Panangiranud iti Liwliwa nga Ipaay ni Jehova

“Ti namnamami maipaay kadakayo di agpangpangadua, yantangay ammomi a, no kasano a makiramramankayo kadagiti panagsagaba, iti kasta met laeng a pamay-an makiramankayto met iti pannakaliwliwa.”​—2 CORINTO 1:7.

1, 2. Ania ti napaspasaran ti adu a nagbalin a Kristiano iti tiempotayo?

ADU dagiti agbasbasa iti Pagwanawanan a dimmakkel nga awanan pannakaammo iti kinapudno ti Dios. Nalabit a pudno dayta kadakayo. No kasta, lagipenyo ti nariknayo idi naluktan ti mata ti pannakaawatyo. Kas pagarigan, idi damo a naawatanyo a saan nga agsagsagaba dagiti natay no di ket awan puotda, saan kadi a nabang-arankayo? Ket idi naammuanyo ti namnama para kadagiti natay, a binilion ti mapagungarto iti baro a lubong ti Dios, dikay kadi naliwliwa?​—Eclesiastes 9:5, 10; Juan 5:28, 29.

² Ti ngay kari ti Dios a gibusanna ti kinadakes ken pagbalinenna a paraiso daytoy daga? Idi naammuanyo daytoy, dinakay kadi liniwliwa dayta ken pinagagarna ti panangseggayo? Kasano ti riknayo idi damo a naammuanyo a mabalin a dikayto pulos matayen no di ket makalasatkay nga agturong iti mapasungad a naindagaan a Paraiso? Awan duadua a kasta unay a ragsakyo. Wen, inawatyo ti makaliwliwa a mensahe ti Dios nga ikaskasaba ita dagiti Saksi ni Jehova iti sangalubongan.​—Salmo 37:9-11, 29; Juan 11:26; Apocalipsis 21:3-5.

3. Apay nga agsagaba met iti rigat dagidiay mangiranranud iti makaliwliwa a mensahe ti Dios kadagiti sabsabali?

³ Nupay kasta, idi pinadasyo nga iranud ti mensahe ti Biblia kadagiti dadduma, nabigbigyo met a “ti pammati saan nga ik-ikutan ti isuamin a tattao.” (2 Tesalonica 3:2) Nalabit nga inuyawdakayo ti dadduma kadagiti sigud a gagayyemyo gapu iti panangipaduyakyakyo iti pammati kadagiti kari ti Biblia. Mabalin a naidadaneskayo pay ketdi gapu iti agtultuloy a pannakipagadalyo iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova. Mabalin a dimmegdeg ti ibubusor bayat a rinugianyo a binalbaliwan ti kabibiagyo a mayannurot kadagiti prinsipio ti Biblia. Nangrugi a napasaranyo ti rigat nga iyeg ni Satanas ken ti lubongna kadagiti amin nga umawat iti liwliwa ti Dios.

4. Ania ti mabalin a nagduduma a reaksion dagiti kabbaro nga interesado no maparigatda?

⁴ Nakalkaldaang, kas impakpakauna ni Jesus, maitibkol dagiti dadduma ken sumardengda a makitimpuyog iti kongregasion Kristiano gapu iti rigat. (Mateo 13:5, 6, 20, 21) Ib-ibturan ti dadduma ti rigat babaen ti kanayon a panangpampanunotda kadagiti makaliwliwa a kari a maad-adalda. Inton agangay idedikarda ti biagda ken Jehova ken agpabautisarda kas ad-adalan ni Jesu-Kristo nga Anakna. (Mateo 28:19, 20; Marcos 8:34) Siempre, saan nga agsardeng ti rigat apaman nga agpabautisar ti maysa a Kristiano. Kas pagarigan, mabalin a narigat ti agtalinaed a nadalus para iti maysa a tao a dati nga imoral. Dagiti dadduma masapul a sarangtenda ti naynay a panangbusor dagiti di mamati a kameng ti pamilia. Aniaman ti rigat, adda maysa a banag a masigurado dagiti amin a simamatalek nga agbiag a mayannurot iti dedikasionda iti Dios. Iti naisangsangayan a wagas, mananamdanto ti panangliwliwa ken tulong ti Dios.

“Ti Dios ti Amin a Liwliwa”

5. Malaksid pay iti adu a pakasuotan a sinagaba ni Pablo, ania pay ti napasaranna?

⁵ Maysa ni apostol Pablo a nangipateg unay iti liwliwa nga ipaay ti Dios. Kalpasan ti narigat a kasasaad idiay Asia ken Macedonia, nabang-aran iti kasta unay idi nadamagna nga impangag ti kongregasion sadi Corinto ti suratna a pangtubngar. Daytoy ti nangtignay kenkuana a mangaramid iti maikadua a surat, a naglaon iti sumaganad nga ebkas ti panagdaydayaw: “Bendito koma ti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo, ti Ama dagiti nadungngo nga asi ken ti Dios ti amin a liwliwa, a mangliwliwa kadakami iti amin a rigatmi.”​—2 Corinto 1:3, 4.

6. Ania ti maadaltayo iti sasao ni Pablo a masarakan iti 2 Corinto 1:3, 4?

⁶ Nabagas dagitoy a naipaltiing a sao. Anagentay ida. No kadagiti surat ni Pablo ket iyebkasna ti panagdayaw wenno panagyaman iti Dios wenno panagkiddawna kenkuana, masansan a makitatayo nga inramanna met ti nauneg a panangipateg ken Jesus, ti Ulo ti kongregasion Kristiano. (Roma 1:8; 7:25; Efeso 1:3; Hebreo 13:20, 21) Gapuna, inturong ni Pablo daytoy nga ebkas ti panagdayaw iti “Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo.” Kalpasanna, iti umuna a gundaway kadagiti sinuratna, inaramatna ti maysa a Griego a nombre a naipatarus a “dagiti nadungngo nga asi.” Nagtaud daytoy a nombre iti sao a naaramat a mangyebkas iti liday gapu iti panagsagaba ti sabali. No kasta inladawan ni Pablo ti nadungngo a rikrikna ti Dios iti asinoman kadagiti matalek nga adipenna a marigrigatan​—nadungngo a rikrikna a mangtignay iti Dios a mangipakita iti asi kadakuada. Kamaudiananna, kimmita ni Pablo ken Jehova kas gubuayan daytoy a makaay-ayo a kababalin babaen ti panangawagna kenkuana a “ti Ama dagiti nadungngo nga asi.”

7. Apay a maikuna a ni Jehova “ti Dios ti amin a liwliwa”?

⁷ Mangyeg “dagiti nadungngo nga asi” ti Dios iti bang-ar iti daydiay marigrigatan. Gapuna, intuloy ni Pablo nga iladawan ni Jehova kas “ti Dios ti amin a liwliwa.” No kasta, aniaman a liwliwa ti maawattayo iti kinamanangngaasi dagiti kapammatiantayo, mabalintay ti kumita ken Jehova kas gubuayanna. Awan ti napaypayso, manayon a liwliwa a saan nga agtaud iti Dios. Mainayon pay, isu ti namarsua iti tao a kaladladawanna, iti kasta mabalintay ti mangliwliwa. Ket ti nasantuan nga espiritu ti Dios ti manggutugot kadagiti adipenna a mangipakita iti nadungngo nga asi kadagidiay makasapul iti liwliwa.

Nasanay a Mangliwliwa

8. Nupay saan a ti Dios ti gubuayan dagiti suottayo, ania ti nasayaat nga epekto kadatayo ti panagibturtayo iti rigat?

⁸ Nupay ipalubos ni Jehova a Dios a dumteng ti nadumaduma a pakasuotan kadagiti matalek nga adipenna, saan a pulos nga isu ti paggapuan ti kakasta a pakasuotan. (Santiago 1:13) Nupay kasta, ti liwliwa nga ipaayna no ibturantayo ti rigat sanayennatayo nga agbalin a mannakaawat iti pakasapsapulan dagiti sabali. Ania ti ibungana? “Tapno mabalinan[tayo] a liwliwaen dagidiay adda iti aniaman a kita ti rigat babaen ti liwliwa a pinangliwliwa ti Dios [kadatayo] a mismo.” (2 Corinto 1:4) No kasta sanayennatayo ni Jehova nga agbalin nga epektibo a manangiranud iti liwliwana kadagiti kapammatiantayo ken kadagidiay masarakantayo iti ministeriotayo bayat a tuladentayo ni Kristo ken “liwliwaen dagiti amin a malmalday.”​—Isaias 61:2; Mateo 5:4.

9. (a) Ania ti tumulong kadatayo a mangibtur iti panagsagaba? (b) Kasano a maliwliwa dagiti sabsabali no simamatalek nga ibturantayo ti rigat?

⁹ Inibturan ni Pablo ti adu a panagsagaba gapu iti nawadwad a liwliwa nga impaay ti Dios babaen ken Kristo. (2 Corinto 1:5) Mapasarantay met ti nawadwad a liwliwa babaen ti panangut-utob kadagiti napateg a kari ti Dios, babaen ti pangikararag iti pannaranay ti nasantuan nga espirituna, ken babaen ti panangsagrap kadagiti sungbat ti Dios kadagiti kararagtayo. Iti kasta mapakiredtayto nga agtultuloy a mangitandudo iti kinasoberano ni Jehova ken mangpaneknek nga ulbod ti Diablo. (Job 2:4; Proverbio 27:11) No simamatalek a naibturantayo ti aniaman a kita ti rigat, rebbeng koma a, kas ken Pablo, ipaaytay amin a pammadayaw ken Jehova, a ti panangliwliwana isu ti timmulong kadagiti Kristiano nga agtalinaed a matalek iti sidong ti pakasuotan. Ti panagibtur dagiti matalek a Kristiano ket makaliwliwa iti panagkikinnabsatan, a mamagbalin kadagiti dadduma a determinado a ‘mangibtur kadagiti isu met laeng a panagsagaba.’​—2 Corinto 1:6.

10, 11. (a) Ania ti dadduma a bambanag a namagsagaba iti kongregasion ti Corinto idi ugma? (b) Kasano a liniwliwa ni Pablo ti kongregasion ti Corinto, ket ania a namnama ti inyebkasna?

¹⁰ Napasaran dagiti taga-Corinto dagiti panagsagaba a dumteng kadagiti amin a pudno a Kristiano. Mainayon pay, kasapulanda idi ti balakad a mangilaksid iti di agbabawi a mannakiabig. (1 Corinto 5:1, 2, 11, 13) Naibabain ti kongregasion gapu iti saanda a panangaramid iti daytoy ken panamagpatingga iti susik ken panaglalasin. Ngem idi kamaudiananna inyaplikarda ti balakad ni Pablo ken sipupudno a nagbabawida. Gapuna, naimpusuan a pinadayawanna ida ket imbagana a makaliwliwa kenkuana ti panangipangagda iti suratna. (2 Corinto 7:8, 10, 11, 13) Nalawag a nagbabawi metten daydi nailaksid. Gapuna, binalakadan ida ni Pablo a ‘pakawanen ken liwliwaenda, tapno ti kasta a tao uray kasano saan nga alimonen ti nalabes unay a panaglidayna.’​—2 Corinto 2:7.

¹¹ Sigurado a naliwliwa ti kongregasion sadi Corinto iti maikadua a surat ni Pablo. Ket daytoy ti maysa kadagiti panggepna. Inlawlawagna: “Ti namnamami maipaay kadakayo di agpangpangadua, yantangay ammomi a, no kasano a makiramramankayo kadagiti panagsagaba, iti kasta met laeng a pamay-an makiramankayto met iti pannakaliwliwa.” (2 Corinto 1:7) Iti paggibusan ti suratna, indagadag ni Pablo: “Itultuloyyo . . . ti maliwliwa, . . . ket ti Dios ti ayat ken ti talna maaddanto kadakayo.”​—2 Corinto 13:11.

12. Ania ti kasapulan dagiti amin a Kristiano?

¹² Anian a nagpateg a leksion ti maadaltayo iti daytoy! Amin a kameng ti kongregasion Kristiano ‘iranudda ti liwliwa’ nga ipaay ti Dios babaen ti Saona, nasantuan nga espirituna, ken naindagaan nga organisasionna. Uray dagidiay nailaksid mabalin a kasapulanda ti liwliwa no nagbabawi ken pinanawandan ti dakes a danada. Gapuna, nangirusat ti “matalek ken masirib nga adipen” iti naasi a probision a tumulong kadakuada. Maminsan iti makatawen, mabalin a sarungkaran ti dua a panglakayen dagidiay nailaksid. Mabalin a saanen a nasukir dagitoy wenno saandan nga agar-aramid iti nadagsen a basol ket mabalin a masapulda ti tulong a mangannurot iti nesesita nga addang tapno makasublida.​—Mateo 24:45; Ezequiel 34:16.

Panagrigat ni Pablo Idiay Asia

13, 14. (a) Kasano nga inladawan ni Pablo ti tiempo ti nakaro a rigat a napasaranna idiay Asia? (b) Ania a pasamak ti nalabit nga adda idi iti panunot ni Pablo?

¹³ No idilig kadagiti adu a panagsagaba nga inibturan ni Pablo, awan balena ti kita ti rigat a napasaran ti kongregasion ti Corinto. Gapuna, mabalinna nga ipalagip kadakuada: “Saanmi a tarigagayan nga awan ti ammoyo, kakabsat, maipapan ti rigat a napasamak kadakami idiay distrito ti Asia, a nakaro ti pannakapadagsenmi iti labes ti pigsami, iti kasta saankami a sigurado unay uray pay kadagiti biagmi. Iti kinapudnona, nariknami iti unegmi a mismo nga inawatmi ti sentensia nga ipapatay. Daytoy ket tapno makapagtalekkami, saan nga iti bagbagimi, no di ket iti Dios a mangpagungar kadagiti natay. Manipud iti kasta a dakkel a banag a kas iti ipapatay inispalnakami ket ispalennakaminto; ket ti namnamami adda kenkuana nga ispalennakaminto pay met.”​—2 Corinto 1:8-10.

¹⁴ Patien ti dadduma nga eskolar ti Biblia a ti riribuk idiay Efeso ti kayat a sawen ni Pablo, a mabalin a nangpukaw koma iti biag ni Pablo agraman ti dua a taga-Macedonia a kaduana nga agdaldalisat, da Gayo ken Aristarco. Pinilit dagiti tattao nga impan dagitoy dua a Kristiano iti maysa a teatro a napno kadagiti tattao a ‘mangipukpukkaw iti agarup dua nga oras: “Naindaklan ni Artemis [a diosa] dagiti taga Efeso!’” Idi agangay, ti umariwekwek napagulimek ti maysa nga opisial ti siudad. Talaga a nadanagan unay idi ni Pablo iti daytoy a pangta iti biag da Gayo ken Aristarco. Kinapudnona, kayatna ti sumrek ken makirinnason kadagidi panatiko a managderraaw; ngem nagawidan a mangisebba iti biagna iti kastoy a wagas.​—Aramid 19:26-41.

15. Ania a nakaro a kasasaad ti nalabit mailadawan iti 1 Corinto 15:32?

¹⁵ Nupay kasta, mabalin nga isalsalaysay ni Pablo ti maysa a kasasaad a nakarkaro nga amang ngem ti kadakdakamat a pasamak. Iti umuna a suratna kadagiti taga-Corinto, sinaludsod ni Pablo: “No, kas kadagiti tattao, nakirupakak kadagiti narungsot nga an-animal idiay Efeso, ania ti pagimbaganna kaniak?” (1 Corinto 15:32) Mabalin a kaipapanan daytoy a saan laeng a dagiti kasla ayup a tattao ti namagpeggad iti biag ni Pablo no di ket dagiti literal a narungsot nga animal iti estadium ti Efeso. Pasaray nadusa idi dagiti kriminal babaen iti pannakapilit a makiranget kadagiti narungsot nga animal bayat nga agbuybuya dagiti mawaw iti dara a tattao. No dagiti literal a narungsot nga animal a nakaipasanguanna ti kayat a sawen ni Pablo, idi ultimo a kanito mabalin a datdatlag a naispal iti naulpit nga ipapatay, kas iti pannakaispal ni Daniel iti ngiwat dagiti literal a leon.​—Daniel 6:22.

Dagiti Moderno-Aldaw a Pagarigan

16. (a) Apay a matarusan ti adu a Saksi ni Jehova dagiti rigat a sinagaba ni Pablo? (b) Ania ti masiguradotayo no kadagidiay natay gapu iti pammatida? (c) Ania ti nasayaat nga epekto no mapasaran dagiti Kristiano ti pannakaispal ken patay?

¹⁶ Adu kadagiti agdama-aldaw a Kristiano ti makatarus kadagiti rigat a sinagaba ni Pablo. (2 Corinto 11:23-27) Itatta, met, dagiti Kristiano ‘nakaro ti pannakapadagsenda iti labes ti pigsada,’ ket adu ti naipasango kadagiti kasasaad a ‘saanda a pulos sigurado uray pay kadagiti biagda.’ (2 Corinto 1:8) Natay dagiti dadduma iti ima dagiti mammapatay kadagiti ragup ken naulpit a manangidadanes. Masiguradotayo a ti makaliwliwa a bileg ti Dios timmulong kadakuada nga agibtur ket natayda a sititibker a naipamaysa ti puso ken panunotda iti pannakatungpal ti namnamada, nailangitan man a namnama wenno naindagaan. (1 Corinto 10:13; Filipos 4:13; Apocalipsis 2:10) Iti dadduma a kaso, immaniobra ni Jehova dagiti bambanag, ket naisalakan dagiti kakabsattayo iti patay. Awan duadua a dagidiay nakapadas iti kasta a pannakaispal napatanorda ti naparayray a panagtalek “iti Dios a mangpagungar kadagiti natay.” (2 Corinto 1:9) Kalpasanna, nakapagsaoda a buyogen ti natibtibker a pammati bayat nga inranudda ti makaliwliwa a mensahe ti Dios kadagiti sabali.​—Mateo 24:14.

17-19. Aniada a kapadasan ti mangipakita nga iranranud dagiti kakabsattayo idiay Rwanda ti liwliwa ti Dios?

¹⁷ Iti di pay nabayag, dagiti patgentayo a kakabsat idiay Rwanda napasaranda ti kas iti napasaran da Pablo ken dagiti kakaduana. Adu ti nakapukaw iti biagda, ngem napaay ni Satanas a mangdadael iti pammatida. Imbes ketdi, napasaran dagiti kakabsattayo iti daytoy a daga ti panangliwliwa ti Dios iti adu a personal a pamay-an. Bayat ti panagkikinnisap dagiti Tutsi ken Hutu nga agnanaed idiay Rwanda, adda dagiti Hutu a nangisebba iti biagda tapno salaknibanda dagiti Tutsi ken dagiti Tutsi a nangsalaknib kadagiti Hutu. Dadduma ket pinatay dagiti panatiko gapu ta sinalaknibanda dagiti kapammatianda. Kas pagarigan, napapatay ti maysa a Hutu a Saksi nga agnagan Gahizi kalpasan nga inlemmengna ti maysa a Tutsi a kabsat nga agnagan Chantal. Ni Jean, a Tutsi a lakay ni Chantal, inlemmeng iti sabali a lugar ti maysa a Hutu a kabsat nga agnagan Charlotte. Uppat a pulo nga aldaw a nakalemmeng ni Jean ken ti sabali pay a Tutsi a kabsat iti dakkel a simburio, nga apagbiit laeng a rummuarda iti rabii. Kabayatan daytoy a tiempo, tinaraonan ken sinalakniban ida ni Charlotte nupay agnanaed iti asideg ti kampo dagiti Hutu a soldado. Iti daytoy a panid, makitayo ti retrato ti nagtipon manen a Jean ken Chantal, a siyayaman kadagiti Hutu a padada a managdaydayaw gapu iti ‘panangipeggadda kadagiti tengngedda’ kadakuada, kas inaramid da Prisca ken Aquila idi ken ni apostol Pablo.​—Roma 16:3, 4.

¹⁸ Adda pay maysa a Hutu a Saksi, ni Rwakabubu, nga indayaw ti pagiwarnak nga Intaremara gapu iti panangsalaknibna kadagiti Tutsi a kapammatianna.a Kinunana: “Adda pay met ni Rwakabubu, maysa kadagiti Saksi ni Jehova, nga agkarailemmeng kadagiti tattao ditoy ken idiay kadagiti kakabsatna (kasta ti awag dagiti agkakapammatian iti maysa ken maysa). Agmalmalem nga inyeganna ida iti taraon ken inumen nupay adda angkitna. Ngem naisangsangayan a pinapigsa ti Dios.”

¹⁹ Usigenyo met ti interesado a Hutu nga agassawa nga agnagan Nicodeme ken Athanasie. Sakbay a bimtak ti panagkikinnisap, makipagad-adalen iti Biblia dagitoy nga agassawa iti maysa a Tutsi a Saksi nga agnagan Alphonse. Inrisgoda ti biagda a nangilemmeng ken Alphonse iti pagtaenganda. Idi agangay nabigbigda a saan a natalged ti balayda agsipud ta ammo dagiti Hutu a kaarrubada ti maipapan iti Tutsi a gayyemda. Gapuna, inlemmeng da Nicodeme ken Athanasie ni Alphonse iti maysa nga abut iti arubayanda. Nasayaat daydi a tignay agsipud ta nangrugi idin a gistay inaldaw dagiti kaarruba a mapan mangbirbirok ken Alphonse. Bayat a nakaidda iti daytoy nga abut iti 28 nga aldaw, pinampanunot ni Alphonse dagiti salaysay ti Biblia a kas iti maipapan ken Rahab, a nangilemmeng kadagiti dua nga Israelita iti pagatepan ti balayna idiay Jerico. (Josue 6:17) Itatta agtultuloy ti panagserbi ni Alphonse idiay Rwanda kas manangaskasaba iti naimbag a damag, a siyayaman ta inrisgo dagiti Hutu nga iyad-adalanna iti Biblia ti biagda gapu kenkuana. Komusta met ngay da Nicodeme ken Athanasie? Bautisadoda itan a Saksi ni Jehova ket nasurok a 20 nga interesado a tattao ti iyad-adalanda iti Biblia.

20. Kasano a liniwliwa ni Jehova dagiti kakabsattayo idiay Rwanda, ngem ania ti agtultuloy a kasapulan ti adu kadakuada?

²⁰ Idi mangrugi ti panagkikinnisapda idiay Rwanda, adda 2,500 a manangiwaragawag iti naimbag a damag dita a pagilian. Nupay ginasut ti natay wenno napilitan a nangpanaw iti pagilian, rimmang-ay ti bilang dagiti Saksi iti nasurok a 3,000. Pammaneknek dayta a pudno a liniwliwa ti Dios dagiti kakabsattayo. Komusta met ngay dagiti adu nga ulila ken balo kadagiti Saksi ni Jehova? Siempre, marigrigatan pay laeng dagitoy ken kasapulanda ti agtultuloy a pannakaliwliwa. (Santiago 1:27) Santo la mapunas a naan-anay ti luluada inton maangayen ti panagungar idiay baro a lubong ti Dios. Nupay kasta, gapu iti pannaranay dagiti kakabsatda ken gapu ta agdaydayawda iti “Dios ti amin a liwliwa,” mabalinanda a sarangten ti biag.

21. (a) Sadino pay a kasapulan unay dagiti kakabsattayo ti liwliwa ti Dios, ket ania ti maysa a wagas a makatulongtayo amin? (Kitaenyo ti kahon a “Liwliwa Bayat ti Uppat a Tawen a Gubat.”) (b) Kaanonto a naan-anay a maipaay ti liwliwa a kasapulantayo?

²¹ Iti adu a dadduma pay a lugar, kas iti Eritrea, Singapore, ken ti sigud a Yugoslavia, agtultuloy a simamatalek nga agserserbi dagiti kakabsattayo ken Jehova iti laksid dagiti pakarigatan. Sapay koma ta tulongantayo dagiti kasta a kakabsattayo babaen ti kankanayon a panagar-araraw tapno maliwliwada. (2 Corinto 1:11) Ket sapay koma ta simamatalek nga agibturtayo agingga iti tiempo a ti Dios babaen ken Jesu-Kristo naan-anay a ‘punasenna ti tunggal lua kadagiti matatayo.’ Iti kasta mapasarantayto a naan-anay ti liwliwa nga ipaay ni Jehova iti nalinteg a baro a lubongna.​—Apocalipsis 7:17; 21:4; 2 Pedro 3:13.

[Footnote]

Ammoyo Kadi?

◻ Apay a maawagan ni Jehova a “ti Dios ti amin a liwliwa”?

◻ Kasanotay koma a matmatan dagiti rigat?

◻ Siasino ti mabalintay a pangiranudan iti liwliwa?

◻ Kasanonto a naan-anay a mapennek ti liwliwa a kasapulantayo?

[Ladawan iti panid 17]

Da Jean ken Chantal, nupay Tutsi a Saksi, ket inlemmeng dagiti Hutu a Saksi iti nagduduma a lugar bayat ti panagkikinnisap idiay Rwanda

[Ladawan iti panid 17]

Agtultuloy nga iranranud dagiti Saksi ni Jehova ti makaliwliwa a mensahe ti Dios kadagiti kaarrubada idiay Rwanda