Matagiragsakyo ti Manayon a Panaggagayyem
ADDADA bangen iti panaggagayyem. Kinapudnona, impadto ti Biblia a kadagitoy “maudi nga al-aldaw” adda panagkirang iti ayat, nainkasigudan a panangipateg, ken kinasungdo. (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:12) Dagitoy a kasasaad ti nangyeg kadakuada iti awan pakayaspinganna a saplit ti kinaliday. Kinuna ti maysa a tao: “Kasla daong ni Noe ti sangakaarrubaak. No dikay naasawaan, dikay makalugan.” Saan a maipabasol amin daytoy iti tunggal naliday a tao. Iti dadduma a paset ti lubong, mairaman kadagiti karit iti manayon a panaggagayyem dagiti banag kas ti masansan a panagakar dagiti tattao, panagsisina dagiti pamilia, di mannakigayyem ken napepeggad a siudad, ken ti nakadidillaw a pannakakissay ti nawaya a panawen.
Mabalin a makalangen ti maysa nga agnanaed iti moderno a siudad ti ad-adu a tao iti makalawas ngem iti makita ti maika-18 a siglo a taga aw-away iti las-ud ti makatawen wenno uray iti intero a panagbiagna! Ngem, masansan a pammarang laeng dagiti relasion ita. Adu ti mangibus iti panawenda iti masansan a pannakipulapol ken pananggandat a makipagragragsak. Nupay kasta, masapul nga aminentayo a ti ubbaw a ragragsak iti sidong dagiti dakes a kakadua umasping iti panagusar iti siit kas pagsungrod. Kuna ti Eclesiastes 7:5, 6: “Naim-imbag a denggen ti panangtubngar ti masirib, ngem iti panagdengngeg ti maysa a tao iti daniw dagiti maag. Ta kas iti panagragutok dagiti sisiit iti sirok ti banga, kasta ti katawa ti maag; daytoy kinaubbaw met.” Silalaka a mangparnuay dagiti siit iti nalawag ken naragutok nga apuy, ngem awan iti umdas a mangpapudot kadatayo. Kasta met, mabalin a liwliwaennatayo iti apagbiit ti naariwawa, aggagarakgak a kakadua, ngem saanda a maikkat ti amin a kinaliday ken mapennek ti panagkasapulantayo iti pudno a gagayyem.
Naiduma ti panagmaymaysa iti kinaliday. Adda panagmaymaysa a nasken kadatayo tapno mabang-arantayo ket iti kasta ad-adu ti maipaaytayo kas maysa a gayyem. No malmalday, adu ti insigida nga agkamang iti sumagmamano a kita ti elektroniko a paglinglingayan. Natakuatan iti maysa a panagadal a maysa kadagiti gagangay unay a pangsumra iti kinaliday isut’ panagbuya iti telebision. Nupay kasta, naikuna dagiti managsirarak a ti napaut a panagbuya iti telebision isu ti maysa kadagiti kadadaksan a banag a maaramidantayo no malmaldaytayo. Pakaruenna laeng ti kinaawan-maaramidan, sikor, ken panagarapaap, nga agbalin a nakapuy a sandi iti pannakisarita iti sabali a tattao.
Kinapudnona, agbalin a nakapatpateg ti panagmaymaysa no usarentayo ti panawentayo nga agmaymaysa iti makagunggona a pamay-an. Maaramidtayo daytoy babaen ti panagbasa, panagaramid kadagiti surat, panagaramid kadagiti banag, ken panaginana. Mairaman iti makagunggona a panagmaymaysa ti panagkararag iti Dios, panagadal iti Biblia, ken panagmennamenna iti dayta. (Salmo 63:6) Dagitoy ti pamay-an tapno makaadanitayo nga ad-adda ken Jehova a Dios, daydiay agbalin a katan-okan a Gayyemtayo.
Dagiti Ulidan ti Panaggagayyem iti Biblia
Nupay nasayaat ti agbalin a mannakigayyem iti adu a tao, ipalagip kadatayo ti Biblia nga “adda gayyem a nadekdekket pay ngem iti kabsat.” (Proverbio 18:24) Kasapulantayo amin ti sumagmamano a nadekket a gagayyem a pudpudno a maseknan kadatayo, a ti pannakigayyemda mangyeg kadatayo iti rag-o, pigsa, ken talna. Nupay karkarna ita ti kakasta a pudno a panaggagayyem, naisangsangayan a nailanad iti Biblia ti sumagmamano a nagkauna a pagarigan. Kas pagarigan, ti naisangsangayan a panaggayyem da David ken Jonatan. Aniat’ masursurotayo iti dayta? Apay a nagpaut ti panaggayyemda?
Umuna, adda agpada a napateg a paginteresan da David ken Jonatan. Kangrunaan iti amin, agpadada a nakarikna iti napasnek a debosion ken Jehova a Dios. Idi naammuanna ti pammati ni David iti Dios ken dagiti panangikaluyana iti ili ni Jehova, “ti kararua ni Jonatan naisinggalut idi kararua ni David, ket ni Jonatan nagayat kenkuana a kas iti kararuana met laeng.” (1 Samuel 18:1) No kasta, tumulong ti agpada a panagayat iti Dios tapno makapagsinninggalut ti aggagayyem.
Nabileg a tattao da Jonatan ken David a nagbiag maitunos kadagiti nadiosan a prinsipio. Gapuna a makapagrinnaemda. (1 Samuel 19:1-7; 20:9-14; 24:6) Pudno a naparaburantayo no addada nadiosan a gagayyemtayo nga idaldalan dagiti Nainkasuratan a prinsipio.
Adda sabali pay a bambanag a nakatulong iti panaggayyem da David ken Jonatan. Napudno ken prangka ti relasionda, ken adda talekda iti maysa ken maysa. Sisusungdo nga inyun-una ni Jonatan ti pagimbagan ni David ngem iti bagina. Saan a nagimon gapu ta ni David ti nakaikarian ti panagari; imbes ketdi, sinuportaran ni Jonatan iti emosional ken naespirituan a pamay-an. Ket inawat ni David ti tulongna. (1 Samuel 23:16-18) Kadagiti pamay-an a maitunos iti Kasuratan, inyebkas da David ken Jonatan ti rikriknada iti maysa ken maysa. Naibatay ti nadiosan a panaggayyemda iti pudno a panangapresiar ken panangipateg. (1 Samuel 20:41; 2 Samuel 1:26) Saan a nadadael agsipud ta agpadada a nagtalinaed a matalek iti Dios. Matulongannatayo a mangpatibker ken mamagtalinaed iti pudno a panaggagayyem ti panangipakat iti kakasta a prinsipio.
No Kasano a Parang-ayen ti Panaggagayyem
Agbirbirokkayo kadi iti pudno a gagayyem? Mabalin a diyon kasapulan ti agbirok iti adayo. Mabalin nga agbalin a gagayyemyo ti sumagmamano a regular a kalanglangenyo, ket mabalin a masapulda ti pannakigayyemyo. Nangnangruna no maipapan kadagiti pada a Kristiano, nainsiriban nga iyaplikar ti balakad ni apostol Pablo a ‘lumawakayo.’ (2 Corinto 6:11-13) Ngem, di koma agsakit ti nakemyo no saan nga agresulta iti natibker a singgalut ti tunggal panaggandatyo a makigayyem. Gagangay nga alaenna ti panawen tapno maparang-ay ti panaggayyem, ket saan nga agpapada iti kinadekket ti tunggal relasion. (Eclesiastes 11:1, 2, 6) Siempre, tapno matagiragsak ti napudno a panaggagayyem, masapul a ditay managimbubukodan, ken nasken a surotentayo ti balakad ni Jesus: “Isuamin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.”—Mateo 7:12.
Asino ti makasapul ti pannakigayyemyo? Malaksid kadagiti kataebyo, komusta met ngay dagiti ubbing wenno nataengan a tattao? Iti panaggayyem da David ken Jonatan, Ruth ken Naomi, ken Pablo ken Timoteo, amin nairaman iti panagduduma iti edad. (Ruth 1:16, 17; 1 Corinto 4:17) Mapalawayo kadi ti pannakigayyemyo kadagiti balo ken dadduma pay a di naasawaan a tattao? Panunotenyo met dagiti kabbaro iti lugaryo. Mabalin a napukawda ti pannakikadua ti kaaduan wenno amin a gagayyemda gapu iti iyaakar wenno panagbalbaliw iti wagas ti panagbiagda. Diyo urayen a ti sabsabali ti umasideg kadakayo. No maysakayo a Kristiano, mangpatanorkayo iti manayon a panaggagayyem babaen ti panangyaplikar iti balakad ni Pablo: “Iti nainkabsatan nga ayat maaddaankayo iti nadungngo a panagayat iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.”—Roma 12:10.
Mabalintayo a panunoten ti panaggagayyem kas maysa a kita ti panangted. Kinuna ni Jesus a no iyugalitayo ti panangted, dagiti tattao ti mangted kadatayo. Impakitana met nga ad-adu ti kinaragsak iti panangted ngem iti panangawat. (Lucas 6:38; Aramid 20:35) Nakasarakkayo kadin kadagiti tattao manipud iti nadumaduma a nalikudan? Pinaneknekan dagiti kombension internasional dagiti Saksi ni Jehova a mabalinan dagiti tattao manipud iti nadumaduma a kultura ti mangbukel iti pudno ken manayon a panaggagayyem no agkaykaysada iti panagdayaw iti Dios.
Panamagtalinaed a Nadekket ti Panaggagayyem
Nakalkaldaang, agpipinnasakit iti nakem no dadduma dagiti aggagayyem. Ti makadangran a panagidanondanon, nadadael a panagtalek, kinaawan panangipateg—dagitoy ti sumagmamano kadagiti banag a mangpasakit unay no agtaudda iti daydiay imbilangyo a pudno a gayyem. Aniat’ maaramidan iti kakasta a kasasaad?
Mangipakitakayo iti nasayaat nga ulidan. Aramidenyo ti amin a kabaelanyo tapno maliklikan ti panangpataud iti nalabes a panangpasakit. Iti sumagmamano a lugar gagangayen kadagiti aggagayyem ti panangumsi kadagiti biddut ti tumunggal maysa. Ngem ti nadursok a panangtrato wenno panangallilaw saanna a pasingeden dagiti aggagayyem, uray no ipapan dagitoy a “panangrabrabak.”—Proverbio 26:18, 19.
Ikagumaanyo a taginayonen ti panaggagayyem. No dadduma tumanor dagiti di panagkikinnaawatan no adu unay ti namnamaen ti aggagayyem iti maysa ken maysa. Ti maysa a gayyem a masakit wenno maburiboran gapu iti nakaro a parikut nalabit a saan a makaipakita iti kinabara a kas iti gagangay. Ngarud, iti kakasta a panawen, ikagumaanyo ti agbalin a mannakaawat ken manangsuporta.
Sidadaras ken siaasi a risutenyo dagiti parikut. Aramidenyo dayta a dakdakayo aginggat’ mabalin. (Mateo 5:23, 24; 18:15) Siguraduenyo nga ammo ti gayyemyo a kayatyo a pagtalinaeden ti nasayaat a relasion. Agpipinnakawan dagiti napudno nga aggagayyem. (Colosas 3:13) Agbalinkayo kadi a kastat’ kitana a gayyem—maysa a nadekdekket pay ngem iti kabsat?
Maysa laeng a pangrugian ti panagbasbasa ken panangpampanunot maipapan iti panaggagayyem. No malmaldaytayo, mangaramidtayo iti mayanatup a tignay, ket saanto nga agpaut ti lidaytayo. No ikagumaantayo, makaaramidtayo iti pudno a gagayyem. Maaddaantayo iti naisangsangayan a singgalut iti sumagmamano kadakuada. Ngem awan ti makabalin a mangala iti lugar ti Dios, ti katan-okan a Gayyem. Ni laeng Jehova ti makaammo, makatarus, ken naan-anay a makasaranay kadatayo. (Salmo 139:1-4, 23, 24) Maysa pay, itukon ti Saona ti maysa a nakaskasdaaw a namnama agpaay iti masanguanan—maysa a baro a lubong a sadiay posiblenton ti maaddaan iti pudno a gagayyem iti agnanayon.—2 Pedro 3:13.
[Dagiti ladawan iti panid 5]
Tinagiragsak da David ken Jonatan ti pudno a panaggayyem, ket mabalinantayo met