Panangapresiar iti Natantan-ok a Moises
“Ibangonto ni Jehova a Dios maipaay kadakayo manipud iti kakabsatyo ti maysa a mammadto a kas kaniak. Masapul nga agimdengkayo kenkuana.”—Ara. 3:22.
1. Kasano a binalbaliwan ni Jesu-Kristo ti pakasaritaan ti sangatauan?
DUA ribu a tawen ti napalabasen, nangngeg ti dadduma a pastor ti panangidaydayaw ti adu nga anghel iti Dios gapu iti pannakayanak ti maysa nga ubing a lalaki. (Luc. 2:8-14) Idi agarup 30 ti tawenna, rinugianna ti ministeriona a nagpaut laeng iti tallo ket kagudua a tawen ngem dayta ti nangbalbaliw iti pakasaritaan ti sangatauan. Ti nalatak a historiador iti maika-19 a siglo a ni Philip Schaff ket natignay a nangibaga maipapan iti daytoy a lalaki: “No idilig iti gapuanan ti amin a nagkauna ken agdama a natan-ok a tattao, awan ti kaimudinganda iti daytoy a tao. Nupay awan a pulos ti insuratna maipapan iti bagina, ti inaramid ken imbagana ti nagserbi nga inspirasion dagiti mannurat iti libro, kanta, ken sermon, agraman dagiti artesano.” Dayta a naisangsangayan a lalaki isu ni Jesu-Kristo.
2. Ania ti kinuna ni apostol Juan maipapan kenni Jesus ken iti ministeriona?
2 Insurat ni apostol Juan ti maipapan iti ministerio ni Jesus ket ingngudona babaen kadagitoy a sasao: “Iti kinapudnona, adu pay a sabsabali a banag ti inaramid ni Jesus, a, no naisuratda koma iti naan-anay a detalye, pagarupek, ti lubong a mismo saanna a kabaelan a laonen dagiti naisurat a lukot.” (Juan 21:25) Ammo ni Juan a manmano laeng ti maisuratna maipapan kadagiti inaramid ken imbaga ni Jesus bayat ti tallo ket kagudua a tawen a ministeriona. Kaskasdi, nakapatpateg dagiti nakallalagip a pasamak nga insurat ni Juan iti Ebangheliona.
3. Kasanotayo a mapauneg ti pannakaawattayo iti akem ni Jesus mainaig iti panggep ti Dios?
3 Malaksid kadagiti uppat a napateg a salaysay ti Ebanghelio, ti dadduma a teksto ti Biblia mangipaayda iti makapabileg-pammati a detalye maipapan iti biag ni Jesus. Kas pagarigan, dagiti salaysay ti Biblia maipapan iti dadduma a matalek a lallaki a nagbiag sakbay ni Jesus ket naglaon kadagiti impormasion a mangpauneg iti pannakaawattayo iti akem ni Jesus mainaig iti panggep ti Dios. Usigentayo ti dadduma kadagita.
Matalek a Lallaki a Nangyanninaw ken Kristo
4, 5. Siasino dagiti nangyanninaw ken Jesus, ken kadagiti ania a pamay-an?
4 Ni Juan ken ti tallo pay a mannurat iti Ebanghelio ipatuldoda dagiti lallaki a nangyanninaw ken Jesus kas Daydiay Pinulotan ti Dios ken insaadna kas Ari. Dagita a lallaki ket da Moises, David, ken Solomon. Iti ania a pamay-an a dagita a nagkauna nga adipen ti Dios iyanninawda ni Jesus, ken ania ti maadaltayo kadagitoy a salaysay?
5 Ibaga kadatayo ti Biblia a ni Moises ket maysa a mammadto, mangibabaet, ken manangispal. Kasta met ti akem ni Jesus. Ni David ket maysa a pastor ken ari a nangparmek kadagiti kabusor ti Israel. Ni Jesus ket maysa met a pastor ken mangparmek nga ari. (Ezeq. 37:24, 25) Idi matalek pay ni Solomon, isu ket masirib nga agturay ken tinagiragsak ti Israel ti talna bayat ti panagarina. (1 Ar. 4:25, 29) Nakasirsirib met ni Jesus ken naawagan kas “Prinsipe ti Kappia.” (Isa. 9:6) Nalawag a ti akem ni Kristo Jesus ket umasping kadagiti akem dagidi a nagkauna a lallaki. Nupay kasta, natantan-ok nga amang ti akemna iti panggep ti Dios. Umuna, pagdiligentayo da Jesus ken Moises ket kitaentayo no kasano a makatulong dayta tapno ad-adda a maapresiartayo ti akem ni Jesus iti panggep ti Dios.
Ni Moises—Inyanninawna ni Jesus
6. Kasano nga impaganetget ni apostol Pedro ti kinapateg ti panagimdeng ken Jesus?
6 Di nagbayag kalpasan ti Pentecostes 33 K.P., inadaw ni apostol Pedro ti padto ni Moises a natungpal ken Jesu-Kristo. Nakatakder idi ni Pedro iti sanguanan ti bunggoy dagiti agdaydayaw nga adda iti templo. “Nagsidsiddaawda unay” idi pinaimbag da Pedro ken Juan ti maysa nga agpalpalama a nayanak a pilay, isu nga inaribungbonganda. Inlawlawag ni Pedro a dayta a milagro ket resulta ti nasantuan nga espiritu ni Jehova nga agtigtignay babaen ken Jesu-Kristo. Kalpasanna, nagadaw iti Hebreo a Kasuratan: “Kinapudnona, kinuna ni Moises, ‘Ibangonto ni Jehova a Dios maipaay kadakayo manipud iti kakabsatyo ti maysa a mammadto a kas kaniak. Masapul nga agimdengkayo kenkuana sigun iti amin a bambanag a sawenna kadakayo.’”—Ara. 3:11, 22, 23; basaen ti Deuteronomio 18:15, 18, 19.
7. Apay a dagiti agdengdengngeg ken Pedro nalabit a pamiliarda kadagiti sinaona maipapan iti mammadto a natantan-ok ngem ni Moises?
7 Dagita a sasao ni Moises ket nalabit a pamiliar kadagiti agdengdengngeg ken Pedro. Kas Judio, dakkel ti panagraemda ken Moises. (Deut. 34:10) Sigagagar a sinegseggaanda ti idadateng ti mammadto a natantan-ok ngem ni Moises. Dayta a mammadto ket saan laeng a maysa a mesias, daydiay pinulotan ti Dios a kas ken Moises, no di ket ti Mesias, ‘ti Kristo ti Dios, Daydiay Pinili’ ni Jehova.—Luc. 23:35; Heb. 11:26.
Dagiti Nagpadaan da Jesus ken Moises
8. Ania ti sumagmamano a nagpadaan ti biag da Moises ken Jesus?
8 Iti dadduma nga aspeto, umasping ti biag ni Jesus ditoy daga iti biag ni Moises. Kas pagarigan, agpada a naliklikan da Moises ken Jesus ti ipapatayda iti ima ti maysa a naulpit nga agturay idi maladagada pay. (Ex. 1:22–2:10; Mat. 2:7-14) Agpadada pay a ‘naayaban manipud Egipto.’ Kinuna ni propeta Oseas: “Idi ubing pay ti Israel, iti kasta isu inayatko, ket manipud idiay Egipto inayabak ti anakko.” (Os. 11:1) Tuktukoyen ni Oseas ti panawen idi pimmanaw manipud Egipto ti nasion ti Israel iti sidong ti panangidaulo ni Moises, ti dinutokan ti Dios a liderda. (Ex. 4:22, 23; 12:29-37) Ngem saan laeng a dayta a pasamak ti tuktukoyen ni Oseas. Tuktukoyenna pay ti maysa a masanguanan a pasamak a natungpal idi nagsubli da Jose ken Maria manipud Egipto a kaduada ni Jesus kalpasan ti ipapatay ni Ari Herodes.—Mat. 2:15, 19-23.
9. (a) Ania dagiti milagro nga inaramid da Moises ken Jesus? (b) Mangdakamat iti dadduma pay a nagpadaan da Jesus ken Moises. (Kitaenyo ti kahon a “Dadduma Pay a Nagpadaan da Jesus ken Moises,” iti panid 26.)
9 Agpada da Moises ken Jesus a nagaramid kadagiti milagro, a mangipakita a supsuportaran ida ni Jehova. Kinapudnona, ni Moises ti kaunaan a tao a nairekord iti Biblia a nagaramid kadagiti milagro. (Ex. 4:1-9) Kas pagarigan, no mainaig iti danum, imbilinna nga agbalin a dara ti Nilo ken dagiti naruno a ban-awna, a mabisngay ti Nalabaga a Baybay, ken pumsuak ti danum manipud iti bato iti desierto. (Ex. 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Nagaramid met ni Jesus kadagiti milagro mainaig iti danum. Ti umuna a milagro nga inaramidna ket idi pinagbalinna nga arak ti danum iti maysa a padaya ti kasar. (Juan 2:1-11) Naminsan, pinaglinakna ti nadawel a Baybay ti Galilea. Adda pay gundaway a nagna iti danum! (Mat. 8:23-27; 14:23-25) Adda iti kahon iti panid 26 ti dadduma pay a nagpadaan da Moises ken Jesus, ti Natantan-ok a Moises.
Apresiarenyo ni Kristo kas Mammadto
10. Ania ti pudno a mammadto, ken apay a maibilang a kasta ni Moises?
10 Iti panangmatmat ti kaaduan a tattao, ti mammadto ket maysa a mangipakpakauna iti mapasamak iti masanguanan. Ngem maysa laeng dayta kadagiti annongen ti mammadto. Ti pudno a mammadto ket maysa a napaltiingan a pannakangiwat ni Jehova, daydiay mangipakaammo kadagiti “natan-ok a bambanag ti Dios.” (Ara. 2:11, 16, 17) Karaman kadagiti annongenna ket ti panangipakaammo kadagiti mapasamak iti masanguanan, panangipalgak kadagiti aspeto ti panggep ni Jehova, wenno panangideklara kadagiti panangukom ti Dios. Kasta ti inaramid idi ni Moises kas mammadto. Impakpakaunana ti Sangapulo a Saplit a dimteng iti Egipto. Indatagna kadagiti tattao ti Linteg ti tulag idiay Sinai. Insurona ti nasion maitunos iti pagayatan ti Dios. Kaskasdi, dumtengto inton agangay ti maysa a mammadto a natantan-ok ngem ni Moises.
11. Kasano a tinungpal ni Jesus ti akemna kas mammadto a natantan-ok ngem ni Moises?
11 Kalpasanna idi umuna a siglo K.K.P., nagserbi ni Zacarias kas mammadto idi impalgakna ti panggep ti Dios maipapan iti anakna a ni Juan. (Luc. 1:76) Dayta nga anak ti nagbalin a ni Juan a Mammautisar, a nangipakaammo iti idadateng ti nabayagen a segseggaanda a mammadto a natantan-ok ngem ni Moises—ni Jesu-Kristo. (Juan 1:23-36) Kas maysa a mammadto, impakpakauna ni Jesus ti adu a bambanag. Kas pagarigan, impadtona ti mismo nga ipapatayna, no kasano a matay, no pakatayanna, ken no asino ti mangpapatay kenkuana. (Mat. 20:17-19) Impadtona pay ti pannakadadael ti Jerusalem ken ti templona isu a naklaat dagiti agdengdengngeg kenkuana. (Mar. 13:1, 2) Agingga ita, adda kaitungpalan dagiti padtona.—Mat. 24:3-41.
12. (a) Kasano nga inyussuat ni Jesus ti sangalubongan a trabaho a panangasaba? (b) Kasano a matuladtayo ti kinapinget ni Jesus?
12 Malaksid iti panagbalinna a mammadto, nagserbi met ni Jesus kas manangaskasaba ken mannursuro. Awan ti pumada iti kinaturedna a nangikasaba iti naimbag a damag maipapan iti Pagarian ti Dios. (Luc. 4:16-21, 43) Awan met ti pumada iti kinalaingna a nangisuro. “Awan pay a pulos sabali a tao a nagsao iti kastoy,” kinuna ti dadduma a nakangngeg kenkuana. (Juan 7:46) Sigaganetget nga inwaragawag ni Jesus ti naimbag a damag, ket naparegta dagiti pasurotna a mangiparangarang iti kasta a kinapinget maipaay iti Pagarian. Gapuna, inyussuatna ti sangalubongan a trabaho a panangasaba ken panangisuro a maar-aramid agingga ita. (Mat. 28:18-20; Ara. 5:42) Idi napan a tawen, agarup pito a milion a pasurot ni Kristo ti nangbusbos iti agarup 1,500,000,000 nga oras a nangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ken nangisuro kadagiti interesado maipapan kadagiti kinapudno iti Biblia. Ikagkagumaanyo kadi ti makiraman iti dayta a trabaho?
13. Ania ti makatulong kadatayo nga ‘agtalinaed a siririing’?
13 Awan duadua a tinungpal ni Jehova ti padto nga isu ket mangibangon iti propeta a kas ken Moises. Ania ti epektona kadakayo dayta a pannakaammo? Ad-adda kadi nga agtalekkayo iti pannakatungpal dagiti naipaltiing a padto mainaig iti masanguanantayo? Wen, ti panangutob iti ulidan ti Natantan-ok a Moises tignayennatayo nga ‘agtalinaed a siririing ken sipupuot’ no maipapan iti mabiiten nga aramiden ti Dios.—1 Tes. 5:2, 6.
Ipategyo ni Kristo kas Manangibabaet
14. Kasano a nagserbi ni Moises kas manangibabaet kadagiti Israelita ken iti Dios?
14 Ni Jehova inusarna ni Moises kas mangibabaet idi nakitulag kadagiti Israelita babaen ti Linteg. No dagiti annak ni Jacob ket agtulnog kadagiti linteg ti Dios, agtalinaedda a naisangsangayan a sanikua ti Dios kas kongregasionna. (Ex. 19:3-8) Nangrugi dayta a tulag idi 1513 K.K.P. agingga iti umuna a siglo K.P.
15. Kasano a ni Jesus ket natantan-ok a manangibabaet?
15 Kas ken Moises, nagserbi met ni Jesus kas manangibabaet. Idi 33 K.P., impasdek ni Jehova ti maysa a nasaysayaat a tulag iti baro nga Israel, ti “Israel ti Dios,” a nagbalin a sangalubongan a kongregasion a buklen dagiti napulotan a Kristiano. (Gal. 6:16) Ti tulag nga imbabaet ni Moises ramanenna dagiti linteg nga insurat ti Dios iti bato. Ngem natantan-ok ti tulag nga imbabaet ni Jesus gapu ta dagiti linaonna a linteg ket intukit ti Dios iti puso dagiti tattao. (Basaen ti 1 Timoteo 2:5; Hebreo 8:10.) No kasta, ti “Israel ti Dios” ti nagbalin ita a naisangsangayan a sanikua ti Dios, maysa a ‘nasion a mangpatpataud kadagiti bunga’ ti Mesianiko a Pagarian. (Mat. 21:43) Dagiti kameng dayta a naespirituan a nasion ti karaman iti baro a tulag. Ngem saan laeng nga isuda ti magunggonaan iti dayta. Di mabilang nga umariwekwek, agraman ti adu a naturogen ken patay, ti makagun-odto kadagiti agnanayon a bendision gapu iti dayta a natantan-ok a tulag.
Raemenyo ni Kristo kas Manangispal
16. (a) Kadagiti ania a pamay-an a ni Jehova inusarna ni Moises a mangispal iti Israel? (b) Sigun iti Exodo 14:13, asino ti Gubuayan ti pannakaisalakan?
16 Naipasango iti nakaro a peggad ti dadduma nga annak dagiti Israelita iti rabii sakbay ti ipapanawda iti Egipto. Dumteng ngamin ti anghel ti Dios tapno papatayenna ti amin nga inauna nga annak iti daga ti Egipto. Ni Jehova kinunana ken Moises a maispal ti inauna nga annak dagiti Israelita no mangalada iti dara ti kordero ti Paskua ket iwarsida kadagiti bautek ken makinngato a paset ti ruanganda. (Ex. 12:1-13, 21-23) Kasta ti napasamak. Idi agangay, naipasango manen ti intero a nasion iti nakaro a peggad. Napupokda iti nagbaetan ti Nalabaga a Baybay ken dagiti kumamkamat a karuahe a pakigubat dagiti Egipcio. Inispal manen ida ni Jehova babaen ken Moises, a simimilagro a nangbisngay iti dayta a baybay.—Ex. 14:13, 21.
17, 18. Kadagiti ania a pamay-an a ni Jesus ket natantan-ok a manangispal ngem ni Moises?
17 Nupay naindaklan dagita a panangisalakan, ad-adda a naindaklan ti panangispal nga inaramid ni Jehova babaen ken Jesus. Maispal dagiti natulnog a tattao manipud pannakaadipenda iti basol babaen ken Jesus. (Roma 5:12, 18) Ken ‘agnanayon dayta a pannakaispal.’ (Heb. 9:11, 12) Ti nagan a Jesus kaipapananna “Ni Jehova ti Pakaisalakanan.” Kas Manangispal wenno Manangisalakan, saannatayo laeng a wayawayaan ni Jesus manipud kadagiti naglabas a basoltayo no di ket ipaayannatayo pay iti gundaway a mangtagiragsak iti nasaysayaat a masanguanan. Iti kasta, arigna nga inispal ni Jesus dagiti pasurotna manipud iti pungtot ti Dios ken linuktanna ti gundaway tapno maaddaanda iti nasinged a relasion ken Jehova.—Mat. 1:21.
18 Ti itden ni Jesus a pannakaispal manipud iti basol ramanennanto ti pannakawayawaya kadagiti nasaem nga epekto ti basol—ti sakit ken ipapatay. Tapno mailadawanyo ti kayat a sawen dayta, usigenyo ti napasamak idi napan ni Jesus iti balay ti maysa a lalaki nga agnagan iti Jairo, a natayan iti balasitang nga agtawen iti 12. Ni Jesus impasiguradona ken Jairo: “Dika agbuteng, maaddaanka laeng iti pammati, ket isu maisalakanto.” (Luc. 8:41, 42, 49, 50) Maitunos iti kinunana, nagungar ti balasitang! Mailadawanyo kadi ti rag-o dagiti nagannakna? No kasta, addan pamalatpatanyo no kasanonto ti karagsaktayo inton ‘amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timek ni Jesus ket rummuarda’ babaen ti panagungar. (Juan 5:28, 29) Pudno a Manangisalakan ni Jesus, ti Manangispal kadatayo!—Basaen ti Aramid 5:31; Tito 1:4; Apoc. 7:10.
19, 20. (a) Ania ti epektona kadatayo ti panangutob iti akem ni Jesus kas ti Natantan-ok a Moises? (b) Ania ti mausig iti sumaganad nga artikulo?
19 Gapu ta ammotayo a mabalintayo ti tumulong kadagiti tattao tapno matagiragsakda ti panangispal ni Jesus, matignaytayo a makiraman iti trabaho a panangasaba ken panangisuro. (Isa. 61:1-3) Maysa pay, ti panangutob iti akem ni Jesus kas Natantan-ok a Moises patibkerenna ti panagtalektayo nga ispalenna dagiti pasurotna inton iwayatna ti panangukom ti Dios kadagiti nadangkes.—Mat. 25:31-34, 41, 46; Apoc. 7:9, 14.
20 Wen, ni Jesus ti Natantan-ok a Moises. Adu ti nakaskasdaaw a nagapuananna a di pulos naaramidan ni Moises. Dagiti sasao ni Jesus kas mammadto ken dagiti inaramidna kas manangibabaet apektaranna ti intero a sangatauan. Kas Manangispal, saan laeng a temporario no di ket agnanayon ti panangisalakan nga ipaayna iti sangatauan. Kaskasdi, adu pay ti masursurotayo maipapan ken Jesus manipud kadagiti lallaki idi ugma. Ilawlawag ti sumaganad nga artikulo no kasano a ni Jesus ti Natantan-ok a David ken ti Natantan-ok a Solomon.
Mailawlawagyo Kadi?
Kasano a ni Jesus ket natantan-ok ngem ni Moises kas
• mammadto?
• manangibabaet?
• manangispal?
[Kahon/Ladawan iti panid 26]
Dadduma Pay a Nagpadaan da Jesus ken Moises
◻ Agpadada a nangpanaw iti natan-ok a saad tapno mapagserbianda ni Jehova ken ti ilina.—2 Cor. 8:9; Fil. 2:5-8; Heb. 11:24-26.
◻ Agpadada a napulotan, wenno ‘kristo.’—Mar.14:61, 62; Juan 4:25, 26; Heb. 11:26.
◻ Agpadada a nagserbi kas pannakabagi ni Jehova.—Ex. 3:13-16; Juan 5:43; 17:4, 6, 26.
◻ Agpadada a naemma—Num. 12:3; Matt. 11:28-30.
◻ Agpadada a nangpakan iti umariwekwek.—Ex. 16:12; Juan 6:48-51.
◻ Agpadada a nagserbi kas ukom ken nangipaulog iti linteg.—Ex. 18:13; Mal. 4:4; Juan 5:22, 23; 15:10.
◻ Agpada a naitalek kadakuada ti kinaulo iti balay ti Dios.—Num. 12:7; Heb. 3:2-6.
◻ Agpadada a natukoy kas matalek a saksi ni Jehova.—Heb. 11:24-29; 12:1; Apoc. 1:5.
◻ Idi natay ni Moises ken ti tao a ni Jesus, sinigurado ti Dios a di masarakan dagiti bangkayda.—Deut. 34:5, 6; Luc. 24:1-3; Ara. 2:31; 1 Cor. 15:50; Jud 9.