Raraemenyo Kadi ti Dignidadda?

KAS kadagiti ayup a mayab-abug iti koral ken naipupok iti di nakapapati a rugit ken alingasaw, dagiti katutubo nga Africano ket naipatulod a kasla kargamento kadagiti lugar iti America. Agarup kagudua kadakuada ti manamnama idi a matay sakbay pay a makadanon iti destinasionda. Masinasina a sikakas-ang dagiti miembro ti pamilia, a dinto pulos agkikitan. Ti panaglako iti tagabo ket maysa kadagiti kalilideman a pakasaritaan ti di natauan a panangtrato ti tao iti padana a tao. Napasamak ti kakasta a dadduma pay a pagteng idi a dagiti nabileg a konkistador siuulpit nga inturayanda dagiti awan gawayna a katutubo.

Ti panangikkat iti dignidad ti maysa a tao ket nadawdawel ngem iti pisikal panangdangran. Makapasakit iti nakem daytoy. Nupay naisardengen ti pannakatagabo iti kaaduan a daga, ti panangpukaw iti natauan a dignidad ket agtultuloy pay laeng, nalabit kadagiti nasiksikap a pamay-an.

Iti kasumbangirna, sireregget nga ipangag dagiti pudno a Kristiano ti balakad ni Jesu-Kristo nga ‘ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim.’ Gapuna, imtuodenda iti bagbagida, ‘Raraemek aya ti personal a dignidad dagiti sabsabali?’​—Lucas 10:27.

Pagtuladan a Dignidad

Sigun iti maysa a diksionario, ti dignidad isu ti kalidad wenno kasasaad ti pannakaikari, pannakaidayaw, wenno pannakaipateg. Anian a maitutop a pannakadeskribir ti saad ti Unibersal a Soberano, ni Jehova a Dios! Kinapudnona, inulit-ulit ti Kasuratan nga inaig ni Jehova ken ti soberaniana iti dignidad. Da Moises, Isaias, Ezequiel, Daniel, ni apostol Juan, ken dadduma pay naaddaanda iti pribilehio a makakita babaen ti naipaltiing a sirmata iti Kangatuan ken ti nailangitan a pagtaenganna, ket ti panangdeskribirda kanayon nga inladawanda ti nakaskasdaaw a dayag ken dignidad. (Exodo 24:9-11; Isaias 6:1; Ezequiel 1:26-28; Daniel 7:9; Apocalipsis 4:1-3) Iti panangidayaw a kararag, kinuna ni Ari David: “Kukuam, O Jehova, ti kinadakkel, ken ti pannakabalin, ken ti gloria, ken ti balligi, ken ti kinadayag: ta amin nga adda kadagiti langlangit, ken iti daga kukuam.” (1 Cronicas 29:11) Pudno, awan uray maysa a maikari iti dayaw ken panangipateg no di laeng ni Jehova a Dios a mismo.

Idi pinarsuana ti tao a kaladladawan ken kaaspingna, inted ni Jehova kadagiti tattao ti pannakaikari, panagraem iti bagi, ken dignidad. (Genesis 1:26) Ngarud, iti pannakilangentayo iti sabsabali, kasapulan nga ipakitatayo iti tunggal maysa ti mayanatup a dayaw ken panagraem. No aramidentayo ti kasta, arigna bigbigbigentayo ti Gubuayan ti natauan a dignidad, ni Jehova a Dios.​—Salmo 8:4-9.

Dignidad iti Relasion ti Pamilia

Napaltiingan ni apostol Pedro, maysa a naasawaan a lalaki, a nangbalakad kadagiti Kristiano nga assawa a lallaki a ‘padayawanda [dagiti assawada] kas iti maysa a narasrasi a basehas.’ (1 Pedro 3:7; Mateo 8:14) “Iti sabali a bangir,” imbalakad ni apostol Pablo, “ti babai addaan koma iti nauneg a panagraem iti asawana.” (Efeso 5:33) No kasta, iti uneg ti panagasawa, kalikaguman ti Biblia nga ipakita ti maysa ti dayaw ken panagraem iti personal a dignidad ti asawana. Kadagiti ania a pamay-an a maipakita daytoy?

No kasano a ti danum biagenna ti agtubtubo a mula, ti makaay-ayo a panagsasao ken naasi a tigtignay ti agassawa iti publiko ken iti pribado pasingedenna ti relasionda. Iti kasupadina, ti nagubsang, makainsulto a panangbabalaw wenno dagiti awan daydayawna, manguyaw a sasao, kas kadagiti kanayon a makapakatawa a pabuya iti TV, ket makadangran. Magutugotda dagiti makadangran a rikna ti kinaawan-serserbi, panagleddaang, ken gura; mangparnuayda pay kadagiti nasaem a rikna a narigat a maagasan.

Ti panangraem iti personal a dignidad dagiti sabsabali kaipapananna met ti panangakseptar iti kinataoda, a saan a padpadasen a sukogen ida iti kayattayo a pagbalinanda wenno di nainkalintegan nga idilig ida kadagiti sabsabali. Nangnangruna nga importante daytoy iti nagbaetan dagiti agassawa. No nawaya ken nalaka ti komunikasion ken panangyebkas ken awan siasinoman nga agbuteng a madillaw wenno matagibassit, ad-adda a sumingedda. No saan nga aginkukuna ti maysa iti uneg ti pagassawaan, iti kasta ti pagtaengan pudno nga agbalin a pagkamangan manipud iti nauyong, nadawel a lubong iti ruar ti pagtaengan.

Dagiti annak addada iti babaen ti Nainkasuratan a bilin nga agraem ken agtulnogda kadagiti nagannakda. Iti sabali a bangir, nasayaat no dagiti masirib ken naayat a nagannak bigbigenda ti dignidad dagiti annakda. Ti nabara a komendasion iti naimbag a kababalin a napakuyogan iti naanus a disiplina no kasapulan, patibkerenna ti “panangiturong-panunot ni Jehova.” Ti kankanayon a panangdillaw, panangbugkaw, panangbirngas babaen kadagiti makapabain a termino kas iti “maag” wenno “kuneng” rurodenna laeng ida.​—Efeso 6:4.

Kastoy ti kuna ti maysa a Kristiano a panglakayen ken ama a mangpadpadakkel iti tallo nga annak a lalaki ken tallo a babbai: “Idiay Kingdom Hall, ipaaymi ti kasapulan a disiplina iti kaulimekan a pamay-an aginggat’ mabalin. Gagangay nga umdasen ti maysa a kalbit wenno kusilap, maysa a mamallaag a perreng. No kasapulan ti nadagdagsen a disiplina, aramidenmi daytoy no dakdakamin idiay pagtaenganmi ken adayo kadagiti dadduma nga ubbing. Itan ta natataenganen dagiti annakmi, ramanen ti disiplina ti panangipaay iti kada maysa ti naayat, nainsiriban a patigmaan a nagtaud iti Sao ti Dios a maitutop iti indibidual a kasapulanda. Ikagumaanmi a pagtalinaeden a kompidensial dagitoy a personal a banag, iti kasta maipakita ti panangraem iti karbengan ti kada ubing iti kinapribado ken iti dignidadna.”

Ditay met liplipatan ti pannakasapul kadagiti nasayaat a kababalin iti sao ken tignay iti uneg ti pamilia. Ti kinapasig dina koma lapdan dagiti sasao a kas iti “pangngaasim,” “pagyamanan,” “dispensarennak,” ken “ladingitek.” Dagiti nasayaat a kababalin ket napateg agpada iti panangtaginayon iti dignidad ti maysa ken iti panagraem kadagiti dadduma.

Iti Kongregasion Kristiano

“Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken nadagsenan, ket pagin-awaenkayo,” kinuna ni Jesus. (Mateo 11:28) Dagiti mailupitlupit, malmaldaangan, uray dagiti ubbing, naguyugoyda amin nga umasideg ken Jesus. Ginura ida dagiti natangsit ken aginlilinteg a klero ken papanguluen kadagidi nga aldaw. Ngem ni Jesus inikkanna ida iti dignidad a pakaikarianda.

Kas panangtulad ken Jesus, kayattayo met ti agbalin a gubuayan ti gin-awa kadagiti kapammatiantayo. Kayat a sawen daytoy ti panangsapul kadagiti gundaway a mangpatibker kadakuada iti sasao ken tigtignaytayo. Kankanayon a maitutop ti sipapasnek a nabulos a panangyebkas iti naayat ken positibo a sasao iti panagsasaritatayo. (Roma 1:11, 12; 1 Tesalonica 5:11) Maipakita a maawatantayo ti karirikna dagiti dadduma babaen ti panagannad no ania ti ibagatayo ken no kasano ti panangisaotayo iti dayta. (Colosas 4:6) Ti umiso a panagkawkawes ken panaglanglanga iti Nakristianuan a panaggigimong iyanninawna met ti nauneg a panagraem iti dignidad ti Diostayo, iti panagdayaw kenkuana, ken kadagiti padatayo a managdaydayaw.

Rinaem ni Jesus ti dignidad dagiti tao uray idi pinagserbianna ida. Pulos a dina intan-ok ti bagina iti pakadangran ti dadduma wenno babaen ti panangipababana kadakuada. Idi immasideg tapno agpaagas ti maysa nga agkukutel, di imbilang ni Jesus daytoy a kas narugit ken awan serserbina, wenno pinagbalin ti bagina a bubuyaen babaen ti panangibaw-ing ti atension iti bagina. Imbes ketdi, idi a ti agkukutel impakpakaasina ken Jesus, “Apo, no koma laeng kayatmo, kabaelannak a dalusan,” rinaemna ti dignidad ti agkukutel babaen ti panagkunana, “Kayatko.” (Lucas 5:12, 13) Anian a nagsayaat para kadatayo a saan laeng a tumulong kadagiti agkasapulan no di pay ket ipatalged kadakuada a saanda a dadagsen no di ket matarigagayan ken maipatpategda! Iti daytoy a lubong, dagiti managbabain, malmaldaangan, ken baldado ket kadawyan a malablabsan, mabaybay-an, wenno mapabpabainanda. Ngem masarakanda koma ti pudno a kakadua ken anamong kadagiti Kristiano a kakabsatda. Masapul nga aramidentayo ti pasettayo a mangparayray iti daytoy nga espiritu.

Inayat ni Jesus dagiti adalanna a kas “kukuana” ken “inayatna ida agingga iti panungpalan” nupay adda pagkurkuranganda ken nagduduma ti kinataoda. (Juan 13:1) Nakitana kadakuada ti nasin-aw a panagpuspuso ken amin-kararua a debosion ken Amana. Kasta met, pulos a ditay koma ipato ti dakes a motibo kadagiti padatayo a managdaydayaw gapu laeng ta dida aramiden dagiti bambanag iti pamay-an a kayattayo wenno masurontayo kadagiti ugali wenno kinataoda. Ti panangraem iti dignidad dagiti kakabsat tignayennatayo a mangayat kadakuada ken mangawat iti kinataoda, nga agtalektayo nga ay-ayatenda met ni Jehova ken agserserbida kenkuana a buyogen ti nadalus a puso.​—1 Pedro 4:8-10.

Agannad koma a nangnangruna dagiti panglakayen, a saanda a pagdanagen nga awan gapgapuna dagiti naitalek iti aywanda. (1 Pedro 5:2, 3) No kasaritada ti maysa a miembro ti kongregasion a nagbasol, nasayaat para kadagiti panglakayen nga an-anatenda ti agsao a buyogen ti asi ken konsiderasion ken liklikanda nga imtuoden dagiti di kasapulan a nakababain a saludsod. (Galacia 6:1) Uray no maiparbeng ti nadagsen a pannubngar wenno disiplina, agtultuloy a raemenda ti dayaw ken panagraem iti bagi a pakaikarian ti nagbasol.​—1 Timoteo 5:1, 2.

Taginayonen ti Personal a Dignidad

Tangay naparsuatayo a kaladladawan ken kaasping ti Dios, iparangarangtayo iti amin a kabaelantayo dagiti nagsayaat a galad ti Dios​—agraman ti dignidadna​—iti inaldaw a biagtayo. (Genesis 1:26) Umasping iti daytoy, naiparipirip iti bilin nga “ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim” a kasapulan ti balanse a rukod ti personal a dignidad ken panagraem iti bagi. (Mateo 22:39) Iti kinapudnona, no kayattayo a raemen ken ipaayandatayo iti dignidad dagiti dadduma, masapul nga iparangarangtayo a maikaritayo iti dayta.

Tapno agtalinaed ti panagraem iti bagi ken personal a dignidad, nasken ti panangtaginayon iti nadalus a konsiensia. Ti namulitan a konsiensia ken pannakaburibor ti nakem gapu iti basol nalaka a mangiturong iti rikrikna a kinaawan serserbi, pannakapaay, ken leddaang. Isu a no ti maysa a tao ket nakaaramid iti serioso a basol, agtignay koma a dagus nga agbabawi ken dumawat iti naespirituan a tulong dagiti panglakayen tapno matagiragsakna ti “panawen ti pannakabang-ar manipud iti persona ni Jehova.” Ramanen ti pannakabang-ar ti pannakaisubli ti personal a dignidad ken panagraem iti bagi.​—Aramid 3:19.

Nasaysayaat pay no kankanayon nga ikagumaantay a saluadan ti sinanay-Biblia a konsiensiatayo, a saantay nga ipalubos ti aniaman a mangmantsa wenno mangpakapuy iti dayta. Ti panagteppel iti amin a benneg ti inaldaw a panagbiagtayo​—pannangan, panaginum, panagnegosio, panaglinglingay, pannakilangen iti kasungani a sekso​—tulongannatayo a mangsalimetmet iti nadalus a konsiensia ken mangyanninaw iti dayag ken dignidad ti Dios iti biagtayo.​—1 Corinto 10:31.

Kasanon no agtultuloy ti pannakaburibor ti nakemtayo gapu kadagiti bidduttayo? Wenno kasanon no ti lagip kadagiti sinagabatayo a pannakaabuso ket agtultuloy a nasaem? Mabalin a dadaelenna ti personal a dignidadtayo ken pagleddaangennatay unay. Anian a makaliwliwa dagiti sasao ni Ari David a masarakan iti Salmo 34:18: “Ni Jehova adda iti asideg kadagiti sitatarumpingay ti pusoda, ket isalakanna dagiti sibabawi ti espirituda”! Sisasagana ken siaannugot a tumulong ni Jehova kadagiti adipenna no masapul a daeranda ti leddaang ken mariknada nga awan serserbida. Ti panagararaw kenkuana ken panagpatulong kadagiti kualipikado iti naespirituan, kas kadagiti Kristiano a nagannak, papanglakayen, ken dadduma a nataengan iti kongregasion, maisublina ti panagraem iti bagi ken personal a dignidad.​—Santiago 5:13-15.

Iti sabali a bangir, kasapulan nga agannadtayo tapno ditay maballasiw ti pagbeddengan ti personal a dignidad ken kinatangsit. Ti Nainkasuratan a balakad ket ‘di panunoten [ti maysa] nga ad-adda ti bagina ngem iti rebbengna a panagpanunot, no di ket agpanunot a kas addaan iti nasimbeng a panagpampanunot, tunggal maysa kas imbunong ti Dios kenkuana a rukod ti pammati.’ (Roma 12:3) Nupay umiso ti panangpatanor iti panagraem iti bagi, ditay kayat a padakkelen ti pategtayo wenno pagsinnukaten ti natauan a dignidad iti panagimbubukodan ken napalalo a panagregget a mapagtalinaed ti dayawtayo iti sanguanan dagiti dadduma.

Wen, ti panangraem iti dignidad iti sabali ket maipaannurot kadagiti Kristiano. Dagiti miembro ti pamiliatayo ken dagiti padatayo a Kristiano ket maikarida amin ken maiparbengda nga umawat iti panagraem, dayaw, ken panangipateg. Inikkan ni Jehova ti tunggal maysa kadatayo iti dignidad ken dayaw a rebbeng a bigbigen ken taginayonentayo. Ngem kangrunaan iti amin, masapul a sukayentayo ti nauneg a panagraem iti di maartapan a dignidad ken dayag ti nailangitan nga Amatayo, ni Jehova a Dios.

[Ladawan iti panid 31]

Dagiti agtutubo maipakitada ti panagraemda kadagiti baldado