Asinot’ Mangisuro Kadakuada Maipapan iti Sekso?
ANIAN a rag-o ti ipaay ti kappasngay nga ubbing! Maragsakan dagiti nagannak kenkuana, makigantilda kenkuana, ken ibagada kadagiti gagayyemda ti dandani amin nga aramidenna. Ngem di agbayag mabigbigdanto a mangipaay met dayta kadakuada kadagiti kangrunaan a baro a responsabilidad. Maysa kadagiti napatpateg a responsabilidad isut’ panangisuro iti dayta a mangsalaknib iti bagina iti dumakdakes a lubong.
Kasano a matulongan dagiti nagannak ti dungdunguenda nga ubing a dumakkel iti kinanataengan a mangtagiragsakto iti nabara ken naragsak a biag ti pamilia ken nalabit mangtaripatonto metten kadagiti mismo a managbuteng-Dios nga annakna? Mabalin a matmatan daytoy dagiti dadduma a nagannak a maysa a nagdakkelan a trabaho, isu nga awan duadua a maapresiar ti sumagmamano a singasing.
Mabalin a suruanyo dagiti annakyo iti wagas a pinangisuro kadakayo dagiti dadakkelyo. Ngem adu a nagannak ti bassit laeng ti naisuro kadakuada, no adda man, maipapan iti sekso. Uray no nasuruankayo a naimbag, nagbaliwen ti lubong, kasta met dagiti kasapulan dagiti annakyo. Maysa pay, adu kadagiti managbasa itoy a magasin ti nangsurot kadagiti natantan-ok a pagalagadan ken maysa a nasaysayaat a wagas ti panagbiag. Gapuna, nasken a saludsodanyo ti bagiyo: ‘Ti kadi pamay-an a panangisurok kadagiti annakko maitunos kadagiti agdama a panangmatmatko ken ti dumakdakkel a kasapulan dagiti annakko?’
Dadduma a nagannak palubosanda dagiti ubbingda a mangammo kadagita nga impormasion a kabukbukodanda. Ngem ti panangaramid iti dayta pataudenna ti nakaam-amak a saludsod: Aniantot’ maadalda? Kaano? Pakaadalanda, ken iti sidong dagiti ania a kasasaad?
No Aniat’ Isuro dagiti Eskuelaan
Adu a nagannak ti agkuna: “O, maadaldanto dayta idiay eskuelaan.” Adu nga eskuelaan ti mangisuro maipapan iti sekso, ngem mammano kadakuada ti mangisuro maipapan iti moralidad. Kinuna ti dati a Sekretario ti Edukasion ti E.U. a ni William J. Bennett idi 1987 a dagiti eskuelaan ipanayagda “ti sipapakinakem a panangbusor iti panangilasin iti dakes ken naimbag.”
Ni Tom, ama ti dua a nakaay-ayat nga ubbing a babbai, inimtuodna ti pannakabagi ti eskuelaanda: “Apay a dika ibaga lattan a ti sekso iti ruar ti pagassawaan ket dakes?” Kinunana a kayatna nga ibaga dayta ngem saan kano a mabalin a sairen ti eskuelaan dagiti di nagkasar nga inna dagiti ubbing ken dagiti kabbalayda a lallaki. Ngarud, ibaganto dagiti eskuelaan nga adda pagpilian dagiti estudiante ngem paspasarayda nga ibaga no ania ti umiso a pilien.
‘Gumatangak iti Libro’
Nalabit a kunaen ti dadduma a nagannak: “Igatangak ida iti libro.” Mabalin a makatulong ti nasayaat a libro, ngem masapul a siguraduenyo a naimbag nga umanamongkayo iti ibagbagana. Mammano a libro maipapan iti daytoy a tema ti maseknan iti moralidad wenno mangdakamat la koma no ania ti naimbag ken dakes. Dadduma iparegtada pay ketdi dagiti imoral nga aramid. Ket pudno a naisangsangayan a libro ti mangibaga a ti seksual nga aramid ket maipaay laeng iti agassawa.
Gapuna, ti rebbengen a panangisuro iti moralidad kadagiti annak ket maipabiang iti nangisaadan ti Dios iti dayta idi damo—kadagiti naayat a nagannakda. Kinuna ti Biblia kadagiti amma: “Isuromto a siaagawa dagitoy [dagiti linteg ti Dios] kadagiti annakmo, ket dagitoy ti saoem kadakuada no situtugawka iti balaymo, ken no magmagnaka iti dalan, ken no agiddaka, ken no bumangonka.”—Deuteronomio 6:7.
Kinapudnona, mabalin a dagiti nagannak ti kasayaatan a mangisuro kadagiti annakda. Di mabalinan ti aniaman a libro wenno eskuelaan a sandian ti bileg ti natibker a pammatida wenno ti nasayaat nga ulidan ti pamilia. Kas inlawlawag ni William Bennett: “Ipakita dagiti panagadal a no dagiti nagannak ti kangrunaan a gubuayan ti edukasion iti sekso, narigrigat a masulisog dagiti ubbing a makiraman iti sekso. . . . Dagiti nagannak, a nangnangruna ngem ti asinoman, napateg ti akemda.”
Dadduma a nagannak, nupay kasta, maamakda amangan no ti pannakaammo ket mangiturong iti panangpadas. Nalawag nga agpannuray daytoy kangrunaanna iti no ania ti isuro ken kasano nga isuro dayta. Kinapudnona maadalto met laeng dagiti ubbing dagiti bambanag maipapan iti sekso. Saan kadi a nasaysayat a maammuanda ti umiso ken nadayaw a pamay-an manipud kadagiti nadalus ken naayat a dadakkelda ngem manipud iti maysa a tao iti lansangan wenno idiay eskuelaan wenno manipud narugit panagpampanunotna a nataengan?
Ngem agtalinaed latta ti saludsod: Kasanoyo a maisuro dagitoy a bambanag iti nadiosan ken nadayaw a pamay-an? No mangngegan dagiti ubbing nga “amin ket mangar-aramid iti dayta,” kasano a makumbinsiryo ida a dagiti kasayaatan ken kararagsakan a tattao ket saanda a kasta? Kasano a matulonganyo ida a makabigbig a ti panagbiag babaen ti pagalagadan ti Biblia nga “adayuanyo ti pannakiabig” saan laeng a mangituggod iti kasayaatan ken kararagsakan a biag no di ket isut’ kakaisuna a pamay-an a makaay-ayo iti Dios? Dagiti sumaganad nga artikulo mangipaayda kadagiti napateg a sungbat kadagitoy nasken a saludsod.—1 Tesalonica 4:3.
[Blurb iti panid 3]
“Dagiti prinsipio nga ipasagepsep dagiti nagannak kadagiti annakda ti agarup a kapapatgan pay laeng.”—U.S.News & World Report