Ti Panangmatmat ti Biblia

Rumbeng Aya a Pilien ti Annak ti Bukodda a Relihion?

APAMAN a maipasngay ti anak ken agingga iti kinaagtutubona, dagiti nagannak ti agpili para iti anakda. Maigiddato, ammo ti masirib a naganak no kaano a makibagay, nga usigenna no mabalin a pagustuanna ti kayat ti anak.

Ngem, mabalin a maysa a karit kadagiti nagannak no kasano kaadu a wayawaya nga agpili ti maited iti anak. Nupay agpayso a makapagpili dagiti annak kadagiti umiso ken magunggonaanda iti kalalainganna a panagwaywayas, agpayso met a makapagpilida kadagiti di umiso, nga agtungpal iti trahedia.​—2 Ar-ari 2:23-​25; Efeso 6:1-3.

Kas pagarigan, masansan a pilien dagiti annak ti awan sustansiana a taraon ngem iti nasustansia a taraon. Apay? Agsipud ta no ubingda pay, dida makaaramid a bukbukodda kadagiti makagunggona a pangngeddeng. Nainsiriban aya kadagiti nagannak a palubosanda lattan dagiti annakda iti kaykayatda, a manginanama a piliendanto met laeng inton agangay ti nasustansia a taraon? Saan. Imbes ketdi, rumbeng a dagiti nagannak ti agpili para kadagiti annakda agpaay iti manayon a pagimbagan ti annakda.

Ngarud, maiparbeng laeng a dagiti nagannak ti agpili para kadagiti annakda no taraon, kawes, panagay-ayus, ken moralidad ti pagsasaritaan. Ti ngay relihion? Rumbeng kadi a dagiti met nagannak ti mangpili iti dayta?

Ti Pili

Daddumat’ mangirason a rumbeng a di ipilit dagiti nagannak ti narelihiosuan a pammatida kadagiti annakda. Kinapudnona, nasurok a 160 a tawenen ti napalabas, dadduma nga agkunkuna idi a Kristiano ti nangisaknap iti ideya a “dagiti annak rumbeng a di maisuro iti relihion di la ket ta agpangaduanton ti panunotda iti dadduma a partikular a kredo, ngem mabaybay-anda nga agpili agingga a kabaelandan ti agpili, ken pilienda nga aramiden dayta.”

Nupay kasta, saan a maitunos iti panangmatmat ti Biblia daytoy nga ideya. Ipaganetget ti Biblia ti kinapateg ti panangyukuok iti narelihiosuan a pammati kadagiti annak manipud pannakaipasngayda. Kuna ti Proverbio 22:6: “Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan ket uray intono lakayen saannanto a pagpanawan.”

Ti Hebreo a sao a naipatarus kas “ubing” saklawenna ti edad manipud kinamaladaga agingga iti kinaagtutubo. Maipapan iti kinapateg ti nasapa a pannakaisuro, kinuna ni Dr. Joseph M. Hunt, iti University of Illinois, E.U.A.: “Ti kapartakan ken kalakaan a panangbalbaliw iti pannakapatanor ti ubing ket kabayatan ti umuna nga uppat wenno lima a tawen ti biagna. . . . Nalabit mapatanor sakbay ti umuna a panagkasangayna ti 20 a porsiento iti kangrunaan nga abilidad[na], nalabit kagudua sakbay a magtengna ti uppat.” Ipaganetget laeng daytoy ti naipaltiing a balakad ti Biblia a nasken nga ipaay dagiti nagannak ti nainsiriban a panangiwanwan iti nasapa a biag ti anak, a sanayenda isuna iti daldalan ti Dios.​—Deuteronomio 11:18-​21.

Naimbag ta iwanwan ti Kasuratan dagiti managbuteng-Dios a nagannak nga iyukuokda ti panagayat ken ni Jehova kadagiti annakda. Kuna ti Deuteronomio 6:5-7 (NW): “Ayatenyo ni Jehova a Diosyo iti amin a pusoyo ken iti amin a kararuayo ken iti amin a pigsayo. Dagitoy a sasao nga ibilinko kenka ita nga aldaw agyandanto dita pusom; ket isuromto ida kadagiti annakmo ken sawemto ida no agtugtugawkayo iti balaymo ken no magmagnaka iti dalan ken no agiddaka ken no bumangonka.” Ti Hebreo a verbo a naipatarus nga “isuro” kaipapananna ti ideya a panangpatadem iti maysa nga instrumento, a kas iti pagasaan a bato. Saan a mairingpas daytoy babaen iti sumagmamano laeng a daras no di ket rumbeng a maaramid a sigagaget, ken maulit-ulit. Ipaulog ti The New English Bible ti Hebreo a verbo nga “uliten.” Nalawag a ti “panangisuro” kaipapananna ti manayon a panangyukuok.​—Idiligyo iti Proverbio 27:17.

Siseserioso ngarud nga itungpal dagiti pudno a Kristiano a nagannak ti obligasionda a mangyukuok iti narelihiosuan a pammatida kadagiti annakda. Di nainkalintegan nga isukoda daytoy nga annongen babaen ti panangipalubos nga agpili dagiti annakda maipaay iti bagbagida. Ramanen daytoy ti panangitugotda kadagiti “ubbing” kadagiti gimong. Sadiay a dagiti nagannak katugawda ida ken tulonganda ida a mangapresiar iti naespirituan a gunggona a magun-odan ti nagkaykaysa a pamilia babaen ti panagatension kadagiti Nainkasuratan a diskusion ken pannakiraman kadagita.​—Deuteronomio 31:12, 13; Isaias 48:17-​19; 2 Timoteo 1:5; 3:15.

Ti Annongen Dagiti Nagannak

Ti basta panangibaga iti ubing a mangan iti maysa a banag agsipud ta nasustansia dina kaipapanan a matagiragsakto ti ubing dayta. Ammo ngarud ti masirib nga ina a paimasen dagitoy a napapateg a taraon tapno maallukoy ti panagraman ti ubing. Ket, siempre, isaganana ti taraon iti pamay-an a mayataday iti kabaelan ti ubing a mangtunaw iti dayta.

Umasping iti dayta, iti damo, mabalin a pagkedkedan ti ubing ti narelihiosuan a sursuro, ket mabalin a maamiris ti naganak a saan nga agkurri ti panangpadasna a makirinnason maipapan iti dayta a banag. Nupay kasta, nalawag ti pagsurotan manipud Biblia​—masapul nga ikagumaan dagiti nagannak a sanayen dagiti annakda manipud kinamaladaga. Paimasen ngarud dagiti masirib a nagannak dagiti narelihiosuan a sursuro babaen ti panangiparangda iti dayta iti wagas a makaay-ayo iti ubing, a sipapanunotda iti abilidadna a manganag iti dayta.

Patien unay dagiti nadungngo a nagannak nga annongenda nga ipaay dagiti kasapulan ti biag ti annakda, ket iti kaaduan a kasasaad, dagiti nagannak ti ad-adda a makaammo iti kasapulan ti anak. Maitunos iti daytoy, ited ti Biblia ti kangrunaan nga annongen a mangipaay iti pisikal agraman ti naespirituan a kasapulan kadagiti nagannak​—nangnangruna ti ama. (Efeso 6:4) Isu a saan a pagkitakitan dagiti nagannak ti annongenda babaen ti panangipabaklayda iti annongen iti sabali. Nupay awatenda ti maitukon a panangbadang, tumulong daytoy, saan a mangsukat, iti narelihiosuan nga edukasion manipud kadagiti nagannak.​—1 Timoteo 5:8.

Addanto tiempo iti biag a tunggal maysa ikeddengna no ania ti surotenna a narelihiosuan a pammati, no adda man. No aramiden dagiti Kristiano a nagannak ti annongenda nga ipaay ti narelihiosuan a pannursuro kadagiti annakda manipud kinamaladagada ken no usarenda daytoy a panawen a mangisuro kadakuada a makirinnason a naikugnal kadagiti nasayaat a prinsipio, ad-addanto a mapili ti anakda ti umiso inton nataenganen.​—2 Cronicas 34:1, 2; Proverbio 2:1-9.

[Picture Credit Line iti panid 26]

The Doré Bible Illustrations/Dover Publications, Inc.