PAMMALES

Panangipalak-am iti pannusa kas panangsupapak iti pannakadangran wenno pannakapasakit; panangtutop iti naaramid. Ti Griego a sao nga ek·di·keʹo a naipatarus nga “ibales” ket literal a kaipapananna ti “manipud hustisia,” a mangipaspasimudaag a ti naaramid a tignay irepresentarna ti nagun-odan a hustisia. Kas naaramat iti Biblia, ti “pammales” gagangay nga agaplikar iti pannusa nga ipaay ti Dios maigapu iti hustisia, ngem mabalin a tumukoy met iti panangaramid ti maysa a tao iti pagarupenna kas nainkalintegan wenno kas panangipatas iti bambanag iti kasta makontento.

Kukua ni Jehova. Makabasol ti maysa a tao no gandatenna nga ibalesan ti bagina wenno ti sabsabali, malaksid no isu ket kualipikado kas manangibales a dinutokan ni Jehova, wenno intuding ti Saona nga agbalin a kasta. “Kukuak ti pammales, ken pannusa,” kuna ni Jehova. (De 32:35) Ti Dios ket inawagan ti salmista iti: “O Dios ti ar-aramid ti pammales, Jehova.” (Sal 94:1) Gapuna, kondenaren ti Dios ti maysa a tao nga adda ing-ingpenna a gura wenno ikagkagumaanna a mismo ti agibales maipaay kadagiti pudno wenno pagarupenna a panangdangran a naaramid kenkuana wenno iti sabali a tao.​—Le 19:18; Ro 12:19; Heb 10:30.

Ipatuldo ti Kasuratan a kaunget ti Dios dagiti amin a managbasol ken managsalungasing, ket ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios babaen ti panangipaayna iti subbot a sakripisio ni Jesu-Kristo ti kakaisuna a pangibatayan tapno mapalag-an wenno maigawid ti pannakaipakat ti naan-anay a pangbales a hustisia iti managbasol. (Ro 5:19-21; 2Co 5:19; Heb 2:2, 3; kitaenyo ti SUBBOT.) Gapuna a no mamakawan ti Dios iti basol naan-anay a maitunos dayta iti kinalintegna, ken nalinteg met no dusaenna dagiti managbasol a di mangawat iti impaayna a subbot; saanda a malisian ti nadibinuan a pammales.​—Ro 3:3-6, 25, 26; idiligyo ti Sal 99:8.

Addaan ti panggep ti pammales ni Jehova. Ti pammales ni Jehova ket mangyeg iti bang-ar ken pagimbagan no maipagapu kadagidiay agtalek kenkuana ti panagtignayna; dayta ket mangipaay met kenkuana iti dayaw kas nainkalintegan nga Ukom. Kuna ti Salmista: “Daydiay nalinteg agrag-onto agsipud ta nakitana ti pammales. . . . Ket kunaento ti sangatauan: ‘Sigurado nga adda bunga maipaay iti daydiay nalinteg. Sigurado nga adda Dios a manguk-ukom iti daga.’” (Sal 58:10, 11) Ngarud, ti kangrunaan a panggep ti panagibales ti Dios ket ti panangitandudo iti kinasoberanona ken panangipadayag iti bukodna a nagan. (Ex 14:18; Sal 83:13-18; Isa 25:1-5; Eze 25:14, 17; 38:23) Ti panagtignayna ket mangalangon met kadagiti adipenna kas pudpudno a pannakabagina ken mangispal kadakuada kadagiti di makaay-ayo a kasasaad.​—Ex 14:31; 15:11-16; Eze 37:16, 21-23; Sal 135:14; 148:14; Pr 21:18.

Naituding a tiempo ti panagibales ti Dios. Ipakita ti Kasuratan a nangikeddeng ti Dios iti tiempo ti sapasap a panangbalesna kadagiti kabusorna. Naibilin ken mammadto Isaias nga iwaragawagna ti “aldaw ti pammales iti biang ti Diostayo.” Naipagteng ti pammales ti Dios maibusor iti kadaanan a Babilonia, ti manangirurumen iti ilina, idi a naaramat dagiti buyot ti Medo-Persia a mangduprak iti pannakabalinna idi 539 K.K.P. (Isa 61:1, 2; 13:1, 6, 9, 17) Idi adda ni Jesu-Kristo ditoy daga, inadawna ti maysa a paset ti padto ni Isaias (61:1, 2) sana inyaplikar dayta iti bagina. (Lu 4:16-21) Nupay saan a sawen ti rekord nga inadawna a paset ket maipapan iti “aldaw ti pammales,” iti kinapudnona inwaragawagna dayta nga “aldaw,” a dimteng iti Jerusalem idi 70 K.P. Impadto ni Jesus ti panagkampo dagiti buyot (dagiti Romano) iti likmut ti siudad, nga imbagana kadagiti pasurotna nga agtalawda manipud Jerusalem no makitada daytoy, “agsipud ta dagitoy dagiti aldaw a panangipakat iti kinahustisia [“al-aldaw ti pammales”], tapno matungpal ti amin a bambanag a naisurat.”​—Lu 21:20-22, Int; idiligyo AT, KJ, Ro, RS.

Kinuna pay ni Jesu-Kristo sakbay ti ipapatayna ken panagungarna: “Maipapan iti dayta nga aldaw ken oras [a panangipakat iti panangukom iti agdama-aldaw a sistema ti bambanag] awan ti asinoman a makaammo, uray dagiti anghel ti langlangit wenno uray ti Anak, no di laeng ti Ama.” (Mt 24:36) Iti kasta impalgakna a ti pammales sigurado a maipakat iti tiempo a ti Dios ti makaammo ken nangikeddeng. Impakitana a sigurado nga agtignay ti Dios iti inkeddengna a tiempo maipagapu iti naganna ken kadagiti adipenna, babaen ti panangdakamatna iti maysa nga ukom a gapu iti kinapinget ti balo nga agkidkiddaw iti hustisia, naikeddengna a: “Siguraduekto a magun-odanna ti hustisia [“Mangipakatakto iti pammales maipaay kenkuana”].” Ti pangngarig ket inyaplikar ni Jesus iti Dios, a kunkunana: “Ngarud, saan aya a sigurado a ti Dios ipakatnanto ti hustisia [“agibales maipaay”] kadagiti pinilina nga umaw-awag kenkuana iti aldaw ken rabii, uray no mabayag-panagituredna kadakuada?”​—Lu 18:2-8, Int.

Kanayonanna pay, iti sirmata ni apostol Juan a nailanad iti libro ti Apocalipsis, nakita ni Juan dagiti kararua dagidiay napapatay gapu iti sao ti Dios ken gapu iti trabahoda a panangsaksi nga ar-aramidenda idi, ket iyik-ikkisda: “Agingga iti kaano, Soberano nga Apo a nasantuan ken napudno, nga agkedkedka a mangukom ken mangibales iti darami kadagidiay agnanaed iti daga?” Ipakita ti nagun-odanda a sungbat nga adda naikeddeng a tiempo a pannakaitungpal ti pammales, awan sabali, inton “ti bilang ket napno met kadagiti padada nga adipen ken ti kakabsatda a dandanin mapapatay a kas met kadakuada idi.”​—Apo 6:9-11.

Ipalgak ti Kasuratan a daytoy a pannakaipakat ti pammales mangrugi iti Babilonia a Dakkel, kalpasanna maipagteng iti “atap nga animal ken ti ar-ari ti daga ken dagiti buyotda.”​—Apo 19:1, 2, 19-21.

Dagiti Nadutokan a Manangipakat iti Pammales. Ni Apo Jesu-Kristo ti Kangrunaan a Manangipakat iti pammales ti Dios. Liwliwaen ni apostol Pablo dagiti Kristiano babaen iti sasao a: “Nalinteg iti biang ti Dios ti panangisupapak iti rigat kadagidiay mangparigat kadakayo, ngem, kadakayo nga agsagaba iti rigat, gin-awa a mairaman kadakami iti pannakaipanayag ni Apo Jesus manipud langit a kadua dagiti mannakabalin nga anghelna iti dumardarang nga apuy, bayat nga iyegna ti pammales kadagidiay saan a makaammo iti Dios ken kadagidiay saan nga agtulnog iti naimbag a damag maipapan ken Apotayo a Jesus. Dagitoy a mismo agpasardanto iti pannakaukom a dusa nga agnanayon a pannakadadael manipud iti sanguanan ti Apo ken manipud iti dayag ti pigsana.”​—2Te 1:6-9.

Iti kongregasion Kristiano. Nadutokan dagiti apostol iti sidong ni Jesu-Kristo a mangaywan iti kongregasion Kristiano ken mangsalaknib iti dayta manipud kinarugit ken pannakapukaw ti pabor ni Jehova. Maitunos iti inted-Dios nga autoridad ni apostol Pablo, insuratna iti kongregasion idiay Corinto, nga agpaspasar idi iti pannakabingaybingay ken pannakariribuk manipud kadagiti ‘ulbod nga apostol’: “Isagsaganami ti bagbagimi tapno ipatay ti pannusa iti [“tapno ibalesan ti”] tunggal kinasukir.”​—2Co 10:6, Int; 11:13; 13:10.

Dagiti lallakay a nadutokan a mangaywan iti kongregasion ket naautorisaranda a mangitungpal iti “pammales” a mabalinda pay ti mangaramid iti addang tapno maipakat ti hustisia ken maisublida ti kongregasion iti nalinteg a takderna iti sanguanan ti Dios, babaen ti panangilintegda iti biddut a naaramidan. Daytoy ti inaramid dagiti manarawidwid a kameng ti kongregasion idiay Corinto, kalpasan ti panangilinteg kadakuada ni Pablo, iti kasta insurat ni Pablo iti maikadua a suratna kadakuada: “Anian a nagdakkel a kinapasnek ti pinataudna kadakayo, . . . wen, panangilinteg iti biddut [“panagibales”]!” Nangipakita dagitoy a tattao iti nadiosan a panagbabawi kalpasan ti umuna a surat ni Pablo ket inikkatda ti nadangkes a tao a natukoy sadiay, nga inaramidda ti amin a kabaelanda a mangilinteg iti bambanag iti sanguanan ni Jehova. (2Co 7:8-12, Int) Nupay kasta, saan a naautorisaran dagidiay a lallakay tapno ipakatda ti naan-anay a dusa iti managaramid iti dakes sigun iti kalkalikaguman ti hustisia​—naan-anay a pammales babaen ti pannakapapatayna, a kas iti karbengan idi nga ipakat ti uk-ukom iti sidong ti Mosaiko a Linteg. (Le 20:10; Heb 10:28) Ti mabalinda laeng nga aramiden iti kakasta nga awanan panagbabawi a dakes a tattao ket panangilaksid kadakuada manipud iti kongregasion. (1Co 5:13) No awanan latta ti panagbabawi ti kakasta a tattao, awatendanto ti naan-anay a pannakaipakat ti hustisia kadagiti dakes nga aramidda nga isu ti agnanayon nga ipapatayda. (Heb 10:29, 30) Pudno unay nga agpegpeggad ti Kristiano nga agaramid iti kinakillo, kas koma iti pannakiabig, “agsipud ta ni Jehova ti mangipaay iti pannusa [iti literal, isu ti “manangibales”] kadagitoy amin a banag.”​—1Te 4:3-6, Int.

Agtuturay. Dagiti agtuturay iti gobierno, a pagrebbenganda a siguraduen a maitungpal ti hustisia, mabalinda nga ipakat ti pammales kadagiti managaramid iti dakes, uray pay ti asinoman a Kristiano a mangsalungasing iti linlinteg ti daga a maibilang nga umiso ken maitunos iti autoridad nga impalubos ti Dios kadagidiay nga agtuturay. Iti panangaramidda iti dayta, arigna ipakpakat dagitoy nga agtuturay ti pammales ti Dios nupay saan a direkta, kas insurat ni apostol Pablo: “Ta dagidiay mangiturturay ket pagbutngan, saan nga iti naimbag nga aramid, no di ket iti dakes . . . dayta ket ministro ti Dios, maysa a manangibales tapno mangyebkas ti pungtot iti daydiay mangan-annurot iti dakes.”​—Ro 13:3, 4; 1Pe 2:13, 14; idiligyo ti Ge 9:6.

Agannayas a Bumales ti Imperpekto a Tao. Ti managbasol, imperpekto a tattao ket agannayas a bumales kadagidiay nakaaramid kadakuada iti di kinahustisia wenno kadagiti kagurada a tattao. Ti lalaki a nakikamalala iti asawa ti sabali a lalaki ket agpegpeggad a balsen ti asawa a lalaki, kas kunaen ti Proverbio: “Ta ti pungtot ti maysa a nabaneg a lalaki isu ti imon, ket saanto a mangipakita iti panangngaasi iti aldaw ti pammales. Saannanto nga ikabkabilangan ti aniaman a kita ti subbot, saanto met a mangipakita iti kinatulok, uray pay kasano kadakkel ti panagiparangkapmo.” (Pr 6:32-35) Nupay kasta, ti panagibales nga aramiden ti maysa a tao iti kabukbukodanna a nakem ket kaaduanna a nakarungrungsot ken saan a nasayaat ti panggepna, imbes ketdi ket mangibunga laeng iti panagpungtot ti Dios iti tao nga agibalbales.​—San 1:19, 20.

Kabusor ti Dios ken kabusor ti ad-adipenna. Dagidiay gumurgura iti Dios ket inrurumenda ti ad-adipen ti Dios, nga inkagumaanda nga ipalak-am kadakuada ti pammales. Daytoy ket saan a nalinteg a panangipakat iti hustisia, no di ket tarigagay wenno tignay laeng a resulta ti pananggura dagiti tattao iti umiso ken nalinteg, ken panangpadpadas dayta a panangtalipupos kadagidiay nalinteg a tattao a manguk-ukom kadakuada kas nadangkes babaen iti sasao ken panagtigtignayda. (Sal 8:2; 44:15, 16) Iti sumagmamano a pasamak, ti pannakapapatay ti ad-adipen ti Dios ket sibaballikug a naipagarup kas pannakaipakat ti hustisia. (Jn 16:2) Ngem saan a naay-ayo ti Dios iti panangipakatda iti daytoy imbilangda wenno impagarupda a “manangibales a hustisia,” no di ket nagipempenda iti pammales nga agpaay kadakuada. Pudno nga adda dagiti gundaway nga inaramat ni Jehova dagiti nasion, kas iti Babilonia, tapno maipagteng ti bukodna a pammales iti ilina nga Israel no rakrakenda ti tulagna kadakuada. (Le 26:25) Ngem iti biang dagita a nasnasion, nagtignayda gapu iti gura ken rurodda, a kayatda a mismo ti agibales, isu a binales met ida ni Jehova.​—Un 3:60; Eze 25:12-17.

Kitaenyo met ti MANANGIBALES ITI DARA; SIUDAD A PAGKAMANGAN.