Plastik a Kuarta​—Usarenyo Aya Ida?

NAKAURNONG ti maysa a lalaki a taga California, nga am-ammo ti dadduma kas “Mr. Plastic Fantastic,” iti 1,265 a balido a credit card. Ipapantayon, saan nga irepresenta daytoy a lalaki ti kadawyan nga agik-ikut iti credit card. Ngem, pagaammo ti kaaduan a nagbalinen a napateg a paset ti biag ti moderno a kagimongan ti Laud ti uso ita a credit card.

Kuna ti American Demographics nga idi 1986 gistay tallo-kakapat kadagiti sangakabbalayan ti E.U. ti addaan maysa wenno ad-adu pay a credit card. Magun-odanen idiay laeng Estados Unidos ti nasurok a 25,000 a nagduduma a credit card. Mangiruar dagiti kompania ti petroleo, pagtagilakuan, ken eroplano iti bukodda a card. Idi 1991, naikutan dagiti Americano ti 232 milion a balido a MasterCards ken Visas, ti dua kadagiti kalatakan a card.

Rumangrang-ay idiay Europa ti maaw-awagan nga industria ti plastik a kuarta, a kasta unay ti pannakikompetensiana kadagiti banko ken kompania nga agpapautang gapu iti panangsuporta dagiti magagaran a managgatang. Nasuroken a maysa a bilion ti pakadagupan dagiti balido a credit card iti intero a lubong. Apay nga umad-adu ti plastik a kuarta? Asinot’ kangrunaan a magunggonaan iti pannakausarna? Aniat’ dadduma a peggad ken parikut a masaranget dagiti agik-ikut iti credit card? ☞

Asinot’ Magunggonaan?

Dakkel ti maganansia dagiti banko ken kompania ti credit card, saan laeng a manipud kadagiti babayadan​—agraman ti tinawen a masingir iti pannakausar ti kard, dagiti masingir gapu ta saan a nabayadan ti utang iti eksakto a tiempona, dagiti masingir gapu ta dakdakkel ti nautang ngem iti pundo nga impautang ti kompania ti credit card​—no di ket manipud iti nangato nga interes a singirenda iti kuarta nga impautangda. Ngem, siempre, saanda a makaganansia manipud iti singirenda malaksid no dakkel ti utang dagiti agik-ikut iti credit card. Idiay laeng Estados Unidos, napilitan ti minilion nga irarem ti bagbagida iti kankanayon a panagutang. Ag-75 porsiento kadagiti Americano nga agik-ikut iti credit card ti addaan dadakkel a di nabayadan nga utang kadagiti accounts-da, a kapilitan a binulan a bayadanda ti nangato nga interesna. Nasurok a $2,000 ti utang ti kadawyan nga Americano nga agik-ikut iti credit card iti binulan nga account-na.

Iti librona a The Credit Jungle, napaliiw ni Al Griffin a “15 inggat’ 20 porsiento kadagiti agik-ikut kadagiti card a mangbayad kadagiti amin nga utangda apaman a nairuardan awan pulos bayadanda kadagiti ganuat ti banko.” Kunana pay a “ti 80 inggat’ 85 porsiento kadagiti agik-ikut iti card mapagbalinda ti maysa a kompania ti credit card kas ti karang-ayan a ganuat ti banko. Ti kalalainganna a $10 milion a kapital ket makaipaay iti $1.8 milion a ganansia iti kada tawen.” Idi 1990, nakaganansia iti ngangngani $1 bilion ti banko idiay E.U. a kadakkelan ti puonanna iti negosio a credit card manipud kadagiti ganuatna kadagiti klientena, a kangrunaanna, manipud ti credit card a sangana.

Agannadkayo Kadagiti Peggad

Adda dakes nga ibunga dagitoy babassit a pedaso ti plastik. Kas pangarigan, nakaawatkay kadin iti awag iti telepono manipud iti maysa a karkarna a kompania a mangipakpakaammo a nangabakkayo iti maysa a premio? Adun ti nakapadas iti dayta. Tapno maalayo ti premioyo, masapul a sungbatanyo laeng ti sumagmamano a napateg a saludsod. Ngem di agbayag damagenen ti immawag ti numero ti credit card-yo. Apay? Ngamin dikay met a talaga a nangabak iti maysa a premio. Ti immawag kayatna laeng nga ammuen ti numero ti credit-card-yo tapno maka-order babaen iti koreo wenno makagatang babaen iti telepono a maisingirto iti account ti credit card-yo.

Adda nadumaduma a kita ti panangsaur a pakainaigan dagiti credit card, a pakapukawan ti ginasut a milion a doliar iti kada tawen. Ket nupay saan a dakayo ti direkta a mabiktima, no addaankay iti credit card, nalabit bayadanyo dagita a panangsaur babaen iti dadakkel a singirenda ken interes nga ipatawda.a

Ti kangrunaan a peggad kadagiti credit card isu dagiti rigat ken panagsagaba nga ibunga ti pannakailumlomyo iti utang. Kuna ti Credit Jungle a “dagiti adu a tattao a dida magawidan ti pannakagargarida a gumatang kadagiti naluho a bambanag ken serbisio nupay awan umdas a kuartada, saanda a kabaelan a parmeken ti pannakagargarida no tugottugotda ti credit card-da.” Adu a pamilia ti simplet’ kanenda iti dua a lawas kalpasan a binayadanda dagiti nalabor a pannangan a naisingir iti credit card-da iti napalabas a bulan.”

Ngem saan laeng a ti pannanganyo ti agsagaba, no ad-adu ti utangyo ngem iti mabirukanyo. Ipadamag ti libro a Credit​—The Cutting Edge nga “iti promedio, mangbusbos dagiti Americano iti ag-75% iti mabirukanda iti kada bulan a pangbayadda kadagiti utang, ken credit card.”

Nakalkaldaang, para iti nakaad-adu a managgatang, a ti credit card ket, saan a maysa a tiket ti kinanam-ay, no di ket pakailumloman iti napaut nga utang ken panagdandanag. Dagiti managgatang nga Americano, kas pangarigan, ti nailumlom iti utangda iti credit card kadagiti naglabas a tawtawen, a nagbanag iti ad-adu pay nga utang, di pannakabayad, ken pannakaappog. Idi 1990, nakautang dagiti managgatang idiay E.U. iti $3.2 trilion kadagiti credit card, utang a kotse, ken panangisalda! Nakautang ti kadawyan a sangakabbalayan iti $35,000 ket ag-$3,500 ti baybayadanda nga interes iti kada tawen.

Di pakasdaawan, nga immadu dagiti personal a pannakaappog. Idi 1990, ag-72,000 nga Americano ti nangideklara iti pannakaappogda, ngangngani 17-porsiento nga ad-adu ngem idi 1989. Idi 1991, nagbalin a 800,000, ket idi 1992, ti kaudian a rekord ket 971,517 a personal a pannakaappog.

Inkeddeng ti dadduma a marigatan a mangtengngel iti pannakausar dagiti credit card-da nga isardengdan nga usaren dayta. Iti sabali a bangir, adu ti nainsiriban a nangusar kadagiti credit card a

[Footnote]

dida pulos a naisarsarak ti biagda.