Dimo Lipaten ni Jehova
DADDUMA kadakuada ti nakapadasen a lumasat iti lansad ti baybay. Ngem kaaduan kadakuada ti damo ken iti dayta laeng a gundaway a mapadasanda ti lumasat a di mabasa idi a pinasardeng ni Jehova ti panagayus ti Karayan Jordan. Iti kasta, nakaballasiw iti lansad ti karayan ti minilion nga Israelita nga agturong iti Naikari a Daga. Kas kadagiti ammada 40 a tawenen ti napalabas iti Nalabaga a Baybay, adu la ketdi kadagiti nagballasiw ti nangpampanunot, ‘Diakto pulos malipatan daytoy nga inaramid ni Jehova.’—Jos. 3:13-17.
Nupay kasta, ammo ni Jehova a dadduma nga Israelita ‘sidadarasto a malipatanda ti ar-aramidna.’ (Sal. 106:13) Isu nga imbilinna iti lider ti Israel a ni Josue a mangala iti 12 a bato manipud iti lansad ti karayan ket ikabilna iti umuna a pagpakarsuanda. Inlawlawag ni Josue: “Dagitoy a bato agserbidanto kas pakalaglagipan ti annak ti Israel.” (Jos. 4:1-8) Dagita a bato ti mangipalagip iti nasion kadagiti naindaklan nga aramid ni Jehova ken mangimula iti isipda no apay a masapul nga agtultuloyda a sisusungdo nga agserbi kenkuana.
Napateg kadi dayta a salaysay iti ili ti Dios ita? Wen. Masapul met a ditay pulos lipaten ni Jehova, ken nasken nga agtultuloytayo a sisusungdo nga agserbi kenkuana. Dadduma kadagiti pakdaar iti nasion ti Israel ket agaplikar kadagiti adipen ni Jehova ita. Usigenyo dagiti sasao ni Moises: “Agaluadka tapno saanmo a malipatan ni Jehova a Diosmo nga iti kasta saanmo a masalimetmetan dagiti bilinna ken dagiti hudisial a pangngeddengna ken dagiti paglinteganna.” (Deut. 8:11) Dayta ti mangipakita a ti pananglipat ken Jehova ket agresulta iti sipapakinakem a panagsukir. Mabalin met a mapasamak dayta kadatayo ita. Iti suratna kadagiti Kristiano, namakdaar ni apostol Pablo maibusor “iti isu met laeng a pagannayasan ti kinasukir” nga imparangarang idi dagiti Israelita idiay let-ang.—Heb. 4:8-11.
Usigentayo ti dadduma a pasamak iti pakasaritaan ti Israel a mangipaganetget no apay a rumbeng a ditay lipaten ti Dios. Malaksid iti dayta, dagiti maadaltayo maipapan iti dua a nasungdo nga Israelita tulongannatayo nga agserbi ken Jehova buyogen ti panagibtur ken panagyaman.
No Apay a Lagipem ni Jehova
Bayat ti kaadda dagiti Israelita idiay Egipto, pulos a di linipatan ida ni Jehova. ‘Linagipna ti tulagna kada Abraham, Isaac ken Jacob.’ (Ex. 2:23, 24) Pudno ngarud a nakallalagip ti panangwayawayana kadakuada manipud pannakaadipen.
Kinabil ni Jehova ti Egipto babaen ti siam a saplit. Awan ti naaramidan dagiti salamangkero a papadi ni Faraon. Kaskasdi, ni Faraon dina inkankano ni Jehova, ket pinawilanna dagiti Israelita a pumanaw. (Ex. 7:14–10:29) Ngem gapu iti maikasangapulo a saplit, ti natangsit nga agturay napilitan nga agtulnog iti Dios. (Ex. 11:1-10; 12:12) Babaen iti panangidaulo ni Moises, pimmanaw iti Egipto ti nalabit agdagup iti 3,000,000 nga Israelita agraman ti dakkel a naglalaok a bunggoy. (Ex. 12:37, 38) Saanda pay unay a nakaadayo idi nagbaliw ti panunot ni Faraon. Binilinna dagiti armado a kumakaruahe ken kabalierona—ti kabilgan a buyot ditoy daga idi a tiempo—tapno pasublienda dagiti dati nga adipenna. Kabayatanna, imbaga ni Jehova kenni Moises nga ipanna dagiti Israelita iti nakubong a lugar a maawagan iti Pihahirot, iti nagbaetan ti Nalabaga a Baybay ken ti sakaanan dagiti bantay isu nga agparang nga awanen ti pangliklikanda.—Ex. 14:1-9.
Patien ni Faraon a napupoken dagiti Israelita, ket dandani idan rauten ti buyotna. Ngem saan a makaasideg dagiti Egipcio gapu ta nangikabil ni Jehova iti munmon nga ulep ken munmon nga apuy iti nagbaetan dagiti Egipcio ken Israelita. Kalpasanna, binisngay ti Dios ti Nalabaga a Baybay, a nangilukat iti pagnaan iti lansad ti baybay ken nangpataud iti agsumbangir nga arig pader a danum nga agarup 15 a metro ti kangatona. Iti kasta, bimmallasiw ti Israel iti namaga a baybay. Di nagbayag, addan dagiti Egipcio iti takdang a mangbuybuya kadagiti Israelita nga agturong iti bangir a takdang.—Ex. 13:21; 14:10-22.
Iti kasta a kasasaad, ti maysa a masirib a lider isardengnan ti kumamat—ngem saan a kasta ni Faraon. Sikokompiansa a binilinna dagiti kumakaruahe ken kabalierona a kumamatda agingga iti lansad ti baybay. Ngem saanda a nakamakam dagiti Israelita ta saanen a makataray dagiti karuaheda! Inikkat ngamin ni Jehova ti pilid dagiti karuaheda.—Ex. 14:23-25; 15:9.
Bayat a kumamkamat dagiti Egipcio uray narangrangkay dagiti karuaheda, nakadanonen ti intero nga Israel iti makindaya a takdang. Iyunnat itan ni Moises ti imana iti Nalabaga a Baybay. Iti kasta, pinagtipon manen ni Jehova ti dua nga arig pader a danum. Minilion a tonelada a danum ti nanglemmes kenni Faraon ken iti buyotna. Awan kadagiti kabusor ti nakalasat. Nawayawayaanen ti Israel!—Ex. 14:26-28; Sal. 136:13-15.
Idi nagdinamag dayta a pasamak, nagbuteng dagiti kabangibang a nasion. (Ex. 15:14-16) Kalpasan ti 40 a tawen, ni Rahab a taga-Jerico kinunana kadagiti dua nga Israelita a lallaki: “Ti panagaliaw kadakayo immapay kadakami, . . . ta nangngegmi no kasano a pinagmaga ni Jehova ti dandanum ti Nalabaga a Baybay manipud sanguananyo idi rimmuarkayo manipud Egipto.” (Jos. 2:9, 10) Uray dagidi a pagano a nasion dida nalipatan ti panangispal ni Jehova iti ilina. Gapuna, nangnangruna koma a malaglagip dayta ti Israel.
‘Saluadanna Ida kas iti Alintatao ti Matana’
Kalpasan a nakaballasiwda iti Nalabaga a Baybay, simreken ti Israel iti Desierto ti Sinai, maysa a “dakkel ken nakaam-amak a let-ang.” Bayat ti panagdaliasatda iti dayta a “mawaw a daga nga awanan danum”—ken di umdas ti taraon para iti kasta nga umariwekwek—saan a binaybay-an ida ni Jehova. Nalagip ni Moises: “[Ni Jehova] nasarakanna [dagiti Israelita] iti let-ang a daga, ken iti ongaong, nataguob a desierto. Rinugianna a palawlawan, tapno taripatuenna, tapno saluadanna kas iti alintatao ti matana.” (Deut. 8:15; 32:10) Kasano nga inaywanan ida ti Dios?
Impaayan ida ni Jehova iti ‘tinapay manipud langlangit,’ a maawagan iti manna ken simimilagro a napaadda “iti rabaw ti let-ang.” (Ex. 16:4, 14, 15, 35) Pinagayus met ni Jehova ti danum “manipud pimmamulinawen a bato.” Babaen iti bendision ti Dios, saan a narunot dagiti kawesda wenno limteg dagiti sakada iti las-ud ti 40 a tawen a panagnaedda iti let-ang. (Deut. 8:4) Ania ti nainkalintegan a namnamaen ni Jehova nga isubadda? Imbaga ni Moises iti Israel: “Agaluadka ken annadam a naimbag ta kararuam, tapno saanmo a malipatan ti bambanag a nakita dagita matam ken tapno saanda a sumina ita pusom iti amin nga al-aldaw ti panagbiagmo.” (Deut. 4:9) No silalagip dagiti Israelita kadagiti panangispal ni Jehova buyogen ti panagyaman, nagtultuloyda koma a nagserbi kenkuana ken inkagumaanda ti nagtulnog iti linlintegna. Ania ti inaramid ti Israel?
Ti Resulta ti Pananglipat
Indeklara ni Moises: “Ti Bato a nangputot kenka, linipatmo, ket ti Dios rinugiam nga iwaksi iti lagip.” (Deut. 32:18) Idi agangay, nalipatanda dagiti aramid ni Jehova iti Nalabaga a Baybay, dagiti probisionna a nangsustener iti nasion idiay let-ang, ken amin a sabsabali pay a naimbag nga inaramid ni Jehova. Nagbalin a rebelioso dagiti Israelita.
Naminsan, dagiti Israelita binabalawda ni Moises gapu ta ipagarupda nga awanen ti magun-odda a danum. (Num. 20:2-5) Maipapan iti manna a nagserbi a taraonda, inreklamoda: “Karuroden ti kararuami ti uumsien a tinapay.” (Num. 21:5) Kinuestionaranda dagiti pangngeddeng ti Dios ken inlaksidda ni Moises kas liderda, a kunkunada: “Nataykami koma laengen idiay daga ti Egipto, wenno nataykami koma laengen iti daytoy a let-ang! . . . Mangdutoktayo iti pannakaulo, ket agsublitayo idiay Egipto!”—Num. 14:2-4.
Ania ti narikna ni Jehova iti kinasukir ti Israel? Maibatay kadagidi a pasamak, insurat ti salmista: “Anian a namin-adu nga agrebeldeda kenkuana iti let-ang, sinaktanda ti riknana iti desierto! Ket maulit-ulit a subokenda ti Dios, ket pinasakitanda uray Daydiay Santo ti Israel. Saanda a linagip ti imana, ti aldaw a panangsubbotna kadakuada manipud iti kalaban, no kasano nga inkabilna dagiti pagilasinanna iti mismo nga Egipto.” (Sal. 78:40-43) Wen, nasaktan unay ni Jehova gapu iti pananglipat ti Israel.
Ti Dua a Saan a Nanglipat
Nupay kasta, adda dagiti Israelita a saan a nanglipat ken Jehova. Ti dua kadakuada ket da Josue ken Caleb. Karamanda kadagiti 12 nga espia a naibaon manipud Cades-barnea tapno agsimisim iti Naikari a Daga. Saan a nasayaat ti impadamag dagiti sangapulo, ngem da Josue ken Caleb imbagada kadagiti tattao: “Ti daga a linasatmi a simisimen ket nakasaysayaat unay a daga. No naragsakan kadatayo ni Jehova, ngarud sigurado nga iyegnatayto iti daytoy a daga ket itedna kadatayo, maysa a daga a pagay-ayusan ti gatas ken diro. Isuna laeng ta dikay agrebelde ken Jehova.” Idi nangngeg dagiti tattao dagita a sasao, nagnunumuanda nga uboren da Josue ken Caleb. Ngem sititibker a nagtalek dagitoy ken Jehova.—Num. 14:6-10.
Kalpasan ti sumagmamano a tawen, imbaga ni Caleb kenni Josue: “Ni Moises nga adipen ni Jehova imbaonnak manipud Cades-barnea tapno siimek ti daga, ket nangyegak kenkuana iti sao kas adda idi iti pusok. Ket ti kakabsatko a simmang-at a naikuyog kaniak pinagrunawda ti puso dagiti umili; ngem no maipapan kaniak, sinurotko a naan-anay ni Jehova a Diosko.” (Jos. 14:6-8) Gapu ta nagtalekda iti Dios, naibturan da Caleb ken Josue ti nadumaduma a pakarigatan. Determinadoda a manglagip ken Jehova iti amin nga al-aldaw ti biagda.
Impakita met da Caleb ken Josue ti panagyamanda, a bigbigenda a tinungpal ni Jehova ti karina nga ipanna ti ilina iti nabunga a daga. Wen, utang dagiti Israelita ti mismo a biagda ken Jehova. Insurat ni Josue: “Inted ni Jehova iti Israel ti intero a daga nga insapatana nga ited kadagidi ammada . . . Awan uray maysa a kari a napaay manipud iti isuamin a naimbag a kari nga inaramid ni Jehova iti balay ti Israel; pimmudnoda amin.” (Jos. 21:43, 45) Kas kada Caleb ken Josue, kasanotayo a maipakita ita ti panagyamantayo?
Agbalinkayo a Managyaman
Insaludsod idi ti maysa a lalaki a managbuteng iti Dios: “Ania ti isupapakko ken Jehova gapu kadagiti amin a gunggonana kaniak?” (Sal. 116:12) Nagdakkel ti utangtayo iti Dios maigapu kadagiti ipapaayna a material a bendision, naespirituan a panangiwanwan, ken pamay-an tapno magun-odtayo ti pannakaisalakan. Uray agyamantayo kenkuana iti agnanayon, saan nga umdas dayta tapno masubadantayo ni Jehova. Ngem kaskasdi, kabaelantayo amin ti mangipakita iti panagyaman kenkuana.
Nakatulong kadi kenka ti balakad ni Jehova tapno maliklikam dagiti parikut? Naaddaanka kadi manen iti nadalus a konsiensia gapu iti pammakawanna? Gapu ta agpaut dagiti gunggona nga itden dagita a tulong ti Dios, rumbeng laeng nga agyamanka kenkuana. Nakaro dagiti problema ti 14 ti tawenna a ni Sandra ngem naparmekna dagita babaen ti tulong ni Jehova. Kunana: “Inyararawko ti tulong ni Jehova, ket natukayak iti wagas ti panangtulongna kaniak. Ita, ammokon no apay a masansan a dakamaten kaniak ni Tatang ti Proverbio 3:5, 6: ‘Agtalekka ken Jehova buyogen ti isuamin a pusom ket dika agkammatalek iti bukodmo a pannakaawat. Isu imutektekam iti amin a daldalanmo, ket isu palintegennanto dagiti danam.’ Kas iti naglabas, masiguradok a kanayonto a tulongannak ni Jehova.”
Ipakitam a Silalagipka ken Jehova Babaen ti Panagibtur
Ipaganetget ti Biblia ti sabali pay a galad a mainaig iti panagbalin a silalagip ken Jehova: “Bay-anyo a ti panagibtur an-anayenna ti aramidna, tapno maan-anay ken nasalun-atkayo iti amin a bambanag, a saan nga agkurang iti aniaman.” (Sant. 1:4) Ania ti ramanen ti panagbalin a ‘naan-anay ken nasalun-at iti amin a bambanag’? Isu ti panangpatanor kadagiti galad a tumulong kadatayo a mangdaer kadagiti pakasuotantayo buyogen ti panagtalek kenni Jehova ken determinasion a mangparmek kadagiti problema, a di sumuko. Ti kasta a panagibtur ket mangyeg iti dakkel a pannakapnek tunggal agpatingga ti maysa a pannubok iti pammatitayo. Ken kanayon nga agpatingga dagita.—1 Cor. 10:13.
Maysa a nabayagen nga adipen ni Jehova a naipasango iti adu a nakaro a problema iti salun-at ti nangilawlawag no ania ti nakatulong kenkuana a makapagibtur: “Ikagumaak a panunoten no ania ti kayat ni Jehova, saan a no ania ti kayatko nga aramiden. Ti kinatarnaw kaipapananna ti panangipamaysa kadagiti panggep ti Dios, saan nga iti pagayatak. No maipasangoak kadagiti problema, saanko nga ireklamo, ‘Apay a siak, Jehova?’ Agserbiak latta ken agtalinaed a nasinged kenkuana uray sumangbay dagiti di ninamnama a parikut.”
Ita, agdaydayaw ken Jehova ti kongregasion Kristiano “buyogen ti espiritu ken kinapudno.” (Juan 4:23, 24) Saan a kas iti nagkauna nga Israel, dagiti pudno a Kristiano kas maysa a grupo pulos a didanto lipaten ti Dios. Ngem ti panagbalin a paset ti kongregasion saanna a garantisaran ti personal a kinatarnawtayo. Kas kada Caleb ken Josue, masapul nga ipakita ti tunggal maysa kadatayo ti panagyaman ken panagibturna bayat nga agserserbi ken Jehova. Addaantayo iti naimbag a rason a mangaramid iti kasta, ta ni Jehova agtultuloy nga iwanwan ken aywananna ti tunggal maysa kadatayo bayat daytoy narigat a tiempo ti panungpalan.
Kas kadagiti pakalaglagipan a bato nga inkabil ni Josue iti umuna a nagpakarsuanda, ti rekord maipapan kadagiti panangispal ti Dios ipasiguradoda a saannanto a baybay-an ti ilina. Sapay koma ta mariknayo ti narikna ti salmista a nangisurat: “Lagipekto ti ar-aramid ni Jah; ta lagipekto ti nakaskasdaaw a gapuanam iti nabayagen a tiempo. Ket pudno unay a mennamennaekto ti isuamin nga aramidmo, ket kadagiti pannakilangenmo maseknanakto.”—Sal. 77:11, 12.
[Ladawan iti panid 7]
Ti intero a nasion masapul nga agdaliasat iti “mawaw a daga”
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ladawan iti panid 8]
Bayat a nagpakarso ti Israel idiay Cades-barnea, naibaon dagiti espia iti Naikari a Daga
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ladawan iti panid 9]
Kalpasan ti sumagmamano a tawen a panagnaedda iti let-ang, nagbalin koma a managyaman dagiti Israelita gapu iti nabunga a Naikari a Daga
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ladawan iti panid 10]
No ipamaysatayo ti panunottayo kadagiti panggep ni Jehova, maibturantayo ti aniaman a karit a pakaipasanguantayo