School and Jehovah’s Witnesses—Us-usarenyo Aya Dayta?
TI BROSHUR nga School and Jehovah’s Witnesses ti naipaay tapno matulongan dagiti agtuturay iti eskuelaan a mangtarus no apay a dagiti agtutubo a Saksi dida makiramraman kadagiti dadduma nga ar-aramid ken programa ti eskuelaan. Daytat’ agserbi met a makatulong kadagiti Saksi ni Jehova a mangilawlawag no apay, gapu iti pampammatida, al-alaenda ti kasta a takderda.
Nupay kasta, tapno matungpal ti broshur ti naiyebkas a panggepna, “a mangparang-ay ti pannakaawat ken panagtutunos iti nagbaetan dagiti Saksi ni Jehova ken dagiti agtuturay ti eskuelaan,” masapul nga adalen nga umuna dayta dagiti pamilia a Saksi sadanto kitaen a dagiti mannursuro maaddaanda ti kopia. Dagidiay a nangaramaten iti School broshur naaddaanda kadagiti nagsasayaat a resulta.
Kas pangarigan, idi Mayo 6, 1983, ti Ministry of Education idiay Bahamas ti mangiparuar ti maysa a sirkular a nangibinsabinsa iti panagtataripnongda iti agsapa kadagiti isuamin nga eskuelaan. Ti maudi a sasao dayta a surat ti nagkuna: “Pangngaasiyo ta kitaenyo nga awan ti aniaman a pangngeddeng ti maipalubos no maipapan kadagiti bambanag a mainaig iti Nasional a Simbolo.”
Ngem, iti kalgaw ti 1983, ti School broshur ti nairuar kadagiti kumbension dagiti Saksi ni Jehova ket dayta ti naaramat idiay Bahamas. Kaawatan kas direkta a resulta ti kasta a panangusar, idi a naipatulod ti baro a sirkular kadagiti prinsipal kadagiti eskuelaan idi Enero 18, 1984, adda ti naan-anay a panagbalbaliw iti banag maipapan kadagiti nasional a simbolo. Iti maudi a parapo iti sidong ti paulo nga “STUDENT PARTICIPATION IN PATRIOTIC ACTIVITIES IN SCHOOL,” kuna ti sirkular:
“Ti panagsaludo ti bandera ken ti kanta a maipaay iti pagilian nairantada a mangipasagepsep iti panangitan-ok iti pagilian ken ti kinapatriotismo kadagiti tattao ken iti nasion. Basta adda dagiti nagduduma a nasnasion, ti bandera ken dagiti nasional nga antipona addaanda iti lugar iti organisado a kagimongan. Nupay kasta, no adda ti partikular a grupo nga addaan kas maysa kadagiti sursuro ti relihionda a ti panagkanta iti nasional nga antipona ken ti panagsaludo ti bandera ket pinapagano ket ngarud maiparit, iti kasta ti konstitusion ipalubosna a maaddaanda ti wayawaya a mangisuro ken agpanunot iti kasta.”
Ti Panangapresiar dagiti Agtuturay iti Eskuelaan
Apresiaren unay dagiti agtuturay iti eskuelaan a makaammo no kasano a ti pammati dagiti Saksi ni Jehova apektaranna ti pannakiramanda kadagiti ar-aramid ti eskuelaan. Maysa a kopia ti broshur ti naibati ken Mr. Andre Lemieux, a prinsipal ti Chibougamau School Board idiay Quebec, Canada, ket kamaudiananna imbagana iti Saksi a nangted iti dayta: “Ti pannursuroyo idawdawatna a laksidenmi dagiti annakyo manipud kadagiti pipiesta ket dikam maawatan no apay, uray no daytat’ inlawlawagda kadakami. Ngem babaen iti daytoy a broshur, ad-addanto a maawatanmi a nasaysayaat dagiti annakyo ket usigenminto dagiti moral a prinsipioyo.”
Kalpasanna insaludsodna: “Mabalin aya a maaddaankam iti walo para kadagiti amin nga eskuelaan, a daytat’ maysa iti tunggal eskuelaan?” Idi a naibaga a saan a problema daytoy, kunana: “No kasta, mangalaak iti 40 a pangrugian.” Sana innayon, “No tunggal relihion ilawlawagda dagiti pannursuroda, basbassit koma ti parikutmi kadagiti annakda. Pagyamanan unay.”
Maysa a naganak a Saksi idiay estado ti Kentucky idiay Estados Unidos ti nangilawlawag a dagiti annakna naaddaanda ti baro a prinsipal, gapuna napan idiay eskuelaan a makisarita kenkuana, a nangitugot ti School broshur. “Daytat’ sinukimatna a naimbag,” kinunana, “ket kayatna a maammuan no makaalaak pay ti ad-adu. Masdaawak idi a nagkalikagum ti 25 pay. Kunana a kayatna nga ikkan ti maysa ti tunggal mangisursuro.”
Daytoy nga ina ti nakisao met kadagiti mangisursuro kadagiti annakna. Imbagada kenkuana a saanda a problema ti pannakipagtrabaho a kadua dagiti ub-ubbing a Saksi ngem no maminsan dida matartarusan dagiti rason a maipaay kadagiti tigtignayda. Nupay kasta, insurat ti ina: “Kalpasan ti panangbasada ti broshur, adu kadagiti salsaludsodda ti nasungbatanen, ket daytoy ti namagbalin a nalaklaka ti panagadal dagiti annakko ken dagiti dadduma nga annak dagiti Saksi iti dayta met laeng nga eskuelaan.”
Maysa nga ina mani Siudad ti Nueva York ti nangisurat a ti 8-tawenna a singin nga annakna a babbai addaanda ti parikut a mangipatarus iti pammatida kadagiti mangisursuro kadakuada. “Maysa a maestro a mangisursuro kadakuada ti musika ti mariribukan unay kadagiti bambanag maipapan kadagiti nasional a kankanta ken pipiesta,” ket kinunana. “Pinadpadas dagiti annakko nga inlawlawag ti takderda kenkuana ket isut’ inikkanda ti broshur.” Ania ti resultana? Nagyamananna ita, ket iti kamaudiananna nagsurat kadakuada maipapan iti broshur:
“Imbinsabinsa dayta a silalawag no ania ti kapanunotan dagiti Saksi maipapan kadagiti nadumaduma a pipiesta ken no apay a dida makiramraman kadagita. Dadduma kadagiti rason ti ammokon idi ngem dadduma kadakuada ti diak ammo. Kas maysa a maestro patiek a ti ad-adda a pannakaammok kadagiti nadumaduma a relihion dagiti estudiantek, nasaysayaat met ti pannakaawatko kadakuada.”
Ti Panangapresiar dagiti Agtutubo a Saksi
Ti broshur ti nangnangruna nga inapresiar dagiti agtutubo. “Ti sabali pay a gunggona isu ti panagrikrikna dagiti annakko,” insurat ti maysa nga ina a taga British Colombia, Canada. “Kas maysa nga ina nga addaan iti di manamati nga asawa no maminsan narigat iti panangipapilit no maipapan kadagiti panangmatmat ni Jehova kadagiti pipiesta, bandera, kdp. Ngem ti pannakaammo dagiti annakko a babbai a ti maestra kinapudnona ninamnamana nga isuda ti naiduma, ti dalan naluktanen para kadakuada. Isudan ti agaw-awid a mangibagbaga kaniak kadagiti panawen nga innaladan ti panagtakderda, nga idi medio managbutbutengda. Isalsalaysayda met kaniak dagiti okasion a dagiti mangisursuro ti siuulimek a mangtultulong kadakuada a makalisi kadagiti situasion babaen iti maysa wenno dua a naasi a sasao.”
Sumagmamano nga agtutubo ti nagsursurat met a mangibagbaga no kasano a nakatulong ti broshur kadakuada. Maysa nga agtutubo a taga Chicago, Illinois, ti nagkuna maipapan iti maestra a mangpilpilit kenkuana nga agkandidata kas balikbayan a reina. “Iti sumaganad nga aldaw intugotko ti broshur,” kuna ti balasang, “ket apaman a nabasana ti paset maipapan ti balikbayan a reina kunana a di kasapulanen ti pannakipasetko iti dayta a panagsasalip. Kasta laeng ti kinalakana.”
Ti agtutubo a taga Georgia, idiay Estados Unidos, ti nangilawlawag a ti maestrana, a nangtedanna ti boshur, ti siaasi a mangilaklaksiden kenkuana manipud pannakiraman kadagiti dadduma nga ar-aramid kalpasan ti panangbasana iti dayta. “Daytoy a broshur ti nakapatpateg kadagiti agtutubo idiay eskuelaan,” insurat ti maysa nga agtutubo, “ket kayatko ti agyaman unay kadakayo iti dayta. Nagsayaat a maammuan a ti Sosiedad pampanunotenna dagiti agtutubo a maipasango kadagitoy a parikut.”
Pudno a ti School broshur ti nagsayaat nga instrumento a mangtulong iti panangparang-ay iti pannakaawat ken panagtitinnulong iti nagbaetan dagiti Saksi ni Jehova ken dagiti agtuturay ti eskuelaan. Us-usarenyo aya dayta?