Ti Misterio ti Vatican Codex
TI Codex Vaticanus 1209 ti agparang iti umuna a listaan iti Libraria ti Vaticano, a naisagana idi tawen 1475. No kasano a nakagteng sadiay awan ti makaammo. Dayta ti maysa kadagiti tallo a kadadakkelan a codex a Griego a nakalasat aginggana itatta, a maipada kadagiti kapatadanna, ti maikapat-siglo a Sinaiticus, ken ti immuna a maikalima-siglo nga Alexandrinus.
Nupay ti kinapateg daytoy a manuskrito ti Vaticano ket nalataken kadagiti eskolar idi nasapa pay a maika-16 a siglo, sumagmamano ti napalubosan pay laeng a mangsukimat iti dayta. Ti libraria ti Vaticano nangisagana kadagiti naurnong a nadumaduma a pakabasaan iti manuskrito idi 1669, ngem napukaw daytoy ket saanen a nasarakan agingga idi 1819.
Pinarmek ni Emperador Napoleon iti Francia ti Roma idi 1809 ket impanna ti nakapatpateg a manuskrito idiay Paris, a sadiay ti nangsukimatan ni Leonhard Hug, maysa a mabigbigbig nga eskolar, ngem idi naabaken ni Napoleon naisubli ti codex idiay Vaticano idi 1815. Bayat ti sumaganad a 75 a tawtawen dayta ket maysa manen a misterio, a nailemmeng idiay Vaticano.
Ni Konstantin von Tischendorf, maysa kadagiti katatan-okan nga eskolar ti manuskrito, ket napalubosan a mangsukimat iti manuskrito idi 1843 iti basta innem nga oras, kalpasan ti panagurayna iti adu a bulbulan. Dua a tawen kalpasanna, ti Ingles nga eskolar a ni Dr. S. P. Tregelles ti napalubosan a mangkita iti codex ngem saan a tapno mangadal iti dayta. Kinunana: “Pudno a masansan a nakitak ti MS., ngem didak palubosan a mangusar iti dayta; ket didak palubosan a mangukag iti dayta a saanda a sukimaten dagiti bulsak, ket paritandak a maaddaan iti pluma, tinta, ken papel; ken maigiddato ti dayta dua a prelati [papadi] ti kankanayon a makisarita kaniak iti Latin, ket no matmatak ti maysa a paset iti mabayag, rabsutenda ti libro manipud iti imak.”
Apay a ti Iglesia Katolika Romana agkedked iti kasta unay a mangipakita iti lubong iti nakapatpateg a manuskritona?
Apay a Nailemmeng?
Para iti Iglesia Katolika Romana, ti bersion ti Latin Vulgate iti Nasantuan a Kasuratan agtalinaed iti “kinatan-okna.” Sigun iti surat ti papa a Divino Afflante Spiritu ni Pio XII, a naipablaak idi tawen 1943, daytoy a maikapat a siglo a Latin a patarus ni Jerome ket mamatmatan met a kas “interamente nga awanan ti biddut no maipapan iti pammati ken moral.” Dagiti ngay Hebreo ken Griego a teksto isu a nakaipatarusan ti Vulgate? Dagitoy, kuna ti surat ti papa, ket napateg a ‘mangpabileg’ iti kinatan-ok ti Vulgate. Gapuna aniaman a manuskrito a Griego, uray ti Vatican Codex, ket saan a pulos a naibilang a kas iti kinatan-ok ti Latin Vulgate. Daytoy a takder nga innala ti Iglesia Katolika Romana ket gagangay a nangpataud kadagiti parikut.
Kas pangarigan, idi impatarus ti eskolar ti maika-16 a siglo a ni Erasmus ti Griego a “Baro a Testamento,” inaramatna ti kinatan-ok ti Vatican Codex a mangikkat iti saan a naipaltiing a sasao iti 1 Juan kapitulo 5, bersikulo 7 ken 8. Umiso ni Erasmus, ngem idi 1897 intandudo ni Papa Leo XIII ti namulitan a Latin a teksto iti Vulgate. Babaen laeng iti pannakaipablaak dagiti moderno a patarus a Romano Katoliko a nabigbig daytoy a biddut ti teksto.
Idi naipalgak ti Codex Sinaiticus iti lubong iti maudi a paset ti maika-19 a siglo, nalawagen kadagiti autoridad a Romano Katoliko a ti Codex Vaticanus da ket agpegpeggad iti pannakaiwalinna. Idi agbaliw ti siglo, dagiti nagsayaatan ti pannakaretratona a kopia ket nagun-odanen kamaudiananna.
Dagiti manuskrito buklenda ti 759 a panid. Awanen ti kaaduan iti Genesis, dadduma a salmo, ken ti maudi a paset ti Kristiano a Griego a Kasuratan. Dayta ket naisurat iti napino unay, naingpis a pergamino, a naipagarup a kudil ti ugsa, iti simple, napintas nga estilo. Ti opisial a diseniona isu ti Codex B, ket daytat’ makita itatta iti Libraria ti Vaticano. Saanen a mailemlemmeng, ket ti pategna naawatanen ken inapresiar ti lubong.
[Ladawan iti panid 31]
Ti napateg a Codex Vaticanus 1209 ket inlemmeng ti Vaticano iti adu a siglo
[Credit Line]
Ti apag-isu a kopia manipud Codices E Vaticanis Selecti