Ti Ebanghelio Sigun Kadagiti Eskolar
“SIASINOAK iti panagkuna dagiti bunggoy?” (Lucas 9:18) Insaludsod ni Jesus daytoy kadagiti adalanna agarup dua ribu a tawenen ti napalabas. Mapagsusupiatan idi dayta a saludsod. Kasla nakarkaro pay ita, nangnangruna no umasideg ti panawen ti Krismas, a maipagarup a naisentro ken Jesus. Mamati ti adu a naibaon ni Jesus manipud langit tapno subbotenna ti sangatauan. Kasta kadi ti pampanunotenyo?
Sabali ti kunaen ti sumagmamano nga eskolar. “Saan a pudno sigun iti historia ti pakasaritaan ni Jesus kas daydiay nangisuro nga isu ti Anak ti Dios a matay agpaay kadagiti basol ti lubong,” kuna ni Marcus J. Borg, propesor ti relihion ken kultura.
Kuna ti dadduma nga eskolar a naiduma ti pudpudno a Jesus iti daydiay mabasatayo iti Biblia. Patien ti dadduma a naisurat amin dagiti Ebanghelio uppat a dekada wenno ad-adu pay kalpasan ti ipapatay ni Jesus ket sipud idin nasobraanen ti pudno a pakabigbigan ni Jesus. Ti parikut ket saan nga iti memoria dagiti mannurat iti Ebanghelio, kuna dagiti eskolar, no di ket iti pannakaipatarusda. Kalpasan ti ipapatay ni Jesus nagbaliw ti panangmatmat dagiti adalan kenkuana—kas Anak ti Dios, Manangisalakan, ken Mesias. Situtured nga ibagbaga ti dadduma a ni Jesus ket maysa laeng a managalla-alla a masirib, rebolusionario iti kagimongan. Kasta, kuna dagiti eskolar, ti kinapudno ti ebanghelio.
Ti “Masirib” a Panangmatmat Maipapan ken Jesus
Tapno maitandudo ti “masirib” a panangmatmatda, agparang a kayat unay dagiti kritiko nga iwaksi ti aniaman a kasla milagro maipapan ken Jesus. Kas pagarigan, kuna ti dadduma a ti pannakayanakna iti maysa a birhen ti manglitup iti kinabastardo ni Jesus. Laksiden ti dadduma dagiti padto ni Jesus maipapan iti pannakadadael ti Jerusalem, nga ipilitda a dagitoy ket nairagpin kadagiti Ebanghelio kalpasan ti “pannakatungpalda.” Kuna pay ketdi ti dadduma a ti panangpaimbag ni Jesus ket bin-ig a psychosomatic [panangbalbaliw iti kapanunotan]—nga abaken ti panunot ti maysa a banag. Iti panagkunayo agpayso kadi ti kakasta a kapanunotan wenno linuluko?
Kuna pay ketdi ti sumagmamano nga eskolar a pinarparbo laeng dagiti adalan ni Jesus ti panagungar tapno di marpuog ti gungloda. Total, ikalintegan dagiti eskolar, awan maaramidan dagiti adalan ni Jesus no awan isuna, gapuna nagparboda iti estoria tapno maisubli ti akem ti Apoda. No ar-arigen, ti Kinakristiano, saan a ni Kristo, ti napagungar. No dayta ket kasla di nainsiriban a panagrasrason, saan kadi a nakarkaro pay ti kuna ti teologo a ni Barbara Thiering a ni Jesus ket saan a pulos a napapatay? Patienna a nakalasat ni Jesus iti pannakailansana ket nagtultuloy a nagbiag ken nangasawa iti namindua a daras ken naaddaan iti tallo nga annak.
Amin dagitoy a deklarasion ikabilda ni Jesus iti laeng kasasaad a sadiay awaten ti adu nga eskolar: kas masirib a tao, gagangay a Judio, repormador iti kagimongan—aniaman malaksid iti Anak ti Dios, nga immay “tapno itedna ti kararuana a subbot a kasukat dagiti adu.”—Mateo 20:28.
Nalabit no kastoy a panawen ti tawen, mabasbasayo dagiti paset Dagiti Ebanghelio, kas ti paset maipapan iti pannakayanak ni Jesus iti kulluong. Wenno nalabit nangngegyon ti kasta idiay simbaan. Inawatyo kadi dagiti salaysay ti Ebanghelio kas napateg ken nakappapati? No kasta imutektekanyo daytoy makapakellaat a situasion. Iti makunkuna a Seminar ken Jesus, maysa a grupo dagiti eskolar ti nagtataripnong iti mamindua a daras iti makatawen manipud idi 1985 tapno siguraduenda ti kinapudno dagiti sao ni Jesus. Talaga kadi nga imbaga ni Jesus dagiti dinakamatna sigun iti Biblia? Binutosan dagiti kameng ti seminar ti tunggal sao babaen kadagiti de-kolor nga abalorio. Ti nalabaga nga abalorio kayatna a sawen a dagiti sasao ket sigurado nga imbaga ni Jesus; ti de rosas nga abalorio kaipapananna a nalabit naikuna ni Jesus dayta; ti kolor dapo nga abalorio ipasimudaagna ti panagduadua; ken ti nangisit nga abalorio ipasimudaagna ti panangpalsipikar.
Mabalin a mariribukankay a makaammo nga indeklara ti Seminar ken Jesus a 82 porsiento kadagiti sao a naipagarup a nagtaud ken Jesus ket nalabit saanna nga insao. Maymaysa a panagadaw iti Ebanghelio ni Marcos ti naibilang a mapagtalkan. Naikuna a napno ti Ebanghelio ni Lucas kadagiti propaganda a “saanen a matunton.” Amin malaksid iti tallo a linia ti Ebanghelio ni Juan ti nabutosan iti nangisit nga abalorio, a mangipaspasimudaag iti panangpalsipikar, ket ti nabatbati a paset naipaayan iti kolor dapo nga abalorio ti panagduadua.
Ad-adda Pay Ngem iti Akademiko
Umanamongkay kadi kadagiti eskolar? Idatdatagda kadi kadatayo ti napudpudno a panangiladawan ken Jesus ngem iti daydiay masarakan iti Biblia? Dagitoy a saludsod ket saan laeng a basta banag a pagsusupiatan dagiti eskolar. Iti daytoy a tiempo ti tawen, mabalin a maipalagip kadakayo a, sigun iti Biblia, imbaon ti Dios ni Jesus “tapno tunggal maysa a mangalagad iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.”—Juan 3:16.
No ni Jesus ket maysa laeng a managalla-alla a masirib a maipapan kenkuana bassit laeng ti ammotayo, agbalin nga awan mamaayna ti ‘panangalagad iti pammati’ kenkuana. Iti sabali a bangir, no pudno ti panangiladawan ti Biblia ken Jesus, ramanenna ti agnanayon a pannakaisalakantayo. Gapuna, kasapulan nga ammuentayo—kinapudno kadi ti linaon ti Biblia maipapan ken Jesus?