Panangaywan iti Pungtot—Ti Pungtotyo ken ti Dadduma
AGNANAEDTAYO iti maysa a managpungpungtot a kagimongan. Ti panaglilinnetlet iti trapiko, ti agsusuppiat ken agbaliwbaliw a panangipatpateg, dagiti di panagkikinnaawatan, kinaawan hustisia, wenno dadduma pay a pakaup-upayan ti inaldaw a panagbiag ti mangpataud ti adu unay a panagdukot. Ti panagdukot ti maurnong, ket ngangngani tunggal maysa ti addaan ti bebettakanna. Gapuna, masapul nga adalentayo ti ag-relaks. Mabalintay a serken ti tunggal aldaw nga addaan ti positibo a kababalin—panangipakita ti pasensia, panaganus, ken ti panagkatawa. Kaaduan kadatayo ti addaan pamilia nga agayat kadatayo. Dagiti Kristiano addaanda met kadagiti nasungdo a padada a Kristiano iti kongregasion, ken kangrunaan ngem ti isuamin, addaanda ti naayat a Pastor, ni Jehova a Dios. Gapuna, awan ti pagbutngan ti maysa a gagangay a pagtataudan ti pungtot: ti rikna ti panagbukbukod, pannakaabandonar.—Salmo 23:1-6; Hebreo 13:5, 6.
Nupay kasta, no makapungtottayo wenno no maipasangotayo ti panagpungtot ti sabali a tao, rebbeng nga aywanantayo a siuumiso dayta tapno maitalimengtayo ti ragsak ken salun-attayo. Kasano? Kunaen ti Biblia kadatayo: “Ti nabannayat nga agpungtot nasaysayaat ngem ti nabileg, ket ti makatengngel iti espirituna nasaysayaat ngem ti mangparmek ti maysa a siudad.” (Proverbio 16:32) Imbes a sigaganat a mangikeddeng nga iyebkas ti pungtot, usigentayo ti posible a pagbanagan dagiti tigtignaytayo. Ti panagbilang ti sangapulo mabalin a lapdannatayo iti panangaramid iti maysa a banag a pagbabbabawiantayto iti kamaudianan.—Proverbio 14:17.
No makapungtottayo ket ditay ammo no apay, rebbeng a sipapakumbaba ken sipupudno a dumawattay ti tulong. Iti panangbigbig iti imatang dagiti dadduma, nangnangruna kadagidiay agayat kadatayo, ti panagbutbuteng wenno pannakasapultay ti tulong ket saan a kinakapuy; dayta ti dalan ti kinasirib ken kinamaingel. Kalpasanna mabalintayonto a mairamutan ti problema. Kuna ti Biblia: “No awan ti kumpidensial a panagsasao dagiti gandat mawasda, ngem iti kaadu dagiti mamalakad mapatibkerda.”—Proverbio 15:22.
Ti panangpadas a mangtarus kadagiti rason no apay kasta ti panagug-ugali dagiti dadduma ti makatulong kadatayo a mangkontrol ti bukodtayo nga emosional a rikrikna. Mainayon pay, no sumungbattayo iti tao a makapungtot, “Maawatak no apay a makapungtotka,” mabalin nga insigida a lumamiis. Ibalakad ti Biblia: “Ti kinamanagpanunot ti tao pagbalinenna a nabannayat nga agpungtot, ket ti dayawna ti panangpalabesna iti kanniwas.”—Proverbio 19:11.
No nadangrantayo a di ingaggagara ti maysa, utangtayo ti agpadispensar kenkuana. Kas pangarigan, no adda nakabaddek iti sakayo, mabalin a makapungtotkayo. Ngem no isu ti agpadispensar, agpukaw ti pungtotyo. Ti sakayo ti mabalin a nasakit pay ngem naidayaw ti dignidadyo. Umas-asping iti dayta, ti naimbag a kababalin iti biangtayo, agraman iti nainkasigudan a panagdayaw ken nasalun-at a panagpakatawa, pukawenna ti sakit ti nakem ngem taginayonenna ti panagraem kadatayo iti pannakirelasiontayo iti asawatayo, annaktayo, gagayyemtayo, ken kadagiti kamkameng ti kongregasion Kristiano.—Proverbio 16:24; Colosas 4:6; 1 Pedro 3:8.
Iti panangsango iti kasasaad a mamagpungtot kadatayo, makatulong ti panangammo no kasano ti agsao maipapan iti pungtottayo a di at-atakaren ti sabali a tao. Adda ti dakkel a pagdumaan iti berbal a panangraut (“Sika a torpe!” wenno, “Danogek ta agongmo!”) ken ti panangipadamag iti panagpungtot ti maysa (“Mariribukanak unay” wenno, “Nasaktanak”). Ti berbal nga iraraut masansan mapaay agsipud ta daytat’ mangsulbog iti ibabales daydiay maysa a tao, idinto a ti panangipakaammo no kasano ti riknam ket saan a maysa a panangatakar ket daydiay sabali a tao ti mabalin a matignay a dumawat iti pammakawan. Kas kunaen ti Biblia: “Ti naalumamay a sungbat pagbaw-ingenna ti pungtot, ngem ti makapaladingit a sao pataudenna ti unget. Ti managpungtot a tao pataudenna ti riri, ngem ti nabannayat nga agpungtot ep-epenna ti ringgor.”—Proverbio 15:1, 18.
Nainkalintegan a Pungtot
Iti kaaduan kadatayo natural laeng a makapungtot sagpaminsan. Kuna ti Biblia nga uray ni Jehova ket makapungtot. (Sofonias 2:2, 3; 3:8) Gapuna saanen a nakaskasdaaw a ti tao, a naaramid a kaladladawanna, agpasar met iti umas-asping a rikna. (Genesis 1:26) Gapuna, ti rikna a ti panagpungtot ket saan a basol a mismo.
Nupay kasta, no makapungtot ni Jehova, daytat’ kanayon a maipaay iti umiso a rason: Mabalin a nasalungasing dagiti nainkalintegan a prinsipio. Ket ti panagriknana ti kanayon nga umiso ken naan-anay ti pannakatengngelna. Ngem daytat’ naiduma kadagiti imperpekto a tattao. Masansan makapungtottayo agsipud ta nasaktan ti dayawtayo wenno gapu iti dadduma a natauan a pagkapuyan. Gapuna kasapulan ti panagannad iti intay panangtaming iti panagpungtottayo. Kas impakdaar ni apostol Pablo: “No agpungtotkayo, dikay agbasol; saan koma a lumnek ti init a sipupungtotkay pay laeng, dikay ikkan ti lugar ti Diablo.” (Efeso 4:26, 27) Wen, mabalin a gundawayan ni Satanas ti di mamedmedmedan a panagpungtottayo. Kinapudnona, “ti panagpungpungtot” nailista a kadua “dagiti ar-aramid ti lasag” a manglapped iti maysa a tao iti panangtawid iti Pagarian ti Dios.—Galacia 5:19-21.
Gapuna namalakad ni adalan a Santiago: “Ammuenyo daytoy, ay-ayatek a kakabsatko. Ngem tunggal tao . . . nabannayat koma iti panagunget; ta ti pungtot ti tao saanna a tungpalen ti kinalinteg ti Dios.” (Santiago 1:19, 20) Uray no ti panagpungtottayo ket maipaay iti nainkalintegan a rason, ti kinaimperpekto ti mabalin a mangiturong kadatayo nga agtignay iti di mamedmedan, di umiso a dalan. Gapuna, rebbeng a paiwanwantayo koma a kanayon iti prinsipio a: “Saankayo a bumalbales, ay-ayatek, no di ket bay-anyo laeng ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; Siak supapakakto, kuna ni Jehova.’” (Roma 12:19) Laglagipenyo, met, a kas imperpekto a tattao, mabalin nga agbidduttayo. Ngarud, napeggad ti insigida a mangukom kadagiti dadduma iti nagan ti nalinteg a panagpungtot.—Santiago 2:13; 4:11, 12; 5:9.
Sigun iti Kasuratan, agbibiagtayon iti panawen ti panungpalan. Kadagitoy maudi nga al-aldaw, “dagiti nasnasion makapungtotda” a maibusor iti Pagarian ti Dios, ket ti Diablo addaan “dakkel a pungtot, nga ammona a bassiten ti tiempona.” (Apocalipsis 11:17, 18; 12:10-12) Gapuna, ti panagbiagtayo a maitunos iti Sao ti Dios ti kakaisuna a pudpudno a mangsaluad kadatayo. (Salmo 119:105) Iti mabiiten ti Dios ti mangukomto kadagiti nasnasion ket ti daga madalusanto kadagiti isuamin a kinakillo. (Isaias 35:10; 65:23; Mikias 4:3, 4) Kabayatanna, siguraduentay koma a di tultuladen dagiti pamay-an daytoy naunget a lubong. Ti umiso a panangmedmed iti panagpungtottayo ti makatulong a mangitalimeng iti ayat iti pagassawaan, ti Nakristianuan a panagkaykaysa, ken ti personal a talna ken ragsak. Ken kangrunaanna, tulongannatayo a mangtaginayon iti panangtagiragsaktayo iti pabor ken pammendision ni Jehova a Dios.—Salmo 119:165.