Aniat’ Kunaen Dagiti Kasuratan Maipapan “iti Kinadios ni Kristo”?

NAADDAAN ni Jesu-Kristo ti nauneg a relihiuso nga epekto iti sangatauan. Agpayso daytoy agsipud ta minilion ti agkuna a pasurotna ida. Nupay kasta, saanda nga amin ket agtutunos iti kinasiasinona.

Dadduma nga agkuna nga awatenda dagiti pannursuro ni Jesus matmatanda isuna kas ti Anak ti Dios, saan a kas ti Namarsua a mismo. Dagiti sabsabali mamatida “iti kinadios ni Kristo” ken ipagarupda a pudno nga isu ti Dios. Patienda a kankanayon nga adda ni Jesus ken isut’ ad-adda ngem maysa a tao idi isut’ adda ditoy daga. Umisuda kadi iti daytoy? Aniat’ kunaen dagiti Kasuratan?

Sakbay Kaadda ni Jesus kas Tao

Pinaneknekan ni Jesus nga isut’ addan sakbay itataona. Kunana: “Ket awan ti immuli sadi langit no di ti bimmaba manipud langit, ti Anak ti tao.” (Juan 3:13) Kuna met ni Jesus: “Siak ti tinapay a sibibiag a bimmaba manipud langit; no adda mangan itoy a tinapay agbiagto nga agnanayon; ket, kinapudnona, ti tinapay nga itedko a pakabiagan ti lubong isu ti lasagko.”​—Juan 6:51.

A ni Jesus ket nagbiagen sakbay iyaayna ditoy daga ket nabatad manipud kadagiti saona: “Idi kasanguanan ti pannakaiyanak ni Abraham, addaakon.” (Juan 8:58) Nagbiag ni Abraham manipud 2018 aginggat’ 1843 K.K.P., idinto a ti natauan a biag ni Jesus ket manipud 2 K.K.P. aginggat’ 33 K.P. Kasakbayan unay ti ipapatayna, nagkararag ni Jesus: “Ama, ipadayagnak kenka met laeng iti dayag nga adda kaniak idi iti dennam idi awan pay ti lubong.”​—Juan 17:5.

Nangted dagiti pasurot ni Jesus iti umasping a pammaneknek. Insurat ni apostol Juan: “Idi punganay adda ti Verbo, ket ti Verbo adda iti Dios, ket ti Verbo isu maysa a dios. Dagiti isuamin napaaddada gapu kenkuana, ket no isu awan, awan ti napaadda kadagiti adda. . . . Ket daydi a Verbo nagbalin a lasag ket nakipaggian kadatayo, ket nakitami ti dayagna, kasla iti dayag ti bugbugtong nga Anak manipud iti maysa nga ama; ket isut’ napno iti di kaikarian a kinamanangaasi ken kinapudno.” (Juan 1:1, 3, 14) Wen, “ti Verbo nagbalin a lasag” nga isu ni tao a Jesu-Kristo.

Iti panangipadagirna ti kaadda ni Jesus sakbay pannakaitaona, insurat ni apostol Pablo: “Salimetmetanyo daytoy a nakem nga adda met ken Kristo Jesus, isu, nga idinto nga addaan galad a Dios, saanna nga inkankano ti pannakipada iti Dios, banag a rebbengna idi a salimetmetan. Saan, no di ket binaybay-anna ket innalana ti galad nga adipen ket naaramid a kapadpada dagiti tao.” (Filipos 2:5-7) Ni Pablo inawaganna ni Jesus a “ti inauna kadagiti naparsua; gapu ta baeten kenkuana naparsua ti isuamin a banag.”​—Colosas 1:13-16.

Saan a Dios Ditoy Daga

Pagminaren dagiti Kasuratan a ni Jesus ket pudpudno a tao manipud iti pannakaiyanakna agingga iti ipapatayna. Saan a kinuna ni Juan a ti Verbo kas basta laeng nakawesan iti lasag. Isut’ “nagbalin a lasag” saan ket nga adda pasetna a lasag ken adda met pasetna a Dios. No ni Jesus ket nagbalin a tao ken maigiddato dios met, saan koma a naikuna nga isut’ “naaramid a nababbaba ngem kadagiti anghel.”​—Hebreo 2:9; Salmo 8:4, 5.

No ni Jesus ket agpada a Dios ken tao idi adda ditoy daga, apay a namin-adu a nagkararag ken Jehova? Insurat ni Pablo: “Kadagidi nga aldaw ti panaglasagna ni Kristo nangidaton kadagiti karkararag ken dawdawat a nabuyogan iti nasged nga araraw ken lulua, iti daydiay makabalin idi a mangispal kenkuana iti ipapatay, idinto a naipangag gapu iti nadiosan nga amakna.”​—Hebreo 5:7.

A ni Jesus ket awanan paset a naespirituan idi adda ditoy daga ket pinaneknekan ti sao ni Pedro a ni Kristo ket “napapatay iti lasag, ngem . . . napagbiag iti espiritu.” (1 Pedro 3:18) Gapu laeng ta ni Jesus ket pudpudno a tao a napasaranna ti malaklak-am dagiti imperpekto a tao ket ngarud makapagbalin a mannakipagrikna a nangato a padi. Insurat ni Pablo: “Addaantayo iti maysa a nangato a padi, saan a daydiay di makabalin a mangrikna kadagiti kinalap-ittayo, no di ti maysa a nasulisog kadagiti isuamin a kas kadatayo, ngem saan a nagbasol.”​—Hebreo 4:15.

Bayat a “ti Kordero ti Dios ikkatenna ti basol ti lubong,” ni Jesus “intedna ti bagina a katupag a subbot kadagiti amin.” (Juan 1:29; 1 Timoteo 2:6) Iti dayta pamay-an, ginatang manen ni Jesus no ania ti napukaw ni Adan​—perpekto, agnanayon a natauan a biag. Yantangay ti kinahustisia ti Dios kiniddawna ti ‘kararua maipaay iti kararua,’ masapul ngarud a ni Jesus agbalin a kas no ania ni Adan idi damo​—maysa a perpekto a tao, saan a Dios-tao.​—Deuteronomio 19:21; 1 Corinto 15:22.

Di Agipapan Manipud kadagiti Teksto ti Biblia

Dagidiay mangibagbaga a ni Jesus ket maysa a Dios-tao agusarda kadagiti nagduduma a kasuratan iti panagreggetda a mangpaneknek nga isu ket maysa a paset ti Trinidad ti Kakristianuan, a pumada iti Dios no iti kinapateg, pannakabalin, dayag, ken kinapaut. Ngem no sukimatentayo a siaannad dagitoy a teksto, masarakantayo a dagidiay makisupsuppiat maipaay “iti kinadios ni Kristo” sursurokanda ti ibagbaga dagitoy a teksto.

Dadduma kunada a dagiti teksto ti Biblia a sadiay usaren ti Dios ti pronombre a “datayo” pagbalinenda ni sakbay nagtao a Jesus (ti Verbo) a makipada ken Jehova. Ngem ti pannakausar daytoy a pronombre dina kaipapanan a makisasao ti Dios iti maysa a kapadana. Ipalnaadna ketdi a kadagiti nailangitan a parsua, maysa ti mangim-imet iti matarigagayan a saad no mainaig iti Dios. Kinaagpaysuanna, ni sakbay nagtao a Jesus ket isu ti nasinged a kadua ti Dios, ti Mamangulo nga Agobra, ken Pannakangiwatna.​—Genesis 1:26; 11:7; Proverbio 8:30, 31; Juan 1:3.

Dagiti kasasaad a naisinggalut iti panagbautisar ni Jesus dida isingasing a ti Dios, ni Kristo, ken ti nasantuan nga espiritu ket agpapadada. Kas maysa a tao, limmasat ni Jesus iti panagpabautisar iti panangisimbolona ti panangidatagna iti bagina ken nailangitan nga Amana. Iti dayta a gundaway “dagiti langit naglukatda,” ket bimmaba ti espiritu ti Dios, a dimteng ken Jesus kas maysa a kalapati. Kasta met, “manipud kadagiti langlangit,” nangngegan ti timek ni Jehova a nagkuna: “Daytoy ti Anakko, ti madungdungngo, isu nga inanamongak.”​—Mateo 3:13-17.

No kasta, ngarud, aniat’ kayat a sawen ni Jesus idi kunana kadagiti pasurotna a bautisaranda dagiti adalan “iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu”? (Mateo 28:19, 20) Di kayat a sawen ni wenno di kinuna ni Jesus nga isu, ni Amana, ken ti nasantuan nga espiritu ket agpapadada. Imbes ketdi, dagidiay nabautisaran bigbigenda ni Jehova kas ti Manangted-Biag ken Mannakabalin-amin a Dios, a kenkuana idedikarda ti biagda. Awatenda ni Jesus kas ti Mesias ken daydiay baeten kenkuana nangipaay ti Dios ti maysa a subbot para kadagiti mamati iti sangatauan. Ken mabigbigda a ti nasantuan nga espiritu isu ti aktibo a puersa ti Dios, nga iti dayta agpaiturongda. Nupay kasta, dagiti kakasta a kandidato ti panagbautisar rebbeng a dida matmatan ni Jehova, ni Jesus, ken ti nasantuan nga espiritu kas maymaysa a Trinidad a dios.

Ngem di kadi paneknekan dagiti milagro ni Jesus nga isu ket maysa a Dios-tao? Saan, ta ni Moises, Elias, Eliseo, ken da apostol Pedro ken Pablo, ken sabsabali pay nagaramidda met kadagiti milagro uray saanda a Dios-tao. (Exodo 14:15-31; 1 Ar-ari 18:18-40; 2 Ar-ari 4:17-37; Aramid 9:36-42; 19:11, 12) Kas kadakuada, ni Jesus ket maysa a tao a nagaramid kadagiti milagro buyogen ti inted-Dios a pannakabalin.​—Lucas 11:14-19.

Ni Isaias naimpadtuan unay a tinukoyna ni Jesus a Mesias kas “Mannakabalin a Dios.” (Isaias 9:6) Idiay Isaias 10:21, ti isu met laeng a propeta nagsao maipapan ken Jehova kas “ti Mannakabalin a Dios.” Dadduma padasenda nga aramaten daytoy a panagasping iti pannakaisao tapno paneknekanda a ni Jesus ket Dios. Ngem kasapulantay ti agbalin a naannad maipapan iti panangsuroktayo iti kaipapanan dagitoy a bersikulo. Ti Hebreo nga ebkas a naipaulog a “Mannakabalin a Dios” ket saan a nakedngan ken Jehova a saan a kas iti ebkas a “Dios a Mannakabalin-amin.” (Genesis 17:1) Maannugot unay, adda nagdumaan ti panagbalin a mannakabalin ken ti panagbalin a mannakabalin-amin, awan nangatngato ngem isu.

Sigun iti Isaias 43:10, kuna ti Dios: “Awan idi ti nabukel a Dios nga immun-una ngem siak, ket awanto met ti sumaruno kaniak.” Ngem dagidiay a sasao dida paneknekan a ni Jesus ket Dios. Ti punto ket ni Jehova awan sumukat kenkuana, nga awan ti dios nga immun-una ngem isu, gapu ta isu ket agnanayon. Awanto met ti dios a sumuno ken Jehova gapu ta isut’ kanayon nga adda ket awanto dagiti sumandi kenkuana kas ti Katan-okan a Soberano. Kaskasdi, namataud ni Jehova kadagiti sabsabali nga inawaganna a mismo kas didios, kas ipakita dagiti Kasuratan babaen panagkunana maipanggep kadagita a tattao: “Kinunak, ‘Dakayo dioskayo, ket dakayo amin annaknakayo ti Kangatuan. Nupay kasta mataykayto a kas kadagiti tattao, ken matuang a kas maysa kadagiti piprinsipe!’” (Salmo 82:6, 7) Umasping unay, ti Verbo ket maysa a dios a pinarsua ni Jehova, ngem daytat’ di namagbalin ken Jesus a makipada iti Mannakabalin-amin a Dios iti kaanoman.

Ti Pudno a Saad ni Jesus

Dagidiay a mangibagbaga a ni Jehova nagtagitao kas maysa a Dios-tao rebbeng a paliiwenda a ti Biblia dina man la iparipirip a minatmatan ni Jesus ti bagina iti kasta a pamay-an. Imbes ketdi, kankanayon nga ipakpakitana a ni Jesus ket kankanayon a nababbaba ngem ni Amana. Idi adda ditoy daga, di pulos imbaga ni Jesus nga isu ket nangatngato pay ngem basta Anak laeng ti Dios. Kasta pay met, kuna ni Kristo: “Ni Ama dakdakkel ngem siak.”​—Juan 14:28.

Pinagduma ni Pablo da Jehova ken Jesus babaen panagkunana: “Ngem kadatayo adda laeng maymaysa a Dios Ama, a paggapuan dagiti isuamin a banag, ket maipaaytayo kenkuana; ken maymaysa nga Apo, ni Jesu-Kristo, a gapu kenkuana adda dagiti isuamin a banag, ken gapu kenkuana addatayo.” (1 Corinto 8:6) Kuna met ni Pablo: “Kukuanakayo ni Kristo; ket ni Kristo met, kukua ti Dios.” (1 Corinto 3:23) Pudno, no kasano a dagiti Kristiano kukua ida ti Apoda, ni Jesu-Kristo, kasta met nga isu kukua ti Ulona, ni Jehova a Dios.

Iti panangaramidna ti umas-asping a punto, insurat ni Pablo: “Ti ulo ti tunggal lalaki isu ni Kristo; ket ti ulo ti babai isu ti lalaki; ket ti ulo ni Kristo isu ti Dios.” (1 Corinto 11:3) Daytoy a panagrelasion ti Dios ken ni Kristo ket agtultuloy, ta kalpasan Sangaribo a Tawen a Panagturay ni Jesus, “iyawatna ti pagarian iti Dios ken Amana” ket “ti Anak met laeng paiturayanton iti Daydiay nangikabil iti babaen ti panagturayna kadagiti isuamin a banag, tapno ti Dios isu koma amin kadagiti isuamin.”​—1 Corinto 15:24, 28; Apocalipsis 20:6.

Ikikita kadagiti Sabsabali Pay a Teksto

Maipanggep iti pannakaiyanak ni Jesus, insurat ni Mateo: “Ket amin daytoy naaramid tapno matungpal ti sinao ni Jehova baeten iti mammadtona [idiay Isaias 7:14], a kunkunana: ‘Adtoy! Ti birhen agsikogto ket aganakto iti maysa a lalaki, ket panaganandanto iti Emmanuel,’ a no maipaulog kayatna a sawen, ‘Ti Dios Adda Kadatayo.’” (Mateo 1:22, 23) Saan a naikkan ni Jesus iti personal a nagan nga Emmanuel, ngem ti akemna kas maysa a tao ti nangtungpal iti kaipapananna. Ti kaadda ni Jesus ditoy daga kas ti Mesianiko a Bin-i ken Agtawid iti trono ni David pinaneknekanna kadagiti managdaydayaw ni Jehova a ti Dios ket adda kadakuada, iti sibayda, a tultulonganna ida kadagiti ar-aramidda.​—Genesis 28:15; Exodo 3:11, 12; Josue 1:5, 9; Salmo 46:5-7; Jeremias 1:19.

Iti panagsaona ken napagungaren a Jesus, inyissiag ni apostol Tomas: “Apok ken Diosko!” (Juan 20:28) Daytoy ken sabsabali pay a salaysay ket “naisuratda tapno patien[tayo] a ni Jesus isu ti Kristo ti Anak ti Dios.” Ken ni Tomas dina sinupring ni Jesus, isu a nangted kadagiti adalanna iti mensahe nga: “Umuliak . . . iti Diosko ken Diosyo.” (Juan 20:17, 30, 31) Gapuna a di impagarup ni Tomas a ni Jesus ti Mannakabalin-amin a Dios. Mabalin nga inawagan ni Tomas ni Jesus a “Diosko” iti anag a ni Kristo ket “maysa a dios,” nupay saan a “ti maymaysa a pudno a Dios.” (Juan 1:1; 17:1-3) Wenno babaen panagkunana a “Diosko,” mabalin a bigbigbigen ni Tomas ni Jesus kas ti Pannakangiwat ti Dios ken Pannakabagina, a kas met ti panangawag dagiti sabsabali kadagiti mensahero nga anghel a kas kettay isu ni Jehova.​—Idiligyo ti Genesis 18:1-5; 22-33; 31:11-13; 32:24-30; Oc-ocom 2:1-5; 6:11-15; 13:20-22.

Sigun iti Biblia, no kasta, addan ni Jesus kas ti Verbo sakbay panagtagitaona. Idi adda ditoy daga, isu ket saan a maysa a nadibinuan a Dios-tao. Isu ket sibubukel a tao, nupay naan-anay, kas ken Adan idi damo. Manipud panagungar ni Jesus, isu ket maysa a naitan-ok nga imortal nga espiritu a kaskasdi nababbaba ngem iti Dios. Nalawag, ngarud, di suportaran dagiti Kasuratan ti kapanunotan iti “kinadios ni Kristo.”

[Kahon iti panid 23]

Dagiti Kadi Anghel Agdayawda ken Jesus?

SUMAGMAMANO a patarus ti Hebreo 1:6 kunaenda: “Amin koma nga anghel ti Dios agdayawda kenkuana [ni Jesus].” (King James Version; The Jerusalem Bible) Agparang nga inadaw ni apostol Pablo ti Septuagint, a kunana idiay Salmo 97:7: “Agdayawkayo Kenkuana [ti Dios] dakayo amin nga anghelna.”​—C. Thomson.

Ti Griego a sao a pro·sky·neʹo, naipaulog nga “agdayaw” idiay Hebreo 1:6 ket naaramat idiay Salmo 97:7 idiay Septuagint maipaay iti maysa a Hebreo a termino a sha·chahʹ, a kaipapananna ti “agrukbab.” Mabalin daytoy a makaay-ayo a tignay ti panagraem kadagiti tattao. (Genesis 23:7; 1 Samuel 24:8; 2 Ar-ari 2:15) Wenno mabalin a mainaig dayta iti panagdayaw iti pudno a Dios wenno daydiay di umiso a naiturong kadagiti ulbod a didios.​—Exodo 23:24; 24:1; 34:14; Deuteronomio 8:19.

Kaaduanna, ti pro·sky·neʹo a naited ken Jesus ket tumutop iti panagtam-ed kadagiti ari ken sabsabali pay. (Pagdiligenyo ti Mateo 2:2, 8; 8:2; 9:18; 15:25; 20:20 iti 1 Samuel 25:23, 24; 2 Samuel 14:4-7; 1 Ar-ari 1:16; 2 Ar-ari 4:36, 37.) Masansan a nalawag a ti panagrukbab ket naipaay ken Jesus saan a kas Dios no di ket kas “Anak ti Dios” wenno ti Mesianiko nga “Anak ti tao.”​—Mateo 14:32, 33; Lucas 24:50-52; Juan 9:35, 38.

Isalaysay ti Hebreo 1:6 ti saad ni Jesus iti babaen ti Dios. (Filipos 2:9-11) Ditoy dadduma a bersion ipaulogda ti pro·sky·neʹo kas “ipaay ti . . . pammadayaw” (The New English Bible), “agrukbab iti” (New World Translation), wenno “agtam-ed iti sanguanan” (An American Translation). No ti maysa kaykayatna ti pannakaipaulog nga “agdayaw,” ti kasta a panagdayaw ket relatibo, ta kuna ni Jesus ken Satanas: “Ni Jehova a Diosmo ti pagdayawam [porma ti pro·sky·neʹo], ket isu laeng ti pangipaayam iti sagrado a serbisio.”​—Mateo 4:8-10.

Nupay ti Salmo 97:7, nga agsasao maipapan panangdayaw iti Dios, ket naiyaplikar ken Kristo idiay Hebreo 1:6, impakita ni Pablo a ni napagungaren a Jesus isu “ti raniag ti dayag [ti Dios] ken ti napaypayso a ladawan ti kinaisuna.” (Hebreo 1:1-3) Gapuna nga aniaman a “panagdayaw” nga ited dagiti anghel iti Anak ti Dios ket relatibo ken naiturong ken Jehova baeten kenkuana.