Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

◻ Ni Jesus Manangibabaet laeng kadi kadagiti napulotan iti espiritu a Kristiano wenno maipaay iti intero a sangatauan, yantangay ti 1 Timoteo 2:5, 6 agsasao maipapan kenkuana kas ti “manangibabaet” a “nangted ti bagina a katupag a subbot kadagiti amin”?

Ti Biblia naglaon agpadpada kadagiti pamunganayan a sursuro ken nauneg a kinapudno, nga isudat’ natangken a taraon a pagadalan. Maysa kadagita a panagadal ramanenna ti akem ni Jesu-Kristo kas ti Manangibabaet. Ni apostol Pablo nagsurat: “Ta maymaysa ti Dios, ken maymaysa ti manangibabaet iti Dios kadagiti tao, ni tao, a Kristo Jesus, isu a nangted ti bagina a katupag a subbot kadagiti amin​—a pammaneknek kadagiti aldaw a maiparbeng.”​—1 Timoteo 2:5, 6.

Tapno masagrap ti ibagbaga ni Pablo, masapul nga intay apresiaren nga umuna a ti Biblia ti nangikeddeng ti dua a pagtungpalan dagiti matalek a tattao: (1) perpekto a biag iti naisublin a naindagaan a paraiso ken (2) biag idiay langit agpaay iti “bassit nga ipastoran” ni Kristo, nga agbilang ti 144,000. (Lucas 12:32; Apocalipsis 5:10; 14:1-3) Isursuro ti Kakristianuan nga amin a naimbag a tattao mapanda idiay langit, a dayta a di nainkasuratan a takder ti nangkolor iti pangkaaduan a panangmatmat, a gapu itoy maibilbilang ni Jesus kas manangibabaet para kadagiti amin a kakasta a tattao. Ngem, aniat’ pudno nga ipampamatmat ti Biblia?

Ti sao a Griego a me·siʹtes, a nausar agpaay iti “manangibabaet,” kaipapananna ti ‘maysa a makasarak ti bagina nga adda iti nagbaetan ti dua a bagbagi wenno partido.’ Daytat’ maysa nga ‘adut’ dasigna a teknikal a termino ti Hellenistiko a legal a pagsasao.’ Kuna ni Propesor Albrecht Oepke (Theological Dictionary of the New Testament) a ti me·siʹtes ket “maysa idi kadagiti nagduduma a teknikal a termino iti bokabulario ti Hellen[istiko] a linteg.”

Ngem apay a ti Biblia ar-aramatenna ti legal a termino a maipaay iti akem ni Jesus a manangibabaet? Kas iti napalabasna, usigen no aniat’ insurat ni Pablo maipapan ti Linteg ti Dios nga intedna ti Israel a nagtataripnong iti sanguanan ti Bantay Sinai: “Dayta ti naiyallatiw gapu kadagiti anghel iti ima ti maysa a mangibabaet.” (Galacia 3:19, 20) Dayta a manangibabaet isu ni Moises. Isut’ manangibabaet nga ahente ni Jehova ken ti nainlasagan a nasion ti Israel. Ahente iti ania? Iti panangipasdek ti tulag, wenno legal a kontrata, iti nagbaetan ti Dios ken ti nasion.a

Kayat kadi a sawen daytoy nga adda espesipiko a legal a kaipapananna a nairaman iti akem ni Jesus kas Manangibabaet? Wen. Amadenyo ti komento ni Pablo idiay Hebreo 8:6. Kalpasan panagsaona maipapan iti tabernakulo ken kadagiti dadduma a mangiladawan a representasion iti sidong ti Linteg ti tulag, insuratna: “Ni Jesus nagun-odanna ti maysa a panangaywan a nasaysayaat, a kas met ti panangibabaetna iti maysa a tulag a nasaysayaat, a nabangon kadagiti nasaysayaat a karkari.” Ti “tulag a nasaysayaat” isu ti baro a tulag, a nangsukat iti tulag nga imbabaet ni Moises. (Hebreo 8:7-13) Ti baro a tulag ket “naipasdeken a legal.” Daytat’ nangisaad ti panggapuan ti dadduma kadagiti paspasurot ni Kristo, a nangrugi kadagiti apostoles, a ‘makastrek iti maysa a santo a disso,” nga isut’ langit mismo.​—Hebreo 9:24; 10:16-19.

Addada met dadduma pay a panangipamatmat ti legal a kababalin ti akem ni Jesus kas Manangibabaet ti “baro a tulag.” Iti panagkomento iti kari ti Dios idiay Salmo 110:4, insurat ni Pablo: “Iti kasta ngarud nagbalin met ni Jesus a mangpatalged [enʹgy·os] iti maysa a tulag a nasaysayaat.” (Hebreo 7:22) Daytoy laeng ti panangusar ti Biblia iti sao nga enʹgy·os. Ti The New International Dictionary of New Testament Theology kunana: “Garantisaran ti engyos a ti maysa a legal nga obligasion ti maitungpal.” Gapuna ni Jesus kas Manangibabaet ti baro a tulag agserbi kas legal a pammatalged a matungpal ti “maysa nga inanama a nasaysayaat.”​—Hebreo 7:19.

Iti dadduma a paset inusar ni Pablo ti sabali pay a sao nga addaan legal a kaipapanan, ar·ra·bonʹ, a naipatarus kas “tanda.” Kunaen ti isu met laeng a diksionario: “Ti sao a Griego nga arrabōn . . . ket maysa a legal a konsepto manipud pagsasao ti negosio ken komersio.” Kitaenyo no kasanot’ panangusar ni Pablo iti daytoy legal a termino: “Ti nanglana kadakami isu ti Dios. Isu a nangted ti tanda kadakami ken kadagiti umuna a sagut ti espiritu kadagiti puspusomi.” (2 Corinto 1:21, 22) Agpadpada a dagiti dadduma a nagparangan ti ar·ra·bonʹ tamtamingenna met ti pananglana ti Dios kadagiti Kristiano babaen iti espiritu, a nangyeg kadakuada ti ‘agnanayon a gunggona wenno tawid kadagiti langlangit’ kas espiritu nga annak ti Dios.​—2 Corinto 5:1, 5; Efeso 1:13, 14; kitaenyo ti Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures.

Ngarud, nalawag, a ti baro a tulag ket saan a nalukay nga urnos a silulukat iti isuamin a sangatauan. Daytat’ maysa a siaannad pannakaiyurnosna a legal a sagana a ramanenna ti Dios ken dagiti napulotan a Kristiano.

Daytoy ti rebbeng a makatulong kadatayo a mangtarus iti 1 Timoteo 2:5, 6. Ditoy ti pannakadakawat ti “manangibabaet” ket naaramid kalpasan ti lima a dadduma pay a nagparangan ti sao kadagiti sursurat a nasapsapa a naipatulod. Gapuna, naawatan ni Timoteo a ti kina-manangibabaet ni Jesus kas ti legal nga akemna nainaig iti baro a tulag. Ti The Pastoral Epistles, ni Dibelius ken Conzelmann, bigbigenda nga idiay 1 Timoteo 2:5 ‘ti termino a “manangibabaet” ket addaan legal a pategna,’ ken “nupay iti daytoy a teksto, maigiddiat iti Heb 8:6, ti [tulag] saan a nadakamat, nupay kasta rebbeng nga ipakita ti maysa ti kaiyulogan a ‘manangibabaet ti tulag,’ kas ipakita ti konteksto.” Kuna ni Propesor Oepke a ti 1 Timoteo 2:5 iparparangna ni Jesus kas “ti abogado ken manangipagareglo.”

Ti moderno-aldaw nga ilustrasion ti mabalin makatulong a manglawlawag iti daytoy, nangnangruna no saankay a napulotan ti espiritu a Kristiano. Panunotenyo ti legal a kaso a nakairamanan ti maysa nga abogado. Mabalin a ti pasetna ket saan unay a kas ti abogado a mangikalkalintegan maipaay iti kinahustisia kas iti daydiay manangibabaet wenno mangipabanag ti legal a kontrata nga akseptado ken makagunggona kadagiti dua a partido. Siempre, awankayo iti dayta a legal a kaso, gapu itoy a punto isut’ di agserserbi kas abogadoyo. Ngem mabalin nga isut’ nasinged unay a gayyemyo a kadagiti dadduma a pamay-an makaipapaay ti napateg a tulong kadakayo.

No dadduma ti trabaho ti abogado makaibunga ti bambanag a makagunggona kadagiti adu pay a sabsabali. Kasta met kadagiti legal a gapuanan ni Jesus kas Manangibabaet ti baro a tulag. Daytat’ mangpataud ti di naaramidan ti Linteg ti tulag, ti maysa a nailangitan a “pagarian dagiti papadi.” (Exodo 19:6; 1 Pedro 2:9) Kalpasanna dagiti napulotan a Kristiano iti Pagarian ti makipagtrabahonto a kadua ni Jesus manipud langit a mangyeg bendision iti “amin a nasnasion ti daga.”​—Genesis 22:18.

Dagiti tattao iti amin a nasnasion nga addaan namnama ti biag nga agnanayon ditoy daga magunggunggonaandan uray itatta manipud kadagiti serbisio ni Jesus. Nupay isut’ saanda a legal a Manangibabaet, ta awanda iti baro a tulag, isu ket dalan a pakaasitganda ken ni Jehova. Kuna ni Kristo: “Siak ti dalan ken ti pudno ken ti biag. Awan ti umay ken Ama no di magna kaniak.” (Juan 14:6) Amin a makagun-od ti biag ditoy daga masapul nga iturongda ti karkararagda ken Jehova baeten ken Jesus. (Juan 14:13, 23, 24) Agserserbi pay met ni Jesus kas maysa a mannakipagrikna a Nangato a Padi a makabael a mangipaay kadakuada kadagiti gunggona ti datonna, a palubosanna ida a makagun-od pannakapakawan ken inton agangay ti pannakaisalakan.​—Aramid 4:12; Hebreo 4:15.

Kasta met, saan nga us-usaren ti 1 Timoteo 2:5, 6 ti “manangibabaet” iti nasaknap a kaiyuloganna a gagangay iti adu a pagsasao. Saanna ibagbaga a ni Jesus ket maysa a manangibabaet iti Dios ken ti amin a sangatauan. Imbes ketdi, tuktukoyen dayta ni Kristo kas legal a Manangibabaet (wenno, “abogado”) iti baro a tulag, ta daytoy isut’ limitado a pamay-an a panangus-usar ti Biblia iti termino. Ni Jesus isu met ti katupag a subbot iti isuamin nga adda iti dayta a tulag, agpadpada kadagiti Judio ken Gentil, nga umawat iti imortal a biag idiay langit. Tuktukoyen ni apostol Juan dagitoy idiay 1 Juan 2:2. Ngem impamatmatna a dadduma ti umawat met ti gunggona iti daton ni Kristo: “Ket isu ti daton ti kappia gapu kadagiti basbasoltayo, ket saan laeng a gapu kadagiti basbasoltayo no di pay ket gapu iti isuamin a lubong.”

Dagidiay ‘iti isuamin a lubong’ ket isuamin dagidiay makagun-od ti biag nga awan inggana iti naisublin a naindagaan a paraiso. Minilmilion kadagita a naanamongan nga ad-adipen ti Dios itan ti addaan iti dayta naindagaan a namnama. Matmatmatanda ni Jesus kas ti Nangato a Padi ken Arida a babaen kenkuana mabalindat’ inaldaw a makaasideg ken Jehova. Agkammatalekda iti subbot ni Jesus, nga isut’ maipaay met kadakuada, kas pannakaipaayna kadagiti tattao kas kada Abraham, David, ken ni Juan a Mammautisar inton mapagungar dagitoy. (Mateo 20:28) Gapuna, ti daton ni Kristo ti mangiturong iti biag nga agnanayon kadagiti isuamin a natulnog a sangatauan.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 31]

Ditoy Bantay Sinai, nagserbi ni Moises kas manangibabaet ti Linteg ti tulag

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.