“Surotenyo ti Kurso ti Kinamanagpadagus”

“Mangiranudkayo kadagiti sasanto sigun kadagiti kasapulanda. Surotenyo ti kurso ti kinamanagpadagus.”​—ROMA 12:13.

1. Ania ti maysa a kangrunaan a kasapulan ti tao, ket kasano a maiparangarang dayta?

MAKAPADANAG ita ti magna iti awan matataona a lansangan iti karkarna a lugar no kaadalman ti rabii. Ngem makatuok met ti mailaok iti maysa a bunggoy ken awan asinoman nga am-ammom wenno makaam-ammo kenka. Wen, maysa a napateg a paset iti kababalin ti tao ti panagkasapulan a maipaayan iti asikaso, pammateg, ken ayat. Awan asinoman a mayat a matrato kas maysa a ganggannaet wenno taga-ruar.

2. Kasano nga impakita ni Jehova ti pannakaseknan iti panagkasapulantayo iti kadua?

² Pagaammo unay ni Jehova a Dios, ti Nangaramid ken Namarsua iti amin a banag, ti panagkasapulan ti tao iti kadua. Kas Diseniador iti tao a parsuana, idi pay laeng un-unana ammon ti Dios a “saan a nasayaat nga agmaymaysa ti tao,” ket adda banag nga inaramidna iti dayta. (Genesis 2:18, 21, 22) Napno ti rekord ti Biblia iti pagulidanan iti kinamanangngaasi nga impakita ni Jehova ken dagiti adipenna kadagiti tao. Matulongannatay daytoy a makasursuro no kasano a ‘suroten ti kurso ti kinamanagpadagus,’ iti pagrag-oan ken pagragsakan dagiti sabsabali ken iti pakapnekantayo.​—Roma 12:13.

Kinadungngo Kadagiti Ganggannaet

3. Ilawlawagyo ti kangrunaan a kaipapanan ti kinamanagpadagus.

³ Ti sao a “kinamanagpadagus” kas naaramat iti Biblia ket naipatarus manipud iti Griego a sao a phi·lo·xe·niʹa, a buklen ti dua a namunganayan a sao a kayatna a sawen “ayat” ken “ganggannaet.” Gapuna, ti kinamanagpadagus kaipapanannat’ “panagayat kadagiti ganggannaet.” Nupay kasta, daytoy ket saan a basta maysa a pormalidad wenno panagbalin a nadayaw. Ramanenna ti rikrikna ken pammateg ti maysa. Ti verbo a phi·leʹo, sigun iti Exhaustive Concordance of the Bible ni James Strong, kaipapananna “pannakigayyem iti (panangdungngo iti [maysa a tao wenno banag]), kayatna a sawen, panangipateg iti (ipaspasimudaagna ti personal a kinasinged, mainaig iti panunot wenno rikna).” Gapuna, ti kinamanagpadagus ad-adda pay ngem iti ayat a naibatay iti prinsipio, a nalabit gapu iti pannakarikna iti annongen wenno rebbengen. Gagangay nga ebkas daytoy ti napudno a kinadungngo, panangipateg, ken pannakigayyem.

4. Asino ti rumbeng a pangipakitaan iti kinamanagpadagus?

⁴ Ti “ganggannaet” (Griego, xeʹnos) ti umawat iti daytoy a dungngo ken pammateg. Asino ngata daytoy? Manen, depinaren ti Concordance ni Strong ti sao a xeʹnos kas ‘taga sabali a daga (iti literal ganggannaet, wenno iti piguratibo nga anag kabbaro); mangipasimudaag iti maysa a sangaili wenno (kasta met) maysa a ganggannaet.’ Gapuna ti kinamanagpadagus, kas naipakita iti Biblia, iyanninawna ti kinamanangngaasi a maipakita iti maysa a dungdungnguentayo, wenno maipakita dayta uray iti maysa a naan-anay a ganggannaet. Inlawlawag ni Jesus: “No ayatenyo dagidiay mangay-ayat kadakayo, ania a gunggona ti adda kadakayo? Saan met aya nga ar-aramiden dagiti agsingsingir iti buis ti isu met laeng a banag? Ket no dagiti kakabsatyo laeng ti kablaawanyo, ania a banag a nalablabes ngem iti gagangay ti ar-aramidenyo? Saan met aya nga ar-aramiden dagiti tattao iti nasnasion ti isu met laeng a banag?” (Mateo 5:46, 47) Rimbawan ti napudno a kinamanagpadagus ti pannakasinasina ken panangidumduma a bunga ti panagilem ken panagbuteng.

Ni Jehova, ti Perpekto a Manangsangaili

5, 6. (a) Aniat’ pampanunoten ni Jesus idi kinunana, ‘Ti nailangitan nga Amayo a perpekto’? (b) Kasano a makita ti kinamanagparabur ni Jehova?

⁵ Kalpasan ti panangipakitana kadagiti pagkurkurangan ti ayat dagiti tao iti maysa ken maysa, kas nadakamat iti ngato, kinuna pay ni Jesus: “Masapul nga agbalinkayo a perpekto, a kas iti nailangitan nga Amayo a perpekto.” (Mateo 5:48) Siempre, perpekto ni Jehova iti amin a banag. (Deuteronomio 32:4) Nupay kasta, intampok ni Jesus ti maysa a partikular nga aspeto ti kinaperpekto ni Jehova, kas iti immun-una a kinunana: “[Ti Dios] pagleggakenna ti initna kadagiti nadangkes a tattao ken kadagiti naimbag ket pagtuduenna kadagiti nalinteg a tattao ken kadagiti nakillo.” (Mateo 5:45) No maipanggep iti panangipakita iti kinamanangngaasi, saan a mangidumduma ni Jehova.

⁶ Kas ti Namarsua, ni Jehova ti makinkua iti amin a banag. “Tunggal animal ti kabakiran kukuak, ken dagiti arban ti tapaw dagiti rinibu a turturod. Ammok amin dagiti tumatayab kadagiti banbantay, ken dagiti atap nga an-animal ti away kukuak,” kuna ni Jehova. (Salmo 50:10, 11) Nupay kasta, dina ipaidam ti aniaman a banag. Iti kinamanagparaburna, ipapaayanna amin a parsuana. Kinuna ti salmista maipapan ken Jehova: “Ukradem ta imam ket pennekem ti tarigagay ti isuamin a nabiag.”​—Salmo 145:16.

7. Aniat’ maadaltayo iti wagas a pannakilangen ni Jehova kadagiti ganggannaet ken kadagidiay agkasapulan?

⁷ Itden ni Jehova kadagiti tao ti kasapulanda​—uray kadagiti tao a di makaam-ammo kenkuana, a ganggannaet kenkuana. Pinalagipan da Pablo ken Bernabe dagiti managdaydayaw iti idolo iti siudad ti Listra a ni Jehova “dina binaybay-an nga awan makasaksi iti bagina iti panagaramidna ti naimbag, nga inikkannakayo kadagiti tudo manipud langit ken kadagiti nabunga a pampanawen, a pinunnona a naan-anay dagiti pusoyo iti taraon ken ragsak.” (Aramid 14:17) Nangnangruna kadagidiay agkasapulan, manangngaasi ken naparabur ni Jehova. (Deuteronomio 10:17, 18) Adut’ maadaltayo ken Jehova iti panangipakita iti kinamanangngaasi ken kinamanagparabur​—panagbalin a managpadagus​—iti sabsabali.

8. Kasano nga impakita ni Jehova ti kinamanagparaburna iti panangasikaso kadagiti naespirituan a kasapulantayo?

⁸ Malaksid pay iti naruay a panangipaayna kadagiti material a kasapulan dagiti parsuana, as-asikasuen ni Jehova dagiti kasapulanda iti naespirituan a pamay-an. Impakita ni Jehova ti katan-okan a kinamanagparabur agpaay iti naespirituan a pagimbagantayo, uray kasakbayan pay a nautob ti asinoman kadatayo nga addatayo iti nakaay-ay-ay a naespirituan a kasasaad. Mabasatayo iti Roma 5:8, 10: “Ti Dios irekomendana ti bukodna nga ayat kadatayo iti banag a, bayat a managbasoltayo pay laeng idi, ni Kristo natay a maipaay kadatayo. . . . Idi datayo ket kabkabusor, naikappiatayo iti Dios babaen ti ipapatay ti Anakna.” Dayta a probision ti namagbalin a posible kadagiti managbasol a tao a maaddaan iti naragsak a relasion kas pamilia iti nailangitan nga Amatayo. (Roma 8:20, 21) Sinigurado met ni Jehova a maipaayantayo iti umiso a pannakaiwanwan ken direksion tapno makapagballigitayo iti biag iti laksid ti managbasol ken imperpekto a kasasaadtayo.​—Salmo 119:105; 2 Timoteo 3:16.

9, 10. (a) Apay a maikunatayo a ni Jehova ti perpekto a manangsangaili? (b) Kasano ti rumbeng a panangtulad dagiti pudno a managdaydayaw ken Jehova iti daytoy a banag?

⁹ Gapu iti daytoy, maikunatayo a ni Jehova ti pudpudno a perpekto a manangsangaili iti adu a pamay-an. Dina baybay-an dagiti nakurapay, mairurrurumen, ken nanumo. Pudpudno nga interesado ken maseknan kadagiti ganggannaet, uray kadagiti bumusbusor kenkuana, ket saan a mangnamnama iti aniaman a material a banag kas subad. Iti amin daytoy, saan kadi nga isut’ katan-okan a pagulidanan iti perpekto a manangsangaili?

¹⁰ Kas Dios nga addaan kasta a naayat a kinamanangngaasi ken kinamanagparabur, kayat ni Jehova dagiti managdaydayawna a tumulad kenkuana. Iti intero a Biblia, makitatayo dagiti naisangsangayan a pagulidanan iti daytoy galad a kinamanangngaasi. Kuna ti Encyclopaedia Judaica nga “iti nagkauna nga Israel, ti kinamanagpadagus ket saan laeng a banag a mainaig iti nasayaat a kababalin, no di ket maysa a moral nga institusion . . . Dagiti naimbibliaan a kaugalian a panangpasangbay iti nabannog a managdaliasat ken ti panangawat iti ganggannaet iti taeng ti maysa isut’ nagtaudan ti kinamanagpadagus ken amin a mainaig nga aspetona a nagbalin a maysa a mararaem unay a kababalin iti tradision dagiti Judio.” Ti kinamanagpadagus ket saan laeng a tanda ti maysa a nasion wenno etniko a grupo, no di ket pakailasinan koma dagiti amin a pudno nga agdaydayaw ken Jehova.

Nangsangaili Kadagiti Anghel

11. Ania a naisangsangayan a pagulidanan ti mangipakpakita a ti kinamanagpadagus mangyeg kadagiti di ninamnama a bendision? (Kitaenyo met ti Genesis 19:1-3; Oc-ocom 13:11-16.)

¹¹ Maysa kadagiti kalatakan a salaysay iti Biblia maipapan iti kinamanagpadagus ket daydiay maipapan kada Abraham ken Sara idi nagtoldada kadagiti dadakkel a kakaykayuan ti Mamre, iti asideg ti Hebron. (Genesis 18:1-10; 23:19) Sigurado nga adda iti panunot ni apostol Pablo daytoy a pasamak idi impaayna daytoy a balakad: “Dikay lipatan ti kinamanagpadagus, ta babaen iti dayta dagiti dadduma, saanda nga ammo, sinangailida dagiti anghel.” (Hebreo 13:2) Ti panangadal iti daytoy a salaysay tulongannatayo a mangkita a ti kinamanagpadagus saan laeng a basta banag a nakaiyugalian wenno nakasanayan. Imbes ketdi, maysa dayta a nadiosan a galad a mangyeg kadagiti nakaskasdaaw a bendision.

12. Kasanot’ panangipakita ni Abraham iti panangipategna kadagiti ganggannaet?

¹² Ipakita ti Genesis 18:1, 2 a saan nga am-ammo ken di ninamnama ni Abraham dagiti sangaili, a kasla no ar-arigen talloda laeng a ganggannaet a lumabas. Sigun iti dadduma a komentarista, nakaiyugalianen dagiti taga-Daya a ti maysa nga agdaldaliasat iti ganggannaet a daga addaan kalintegan a manginanama iti kinamanagpadagus uray awan asinoman nga am-ammona sadiay. Ngem saanen nga inuray ni Abraham dagiti ganggannaet a manggundaway iti kalinteganda; isut’ immuna a nagtignay. “Nagdardaras” tapno sabtenna dagitoy a ganggannaet a medio adayo pay kenkuana​—iti “kapudot ti aldaw,” ket agtawen idi ni Abraham iti 99! Saan kadi a daytoy ti mangipakita no apay a dinakamat ni Pablo ni Abraham kas maysa a pagulidanantayo? Daytat’ kayat a sawen ti kinamanagpadagus, ti kinadungngo wenno panangipateg kadagiti ganggannaet, ti pannakaseknan kadagiti kasapulanda. Maysa daytoy a positibo a galad.

13. Apay a “nagruknoy” ni Abraham kadagiti sangaili?

¹³ Kuna met kadatayo ti salaysay a kalpasan a sinabetna dagiti ganggannaet, “nagruknoy [ni Abraham] agingga iti daga.” Nagruknoy kadagiti naan-anay a ganggannaet? Bueno, ti panagruknoy, kas inaramid ni Abraham, ket maysa a pamay-an ti panangkablaaw iti madaydayaw a sangaili wenno iti maysa nga addaan nangato a saad, a di koma mairiro a maysa a tignay ti panagdayaw, nga agpaay laeng iti Dios. (Idiligyo ti Aramid 10:25, 26; Apocalipsis 19:10.) Babaen iti panagruknoy, saan laeng a panangidumog iti ulo no di ket panagruknoy “agingga iti daga,” impaayan ni Abraham dagitoy a ganggannaet iti dayaw iti panagbalin a napateg. Isut’ panguluen ti dakkel, narang-ay a pamilia ti patriarka, kaskasdi imbilangna dagitoy a ganggannaet kas maikari iti dakdakkel a dayaw ngem iti bagina. Anian a naiduma daytoy iti nakaiyugalian a panagsuspetsa kadagiti ganggannaet, ti kapanunotan a panagbalin a segurista! Pudno nga impakita ni Abraham ti kaipapanan ti sasao nga: “Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.”​—Roma 12:10.

14. Ania a panangikagumaan ken panagsakripisio ti nairaman iti panangipakita ni Abraham iti kinamanagpadagus kadagiti ganggannaet?

¹⁴ Ipakita ti dadduma pay a paset ti salaysay a napudno ti rikna ni Abraham. Ti taraon a mismo ket naisangsangayan. Uray iti dakkel a sangakabbalayan nga aduan dingnguen, ti “maysa nga urbon a naganus ken nasayaat” ket saan a gagangay a pagtaraon iti inaldaw. Maipanggep kadagiti kaugalian iti dayta a lugar, kuna ti Daily Bible Illustrations ni John Kitto: “Awan a pulos dagiti kinaranga malaksid kadagiti sumagmamano a piesta, wenno iti idadateng ti maysa a ganggannaet; ket iti kakasta nga okasion laeng a masida ti karne ti animal, uray kadagidiay makinkua iti adu nga arban ken pangen.” Saan a mabalin nga idulin ti aniaman a mabangles a taraon gapu iti napudot a klima, gapuna tapno maisagana ti kasta a taraon, amin ket kasapulan a maaramid a mismo iti dayta nga oras. Saan a nakaskasdaaw nga iti daytoy ababa a salaysay, ti sao a ‘panagdardaras’ wenno ‘agdardaras’ agparang iti mamitlo, ket literal a “nagtaray” ni Abraham tapno agpaisagana iti taraon!​—Genesis 18:6-8.

15. Aniat’ umiso a panangmatmat kadagiti material a probision iti panangipakita iti kinamanagpadagus, kas inyulidan ni Abraham?

¹⁵ Nupay kasta, ti panggep ket saan laeng a tapno agpaisagana iti dakkel a padaya a mangawis iti atension ti maysa a tao. Nupay naikagumaan da Abraham ken Sara nga isagana ken idiaya ti taraon, usigenyo ti immun-una a panangtukoy ni Abraham iti dayta: “Maala ita koma ti bassit a danum, ket bugguanyo dagiti saksakayo. Kalpasanna aginanakayto iti linong ti kayo. Ket mangyegakto iti maysa a sangkasakmol a tinapay, ket pakirdenyo ti pusoyo. Ket iti kalpasanna, lumabaskayto, yantangay nakadanonkayo iti adipenyo.” (Genesis 18:4, 5) Dayta “sangkasakmol a tinapay” nagtungpal a maysa a bangkete ti napalukmeg nga urbon a baka agraman ti nagtimbukel a tinapay manipud iti napino nga arina, mantekilia, ken gatas​—maysa a naranga a padaya. Aniat’ punto? No mangipakita iti kinamanagpadagus, ti banag a napateg, wenno masapul a maipaganetget, ket saan a no kasanot’ kaadu ti taraon ken mainum, wenno no kasanot’ kinaranga ti ipaay a pangliwliwa, ken dadduma pay. Saan nga agpannuray ti kinamanagpadagus iti kabaelan ti maysa a mangipaay kadagiti nangina a bambanag. Imbes ketdi, naibatay dayta iti napudno a pannakaseknan iti pagimbagan dagiti sabsabali ken iti tarigagay a mangaramid iti nasayaat kadagiti sabsabali agingga iti kabaelan ti maysa. “Nasaysayaat ti pangaldaw a natnateng nga addaan ayat ngem iti napalukmeg a baka ket gura ti kakuyogna,” kuna ti proverbio iti Biblia, ket dayta ti tulbek iti napudno a kinamanagpadagus.​—Proverbio 15:17.

16. Kasano nga impakita ni Abraham ti panangapresiar kadagiti naespirituan a banag iti inaramidna kadagiti sangaili?

¹⁶ Nupay kasta, masapul nga usigentayo nga adda met naipasimudaag a naespirituan iti intero a pasamak. Uray kaskasano natarusan ni Abraham a dagitoy a sangaili ket mensahero manipud ken Jehova. Naipakita daytoy iti panangikunana kadakuada kadagitoy a sasao: “Jehova, no ita, nasarakak ti parabur kadagiti matam, dawatek kenka a dika labasan ti adipenmo.”a (Genesis 18:3, NW; idiligyo ti Exodo 33:20.) Saan nga ammo ni Abraham idi damo no adda mensaheda agpaay kenkuana wenno lumabasda laeng. Nupay kasta, natarusanna a maar-aramid ti maysa a kaitungpalan ti panggep ni Jehova. Natudingan dagitoy nga indibidual iti annongen manipud ken Jehova. Pakaragsakanna no adda banag a maaramidanna iti dayta. Natarusanna a maikari iti kasayaatan dagiti adipen ni Jehova, ket ipaayna ti kasayaatan iti sidong dagiti kasasaad. Iti panangaramid iti dayta, addanto naespirituan a bendision, agpaay man iti bagina wenno iti sabali. Kas banagna, naparaburan unay da Abraham ken Sara gapu iti napudno a kinamanagpadagusda.​—Genesis 18:9-15; 21:1, 2.

Managpadagus nga Ili

17. Aniat’ kinalikaguman ni Jehova kadagiti Israelita maipanggep kadagiti ganggannaet ken nakurapay kadakuada?

¹⁷ Ti naisangsangayan nga ulidan ni Abraham di rumbeng a lipaten ti nasion a nagtaud kenkuana. Ti Linteg nga inted ni Jehova kadagiti Israelita inramanna dagiti probision agpaay iti panangipakita iti kinamanagpadagus kadagiti ganggannaet a kaduada. “Ti ganggannaet a makipagtaeng kenka maibilangto kadakayo a kas kailianyo; ket ayatemto a kas ita bagim, ta dakayo ganggannaetkay met idi iti daga nga Egipto. Siak ni Jehova a Diosyo.” (Levitico 19:34) Nangipaay ti ili iti naisangsangayan a konsiderasion kadagidiay agkasapulan iti material a tulong ket saanda a tagtagilag-anen ti kasasaadda. No paraburan ida ni Jehova iti nawadwad nga ani, no agraragsakda kadagiti piestada, no aginanada iti panagbannogda kadagiti tawen ti Sabbath, ken iti sabsabali pay nga okasion, kasapulan a laglagipen ti ili dagidiay nakurapay​—dagiti balo, ubbing a lallaki nga awanan ama, ken dagiti agnaed a ganggannaet.​—Deuteronomio 16:9-14; 24:19-21; 26:12, 13.

18. Kasanot’ kinapateg ti kinamanagpadagus mainaig iti pananggun-od iti pabor ken bendision ni Jehova?

¹⁸ Ti kinapateg ti kinamanangngaasi, kinamanagparabur, ken kinamanagpadagus iti sabsabali, nangnangruna kadagidiay agkasapulan, ket makita iti wagas a pannakilangen ni Jehova kadagiti Israelita idi napaayda a mangalagad kadagitoy a galad. Imbatad ni Jehova a ti kinamanangngaasi ken kinamanagparabur kadagiti ganggannaet ken nakurapay a tao ket mairaman kadagiti pagannurotan iti ilina tapno magun-odda ti agtultuloy a pamendisionna. (Salmo 82:2, 3; Isaias 1:17; Jeremias 7:5-7; Ezequiel 22:7; Zacarias 7:9-11) Idi naregta ti nasion iti panangtungpal kadagitoy ken iti dadduma pay a pagalagadan, rimmang-ay ken tinagiragsakda ti material ken naespirituan a kinaruay. Idi naigamerda kadagiti managimbubukodan a personal a tarigagayda ken napaayda a mangipakita kadagitoy naayat a galad kadagidiay agkasapulan, inawatda ti panangkondenar ni Jehova, ket kamaudiananna naipataw kadakuada ti nakas-ang a pannakaukom.​—Deuteronomio 27:19; 28:15, 45.

19. Ania pay ti masapul nga usigentayo?

¹⁹ Ngarud, anian a nagpateg a sukimatentayo ti bagitayo ken kitaen no matungtungpaltayo dagiti namnamaen ni Jehova iti daytoy a banag! Nangnangruna daytoy ita gapu iti managimbubukodan ken mamagsisina nga espiritu iti lubong. Kasanotay a maipakita ti Nakristianuan a kinamanagpadagus iti nasinasina a lubong? Daytoy ti tema a masalaysay iti sumaganad nga artikulo.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Aniat’ kaipapanan ti sao iti Biblia a naipatarus a “kinamanagpadagus”?

◻ Kadagiti ania a wagas a ni Jehova ti perpekto a pagulidanan iti panangipakita iti kinamanagpadagus?

◻ Kasanot’ kinamanagpadagus ni Abraham?

◻ Apay a masapul nga amin a pudno a managdaydayaw ‘surotenda ti kurso ti kinamanagpadagus’?