Agteppel Tapno Magun-od ti Gunggona!
“Tunggal tao a makisalsalisal watwatenna ti panagteppel iti amin a bambanag.”—1 CORINTO 9:25.
1. Maitunos iti Efeso 4:22-24, kasano a ti minilion a tattao impangagda ni Jehova?
NO NABAUTISARANKA kas Saksi ni Jehova, impakaammom iti publiko a situtulokka a makiraman iti salisal a ti gunggona ket biag nga agnanayon. Immannugotka nga aramidem ti pagayatan ni Jehova. Sakbay a nagdedikartayo ken ni Jehova, adu kadatayo ti nagaramid iti dakkel a panagbalbaliw tapno agbalin ti dedikasiontayo a napudno, makaay-ayo iti Dios. Impangagtayo ti balakad ni apostol Pablo kadagiti Kristiano: ‘Ikkatenyo ti daan a personalidad a mayannurot iti sigud a dana ti kababalinyo ken agruprupsa maitunos kadagiti makaallilaw a derrepna . . . Ikawesyo ti baro a personalidad a naparsua maitunos iti pagayatan ti Dios iti pudno a kinalinteg ken kinasungdo.’ (Efeso 4:22-24) Iti sabali a pannao, sakbay a nagdedikartayo iti Dios, inwaksitayo ti saan a makaay-ayo a wagas ti panagbiagtayo.
2, 3. Kasano nga ipasimudaag ti 1 Corinto 6:9-12 nga adda dua a kita ti panagbalbaliw a nasken nga aramiden tapno magun-od ti anamong ti Dios?
2 Kadagiti agtarigagay nga agbalin a Saksi ni Jehova, paset ti daan a personalidad a nasken nga iwaksida isu dagiti direkta a kondenaren ti Sao ti Dios. Dinakamat ni Pablo ti dadduma kadagita idi nagsurat kadagiti taga Corinto, a kunkunana: “Uray dagiti mannakiabig, wenno dagiti managrukbab iti idolo, wenno dagiti mannakikamalala, wenno dagiti lallaki a maipaay kadagiti di nainkasigudan a panggep, wenno dagiti lallaki a makikaidda kadagiti lallaki, wenno dagiti mannanakaw, wenno dagiti naagum a tattao, wenno dagiti managbarbartek, wenno dagiti manangrabngis, wenno dagiti manangkikil didanto tawiden ti pagarian ti Dios.” Kalpasanna, impakitana nga adda dakkel a panagbalbaliw nga inaramid dagiti Kristiano idi umuna a siglo idi kinunana: “Kaskasdi a kasta idi ti sumagmamano kadakayo.” Imutektekanyo ta inusarna ti sasao a kasta idi saan a kasta ita.—1 Corinto 6:9-11.
3 Impasimudaag ni Pablo nga adda pay mabalin nga aramiden a panagbalbaliw idi kinunana: “Amin a bambanag nainkalintegan kaniak; ngem saan nga amin a bambanag makapasayaat.” (1 Corinto 6:12) Gapuna, adu ita kadagidiay agtarigagay nga agbalin a Saksi ni Jehova ti makabigbig a napateg nga iwaksida uray dagiti bambanag a nainkalintegan ngem awanan met, wenno bassit, ti manayon a pagimbaganna. Nalabit a mangibus dagitoy iti tiempo ken mangisiasi kadakuada iti panangragpat kadagiti napatpateg a banag.
4. Iti ania nga umanamong dagiti dedikado a Kristiano ken ni Pablo?
4 Boluntario ti panagdedikar iti Dios, saan a mapilpilit, a kasla ket agkalikagum iti dakkel a panagsakripisio. Dagiti dedikado a Kristiano umanamongda ken ni Pablo, a nagkuna kalpasan a nagbalin a pasurot ni Kristo: “Maigapu [ken Jesus] inawatko ti pannakaipukaw ti amin a bambanag ket ibilangko ida kas adu a basura, tapno magun-odak ni Kristo.” (Filipos 3:8) Naragsak a pinagkedkedan ni Pablo dagiti bambanag nga addaan iti bassit a pateg tapno maitultuloyna ti dedikasionna iti Dios.
5. Ania a kita ti lumba ti sibaballigi a nakipasetan ni Pablo, ket kasanotay met a maaramid dayta?
5 Winatwat ni Pablo ti panagteppel bayat a tinarayna ti naespirituan a lumba isu a naibagana idi agangay: “Nakirupakak iti nasayaat a dangadang, tinarayko ti tarayen agingga iti pagpatinggaan, inalagadko ti pammati. Manipuden itoy a tiempo sisasaganan maipaay kaniak ti korona ti kinalinteg, nga itdento kaniak ti Apo, ti nalinteg nga ukom, kas maysa a gunggona iti dayta nga aldaw, ngem saan laeng a kaniak, no di ket kasta met kadagidiay amin a nagayat iti pannakaiparangarangna.” (2 Timoteo 4:7, 8) Maibagatayto met kadi ti kasta? Maibagatayo no, buyogen ti pammati, watwatentayo ti panagteppel bayat a tarayentayo ti Nakristianuan a lumba a di sumuko agingga a mairingpastayo dayta.
Kasapulan ti Panagteppel iti Panagaramid iti Naimbag
6. Ania ti panagteppel, ken iti ania a dua a benneg a nasken nga iyaplikartayo dayta?
6 Ti Hebreo ken Griego a sasao a naipatarus iti Biblia kas “panagteppel” literal nga ipamatmatda a kabaelan ti tao nga iturayan wenno kontrolen ti bagina. Masansan nga ipasimudaagda ti panangigawid iti bagi nga agaramid iti dakes. Ngem nalawag a kasapulan met ti panagteppel no kayattayo nga agaramid iti naimbag. Natural a pagannayasan dagiti imperpekto a tattao ti agaramid iti dakes, isu nga adda dua a pakidangadangantayo. (Eclesiastes 7:29; 8:11) Bayat a liklikantayo ti agaramid iti dakes, masapul met a pagreggetantayo nga agaramid iti naimbag. Kinapudnona, ti panangkontrol iti bagitayo tapno makaaramid iti naimbag ket maysa kadagiti kasayaatan a pamay-an a maliklikan ti agaramid iti dakes.
7. (a) Ania koma ti ikararagtayo, kas ken David? (b) Ania ti mennamennaentayo tapno ad-adda a makapagteppeltayo?
7 Nalawag, napateg ti panagteppel no kayattayo a maitungpal ti dedikasiontayo iti Dios. Masapul a tuladentayo ti inkararag ni David: “Parsuaem kaniak ti mismo a puso a nasin-aw, O Dios, ket ikabilmo iti unegko ti maysa a baro nga espiritu, daydiay natibker.” (Salmo 51:10) Mabalintayo a mennamennaen dagiti pagimbagan ti panangliklik kadagiti bambanag a di umiso iti moral wenno makadangran iti pisikal. Panunotenyo dagiti posible a pagdaksan ti saan a panangliklik kadagita a banag: nakaro a sakit, nariribuk a relasion, nasapa pay ketdi nga ipapatay. Iti sabali a bangir, panunotenyo ti adu a pagimbagan ti panangannurot iti wagas ti panagbiag nga idagdagadag ni Jehova. Kaskasdi, realistikotayo koma. Ditay liplipatan a nagulib ti pusotayo. (Jeremias 17:9) Nasken a determinadotayo a mangparmek kadagiti gandatna a mangtagilag-an iti kinaserioso ti panangitandudo kadagiti pagalagadan ni Jehova.
8. Ania a kinapudno ti ipabigbig kadatayo dagiti kapadasan? Iyilustraryo.
8 Maibatay iti kapadasan, ammo ti kaaduan kadatayo a ti managbasol a lasag masansan a pakapuyenna ti determinasion ti natulnog nga espiritu. Alaentayo a pagarigan ti panangikasaba iti Pagarian. Maragsakan ni Jehova iti boluntario a pannakiraman dagiti tattao iti daytoy mangispal-biag a trabaho. (Salmo 110:3; Mateo 24:14) Ti panangasaba iti publiko ket saan a nalaka a nasursuro ti kaaduan kadatayo. Kasapulan idi—ken nalabit kasapulan agingga ita—a kontrolen ti bagitayo, a ‘disnogen’ ken ‘adipenentayo’ dayta, imbes nga ipalubos a dayta ti mangdiktar kadatayo a di mangasaba.—1 Corinto 9:16, 27; 1 Tesalonica 2:2.
“Iti Amin a Bambanag”?
9, 10. Ania ti nairaman iti panangwatwat iti “panagteppel iti amin a bambanag”?
9 Ti balakad ti Biblia a watwaten ti “panagteppel iti amin a bambanag” ipamatmatna a saantay laeng a kontrolen ti pungtottayo ken liklikan ti imoral nga aramid. Nalabit mariknatayo a makapagteppeltayo kadagita a benneg, ket agyamantayo no kasta. Ngem komusta met kadagiti paset ti biag a saan a nakadkadlaw ti panagkasapulan iti panagteppel? Ipapantayo nga agbibiagtayo iti medio nasaliwanwan a pagilian a nangato ti estandarte ti panagbiag. Saan kadi a nainsiriban a sursuruen a pagkedkedan dagiti di nesesita a panaggastos? Dagiti nagannak nasken a sursuruanda dagiti annakda a saan a gumatang iti komporme a makitada gapu laeng ta mabalin a magatang, makaay-ayo, wenno gapu ta kabaelanda a gatangen. Siempre, tapno epektibo a maisuroda ti panagteppel, nasken nga ipasdek dagiti nagannak ti umiso nga ulidan.—Lucas 10:38-42.
10 Makapabileg iti determinasiontayo no masursurotayo ti agbiag a simple. Maparayrayna met ti apresasiontayo kadagiti material a banag nga ik-ikutantayo ken ad-adda a matarusantayo ti kasasaad dagidiay marigrigat iti biag, saan a gapu ta pinilida dayta no di ket gapu ta kasta a talaga ti kasasaadda. Pudno, ti simple a panagbiag ket maisupadi kadagiti popular a panangmatmat a kas iti “kaasiam ta bagim” wenno “maikarika iti kasayaatan.” Ti lubong ti panagipablaak itandudona ti tarigagay ti insigida a panagpennek gapu ta pagkuartaanna dayta. Ti kasta a kasasaad mabalin a pakapuyenna ti panagreggettayo a mangiparangarang iti panagteppel. Itay nabiit, kinuna ti magasin iti maysa a narang-ay a pagilian iti Europa: “No ti panangkontrol kadagiti saan a matarigagayan a pagannayasan kalikagumanna ti panagregget iti biang dagidiay agbibiag iti nakaro a kinapanglaw, kasano pay koma kadagidiay agnanaed iti nasaliwanwan a pagilian iti agdama a narang-ay a kagimongan!”
11. Apay a makagunggona a sursuruen ti simple a panagbiag, ngem ania ti mamagbalin a narigat dayta?
11 No ditay mapagduma ti kayattayo ken no ania a talaga ti kasapulantayo, makatulong no agtanangtayo. Kas pagarigan, no kayattay a liklikan ti nalabes a panaggastos, nasayaat no ikagumaantayo ti saan nga umutang, wenno limitaran ti awiten a kuarta no mapan aggatang. Laglagipenyo ti kinuna ni Pablo a ti “nadiosan a debosion agraman iti pannakapnek” ket “panggun-od iti dakkel a gunggona.” Inlawlawagna: “Awan ti inyegtayo iti lubong, ket saantay met a mabalin ti mangitugot iti aniaman a banag. Gapuna, no adda pagtaraon ken pagkawestayo, mapnektayon kadagitoy a banag.” (1 Timoteo 6:6-8) Kastatay kadi? Ti panagsursuro nga agbiag a simple, a saan a napadagsenan kadagiti awan serserbina a pagragsakan ti bagi, aniaman dayta, ket agkalikagum iti nasged a determinasion ken panagteppel. Ngem ditay pagbabawyan no masursurotayo dayta.
12, 13. (a) Apay a kasapulantayo ti panagteppel mainaig kadagiti Nakristianuan a gimong? (b) Kadagiti ania pay a benneg a kasapulantayo a sukayen ti panagteppel?
12 Kasapulan met ti panagteppel no tumabuno kadagiti Nakristianuan a gimong, asamblea, ken kombension. Kas pagarigan, napateg dayta a galad tapno saan nga agalla-alla ti panunottayo bayat ti programa. (Proverbio 1:5) Masapul ti panagteppel tapno ditay madisturbo ti dadduma babaen ti panagarasaas kadagiti kaabaytayo imbes a naan-anay nga agatensiontayo iti ispiker. Mabalin nga agkalikagum iti panagteppel ti panangbaliw iti eskediultayo tapno nasapatayo a sumangpet. Kanayonanna, mabalin a nesesita ti panagteppel tapno maiwayaan ti panagsagana agpaay kadagiti gimong ken pannakipaset kadagita.
13 Ti panagteppel kadagiti babassit a banag parayrayenna ti panagteppeltayo kadagiti dadakkel a banag. (Lucas 16:10) Gapuna, anian a nainsiriban a sursuruentayo a regular a basaen ti Sao ti Dios ken dagiti naibatay-Biblia a publikasion, nga adalen dagita ken mennamennaen dagiti naadaltayo! Anian a nagsayaat no disiplinaentayo ti bagitayo mainaig kadagiti di makaay-ayo a panggedan, pannakigayyem, kababalin, ken ugali, wenno sursuruentayo ti agkedked kadagiti aktibidad a mangala iti napateg a panawentayo a mausar iti panagserbitayo iti Dios! Ti panagtalinaed nga okupado nga agserserbi ken ni Jehova ket maysa a nagsayaat a proteksion maibusor kadagiti bambanag a mangyadayo kadatayo iti naespirituan a paraiso a tagtagiragsaken ti sangalubongan a kongregasion ni Jehova.
Agmataengankayo Buyogen ti Panagteppel
14. (a) Kasano a masursuro dagiti ubbing ti agteppel? (b) Ania dagiti pagimbaganna no nasapa a masursuro dagiti ubbing ti agteppel?
14 Ti panagteppel ket saan a kadawyan kadagiti kappasngay. Kuna ti maysa a pampleta dagiti eksperto maipapan iti kababalin dagiti ubbing: “Saan nga automatiko wenno kasisigud ti panagteppel. Dagiti maladaga ken ubbing kasapulanda ti panangiwanwan ken suporta dagiti nagannak tapno masursuroda a patanoren ti panagteppel. . . . Buyogen ti panangiwanwan dagiti nagannak, rumayray ti panagteppel kabayatan dagiti tawen ti panageskuela.” Iti maysa a panagadal kadagiti ubbing nga agtawen iti uppat, ipakitana a dagidiay nakasursuro nga agteppel “dimmakkelda kas tin-edyer a nalaklaka a makibagay, kaykayat dagiti tattao, natured kadagiti baro a bambanag, addaan iti kompiansa ken mapagpiaran.” Dagidiay saan a makasursuro nga agteppel “dakdakkel ti posibilidad nga agbalinda a naladingit, nalaka a mapaay ken nasukir. Nalakada a sumuko iti sidong ti rigat ken liklikanda dagiti makakarit a kasasaad.” Nalawag, tapno agbalin a mannakibagay nga adulto, nasken a sursuruen ti ubing ti agteppel.
15. Ania ti ipamatmatna no ditay ammo ti agteppel, a maisupadi iti ania a kalat nga idatag ti Biblia?
15 Umasping iti dayta, no kayattayo a naan-anay nga agmataengan kas Kristiano, masapul a sursuruentayo ti agteppel. Mangipakita nga ubbingtayo pay iti naespirituan no ditay ammo ti agteppel. Idagadag kadatayo ti Biblia nga ‘agbalintayo a nataenganen kadagiti pannakabalin ti pannakaawat.’ (1 Corinto 14:20) Kalattayo a “makagtengtayo amin iti panagmaymaysa iti pammati ken iti umiso a pannakaammo iti Anak ti Dios, iti maysa a nataenganen a tao, iti rukod ti kinatayag ti kinanaan-anay ti Kristo.” Apay? “Tapno iti kasta ditay koma agub-ubinganen, a mayallo-allon a kas panangyallon dagiti dalluyon ket iyallaalla ditoy ken idiay ti tunggal angin ti sursuro babaen ti panangallilaw dagiti tattao, babaen ti kinasikap iti panangparnuay iti biddut.” (Efeso 4:13, 14) Nalawag a napateg iti espiritualidadtayo ti panagsursuro nga agteppel.
Panangsukay iti Panagteppel
16. Ania dagiti tulong nga ipapaay ni Jehova?
16 Tapno masukay ti panagteppel, kasapulantayo ti tulong ti Dios, ket mabalin a magun-od dayta. Ti Sao ti Dios, a nayarig iti perpekto a sarming, ipakitana kadatayo no ania ti kasapulantayo a balbaliwan, ken mangipaay iti balakad no kasanotayo nga aramiden dayta. (Santiago 1:22-25) Adda met dagiti naayat a kakabsat a sidadaan a mangipaay iti tulong. Dagiti Kristiano a panglakayen ipakitada a mannakaawatda no mangitukonda kadagiti personal a tulong. Sipaparabur nga ipaay ni Jehova ti nasantuan nga espirituna no ikararagtayo dayta. (Lucas 11:13; Roma 8:26) No kasta, sirarag-o nga aprobetsarentayo dagita a probision. Makatulong dagiti singasing nga adda iti kahon iti panid 21.
17. Ania ti iparegta kadatayo ti Proverbio 24:16?
17 Anian a makaliwliwa a maammuan nga ipateg ni Jehova dagiti panagreggettayo a mangay-ayo kenkuana! Daytoy koma ti mangtignay kadatayo nga agtultuloy a mangsukay iti panagteppel. Kasano man kasansan ti pannakapaaytayo a mangyaplikar iti dayta, ditay koma sumuko. “Daydiay nalinteg mabalin a matuang iti uray mamimpito a daras, ket sigurado a tumakderto.” (Proverbio 24:16) Tunggal agballigitayo a mangay-ayo ken ni Jehova, adda rasontayo nga agragsak. Masiguradotayo met a maay-ayo kadatayo ni Jehova. Maysa a Saksi ti nagkuna a sakbay nga indedikarna ti biagna ken ni Jehova, basta maliklikanna ti agsigarilio iti uneg ti makalawas, gunggonaanna ti bagina. Ti dina nagastos a kuarta gapu iti panagteppelna usarenna a paggatang iti banag a mausarna.
18. (a) Ania ti nairaman iti panagreggettayo nga agteppel? (b) Ania ti ipanamnama kadatayo ni Jehova?
18 Kangrunaan iti amin, laglagipentayo koma a ti panagteppel iramanna ti isip ken emosion. Agminar dayta iti sinao ni Jesus: “Tunggal maysa nga agtultuloy a mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna nakikamalalan kenkuana iti pusona.” (Mateo 5:28; Santiago 1:14, 15) Daydiay makabael a mangkontrol iti isip ken riknana nalaklakana a kontrolen ti intero a bagina. Pabilgentayo ngarud ti determinasiontayo a mangliklik saan laeng nga iti panagaramid iti dakes no di ket uray ti panangpanunot laeng iti dayta. No bilang ta sumiplot dagiti dakes a kapanunotan, insigida nga iwaksi dayta iti isip. Madaerantayo ti sulisog babaen ti sikakararag a panangipamaysa iti panunottayo ken ni Jesus. (1 Timoteo 6:11; 2 Timoteo 2:22; Hebreo 4:15, 16) No aramidentayo ti amin a kabaelantayo, tungtungpalentayo ti balakad ti Salmo 55:22: “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto. Saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.”
Malagipyo Pay?
• Iti ania a dua a benneg a nasken nga agteppeltayo?
• Ania ti kaipapanan ti “panagteppel iti amin a bambanag”?
• Bayat ti panagadaltayo, aniada a praktikal a singasing iti panangsukay iti panagteppel ti kayatyo a laglagipen?
• Kasano a masukay ti panagteppel?
[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 21]
No Kasano a Parayrayen ti Panagteppel
• Sukayen dayta uray kadagiti babassit a banag
• Mennamennaen dagiti gunggona nga iyegna iti agdama ken iti masanguanan
• Sukatan kadagiti bambanag a makaparegta dagiti bambanag nga iparit ti Dios
• Insigida nga iwaksi dagiti di umiso a kapanunotan
• Punnuen ti isipyo kadagiti kapanunotan a makapabileg iti naespirituan
• Awaten dagiti tulong nga ipaay dagiti nataengan a pada a Kristiano
• Liklikan dagiti makasulisog a situasion
• Ikararag ti tulong ti Dios no dumteng ti sulisog
[Dagiti Ladawan iti panid 18, 19]
Ti panagteppel tignayennatayo nga agaramid iti naimbag