Agimtuod dagiti Agtutubo . . .

‘Aniat’ Dakdakesna ti Panag-“Good Time”?’

KADA rabii ti Biernes, ni Pauline (saanna a pudno a nagan) ket nakaugaliannan ti mapan kadagiti Nakristianuan a panaggigimong. Ngem kas ti pananggustona kadagiti pagsasaritaanda sadiay, ammona met a dagiti ub-ubbing nga aggaput’ eskuelaan tumabtabunoda kadagiti party ken panagsasala.

Kuna ni Pauline a no malpasen ti gimong, dumagas iti lokal nga ayuyang dagiti agtutubo kabayatan ti panagawidna. Malaglagipna pay: “Naguyugoyak kadagiti nariaw a musika ken rumimatrimat a silsilaw, ket ideppetko ti agongko iti tawa kabayatan a lumabaskami ket ar-arapaapek ti ragsak a sagsagrapenda.” Idi agangay, ti derrepna nga agragsak a kadua dagiti gagayyemna ti nagbalin a kaskenan a banag iti panagbiagna.

‘Maikapkapisak Kadi?’

Kasta kadi ti kinanasken ti panag-“good time” kenka? Mabalin a saan. Ngem no dadduma mabalin a mariknayo, kas ken Pauline, a maikapkapiskayo iti maysa a banag. Dagiti gagayyem ken kaeskuelayo ti addaan ti kasta a panagragragsak. Ket sika? Naigamer iti kadawyan nga aramid ti eskuelaan, leksion nga adalen, ken kadagiti trabaho iti pagtaengan. Ti panagbiag ket aglallalo pay a naetet-et no dagiti nagannakyo ket Kristianoda a mangipapilit ti pannakaalagad dagiti prinsipio ti Biblia.

Kayatmo a buyaen ti pabuya ti TV a pagsasaritaan dagiti dadduma, ngem kunaen dagiti nagannakmo a sobra ti kinaranggasna. Kayatmo ti rummuar a kadua dagiti sumagmamano a kaeskuelaam, ngem kunaenda a dagitoy ket dakesda a pannakikadkadua. (1 Corinto 15:33) Kayatmo nga umay dagiti sumagmamano a gagayyemmo para iti maysa a panagtataripnong, ngem ipapilit da Nanang ken Tatang ti panangaywanda.

Ngem dadduma nga am-ammom idiay eskuelaan ti awanan kadagiti kakasta a kinairut. Dagiti dadakkelda ipalubosda​—wenno dida nga ikankano​—dagiti panagsigarilioda ti marijuana, ti ipapanda kadagiti naringgor a rock concert, ken uray pay ti panangaramid ti maiparit a sekso. Saan a gapu ta kayatmo nga aramiden dagitoy a dakes a bambanag. Ngem mabalin nga apalam ti wayawaya dagiti gagayyemmo a mangaramid ti kaykayatda. ‘Aniat’ dakesna ti panag-“good time” sagpaminsan?’ maisaludsodyo.

Ti Tao​—Naaramid Tapno Tagiragsakenna ti Biag!

No maipapan iti Dios a Namarsuatayo, awan dakesna ti sagpaminsan a panagragragsak. Daytoy ket mapaneknekan iti panamarsua. Iladawanyoman ta panunotyo ti nasileng, nalawag panagmatmatana a bassit nga otter kabayatan a napartak nga agpaayas nga agpababa iti pagpaayasan a pitak nga inaramidna. Agsublisubli a wumaneswes nga agpababa iti pagayasan, nga ipisak nga umuna ti ulona iti danum​—nga agay-ayam laeng. Daytoy bassit a parsua ti kasla di mabannog iti nakaragragsak a pagay-ayamanna. Saan kadi a daytoy ti mangibaga ti maysa a banag maipapan iti personalidad ti Maysa a nangaramid iti daytoy a managay-ayam a parsua?

Ni Jehova ket maysa a “naragsak a Dios.” (1 Timoteo 1:11) Kayatna a dagiti parsuana ket saan laeng a basta agbiag no di ket tapno maaddaan ti pudno a ragsak ti panagbiag. Sigurado nga agpayso a nangnangruna daytoy kadatayo a tattao a naparsua iti ladawan ti Dios.​—Genesis 1:26, 27.

Gapuna pinaraburan ti Dios ti immuna a tao, ni Adan, ti abilidad a tagiragsaken ti bagbagina. Saan a kasla maysa a robot. Wenno maysa a di nabunga, agad-adal-laeng wenno agtartrabaho-laeng a personalidad. Naaddaan ti pudno a ragsak ti panagbiag. Iti daytoy a pagtungpalan, inikkan ti Dios ni Adan ti abilidad a mangrikrikna ken mangtagiragsak ti awan pagpatinggaanna a nagduduma a buya, raman, uni ken angot. Nabigbigna pay ti panagkasapulan ni Adan ti pannakikadkadua ket inikkanna ti perpekto a kaduana.​—Genesis 2:18, 23.

Isu a di paglibakan ti Dios dagiti agtutubo nga agragsak. Babaen ken nasirib a tao a Salomon, kunaenna: “Agtutubo, agrag-oka iti kinaagtutubom. Agragsakka kabayatan ti kinaagtutubom. Aramidem ti kayatmo nga aramiden, ken surotem ti tarigagay ta pusom.”​—Eclesiastes 11:9, Today’s English Version.

Maaramid ti Aniaman?

Ngem kayatna kadi a sawen a no maipapan ti panaglinglingay, maaramid ti uray anian? Nikaanoman. Ta kalpasan ti pannakaibalikas kadagiti sasao iti ngato, impakdaar ni Salomon: “Ngem ammuem a gapu amin kadagitoy a bambanag iyegnakanto ti Dios iti pannakaukom.” Pudno, kayat ti Dios a tagiragsakenyo a naan-anay ti panagbiag. Ngem kagiddan daytoy, sungsungbatanyonto dagiti aniaman nga inaramidyo. “Gapuna, ikkatem ti liday ita pusom, ket ikkatem ti kinadakes ita lasagmo; ta ti kinaagtutubo ken panagbannawag ti biag ubbawda,” intuloy ni Salomon.​—Eclesiastes 11:10.

Dagiti prinsipio ti Biblia ti masapul a saan a maisakripisio gaput’ panagragragsak. Ta aniaman a mangted “ay-ayo” itatta ti masansan a mangted ti liday iti masakbayan. Sumagmamano nga agtutubo, kas pangarigan, ti agkuna a ti panagsigarilio ti marijuana ket makaay-ayo. Ngem ti kanser ti bara wenno utek ken genetiko a pannakaperdi ket saan a makaay-ayo; uray pay dagiti bungbunga ti seksual nga imoralidad​—panagsikog ken dagiti sakit a maiyakar babaen ti sekso​—saan a makaay-ayo.a Nupay kasta, nalaka laeng a malipatan daytoy ket irugi nga apalan ti wayawaya a kasla tagtagiragsaken dagiti dadduma nga agtutubo.

Kastoy ti narikna ti salmista iti naminsan. “Ta immapalak kadagiti napalangguad, idi a nakitak ti kinarang-ay dagiti managdakdakes,” impudnona. Pinagduaduaanna pay ti pateg ti panagbiag babaen kadagiti nalinteg a prinsipio. “Pudno nga ubbaw ti panangugasko itoy pusok, ken panangbuggok kadagiti im-imak iti kinadalus,” kinunana. Ngem idin immay kenkuana ti nauneg a pannakaawat: Dagiti dakes a tattao ket talaga a “nagalis a yan”​—agtublakda iti pannakadadael! (Salmo 73:3, 13, 18) Agbayadda a di mapakpakadaan gaput’ panagsalungasingda kadagiti nadiosan a prinsipio.

Naadal met daytoy ni Pauline​—iti narigat a pamay-an. Ti rugsona iti panagragragsak ti nanglapunos kenkuana. Isu a simmardeng a timmabuno kadagiti Nakristianuan a panaggigimong ket nakigayyem kadagiti managsapul-ragragsak nga agtutubo. Manipud idin dimmakes aminen. “Nasarakak ti bagik a mangar-aramid kadagiti amin a kinadakes a naipatigmaan kaniak nga adaywan.” Ti natangsit a kababalinna ti nagbunga pay ti pannakatiliwna ket naipan iti eskuelaan dagiti natangsit a babbai. Nupay kasta, amin dagitoy a sakit ti nakem ti naliklikan koma no tinungpalna ti pakdaar ni Salomon nga “ikkatem ti kinadakes.”

Panangsapul ti Kinabalanse

Daytoy ti gapuna no apay a dagiti nagannakyo ket mangtedda kadagiti pagaluadan kadakayo. Didakayo padpadasen a paidaman ti panagragragsak. Imbes ketdi, kayatda nga “ikkaten ti liday ita pusom” ken iyalikaka ti bagim manipud kadagiti nadagsen a parparikut. Nupay kasta, ti ‘panangikkat ti liday’ kaipapananna ti ad-adu pay ngem basta panangliklik kadagiti dakes nga ar-aramid. Kaipapananna pay daytoy ti panangiyurnos kadagiti iyun-unatayo. Kinuna ni Salomon: “Maipaay ti tunggal banag adda nakedngan a tiempo . . . panawen ti panagsangit, ken panawen ti panagkatawa; panawen ti panagdung-aw ken panawen ti panagsala.”​—Eclesiastes 3:1, 4.

Agbibiagtayo iti lubong a mangipangpangruna ti ragragsak. Maysa a libro ti estratehia ti panaglako ti nangiladawan ti inawaganna a The New Theology of Pleasure: “Adda met ti nasken a panagannayas nga agturong iti panagbiag iti agdama imbes nga iti masanguanan; iti panagragragsak itattan imbes a no madamdama. Dagiti tattao ket kayatda ti agbiag iti agdama, ket dagiti kompania a mangmangted kadagiti produkto ken serbisio a mangipalubos kadagiti gumatgatang a mangaramid iti daytoy ti kadawyan a nangtagiragsak ti dakkel a panagballigi.” Impadto ti Biblia a dagiti tattao itatta ket agbalinda a “managayat kadagiti ragragsak.”​—2 Timoteo 3:1, 4.

Nupay kasta, ti maysa a Kristiano pagregreggetanna ti mangtaginayon ti kinabalanse. Dagiti panaglinglingay ket kaslada rekado. Talaga a mapaimasda ti pannangan. Ngem ibilangyo kadi ida kas kangrunaan a makan? (Idiligyo iti Proverbio 24:13 ken Pr 25:27.) Nupay kasta, adu nga agtutubo ti mangus-usar ti biagda a mapan iti maysa a paglinglingayan nga agturong iti sumaruno. Ti bungana ket masansan a narabaw a kinaragsak a mangbaybay-a kadakuada nga ungaong ken napaay. Kinuna ni Salomon: “Aniaman a kinalikaguman dagiti matak diak impaidam kadakuada; diak insina ti pusok iti aniaman a rag-o . . . ket, adtoy isuda amin ket barengbarengda ken maysa a panagagawa iti angin.”​—Eclesiastes 2:10, 11.

Saan, ti panaglinglingay nga aramid ket di nga isu lat’ kaipapanan amin ti biag. Ni Jesu-Kristo ket inlugarna ti panaglinglingay. Kuna ti Biblia a ni Jesus ket napan iti padaya ti kasar idiay Cana. Nairaman kadagita a padaya dagiti makan, musika, panagsasala, ken makapabileg a pannakikadkadua. Timmulong pay ni Jesus para iti panagballigi ti padaya ti kasar babaen ti namilagruan a panangaramidna ti arak. (Juan 2:3-11) Ammona no kasano ti maaddaan ti panagragragsak.

Ngem ti biag ni Jesus ket saan nga awan sardengna a party. Binusbosna ti kaaduan a tiempona iti panangsarak kadagiti naespirituan nga intereses, a sinursuruanna dagiti tattao iti pagayatan ti Dios. Kinunana: “Ti taraonko isut’ panangaramidko iti pagayatan ti nangibaon kaniak, ken panangturpos ti aramidna.” (Juan 4:34) Ti panangaramid ti pagayatan ti Dios nangted ken Jesus ti ad-adu nga amang nga agbayag a kinaragsak ngem ti sumagmamano a temporario a paglinglingayan.

Kalpasan ti panangpadasna ti nailubongan, nangaramid ni Pauline ti nadaras a panagbalbaliw iti panagbiagna. Nasursurona met ti kinaragsak babaen ti naimpusuan a panangaramid ti pagayatan ti Dios. Sigaganetget itan a mangilugar ti panaglinglingay ken panagliwliwa. Ngem kasano met ngay no maipapan kadagiti tiempo a ti panaglinglingay ket kasapulan ken umiso? Aniat’ mabalinyo a maaramidan tapno mapunuanyonto dagitoy nga oras? Ti masanguanan nga artikulo ti mangilawlawagto iti daytoy.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 12]

Dagiti kadi agtutubo a mangsurot kadagiti prinsipio ti Biblia pudno a maikapkapisda iti “good time”?