FILEMON, SURAT KEN
Surat nga inkur-it ni apostol Pablo babaen iti bukodna nga ima ken naiturong a nangnangruna ken Filemon. (Flm 1, 2, 19) Naputar la ketdi dayta iti maysa a tiempo kalpasan ti panangrugi ti immuna a pannakaibalud ni Pablo idiay Roma (nalabit idi a. 60-61 K.P.), ta nanginanama ti apostol nga isu ‘mawayawayaan.’—Ber 22; kitaenyo ti FILEMON; ONESIMO.
Ti panggep ti apostol iti panangikur-itna iti daytoy a surat ket tapno paregtaenna ni Filemon a mangawat a siaasi iti nagtalaw nga adipenna a ni Onesimo. Imbes nga aramatenna ti apostoliko nga autoridadna tapno ibilinna nga aramidenna ti kasta, nagpakaasi ni Pablo maibatay iti ayat ken personal a panaggayyem. (Flm 8, 9, 17) Yantangay pagaammona ni Filemon kas tao ti pammati ken ayat, nagtalek ni Pablo nga awatenna ti sigud nga awan serserbina, ngem Kristiano itan, nga adipenna a kas panangawatna koma iti mismo nga apostol. (Ber 10, 11, 21) Nangnangruna a makapainteres daytoy, yantangay addaan ni Filemon iti legal a kalintegan a mangipakat iti nakaro a dusa ken Onesimo.
Malaksid iti panangipaay iti aktual nga ulidan a mangiladawan iti kinaimnas ti Nakristianuan a kinamanangngaasi, kinamanangpakawan, ken asi, ti surat adda ibagana kadatayo maipapan kadagiti nagkauna a Kristiano. Naguummongda kadagiti pribado a pagtaengan, inawaganda ti maysa ken maysa iti “kabsat” (Flm 1, 2, 20), inkararaganda ti maysa ken maysa (ber 4, 22), ken naparegtada babaen ti pammati ken ayat nga imparangarang dagiti kapammatianda (ber 4-7).
[Kahon iti panid 836]
DAGITI TAMPOK TI FILEMON
Surat a mangiparparegta a maipakita koma ti ayat ken asi iti nagtalaw nga adipen a nagbalin a Kristiano
Naisurat idi agarup 60-61 K.P. bayat a ni Pablo maysa a balud idiay Roma
Komendasion ken Filemon gapu iti ayat ken pammatina (ber 1-7)
Ni Pablo awaganna ni Filemon kas dungdungnguen ken katrabahuan
Dagiti damag maipapan iti ayat ken pammati ni Filemon tignayenda ni Pablo nga agyaman iti Dios ken mangyeg iti adu a rag-o ken liwliwa iti apostol
Ni Pablo pagsublienna ni Onesimo kas “ad-adda pay ngem adipen” (ber 8-25)
Ti nakabalud a ni Pablo agpakaasi maibatay iti ayat maigapu iti nagtalaw nga adipen a ni Onesimo, a nagbalin a Kristiano babaen ti pannakitimpuyogna ken Pablo
Yantangay adu ti pakausaran ni Onesimo iti panagserbi kenkuana, kayat ni Pablo nga igawid; nupay kasta, isu pagsublien ti apostol yantangay saanna a kayat ti mangaramid iti aniaman a banag nga awan ti pammalubos ni Filemon
Ni Pablo idagadagna ken Filemon nga awatenna ni Onesimo kas kabsat, a kasla isu a mismo ti apostol, ket iyebkas ni Pablo ti panagtalekna nga aramiden ni Filemon ti ad-adda pay ngem iti makidkiddaw