LECCIÓN 23
Ña̱ kundúta̱: kúú iin ña̱ kúni̱ʼi ndiva̱ʼo kánian ndukundeéyó keeyó
Jesús ni̱ja̱naʼa̱ ña̱ ndijaá na̱ kúni̱ kakuuna cristiano xiniñúʼúnna kundúta̱na (kaʼviní Mateo 28:19, 20, TNM). Jo ¿ndíki̱án kúni̱ kachi ña̱ kundúta̱? Ta ¿ndíki̱án kánian kee iin na̱yivi jaá saa̱na kundúta̱na?
1. ¿Ndíki̱án kúni̱ kachi ña̱ kundúta̱?
Tu̱ʼun kundúta̱ va̱xiña nuu̱ tu̱ʼun griego ña̱ kúni̱ kachi “jáke̱ta iníí ini ti̱kui̱í”, o ña̱ kuu káchiyó, ke̱ta kaʼni ini ti̱kui̱í. Tá ni̱kundúta̱ Jesús, ni̱ke̱ta iníína ini ti̱kui̱í yu̱ta Jordán, jaá tá ni̱ndiʼi “ni̱kanana ini ti̱kui̱í” (Marcos 1:9, 10, TNM). Sa̱ʼá ña̱yóʼo tá kundúta̱ iin na̱ cristiano ndaa̱ ndísa, janí ke̱ta iníína ini ti̱kui̱í.
2. ¿Ndiku̱ú ña̱ naʼa̱ iin na̱yivi tá kundúta̱na?
Tá ni̱kundúta̱ iin na̱yivi, naʼa̱na ña̱ sa̱ ni̱naki̱ʼona miína nuu̱ Jeová. Ta ¿ndíki̱án kánian keeyo jaá naki̱ʼoyó miíyó nuu̱ Jeová? Kánian iin túʼún miíyó kaka̱taʼvi̱ nuu̱ Ndio̱s ta káchiyó xíʼínna ña̱ kúni̱yó kuchúunyó nuu̱na ndijaá táʼa̱n kivi̱. Ña̱yóʼo kánian keeyóña tá sa̱ ni̱chikaa̱ iniyó ña̱ kundúta̱yó. Na̱yivi kúni̱ naki̱ʼo mií nuu̱ Jeová, xíka̱taʼvi̱na nuu̱ Jeová ta káchina ña̱ iin ni̱chikaa̱vá inina ña̱ iin túʼún jini̱ mií Jeová kúni̱na kekáʼnona ta káchina ña̱ kúni̱ʼi chááka̱ nuu̱na kakuu ña̱ keena ña̱ kúni̱ Ndio̱s. Ta janí, ña̱ iin ni̱chikaa̱vá inina kandiko̱na ndijaá ña̱ ni̱kee ta ni̱ja̱naʼa̱ Jesús, tá ni̱kachina: “Tá iin na̱yivi kúni̱na kandiko̱na yuʼu̱, ná jándákoona ña̱ kúni̱ miína [...] ta jaá kuití ná kandiko̱na yuʼu̱” (Mateo 16:24, TNM). Sa̱ʼá ña̱yóʼo, tá iin na̱yivi naki̱ʼona miína nuu̱ Ndio̱s ta kundúta̱na, viti kuu kanetáʼan va̱ʼana xíʼín Jeová ta janí xíʼín javaka̱ na̱ kekáʼno Jeová.
3. ¿Ndíki̱án kánian keeyó jaá kuu kundúta̱yó?
Tá miíní kúni̱ní kundúta̱ní, ña̱ kúni̱ʼi kúú ña̱ kánian kati̱ʼa chááka̱ní saʼa̱ Jeová jaá ná kuáʼano chááka̱ fe ní xíʼín Ndio̱s (kaʼviní Hebreos 11:6). Ta nani nduu kuaʼa̱ chááka̱ ña̱ náʼání Jeová ta nduu káʼno chááka̱ fe ní xíʼínná, janí sáʼno ña̱ kúni̱ chááka̱ní Jeová. Ta ndijaá ña̱yóʼo chindeéña jaá kutóo chááka̱ní kástu̱ʼunní saʼa̱ Tu̱ʼun Ndio̱s ta keení tátu̱ʼun saʼndá Tu̱ʼun Ndio̱s chúun (2 Timoteo 4:2; 1 Juan 5:3). Tá iin na̱yivi sa̱ kéena “tátu̱ʼun ki̱ʼo ndáti ta nátaʼan ini Jeová”, javí kuu chikaa̱ inina naki̱ʼona miína kuchúunna nuu̱ Ndio̱s ta kundúta̱na (Colosenses 1:9, 10, TNM).a
NÁ KUNDAA̱ VA̱ʼA CHÁÁKA̱ INIYÓ SAʼA̱ TEMA YÓʼO
Ná kande̱ʼéyó ndíki̱án jánaʼa̱ nuu̱yó ña̱ ni̱kundúta̱ Jesús ta ndixi kuu kee iin na̱yivi jaá kusáʼá keyíko̱na ña̱ kundúta̱na.
4. Ña̱ jánaʼa̱ nuu̱yó ña̱ ni̱kundúta̱ Jesús
Jaá ná kundaa̱ chááka̱ inindó saʼa̱ ña̱ ni̱kundúta̱ Jesús, kaʼvindó Mateo 3:13-17, TNM. Tá ni̱ndiʼi kanatúʼúnndó saʼa̱ ña̱ va̱xi yóʼo:
- Tá ni̱kundúta̱ Jesús, ¿á kúúna iin taleé? 
- ¿Á ni̱chikojóna cháává ti̱kui̱í jini̱ Jesús? Tátu̱ʼun káchi texto, ¿ndixi ni̱kundúta̱na? 
Tá ni̱kundúta̱ Jesús, jaá ni̱kusáʼána kéena chúun kúni̱ʼi ni̱xi̱ʼo Ndio̱s nuu̱na. Kaʼvindó Lucas 3:21-23, TNM xíʼín Juan 6:38, ta kanatúʼúnndó saʼa̱ ña̱ va̱xi yóʼo:
- Tá ni̱ndiʼi ni̱kundúta̱ Jesús, ¿ndá chúun kúú ña̱ kúni̱ʼi chááka̱ ni̱ndi̱ʼi inina ni̱keena? 
5. Ña̱ kundúta̱ kúú iin ña̱ kúni̱ʼi kuu ndukundeéyó keeyó
Tá nákani iniyó ña̱ naki̱ʼoyó miíyó kuchúunyó nuu̱ Ndio̱s ta kundúta̱yó ndakána va̱xi ña̱ yu̱ʼúvayó. Jo, ta miíní ná ndukundeéní kati̱ʼa va̱ʼa chááka̱ní saʼa̱ Jeová jaá saa̱ní kanaʼá va̱ʼanína, ña̱yóʼo chindeéán miíní ña̱ iin chikaa̱ ininí naki̱ʼoní miíní nuu̱ Ndio̱s. Jaá ná kundaa̱ inindó saʼa̱ java na̱yivi ni̱kandeé ni̱kee ña̱yóʼo, kande̱ʼéndó VIDEO.
Kaʼvindó Juan 17:3, TNM xíʼín Santiago 1:5, TNM ta kanatúʼúnndó saʼa̱ ña̱ va̱xi yóʼo:
- ¿Ndíki̱án kuu chindeé iin na̱yivi jaá kéyíko̱na ña̱ saa̱na kundúta̱na? 
- Naki̱ʼoyó miíyó nuu̱ Jeová tá xíka̱taʼvi̱yó ta káchiyó xíʼínna ña̱ kúni̱yó kuchúunyó nuu̱na ndijaá táʼa̱n kivi̱. 
- Tá ni̱kundúta̱yó, naʼa̱yó nuu̱ javaka̱ na̱yivi ña̱ sa̱ ni̱naki̱ʼoyó miíyó nuu̱ Ndio̱s. 
6. Tá sa̱ ni̱kundúta̱yó jaá ni̱saa̱yó kúúyó kuendá na̱veʼe Jeová
Tá ni̱kundúta̱yó, jaá ni̱saa̱yó ni̱nduuyó kuendá na̱veʼe Jeová na̱ vií ndóyi inííkúú ñuyíví. Va̱árá jíin jíin kúú ñuuyó o jíin jíin na̱yivi sa̱kuuyó, ndijaávayó inu̱ú kúú ña̱ kandísayó ta vií ndóyiyó jáchi̱ ndukundeéyó kéeyó chúun saʼndá Ndio̱s. Kaʼvindó Salmo 25:14 xíʼín 1 Pedro 2:17, TNM ta kanatúʼúnndó saʼa̱ ña̱ va̱xi yóʼo:
- Tátu̱ʼun káchi versículo yóʼo, ¿ndíki̱án kúú ña̱ va̱ʼa niʼi̱yó ña̱ kundúta̱yó? 
ÑA̱ KÁʼA̱N INGA NA̱YIVI: “Ko̱ ña̱ʼa kéyíko̱ miívái ña̱ kundúta̱i”.
- Va̱árá janí káʼán miíní, jo ¿á káʼánní ña̱ kundúta̱ní kúú iin ña̱ kúni̱ʼi kuu ndukundeéní keení? 
ÑA̱ NI̱KATI̱ʼAYÓ
Jesús ni̱kachi ña̱ na̱ kúni̱ kakuu cristiano kánian kundúta̱na. Tá kúni̱yó keeyó ña̱yóʼo, kánian ndukundeéyó jaá kuáʼano chááka̱ fe yó xíʼín Jeová, ta janí kánian keeyó ndijaá chúun saʼndána javí naki̱ʼoyó miíyó nuu̱ Ndio̱s.
¿Á naku̱ʼun inión?
- ¿Ndíki̱án kúni̱ kachi ña̱ kundúta̱, ta ndiva̱ʼa ña̱ kúni̱ʼi kúú ña̱yóʼo? 
- ¿Ndixi na̱kitáʼan ña̱ naki̱ʼoyó miíyó nuu̱ Ndio̱s xíʼín ña̱ kundúta̱yó? 
- ¿Ndiku̱ú iin iin ña̱ kánian kee iin na̱yivi tá kúmani̱ naki̱ʼona miína nuu̱ Ndio̱s ta kundúta̱na? 
KUU NANDUKÚNÍ JAVAKA̱ ÑA̱ʼA
Kande̱ʼéní java ña̱ʼa ko̱ ndaa̱ nákani inina saʼa̱ ña̱ kundúta̱ ta ndiku̱ú ña̱ kúni̱ kachi ndísa ña̱ kundúta̱.
“¿Ndiku̱ú ña̱ kúni̱ kachi ña̱ kundúta̱?” (Artículo nuu̱ jw.org)
Jákuáʼaní java ña̱ʼa kuu chindeé miíní jaá saa̱ní kundúta̱ní.
Kaʼviní saʼa̱ ña̱ ni̱kee iin ta̱a ni̱chikaa̱ inira ña̱ kundúta̱ra ta ko̱ iin ni̱kendusa̱ xíʼínra.
“Ni̱chindeéna yuʼu̱ jaá ná kundaa̱ va̱ʼa ini ndiku̱ú ña̱ ndaa̱” (La Atalaya, 1 de febrero de 2013)
Kande̱ʼéní ndiva̱ʼa ña̱ kundúta̱ kúú iin ña̱ʼa kúni̱ʼi kuu ndukundeéní keení ta ndixi keení kéyíko̱ní jaá kundúta̱ní.
a Tá iin na̱yivi sa̱ ni̱kundúta̱na nuu̱ inga religión, kánian kundúta̱ tukuna. ¿Ndiva̱ʼa? Jáchi̱ nuu̱ religión yóʼo ko̱ ni̱ja̱naʼa̱na ña̱ ndaa̱ va̱xi nuu̱ Tu̱ʼun Ndio̱s nuu̱na (kande̱ʼéní Hechos 19:1-5 xíʼín lección 13).