Naipakat ti Panangukom Idiay Nababa a Tanap ti Pangngeddeng

“Dagiti nasion . . . sumang-atda [koma] idiay nababa a tanap ti Josafat; ta idiay agtugawakto a mangukom kadagiti amin a nasion.”​—JOEL 3:12, NW.

1. Apay a nakita ni Joel dagiti umariwekwek a naguurnong iti “nababa a tanap ti pangngeddeng”?

“UMARIWEKWEK, umariwekwek dagiti adda idiay nababa a tanap ti pangngeddeng”! Mabasatayo dagita a makagutugot a sasao idiay Joel 3:14 [iti New World Translation]. Apay a naurnong dagitoy nga umariwekwek? Sumungbat ni Joel: “Ti aldaw ni Jehova asidegen.” Dayta ti dakkel nga aldaw a pannakaalangon ni Jehova​—aldaw a pannakaukom dagiti umariwekwek a nangilaksid iti naipasdeken a Pagarian ti Dios iti sidong ni Kristo Jesus. Kamaudiananna met laeng, dagiti “uppat nga anghel” iti Apocalipsis kapitulo 7 ruk-atandan ti nairut a panangtengngelda kadagiti “uppat nga angin ti daga,” nga agresulta iti “dakkel a rigat a ti kasta di pay napasamak nanipud idi pangrugian ti lubong agingga ita, saan, dinto met mapasamak manen.”​—Apocalipsis 7:1; Mateo 24:21.

2. (a) Apay a ti disso a pakaipakatan ti panangukom ni Jehova maitutop a maawagan iti “nababa a tanap ti Josafat”? (b) Ania ti siuumiso nga inaramid ni Josafat idi a naraut?

² Idiay Joel 3:12, ti disso a pakaipakatan daytoy a panangukom naawagan iti “nababa a tanap ti Josafat.” Maikanatad, kabayatan ti nadawel a periodo ti historia ti Juda, impakat ni Jehova ti panangukom sadiay maipuon ken naimbag nga Ari Josafat, a ti naganna kaipapananna “ni Jehova Isu ti Ukom.” No usigentayo ti napasamak iti dayta a tiempo ad-adda a maawatantayo no ania ti dandanin mapasamak iti tiempotayo. Nailanad dayta iti 2 Cronicas kapitulo 20. Iti 2Cr 20 bersikulo 1 iti dayta a kapitulo, mabasatayo a “dagiti annak ti Moab, ken dagiti annak ti Ammon, ken kakayongda ti dadduma kadagiti Ammonitas immayda nakigubat a maibusor ken Josafat.” Ania ti inaramid ni Josafat? Inaramidna ti naynay nga ar-aramiden dagiti matalek nga adipen ni Jehova no adda krisis. Dimmawat iti pannarabay ken Jehova, a sipapasnek nga inkararagna: “O Diosmi, saanmonto aya ida nga ukomen? Ta awan ti pannakabalinmi a bumusor itoy dakkel a buyot nga umay a maibusor kadakami; dikami met ammo no ania koma ti aramidenmi: no di ket dagiti matami addada a situturong kenka.”​—2 Cronicas 20:12.

Sungbatan ni Jehova ti Kararag

3. Ania ti imbilin ni Jehova iti Juda idi rinaut ida dagiti kabangibang a nasion?

³ Bayat nga “amin a Juda nagtakder iti sanguanan ni Jehova, agraman kadagiti babassitda, dagiti assawada, ken dagiti annakda,” simmungbat ni Jehova. (2 Cronicas 20:13) Kas ti panangusarna iti “matalek ken masirib nga adipen” itatta, kasta met a ti naindaklan a Manangdengngeg iti kararag dinutokanna ni Levita a propeta Jahaziel a mangipaay iti sungbatna kadagidiay naummong. (Mateo 24:45) Mabasatayo: “Kastoy ti kuna ni Jehova kadakayo, Dikayo agbuteng, ken dikayo met agkullayaw gapu itoy umariwekwek; ta ti gubat saanyo a kukua, no di ket kukua ti Dios. . . . Saanyonto a masapul ti gumubat itoy a bakal; agurnongkayo, agtakderkayo a sitatalna, ket kitaenyo ti panangisalakan ni Jehova kadakayo. . . . Dikayo agbuteng, dikayo met agkullayaw: intono bigat inkayo bumusor kadakuada; ta ni Jehova kumuyog kadakayo.”​—2 Cronicas 20:15-17.

4. Iti ania a wagas a binilin ni Jehova ti ilina nga agsalukagda, saan nga agbalin nga aleng-aleng, idi kinarit ida dagiti kabusorda?

⁴ Saan nga imbilin ni Jehova nga agtugtugaw lattan da Ari Josafat ken ti ilina, nga agur-uray iti simimilagro a pannakaispalda. Masapul a panunotenda met no kasanoda a sarangten ti karit ti kabusor. Ti ari ken ‘isuamin a Juda, agraman dagiti babassit, dagiti assawa ken annakda,’ inyebkasda ti nabileg a pammati bayat a situtulokda a bimmangon a nasapa ket nagmartsada a sumaranget kadagiti rumaut a buyot. Bayat a nagmartsada, intuloy ti ari nga impaay ti teokratiko nga instruksion ken pammaregta, nga indariragna kadakuada: “Mamatikayo ken Jehova a Diosyo, iti kasta mapatibkerkayto; patienyo dagiti mammadtona, iti kasta rumang-aykayto.” (2 Cronicas 20:20) Pammati ken Jehova! Pammati kadagiti mammadtona! Dayta ti tulbek iti balligi. Kasta met ita, bayat nga agtultuloytayo a siaaktibo nga agserbi ken Jehova, pulos a ditay koma pagduaduaan a pagballigienna ti pammatitayo!

5. Kasano a dagiti Saksi ni Jehova ita siaaktiboda a mangidaydayaw ken Jehova?

⁵ Kas kadagiti taga Judea idi tiempo ni Josafat, masapul nga ‘itedtayo ti dayaw ken Jehova, ta ti kinamanangngaasina agpaut iti agnanayon.’ Kasanotay nga ipaay daytoy a panagdayaw? Babaen ti naregta a panangikasabatayo iti Pagarian! Kas kadagidi a taga Judea a “nangrugida nga agkanta ken agdayaw,” kasta met nga inayontayo ti aramid iti pammatitayo. (2 Cronicas 20:21, 22) Wen, ipakitatayo ti umasping a nasudi a pammati bayat nga agsagsagana ni Jehova nga agtignay a maibusor kadagiti kabusorna! Nupay kasla naunday ti dalan, determinadotay koma nga agibtur, aktibo iti pammati, kas iti ar-aramiden dagiti nagbiktoria a tattaona kadagiti nariribuk a lugar iti daga itatta. Iti dadduma a dagdaga a naparigat gapu iti panangidadanes, kinaranggas, bisin, ken rigat ti biag, dagiti matalek nga adipen ti Dios mapaspasaranda dagiti karkarna a resulta, kas inreport ti 1998 Yearbook of Jehovah’s Witnesses.

Isalakan ni Jehova ti Ilina

6. Kasano a ti nabileg a pammati tulongannatayo nga agtalinaed a nasungdo ita?

⁶ Dagiti nadangkes a nasion a nanglikmut iti Juda pinadasda a sakupen ti ili ti Dios, ngem buyogen ti mapagwadan a pammati nagresponde dagiti adipen ni Jehova babaen ti panangkantada iti dayaw [ken Jehova]. Mabalintay met nga iyebkas ti kasta a pammati ita. Babaen ti panangpunnotay iti biagtayo kadagiti aramid a pangidayaw ken Jehova, mapabilegtayo ti naespirituan a kabaltayo, ket di tumarus kadatayo dagiti nasikap a pangallilaw ni Satanas. (Efeso 6:11) Ti nabileg a pammati lapdanna ti pannakasulisog a maitawtaw kadagiti naalas a paglinglingayan, materialismo, ken kinaaleng-aleng a kadawyan iti daytoy matmatayen a lubong a nanglikmut kadatayo. Daytoy di maparmek a pammati ti mamagtalinaed kadatayo nga agserbi a sisusungdo a katakunaynay “ti matalek ken masirib nga adipen” bayat nga agtultuloy a mataraonantayo iti naespirituan a taraon a maipapaay “iti umiso a tiempo.”​—Mateo 24:45.

7. Kasano a nagresponde dagiti Saksi ni Jehova iti nagduduma a panangatakar a maibusor kadakuada?

⁷ Ti naibatay-Biblia a pammatitayo pabilgennatayo a mangdaer a sititibker iti ibubusor a sinugsogan dagidiay mangiparparangarang iti espiritu ti “dakes nga adipen” a nadakamat iti Mateo 24:48-51. Ita ta tungtungpalenda daytoy a padto iti karkarna a wagas, dagiti apostata siaaktiboda nga agituktukit kadagiti kinaulbod ken propaganda iti adu a daga, a makikumkumplotda pay ketdi iti dadduma kadagiti turayen kadagiti nasion. No maikanatad, agresponde dagiti Saksi ni Jehova, kas nadeskribir iti Filipos 1:7, nga ‘ikalintegan ken legal nga ipasdekda ti naimbag a damag.’ Kas pagarigan, idi Setiembre 26, 1996, adda kaso manipud Grecia, a dagiti siam a hues ti European Court of Human Rights, sadi Strasbourg, sangsangkamaysa a pinasingkedanda a “dagiti Saksi ni Jehova saklawen ida ti depinasion ti ‘pagaammo a relihion,’” a maikari a maaddaan iti wayawaya iti kapanunotan, konsiensia, ken pammati, ken iti kalintegan a mangirakurak iti pammatida. No maipapan kadagiti apostata, ti panangukom ti Dios kunana: “Napasamak kadakuada ti sasao ti pudno a proverbio: ‘Ti aso nagsubli iti bukodna a sarwa, ken ti nadigos a takong iti panagtulid-tulid iti kapitakan.’”​—2 Pedro 2:22.

8. Idi tiempo ni Josafat, kasano a dinusa ni Jehova dagiti kabusor ti ilina?

⁸ Idi tiempo ni Josafat, inukom ni Jehova dagidiay naggay-at a mangranggas iti ilina. Mabasatayo: “Ni Jehova insaadna dagiti agsaneb a maibusor kadagiti annak ti Ammon ken ti Moab, ken bantay Seir, isuda nga immay idi a maibusor iti Juda: ket nakabilda. Ta dagiti annak ti Ammon ken ti Moab nagtakderda a maibusor kadagiti agnaed idiay bantay Seir tapno papatayen ken dadaelenda ida nga ikisap: ket idi nagibusda dagiti agnaed idiay Seir, tunggal maysa nakitinnulong a mangdadael iti sabali.” (2 Cronicas 20:22, 23) Dagiti taga Judea ninagananda dayta a disso iti Nababa a Tanap ti Beraca, ti Beraca kayatna a sawen “Bendision.” Iti met moderno a panawen, ti panangukom ni Jehova kadagiti kabusorna agresultanto iti naindaklan a bendision iti mismo nga ilina.

9, 10. Siasino ti maikari nga umawat iti nainget a panangukom ni Jehova?

⁹ Mayimtuodtayo, Siasino itoy moderno a tiempo ti umawatto iti nainget a pannakaukom manipud ken Jehova? Tapno maammuantay ti sungbat dayta a saludsod, nasken a sublianantayo ti padto ni Joel. Dinakamat ti Joel 3:3 dagidiay kabusor ti ilina nga “insukatda ti maysa nga ubing a lalaki iti maysa a balangkantis, ket inlakoda ti maysa nga ubing a babai, iti arak.” Wen, matmatmatanda dagiti adipen ti Dios kas nakababbaba, nga awan a pulos ti pateg dagiti annakda kas iti pagbayad iti balangkantis wenno ti gatad ti sangaharra nga arak. Sungsungbatandanto dayta.

¹⁰ Rebbeng met a maukom dagidiay nakabasol iti naespirituan a panagbalangkantis. (Apocalipsis 17:3-6) Manungsungbat a nangnangruna dagidiay mangsugsugsog kadagiti politikal nga agtuturay tapno idadanesda dagiti Saksi ni Jehova ken singaenda ti trabahoda, kas inar-aramid dagiti manangriribuk a panguluen ti relihion idiay Makindaya a Europa iti di pay nabayag. Determinado ni Jehova nga agtignay a maibusor kadagita a nakillo a tattao.​—Joel 3:4-8.

“Isaganayo ti Gubat!”

11. Kasano ti panangkarit ni Jehova kadagiti kabusorna iti gubat?

¹¹ Kalpasanna, paiwarwaragawag ni Jehova iti ilina ti maysa a karit kadagiti nasion: “Isaganayo ti gubat! Riingenyo dagiti maingel a lallaki! Amin koma dagiti lallaki ti gubat umasidegda, umayda koma!” (Joel 3:9) Deklarasion daytoy ti nagpaiduma a gubat​—nalinteg a gubat. Dagiti nasungdo a Saksi ni Jehova agpannurayda kadagiti naespirituan nga igam bayat a sanguenda dagiti ulbod a propaganda, a duprakenda ti kinaulbod babaen ti kinapudno. (2 Corinto 10:4; Efeso 6:17) Din agbayag, santipikaren ti Dios “ti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.” (Apocalipsis 16:14) Ikisapnanto ditoy daga amin a bumusbusor iti kinasoberano ti Dios. Ti ilina ditoy daga didanto makiraman iti pisikal. Iti literal ken piguratibo a wagas, ‘pinandaydan a dingding ti arado dagiti kampilan ket dagiti pikada pinandayda a kumkumpay.’ (Isaias 2:4) Iti sabali a bangir, kariten ni Jehova dagiti bumusbusor a nasion tapno kasungani ti aramidenda: “Pitpitenyo dagiti tadem dagiti aradoyo nga aramiden a kamkampilan, ken dagiti kumpay a pagputed a gaygayang.” (Joel 3:10) Aw-awisenna ida nga iruarda aminen nga alikamenda a pakigubat ken dagiti moderno nga igamda. Ngem didanto agballigi, ta ti gubat ken panagbiktoria kukua ni Jehova!

12, 13. (a) Nupay nagpatinggan ti Cold War, kasano nga ipakpakita dagiti adu a nasion a nakasaganada pay laeng a makigubat? (b) Iti ania a saan a nakasagana dagiti nasion?

¹² Idi rugrugi ti dekada 1990, indeklara dagiti nasion a nagpatinggan ti Cold War. Gapu ta kasta, naragpat ngatan ti Naciones Unidas ti kangrunaan a kalatna a talna ken kinatalged? Pulos! Ania ti ipaspasimudaag kadatayo dagiti mapaspasamak sadi Burundi, Democratic Republic of Congo, Iraq, Liberia, Rwanda, Somalia, ken iti dati a Yugoslavia? Sigun iti sasao ti Jeremias 6:14, kunada, “Talna, talna! idinto nga awan ti talna.”

¹³ Nupay nagpatinggan ti gubat iti sumagmamano a lugar, dagiti nasion a kameng ti NU kaskasdi nga agiinnunada nga agpartuat kadagiti sopistikado nga igam ti gubat. Itultuloy dagiti dadduma ti agidulin kadagiti nagabsuon a nuklear nga igam. Adda met dagiti mangparpartuat kadagiti kemikal wenno bakteriolohikal nga igam a makabael a mangungaw iti biag ti nakaad-adu a tattao. Bayat a maurnong dagita a nasion iti simboliko a disso a maaw-awagan Armagedon, karitenna ida: “Dagiti nakapsut kunaenda koma, napigsaak. Agdaraskayo, ket umaykayo, dakayo amin a nasion iti aglikmut, ket aguurnongkayo.” Kalpasanna, bimmallaet ni Joel babaen itoy nga ararawna: “Idiay paulogem dagiti mamaingelmo, O Jehova.”​—Joel 3:10, 11.

Salakniban ni Jehova Dagiti Kukuana

14. Siasino dagiti mamaingel ni Jehova?

¹⁴ Siasino dagiti mamaingel ni Jehova? Agarup 280 a daras iti Biblia, naawagan ti pudno a Dios kas “Jehova dagiti buybuyot.” (2 Ar-ari 3:14) Dagitoy a buyot isuda dagiti anghel a buyot sadi langit a sidadaan nga agtungpal ken Jehova. Idi a dagiti Siriano ginandatda a tiliwen ni Eliseo, linuktan kamaudiananna ni Jehova dagiti mata ti katulong ni Eliseo tapno makitana no apay a napaayda: “Adtoy, a di bantay napno kadagiti kabkabalio, ken luglugan nga apuy iti aglikmut ken Eliseo.” (2 Ar-ari 6:17) Kinuna ni Jesus a mabalinna koma ti umawag ken Amana tapno mangibaon iti “nasurok a sangapulo ket dua a lehion dagiti anghel.” (Mateo 26:53) Iti panangdeskribirna iti idadarup ni Jesus tapno mangukom inton Armagedon, kuna ti Apocalipsis: “Dagiti buyot nga adda sadi langit sumursurotda kenkuana kadagiti puraw a kabalio, ket nakakawesda iti puraw, nadalus, napino a lienso. Ket manipud iti ngiwatna rumrummuar ti natarumamis nga atiddog a kampilan, tapno kabilenna dagiti nasion babaen iti dayta, ket ipastorannanto ida babaen ti maysa a sarukod a landok. Payatenna met ti pagpespesan iti ubas ti kinaunget ti pungtot ti Dios a Mannakabalin-amin.” (Apocalipsis 19:14, 15) Dayta a simboliko a pagpespesan iti ubas nabatad ti pannakadeskribirna kas “ti dakkel a pagpespesan iti ubas ti pungtot ti Dios.”​—Apocalipsis 14:17-20.

15. Kasano ti panangdeskribir ni Joel iti pannakigubat ni Jehova kadagiti nasion?

¹⁵ Kasano, ngarud, a sinungbatan ni Jehova ti dawat ni Joel a paulogen ti Dios dagiti mamaingelna? Adda kadagitoy napatak a sasao: “Dagiti nasion agriingda koma ket sumang-atda idiay nababa a tanap ti Josafat; ta idiay agtugawakto a mangukom kadagiti amin a nasion iti aglikmut. Ikabilyo ti kumpay, ta ti apiten natangkenanen. Umaykayo, umulogkayo, ta ti pagpespesan ti arak napno. Dagiti tangke agliplippiasda; ta ti kinadakesda dakkel. Umariwekwek, umariwekwek dagiti adda idiay nababa a tanap ti pangngeddeng, ta ti aldaw ni Jehova asidegen idiay nababa a tanap ti pangngeddeng. Ti init ken ti bulan agkudrepda, ket dagiti bituen ipaidamda ti raniagda. Ket manipud Sion agungorto ni Jehova, ket manipud Jerusalem yebkasnanto ti timekna. Ket ti langit ken ti daga agkintayegdanto.”​—Joel 3:12-16.

16. Siasino ti mairamanto kadagidiay ukomen ni Jehova?

¹⁶ No kasanot’ kasiertona a ti nagan a Josafat kayuloganna “Ni Jehova Isu ti Ukom,” kastanto met ti kinasiertona a ni Jehova a Dios naan-anay nga alangonenna ti kinasoberanona inton mangukom. Deskribiren ti padto dagidiay umawatto iti nakaro a pannakaukom a kas ‘umariwekwek, umariwekwek idiay nababa a tanap ti pangngeddeng.’ Maibilang kadagita nga umariwekwek ti asinoman a nabatinto a pasurot ti ulbod a relihion. Mairamanto met dagidiay nadeskribir iti maikadua a Salmo​—dagiti nasion, nasional a grupo, ar-ari ti daga, ken dagiti nangato nga opisial​—a kinaykayatda ti rinuker a sistema daytoy a lubong imbes nga ‘agserbida ken Jehova a buyogen ti buteng.’ Nagkitakit dagitoy nga ‘umagep iti anak.’ (Salmo 2:1, 2, 11, 12, NW) Dida bigbigen ni Jesus kas Ari a kadua ni Jehova. Sa, dagiti umariwekwek a naituding a madadael ramanendanto amin a tattao nga ukomen ti nadayag nga Ari kas “kalding.” (Mateo 25:33, 41) Inton naituding a tiempo ni Jehova nga agungor manipud nailangitan a Jerusalem, ti dinutokanna nga Ari dagiti ar-ari dumarupto tapno ibanagna dayta a panangukom. Sigurado a magunggonto ti langit ken daga! Nupay kasta, naipanamnama kadatayo: “Ni Jehova isu ti pagkamanganto ti ilina, ken sarikedked kadagiti annak ti Israel.”​—Joel 3:16.

17, 18. Siasino dagiti nailasin a makalasat iti dakkel a rigat, ket aniada a kasasaad ti tagiragsakendanto?

¹⁷ Ti Apocalipsis 7:9-17 deskribirenna dagidiay makalasat iti dakkel a rigat kas “dakkel a bunggoy” a buklen dagidiay mamati iti mangsubbot a bileg ti dara ni Jesus. Masalaknibanto dagitoy inton aldaw ni Jehova, idinto ta maukomto a siiinget dagiti agaaripuno a bunggoy iti padto ni Joel. Kuna ni Joel kadagiti makalasat: “Mabigbigyonto a siak ni Jehova a Diosyo a sitataeng idiay Sion a nasantuan a bantayko,” ti nailangitan a pagtaengan ni Jehova.​—Joel 3:17a.

¹⁸ Kalpasanna ibaga ti padto kadatayo a ti masakupan ti nailangitan a Pagarian ti Dios “nasantuanton ket awanton dagiti ganggannaet a lumasat kenkuana.” (Joel 3:17b) Idiay langit ken iti naindagaan a pagturayan dayta a nailangitan a Pagarian, awanto ti ganggannaet, ta isuamin nagkaykaysanto iti nadalus a panagdaydayaw.

19. Kasano ti panangdeskribir ni Joel iti arig paraiso a kinaragsak ti ili ti Dios?

¹⁹ Uray pay itan, naruay a talna ti sagsagrapen ti ili ni Jehova ditoy daga. Nagkaykaysada a mangirakrakurak kadagiti panangukomna iti nasurok a 230 a daga ken iti nasurok a 300 a nagduduma a pagsasao. Nagimnas ti panangipadto ni Joel iti kinarang-ayda: “Maaramidto iti dayta nga aldaw, a dagiti bambantay pagtedtedendanto ti nasam-it nga arak, ket dagiti turturod pagayusendanto ti gatas, ket amin dagiti wawaig ti Juda agayusdanto kadagiti dandanum.” (Joel 3:18) Wen, itultuloyto ni Jehova nga ibukbok kadagiti agdaydayaw kenkuana ditoy daga ti aglaplapusanan a makaay-ayo a bendision ken kinarang-ay ken ti nawadwad nga ayus ti napateg a kinapudno. Naan-anayton a naalangon ti kinasoberano ni Jehova idiay nababa a tanap ti pangngeddeng, ket nawadwadto ti rag-o inton makipagtaeng nga agnanayon kadagiti nasubbot a tattaona.​—Apocalipsis 21:3, 4.

Malagipyo Kadi?

◻ Kasano nga inispal ni Jehova ti ilina idi tiempo ni Josafat?

◻ Siasino ti kinedngan ni Jehova a maikari a madadael idiay “nababa a tanap ti pangngeddeng”?

◻ Siasino dagiti mamaingel ti Dios ket anianto ti pasetda iti maudi a gubat?

◻ Aniada a naragsak a kasasaad ti sagsagrapen dagiti matalek a managdaydayaw?

[Ladawan iti panid 21]

Naibaga iti Juda: ‘Dikay agbuteng ta ti gubat saanyo a kukua no di ket kukua ti Dios’

[Ladawan iti panid 23]

Kariten ni Jehova dagiti kabusorna a ‘pandayenda a kamkampilan ti dingding dagiti aradoda’

[Ladawan iti panid 24]

Ipakita ti Biblia nga adda dakkel a bunggoy a makalasat iti dakkel a rigat