Panangabuso iti Reseta nga Agas
“SIPUD idi agtawenak iti 14, agtomtomarakon iti reseta nga agas,” kinuna ti maysa a babai nga agnagan iti Lena.a “Kayatko ti agbalin a nakuttong ken napintas. Gapuna, ti doktor ti pamiliami rinesetaannak iti pildoras a pagpakuttong. Sa la mayat ti riknak no ammok a kasla pintasendak dagiti lallaki. Idi agangay, agus-usarakon kadagiti maiparit a droga ken nagbalin nga imoral ti biagko. Kanayonak nga agdroga gapu ta kaay-ayok ti itdenna nga agkalkallautang a rikna.”
Maysa a babai nga agnagan iti Myra ti kanayon nga agsakit ti ulona gapu iti migraine, isu a rinesetaan ti doktorna iti agas a pangep-ep iti ut-ot. Idi agangay, umad-adun ti tomtomarenna a pildoras—saan laeng a tapno maep-ep ti sakit ti ulona no di ket gapu ta adikton iti dayta. Ken mangrugin nga agtomar kadagiti pildoras a naireseta kadagiti dadduma a miembro ti pamiliada.
Wen, ipakita dagiti report nga umad-adun dagiti agtutubo ken adulto a mangab-abuso kadagiti reseta nga agas tapno usarenda a pangpakalma, pangikkat iti bannog, pangpaalerto, pagpakuttong, wenno tapno maaddaanda iti agkalkallautang a rikna. Masarakan iti adu a pagtaengan ti dadduma kadagiti kangrunaan a maab-abuso nga agas, kas iti pangep-ep iti ut-ot, pangpakalma, ken pangpasaranta.b Karaman met iti dayta dagiti di agkasapulan iti reseta a pildoras a pangpaturog ken para iti panateng ken allergy.
Agpada a nasaknap ken lumanlanlan daytoy a parikut. Kas pagarigan, iti dadduma a paset ti Africa, Europa, ken Abagatan nga Asia, umad-adu itan ti mangab-abuso kadagiti reseta nga agas ngem kadagiti maiparit a droga. Iti Estados Unidos, ad-adda a maab-abuso dagiti reseta nga agas ngem iti aniaman a maiparit a droga, malaksid iti marihuana. Sigun iti maysa a nabiit pay a damag iti pagiwarnak, ad-adu kadagiti agtawen iti 12 agingga iti 17 ti “mangab-abuso kadagiti reseta nga agas ngem iti mapagtitipon a bilang dagiti agus-usar iti cocaine, heroin, ken methamphetamine.” Kinapudnona, gapu iti nakaad-adun a bilang dagiti mangab-abuso iti agas, timpuar ti industria ti peke a reseta nga agas.
Kasanoyo a masalakniban ti bagiyo ken dagiti annakyo manipud iti panangabuso kadagiti agas—naireseta man wenno maiparit? Dagiti sumaganad nga artikulo usigenda dagita a saludsod.
[Footnotes]
a Nabaliwan dagiti nagan iti daytoy a serye.
b Adu kadagiti prinsipio a mausig kadagitoy nga artikulo ti agaplikar met iti panagdroga ken iti nalabes a panaginum iti arak.
[Kahon iti panid 3]
“Ti drug addiction tukoyenna ti sobra a panagtomar, saan a panangusar iti agas a kas iti nakairantaanna, wenno di maisardeng a panagusar iti laksid ti peggad wenno risgo nga itdenna,” kuna ti Physicians’ Desk Reference. Wen, makuna a pannakaadikto no saan a makontrol ti panangusar ken panagtarigagay iti agas.
Ti physical dependence ket agminar no adda nakaro nga epektona iti pasiente ti panangisardengna nga agtomar iti agas a naireseta kenkuana, kas iti opioid (agas a naaramid iti opio). Normal dayta nga epekto, isu a naiduma dayta iti pannakaadikto.
Ti tolerance kaipapananna a masapul a nayonan ti kaadu ti agas a tomaren tapno magun-od ti isu met laeng nga epekto.