Dagiti Credit Card​—Pagserbiandakayo Wenno Adipenendakayo?

“ITI kanito nga ukagek dagiti statement ti credit-cardko iti kada bulan, arigdat’ makapakatawa a didigra,” kuna ti maysa a maestro ti Ingles idiay Estados Unidos. “Mingmingak ti balanse a buyogen ti di panamati, a kasla adda sabali a kinataok, a nagbalin a Mr. Hyde, a sigagastador a naggatgatang kadagiti paglakuan iti ay-ayam, appliance, supermarket ken gasolinaan.”

Nalaka met a makautang ni Dolores sa agbayad babaen iti credit card. Kunana: “Awan pakadanagam no agusarka iti credit card. Saan a kasta ti panaggastok no kuarta ti usarek. Ngem naiduma ti panaggatang babaen kadagiti credit card. Dika makita a pulos ti kuarta. Basta itedmo laeng ti card-mo, ket agsublinto ti card kenka.”

Di ngarud pakasdaawan a ti utang iti credit-card idiay Estados Unidos idi Hunio 1995 ket nagdagup iti $195.2 bilion​—nga agpromedio iti nasurok a $1,000 iti tunggal agikut iti card! Kaskasdi, itultuloy dagiti kompania ti credit-card nga allukoyen dagiti baro a suki babaen kadagiti pangallukoy a kas iti nababa a pangrugian nga interes ken awan ti tinawen a bayadan. Manon a kiddaw a manggun-od ti credit-card ti naawatyo kadagiti kallabes a bulan? Makaawat ti tunggal gagangay a sangakabbalayan ti E.U. iti agarup 24 iti kada tawen! Nagusar ti gagangay nga agikut iti card idiay Estados Unidos iti sangapulo a credit card idi 1994 tapno manayonan ti mautangna iti 25 porsiento iti inutangna iti napalabas a tawen.

Idiay Japan, ad-adu dagiti credit card ngem dagiti telepono; adda promedio a dua a card para iti tunggal Hapones nga agedad iti nasurok a 20. Iti dadduma iti Asia, nasurok a 120 milion a credit card ti maited, agarup 1 iti tunggal 12 nga umili. Kuna ni James Cassin, iti MasterCard International: “Ti Asia ti lugar a kapartakan a pakaaramatan ti credit card.” Ipadto ti presidente ti Visa International a ni Edmund P. Jensen: “Di agbayag agbalintayon a kagimongan a naipamaysa iti card.”

Nabatad a dagiti credit card agtultuloydanto a mangapektar iti panagbiag ti tattao. No umiso ti pannakausarda pagimbagan ida. No di umiso ti pannakausarda, nupay kasta, makapadakes ti epektoda. Ti nasayaat a pannakaammoyo kadagiti credit card nalabit tulongannakayo a mangusar itoy nga alikamen iti pananggun-od iti kuarta tapno pakagunggonaanyo.

Dagiti Kita ti Card

Dagiti nasaknap unay a maawat a card ket dagiti card ti banko kas iti Visa ken MasterCard. Ited dagiti pinansial nga institusion dagitoy a card ken adda tinawen a bayadan, a gagangay a $15 agingga iti $25 iti tinawen. No dadduma, saanen a masingir daytoy, agdepende iti kasasaad ti panagbaybayad ti suki ken ti panangusarna iti card. Mabalin a bayadan a mamimpinsan iti tunggal bulan, a kaaduanna awan interes, wenno mabalin a tinnagan a binulan a mairaman ti nangato nga interes. Naibaga no mano ti gatad a gastuen, a naibatay iti pakasaritaan ti aplikante nga umutang. Masansan a maipangato ti gatad no maipakita ti abilidad nga agbayad.

Addaan met dagiti card ti banko kadagiti pagalagadan ti panangbale a mangusar kadagiti automatic teller machine wenno dagiti tseke nga ited ti banko. Nupay kasta, nakanginngina, ti kastoy a pamay-an a pananggun-od ti kuarta. Kaaduanna, masingir ti maysa a tao iti $2 agingga iti $5 iti tunggal nautang a $100. Ket makuenta ti interes kadagita a nabale manipud iti aldaw a panangiruar iti kuarta.

Malaksid kadagiti banko, adu a paglakuan ken dagiti agkakawing a paglakuan iti nasion ti agited kadagiti credit card a maawat kadagiti bukodda a paglakuan. Gagangay nga awan ti tinawen a bayadan kadagita a card. Nupay kasta, no di mabayadan a mamimpinsan ti nabale, mabalin a nangatngato ti interesda ngem dagiti card ti banko.

Agited met dagiti kompania ti gasolina kadagiti credit card nga awan ti tinawen a bayadan. Kaaduanna, maawat laeng dagitoy a card kadagiti paglakuan ti kompania iti gasolina ken no dadduma kadagiti dadduma a hotel. Kas kadagiti card nga ited dagiti paglakuan, ipalubosda a mabayadan a mamimpinsan nga awan interes wenno mabayadanda iti sumagmamano a tiempo nga addaan interes.

Adda met dagiti card a para iti panagbiahe ken panaglinglingay, kas iti Diners Club ken American Express. Adda tinawen a bayadan iti daytoy a kita ti card ngem awan ti masingir nga interes, ta masapul a mabayadan a mamimpinsan apaman a maawat ti binulan a resibo ti babayadan. Saan a nalawag, nupay kasta, ti pagdudumaan dagitoy a card ken dagiti card ti banko. Ti American Express, kas pagarigan, itukonna pay ti card nga Optima, nga adda interesna ken umasping iti card ti banko.

Ti naiduma a card a sumsumrek iti paglakuan ti E.U. ti maawagan smart card, a napanaganan ti kasta gapu ta adda memory chip a naikabil iti dayta. Mabalin nga usaren a pagbale, ta mabalin a paiprograma ti mangusar ti chip ti gatad ti kuarta a magun-odan. Mabalin nga ikissay ti naglako a miembro ti gatad ti ginatangna iti daytoy. Itay napan a tawen mangus-usaren dagiti Pranses iti 23 milion nga smart card ken 11 milion kadagiti Hapones. Naipadto a ti bilang dagita a card iti sangalubongan umadunto agingga iti nasurok a maysa a bilion inton tawen 2000.

Sakbay a manggun-od iti card, nainsiriban no ammuen ti maysa a tao dagiti tulagan iti panagutang. “Dagiti napateg a tulagan nga amirisen,” sigun iti broshur nga impablaak ti Federal Reserve System iti Gobierno ti E.U., ket ti “annual percentage rate (APR), ti tinawen a bayadan, ken ti tiempo ti panagbayad iti utang nga awan ti multa.” Mairaman kadagiti bambanag nga amirisen ket dagiti binale ken babayadan gapu ta nasobraan ti nagasto agraman dagiti multa gapu iti naladaw a panagbayad.

Dagiti Interes​—Kasano Kangato?

Dakdakkel ti interes a bayadan dagiti tattao ngem iti pagarupenda no dida bayadan a mamimpinsan ti binulan a balanseda. Kas pagarigan, amirisenyo ti APR, a katupag ti pudno a gatad ti utang. Kastoy ti panangiladawan iti relasion ti tinawen nga interes iti APR. Kas pagarigan ta nangipabulodka iti $100 iti gayyemmo ket bayadannaka iti $108 iti ngudo ti tawen. No kasta, agbaybayad ti gayyemmo kenka iti tinawen nga interes a 8-porsiento. Ngem kas pagarigan ngay ta tinnaganna dayta a $100 nga utang iti $9 iti tunggal bulan iti 12 a bulan. Ti pakadagupanna iti ngudo ti tawen kaskasdi a $108, ngem sika, a nagpautang, nausarmo ti kuarta bayat a mabayadan iti binulan. Ti APR iti kasta nga utang makuenta a 14.5 porsiento!

Sigun iti naala a surbey ti Federal Reserve System ti E.U. itay napan a tawen, dagiti APR kadagiti credit card ti banko mangrugi iti 9.94 porsiento ket agpangato agingga iti 19.80 porsiento, a kaaduanna adda iti baet ti 17 ken 19 porsiento. Nupay itukon ti dadduma nga institusion ti nababbaba a pangrugian nga interes, a gagangay a 5.9 porsiento, mabalinda nga ipangato apaman a malpasen ti pangrugian a tiempo. Maipangato met ti interes no madlaw ti institusion a nakarkaro ti peggad. Dadduma nga institusion multaenda dagiti maladaw nga agbayad babaen ti panangipangato iti interesda. Mamultada met no sinobraanda ti ginastoda.

Kadagiti pagilian iti Asia, mabalin a nakangatngato ti tinawen a porsiento kadagiti card. Dadduma a card ti banko, kas pagarigan, agsingirda iti 24 porsiento idiay Hong Kong, 30 porsiento idiay India, 36 porsiento idiay Indonesia, 45 porsiento iti Pilipinas, 24 porsiento idiay Singapore, ken 20 porsiento idiay Taiwan.

Nabatad a nalaka ti umutang babaen iti credit card ngem nakangingngina nga utang. No mapanka iti paglakuan ket umutangka babaen iti credit card a tintinnagam laeng a bayadan arignat’ napanka bimmulod ti kuarta iti banko a nakangingngina ti interesna. Ngem, dandani 3 iti 4 nga agikut iti card idiay Estados Unidos ti talaga a mangaramid iti kasta! Nagdadakkel dagiti balanse a baybayadanda iti nangina nga interes. Idiay Estados Unidos, ti promedio a binulan a balanse iti Visa ken MasterCard idi napan a tawen ket $1,825, ket adu a tattao ti addaan iti utang nga aggatad iti kasta iti adu a credit card.

Silo a Mangadipen Kenka

Kuna ni Ruth Susswein, direktor ehekutibo iti Bank Cardholders of America, a di mabigbig dagiti agus-usar ti card dagiti pinansial a parikut a serserkanda. Ipabigbigna a ti agus-usar iti card nga agbaybayad iti kababaan a​—$36 iti binulan​—iti $1,825 a balanse iti credit-card alaenna ti nasurok a 22 a tawen a mabayadanna ti utang.a Gapu iti nainayon nga interes, iti dayta a tiempo ti nagusar nakabayadton iti $10,000 para iti $1,825 nga utang! Ket pudno dayta no di pulos immutangen iti sabali babaen itoy a card! Gapuna, no adda pagannayasam a sobra ti panaggastona, dagiti credit card iti pitakam agbalinda a silo.

Kasano a masiluan dagiti tattao? Kuna ni Robert, a nadakamat iti umuna nga artikulo: “Gimmatangkami iti bambanag a dikam kasapulan. Nakikaduakami kadagiti health club a dikam met pulos inusar. Gimmatangkami iti mobile home, ket rinibu a doliar ti ginastomi a nangtarimaan iti dayta a dikam inamiris no maitutop ti pananggasto iti kasta. Talaga a dikam inamiris ti pagbanagan dagiti utangmi.”

Ilawlawag ni Reena, a nadakamat met iti immuna nga artikulo, no ania ti napasamak kenkuana ken ti asawana a ni Michael: “Nasiluankam lattan iti utang. Kalpasan ti panagasawami ginatangmi amin a kasapulanmi, nga inusarmi dagiti credit card. Para iti seguro ti salun-at ken dagiti gatangenmi a di mabalin nga usaren ti credit card, inusarmi ti gundaway nga agbale iti credit card-mi. Iti uneg ti makatawen nakagtengen ti utangmi iti $14,000. Naklaatkami idi nabigbigmin a kaaduan a binulan a pagbayadmi iti credit card ti mapan laeng iti interes.”

Rumbeng Kadi a Maaddaankay iti Card?

Kalpasan nga inamirisda ti panaggasto a nangikulbuan ti credit card iti minilion a tattao, dadduma ti sumungbat iti saan. Kuna ni Daphne, agedad iti 32: “Pulos a di nagikut dagiti nagannakko iti credit card, ket dida kayat ti maaddaan.” Kinapudnona, 1 iti 4 nga agikut iti card iti E.U. ti mangusar a nainsiriban iti card-na. Magunggonaan a di agsagaba iti saem ti panagbayad iti nakangingngina nga interes. Maysa ni Maria kadagita. “Kayatko ti kinanam-ayna,” kunana. “Di masapul nga agawitak iti adu a kuarta. No makakitaak iti baratilio a kasapulak, magun-odak dayta.”

Ituloy ni Maria: “Siguraduek nga adda umdas a pondok a pagbayadko iti ginatangko. Pulos a diak usaren ti gundaway nga agbale. Ket pulos a diak nagbayad iti multa gapu iti sobra a ginasto.” Nanam-ay ti agusar iti credit card tapno sigurado ti maipareserba a hotel, ket nasken ti credit card idiay Estados Unidos no agarkila iti kotse.

Dadduma, nupay kasta, nalakada a maawis a gumatang. Ad-adda nga agpanunotda no gumatangda a kuarta laeng ti gastuenda. Da Michael ken Reena dida kayat a pagbalinen a wagas ti panagbiagda ti panagutang. Isu nga inkeddengda ti saan nga agusar iti aniaman a card iti lima a tawen​—malaksid no emerhensia.

No piliem ti agusar iti credit card, personal a pangngeddeng dayta. Ngem no agusarka, siaannad nga usarem ida. Usarem ida a kas alikamen a pagnam-ayan. Ket iti aniaman a pamay-an liklikam ti panagutang. Ti panangkontrol iti panaggasto babaen iti credit card maysa a napateg nga addang iti sibaballigi a panangiggem iti kuartam. Amirisem no ania pay ti maaramidam.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 7]

Nalaka ti mangusar iti credit card​—agingga a masingiren dagiti babayadan