada.​—Filipos 4:8.

Awan duadua, naragragsak ti biagtayo no dagiti nasayaat a kababalin dagiti tao ti kitkitaentayo a saan ket a dagiti pagkapuyanda. Mapakiredtayo no awatentayo dagiti narikut a sirkumstansia ken agtalinaed a naragsak imbes nga agtanabutob gapu kadagiti parikuttayo. Uray dagiti pakasuotan mabalin a mangyeg rag-o no la ket matmatantayo dagitoy a kas gundaway a mangpatibker iti pammatitayo ken iti panagibturtayo.​—Santiago 1:2, 3.

Nasken met a laglagipentayo a no agtanabutobtayo, saan laeng a ti bagitayo ti dangdangrantayo. No kanayontayo nga agreklamo, mabalin a madadaeltay ti pammati dagiti sabsabali. Ti dakes a padamag dagiti sangapulo nga espia nga Israelita ti makagapu a minatmatan ti intero a nasion ti panangsakop iti Naikari a Daga a kas awan namnamana a pannakigasanggasat. (Numeros 13:25–14:4) Iti naminsan, napunuanen ni Moises iti naynay a panagtantanabutob dagiti tattao ket dinawatna ken Jehova a patayenna laengen. (Numeros 11:4, 13-15) Iti sabali a bangir, no dagiti makapabileg a bambanag ti sawentayo, mabalin a mapakiredtayo ti pammati dagiti sabsabali ken maparagsaktayo ida.​—Aramid 14:21, 22.

Nupay mabalin a masulisogtayo nga agreklamo maipapan kadagiti katrabahuantayo, gagayyem, pamilia, wenno uray dagiti panglakayen ti kongregasion, kayat ni Jehova a ‘maaddaan koma [ti ilina] iti nasged nga ayat.’ Tignayennatayo ti kasta nga ayat a mangabbong kadagiti biddut dagiti dadduma imbes a padakkelen dagiti kamalida. (1 Pedro 4:8) Agyamantayo ta malagip ni Jehova a tapuktayo laeng ken saan a dagiti bidduttayo ti sipsiputanna. (Salmo 103:13, 14; 130:3) No pagreggetantayo a tuladen ti ulidanna, maliklikantayo la ketdi ti agtanabutob.

No maisublinton ti sangatauan iti kinaperpekto, awanton ti panggapuan dagiti tao nga agreklamo panggep iti kasasaadda iti biag. Agingga iti yaay dayta a panawen, masapul nga idiantayo ti agreklamo maipapan kadagiti sabsabali wenno maipapan kadagiti narikut a kasasaadtayo. Tapno ipakita nga agtalektayo ken Jehova ken pudpudno nga ay-ayatentayo dagiti kapammatiantayo, “aramiden[tayo] dagiti isuamin a bambanag nga awan tantanabutob.” (Filipos 2:14) Makaay-ayo daytoy ken Jehova ken pagimbagantayo unay. Gapuna, agpaay iti paglaingantayo a mismo ken dagiti sabsabali, ditay koma liplipatan a saan a naragsak ti managtanabutob.

[Ladawan iti panid 20]

Nagtanabutobda uray simimilagro nga impaayan ida ti Dios iti mana