ბიბლიისა და მისი ისტორიის კვლევა

გამოკვლევა 8 — „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ — გამორჩეული თარგმანი

თანამედროვე და ცოცხალი ენა, თანმიმდევრულობა, ზუსტად შერჩეული ზმნები.

1. ა) სხვა თარგმანებისგან განსხვავებით, რა შეცდომა არ გაიმეორა „ახალი ქვეყნიერების თარგმანმა“? ბ) რატომ არის „იეჰოვა“ ღვთის სახელის ყველაზე მეტად მიღებული ფორმა?

ბოლო წლებში ბიბლიის არაერთი თანამედროვე თარგმანი გამოიცა, რამაც ღვთის სიტყვის მოყვარულებს დედნისეულ ხელნაწერებში ჩაწერილი აზრების უფრო ზუსტად გაგების შესაძლებლობა მისცა. თუმცა ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ მრავალ ასეთ თარგმანში ღვთის სახელი არ არის შეტანილი. მათგან განსხვავებით, „ახალი ქვეყნიერების თარგმანში“ აღდგენილია უზენაესი ღვთის უწმინდესი სახელი. მთლიანობაში ის 7 210-ჯერ გვხვდება — ებრაულ წერილებში 6 973-ჯერ, ბერძნულ წერილებში კი 237-ჯერ. ძველებრაული ენის ბევრი სპეციალისტი უპირატესობას ანიჭებს ფორმას „იაჰვე“, მაგრამ ზუსტად არ არის ცნობილი, როგორ წარმოითქმებოდა ღვთის სახელი სინამდვილეში. დღეს საკმაოდ გავრცელებულია ლათინური ენის გავლენით დამკვიდრებული ფორმა „იეჰოვა“, რომელსაც საუკუნეების მანძილზე იყენებდნენ. ამ ფორმით გადმოიცემა ტეტრაგრამატონი ანუ ღვთის სახელის აღმნიშვნელი ოთხი ებრაული ასო יהוה ინგლისურ ენაზეც. ებრაული ენის სპეციალისტი რ. პფაიფერი აღნიშნავს: «რაოდენ სადავოც არ უნდა იყოს ამ სახელის ეტიმოლოგია, „იეჰოვა“ არის და უნდა იყოს „იაჰვეს“ ეკვივალენტი ინგლისურ ენაში»a.

2. ა) არის თუ არა ღვთის სახელი აღდგენილი სხვა თარგმანების ბერძნულ წერილებში? ბ) რა აღარ რჩება გაურკვეველი?

² „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ გარდა ღვთის სახელი ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების სხვა თარგმანებშიც არის აღდგენილი. სულ მცირე, მე-14 საუკუნიდან დაწყებული მრავალმა მთარგმნელმა თავი ვალდებულად ჩათვალა, აღედგინა ღვთის სახელი, განსაკუთრებით ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების იმ მონაკვეთებში, სადაც მოყვანილია ციტატები ებრაული წერილებიდან. ქრისტიანულ-ბერძნულ წერილებში ღვთის სახელი მრავალჯერ არის მოხსენიებული როგორც ზოგ ევროპულ ენაზე შესრულებულ თარგმანებში, ისე მისიონერების მიერ მომზადებულ ბევრ თანამედროვე თარგმანში, რომლებიც გამოცემულია აფრიკაში, აზიაში, ამერიკაში და წყნარი ოკეანის კუნძულებზე გავრცელებულ ენებზე. ღვთის სახელის აღდგენის წყალობით გაურკვეველი აღარ არის, თუ ვინ იგულისხმება სიტყვაში „უფალი“. მასში იგულისხმება ცისა და დედამიწის შემოქმედი, იეჰოვა ღმერთი, ვის სახელსაც „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ სათანადო პატივს მიაგებსb.

3. რისი საშუალებით ინარჩუნებს „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ დედნისეული ტექსტის სიზუსტეს, სილამაზესა და ძალას?

³ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ სხვა მხრივაც განადიდებს ღვთის სახელს: მის სიტყვას ის მარტივი და გასაგები ენით გადმოგვცემს, რაც აადვილებს წაკითხულის აღქმას. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ თანამედროვე ენაზეა დაწერილი, მასში შეძლებისდაგვარად დაცულია თანმიმდევრულობა და ზუსტად არის გადმოცემული ებრაული და ბერძნული ზმნების მნიშვნელობა. ამ და სხვა თავისებურებებით „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ თანამედროვე ენაზეც მაქსიმალურად ინარჩუნებს დედნისეული ტექსტის სიზუსტეს, სილამაზესა და ძალას.

ყველასთვის გასაგები ენა

4. ა) რა კეთილშობილური მიზანი დაისახა ერთმა ბიბლიის მთარგმნელმა? ბ) რისი საჭიროება გამოაჩინა დრომ?

⁴ ზოგ ენაზე ბიბლიის უფრო ძველ თარგმანებში ბევრი ისეთი მოძველებული სიტყვა გვხვდება, რომლებსაც XVI-XVII საუკუნეებში იყენებდნენ. იმ პერიოდში ასეთი სიტყვები სრულიად გასაგები იყო, მაგრამ დღეს უკვე გაუგებარია. უილიამ ტინდალმა, რომელმაც ინგლისურ ენაზე თარგმნა ბიბლია, თავის ოპონენტს ერთხელ ასეთი სიტყვებით მიმართა: „თუ ღმერთი ინებებს და ცოტას კიდევ ვიცოცხლებ, მერწმუნეთ, რომ რამდენიმე წელიწადში უბრალო ბიჭუნას, რომელსაც ხელში გუთანი უჭირავს, თქვენზე უკეთ ეცოდინება წმინდა წერილები“. ტინდალის ქრისტიანულ-ბერძნული წერილები ნამდვილად გასაგები იქნებოდა „უბრალო ბიჭუნასთვის“. მაგრამ მის მიერ გამოყენებული ბევრი სიტყვა ხმარებიდან უკვე გამოსულია და გაუგებარია. ბიბლიის ძველი თარგმანებიდან დღეს „უბრალო ბიჭუნა“ ვეღარ გაიგებს ბევრი სიტყვის მნიშვნელობას. ამიტომ აუცილებელი იყო ენის განახლება, რათა ბიბლია გასაგები ყოფილიყო უბრალო მოკვდავთათვის.

5. როგორი უნდა იყოს ბიბლიის თარგმანი და რატომ?

⁵ წმინდა წერილები თავდაპირველად უბრალო ადამიანებისთვის გასაგებ ენაზე დაიწერა. მოციქულები და პირველი საუკუნის სხვა ქრისტიანები, როგორც წესი, არ ლაპარაკობდნენ ფილოსოფოსებისთვის, მაგალითად პლატონისთვის, ჩვეულ კლასიკურ ბერძნულზე. მათი სასაუბრო ენა კოინე ანუ საერთო ბერძნული იყო. ამიტომ ებრაული წერილების მსგავსად ქრისტიანულ-ბერძნული წერილებიც ხალხის ენაზე დაიწერა. აქედან გამომდინარე, დედნისეული ტექსტის თარგმანიც ყველასთვის გასაგები უნდა ყოფილიყო. სწორედ ამ მიზეზის გამო „ახალი ქვეყნიერების თარგმანში“ მოძველებული ენის ნაცვლად გამოყენებულია თანამედროვე, ნათელი და ნებისმიერი მკითხველისთვის გასაგები ენა.

6. მაგალითების საფუძველზე ახსენით, რატომ არის კარგი ნათელი და გასაგები ენის გამოყენება?

⁶ შედარებისთვის ქვემოთ მოცემულია იმის რამდენიმე მაგალითი, რომ ქართულ ენაზე გამოცემული „ახალი ქვეყნიერების თარგმანიც“ (აქ) უფრო ნათელ და გასაგებ ენას იყენებს: „და შემურვეს მკურნალებმა ისრაელი“ (საქართველოს საპატრიარქოს გამოცემა [სსგ]) — „მკურნალებმაც დააბალზამეს ისრაელი“ (აქ) (დაბ. 50:2); „შენს მიერ არის შენდობა, რათა გეკრძალონ“ (სსგ) — „შენთან არის ჭეშმარიტი პატიება, რათა ეშინოდეთ შენი“ (აქ) (ფსალმ. 130:4 [129:4]); „მიჰმადლა ღმერთმა ამ ოთხ ყმაწვილს ნიჭი და . . . შემეცნების უნარი“ (სსგ) — „ოთხ ბავშვს ჭეშმარიტმა ღმერთმა მისცა ცოდნა და წვდომის უნარი“ (აქ) (დან. 1:17); „თუ გეთნევათ, მომეცით ჩემი გასამრჯელო“ (სსგ) — „თუ გინდათ, მომეცით ჩემი გასამრჯელო“ (აქ) (ზაქ. 11:12); „ძვალი მისი არ შეიმუსროს“ (სსგ) — „მისი ძვალი არ გადატყდება“ (აქ) (იოან. 19:36).

თანმიმდევრულობა

7. რა გაგებით არის „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ თანმიმდევრული?

⁷ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანზე“ მუშაობისას ყოველმხრივ ცდილობდნენ ტექსტის თანმიმდევრულად თარგმნას. მნიშვნელოვანი ებრაული და ბერძნული სიტყვები ძირითადად ერთნაირად არის ნათარგმნი გარდა იმ გამონაკლისებისა, როცა ასეთი თანმიმდევრულობით აზრი იცვლება. მაგალითად, ებრაული სიტყვა „შეოლ“ და ბერძნული სიტყვა „ჰადეს“ ყველგან „სამარედ“ არის ნათარგმნი.

8. ა) მოიყვანეთ ომონიმების მაგალითები. ბ) როგორ ადგენდნენ ომონიმების მნიშვნელობას თარგმნის დროს?

⁸ ზოგ შემთხვევაში გარკვეულ სირთულეებს ქმნიდა ებრაული და ბერძნული ომონიმების თარგმნა. ომონიმები არის განსხვავებული მნიშვნელობის სიტყვები, რომლებიც ერთნაირად იწერება. ასეთი სიტყვების თარგმნის დროს საჭირო იყო სწორი შესატყვისების შერჩევა. მაგალითად, ქართულ ენაში ომონიმია „ბარი“ (ვაკე ადგილი) და „ბარი“ (სასოფლო-სამეურნეო იარაღი), „კილო“ (დიალექტი) და „კილო“ (წონის ერთეული). ებრაული ომონიმების ერთ-ერთი მაგალითია „რავ“, რომელსაც რამდენიმე მნიშვნელობა აქვს და „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ შესაბამისად თარგმნის. „რავ“-ის ძირითადი მნიშვნელობაა „ბევრი“ (გამ. 5:5). „რავ“ აგრეთვე ნიშნავს „მთავარს“. მაგალითად, დანიელის 1:3-ში ეს სიტყვა გვხვდება ფრაზაში „მთავარ კარისკაცს“. ამ მნიშვნელობით „რავ“ იხმარებოდა წოდებების აღმნიშვნელ ისეთ სიტყვებშიც, როგორიც იყო „რაბშაკე“ (ებრაულად „რავშაქე“) (2 მეფ. 18:17; იხილეთ აგრეთვე იერემია 39:3, სქოლიო). სიტყვა „რავ“-ის კიდევ ერთი მნიშვნელობაა „მშვილდოსანი“ (იერ. 50:29). ომონიმების მნიშვნელობის დასადგენად მთარგმნელები ხელმძღვანელობდნენ ლ. კიოლერის, ვ. ბაუმგარტნერისა და სხვა მეცნიერთა ნაშრომებით.

9. როგორ შეაფასა „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ ერთმა სპეციალისტმა?

⁹ „ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ თანმიმდევრულობასთან დაკავშირებით ძველებრაული და ძველბერძნული ენების სპეციალისტმა ალექსანდრე ტომსონმა აღნიშნა: «აშკარაა, რომ ამ თარგმანზე მუშაობდნენ გამოცდილი და ნიჭიერი მეცნიერები, რომლებიც ცდილობდნენ იმდენად ზუსტად გადმოეცათ ბერძნული ტექსტის არსი, რამდენის საშუალებასაც ინგლისური ენა იძლევა. თარგმანის მიზანია, თითოეულ საკვანძო ბერძნულ სიტყვას თითო ინგლისური სიტყვა შეუსაბამოს და შეძლებისდაგვარად სიტყვასიტყვითი იყოს . . . სიტყვა, რომელსაც ჩვეულებრივ „გამართლებად“ თარგმნიან, აქ უფრო ზუსტად არის გადმოტანილი და ნათარგმნია როგორც „მართლად აღიარება“ . . . კიდევ ერთი მაგალითია სიტყვა, რომელსაც „ჯვრად“ თარგმნიან ხოლმე, მაგრამ აქ „წამების ბოძად“ არის გადმოტანილი . . . კარგად არის ნათარგმნი ლუკას 23:43: „ჭეშმარიტებას გეუბნები დღეს: ჩემთან ერთად იქნები სამოთხეში“. ეს არის უმეტეს თარგმანებში დაშვებული შეცდომის სერიოზული შესწორება». ებრაული წერილების თარგმანის შესახებ ამავე მეცნიერმა თქვა: «„ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ დიდი მონაპოვარია. მისი ბუნებრივი და ცოცხალი ენა მკითხველს განაწყობს ფიქრისა და კვლევისკენ. ეს არის არა ტიტულოვან კრიტიკოსთა, არამედ იმ მეცნიერთა ნაშრომი, რომლებიც პატივს მიაგებენ ღმერთსა და მის სიტყვას“ (The Differentiator, აპრილი, 1952 წ., გვ. 52—57; ივნისი, 1954 წ., გვ. 136).

10. მოიყვანეთ იმის მაგალითი, თუ როგორ ადასტურებს „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ სიზუსტე ბიბლიის სანდოობას.

¹⁰ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ თანმიმდევრულობა არაერთი სამეცნიერო დისკუსიის დროს დადასტურდა. მაგალითად, წლების წინ ერთ-ერთმა ორგანიზაციამ საზოგადოება „საგუშაგო კოშკს“ მიმართა თხოვნით, რომ მათთან გაეგზავნათ ორი წარმომადგენელი ბიბლიურ საკითხებზე სამსჯელოდ. მათი მოთხოვნა დააკმაყოფილეს. იქ შეკრებილი მეცნიერები ხელმძღვანელობდნენ ლათინური ანდაზით: falsum in uno falsum in toto (თუ ერთშია მცდარი, ყველაფერში მცდარი იქნება). დისკუსიის დროს ერთმა დამსწრემ იეჰოვას მოწმეებს უთხრა, რომ ბიბლია სანდო არ იყო. მან მოითხოვა, რომ აუდიტორიის წინაშე წაეკითხათ დაბადების 1:3. ეს მუხლი წაიკითხეს „ახალი ქვეყნიერების თარგმანიდან“: «და თქვა ღმერთმა: „გამოჩნდეს სინათლე“. და გამოჩნდა სინათლე». შემდეგ მოითხოვა დაბადების 1:14-ის წაკითხვა. ეს მუხლიც „ახალი ქვეყნიერების თარგმანიდან“ ამოიკითხეს: «შემდეგ თქვა ღმერთმა: „გამოჩნდეს მნათობები ცის სივრცეში“». „კი მაგრამ, რას კითხულობთ, — წამოიძახა მან. — ჩემს ბიბლიაში წერია, რომ ღმერთმა სინათლე პირველ დღესაც შექმნა და მეოთხე დღესაც, რაც ურთიერთგამომრიცხავია“. ამ სწავლულმა, როგორც თვითონ ამტკიცებდა, კარგად იცოდა ებრაული, მაგრამ მაინც გახდა საჭირო იმის ახსნა, რომ ამ მუხლებში სხვადასხვა სიტყვა ეწერა. მე-3 მუხლში გამოყენებული იყო ებრაული სიტყვა „ორ“, რაც „სინათლეს“ ნიშნავს, ხოლო მე-14 მუხლში — „მაორ“, რაც ნიშნავს „მნათობს“ ანუ სინათლის წყაროს. სწავლულს სათქმელი აღარაფერი დარჩაc. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ სიზუსტემ ცხადყო, რომ ბიბლია ნამდვილად სანდოა და სასარგებლო ინფორმაციას შეიცავს.

ზუსტად შერჩეული ზმნები

11. რას ექცეოდა დიდი ყურადღება „ახალი ქვეყნიერების თარგმანზე“ მუშაობისას?

¹¹ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანზე“ მუშაობისას დიდი ყურადღება ექცეოდა ბერძნული და ებრაული ზმნების ზუსტად გადმოტანას. შედეგად, თარგმანში შენარჩუნდა დედნისეული ტექსტის სილამაზე, სისადავე, ექსპრესიულობა და გადმოცემის სტილი. მოქმედებისა თუ მდგომარეობის ზუსტად გადმოსაცემად ინგლისურ ენაზე თარგმნისას გამოიყენეს დამხმარე ზმნები. დედნისეული ტექსტი სწორედ რომ ზმნის სიძლიერის წყალობით არის დინამიური და ექსპრესიული.

12. ა) რით განსხვავდება ებრაული ენის ზმნა სხვა ენების ზმნებისგან? ბ) რომელ ორ მოქმედებას გამოხატავს ზმნა ებრაულში?

¹² ძველ ებრაულში ზმნებით გრამატიკული დროების გადმოცემა ისე არ ხდებოდა, როგორც ბევრ დასავლურ ენაზე ხდება. მაგალითად, ინგლისურ ენაში ზმნის საშუალებით უმთავრესად გადმოიცემა გრამატიკული დროები: წარსული, აწმყო და მომავალი. ებრაულ ენაში კი ზმნა ძირითადად გამოხატავს მოქმედების მდგომარეობას — ან დასრულებულ მოქმედებას (პერფექტივი), ან დაუსრულებელს (იმპერფექტივი). ამ კატეგორიებით კონტექსტიდან გამომდინარე შეიძლება იმის განსაზღვრა, მოქმედება წარსულს ეხება თუ მომავალს. მაგალითად, პერფექტივი ჩვეულებრივ გამოხატავს წარსულში დასრულებულ მოქმედებას, თუმცა აგრეთვე შეიძლება გამოხატავდეს მომავალში მოსახდენ მოქმედებას, როგორც უკვე მომხდარს (იმის აღსანიშნავად, რომ მომავალი მოქმედება გარდაუვალია).

13. სწორად რომ გავიგოთ დაბადების 2:2, 3, რატომ არის მნიშვნელოვანი ზმნის დროის ზუსტად განსაზღვრა?

¹³ თარგმნის დროს უაღრესად მნიშვნელოვანი იყო მოქმედების მდგომარეობის ზუსტად გადმოცემა. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება აზრი დამახინჯებულიყო ან საერთოდ სხვა აზრი გამოსულიყო. ამის მაგალითია დაბადების 2:2, 3. ბევრ თარგმანში „დაისვენა“ დასრულებულ მოქმედებას გამოხატავს და მკითხველს ისეთ შთაბეჭდილებას უქმნის, რომ მეშვიდე დღეს ‘ღვთის დასვენება’ წარსულში მოხდა. მაგრამ ყურადღება მიაქციეთ, როგორ არის „ახალი ქვეყნიერების თარგმანში“ ეს ზმნა გადმოცემული: „ღმერთმა მეშვიდე დღისთვის დაასრულა თავისი საქმე; მეშვიდე დღეს ყველა თავისი საქმისგან ისვენებს. აკურთხა ღმერთმა მეშვიდე დღე და წმინდად გამოაცხადა, რადგან ამ დღეს ისვენებს მთელი თავისი შემოქმედებითი საქმიანობისგან, ვინაიდან შექმნა ყველაფერი, რაც განზრახული ჰქონდა“. მე-2 მუხლში ზმნა „ისვენებს“ ძველებრაულში იმპერფექტივის ფორმაშია და გამოხატავს მოქმედებას, რომელიც ჯერ არ დასრულებულა. ებრაელების 4:4—7-ში ჩაწერილი სიტყვები ადასტურებს, რომ „ისვენებს“ ზუსტი თარგმანია. რაც შეეხება დაბადების 2:3-ს, აქ ეს ზმნა დასრულებულ მოქმედებას გამოხატავს, მაგრამ მე-2 მუხლიდან და ებრაელების 4:4—7-დან გამომდინარე ნათარგმნია როგორც „ისვენებს“.

14. რას ცდილობდნენ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანზე“ მუშაობისას, „ვავ“-თან დაკავშირებული შეცდომები რომ არ დაეშვათ?

¹⁴ ებრაული ზმნების არასწორად გადმოტანის კიდევ ერთი მიზეზი უკავშირდება ეგრეთ წოდებულ „თანმიმდევრობის ვავ“-ის თეორიას. „ვავ“ (ו) არის ებრაული კავშირი, რომლის ძირითადი მნიშვნელობაა „და“. ის არასდროს დგას ცალკე და ყოველთვის გვხვდება სხვა სიტყვასთან, უფრო ხშირად კი ზმნასთან ერთად. ზოგიერთი სპეციალისტის თქმით, ვავ-ის შემდეგ ზმნა იცვლის ასპექტს — პერფექტივი იმპერფექტივს გამოხატავს (სწორედ ამ პრინციპით მიუდგნენ ბევრ თარგმანში დაბადების 2:2, 3-ს), ხოლო იმპერფექტივი პერფექტივს. ასეთი არასწორი მიდგომის შედეგად ებრაულ ტექსტში ბევრგან დამახინჯდა აზრი. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ არ აღიარებს იმ აზრს, რომ „ვავ“ ცვლის ზმნის ასპექტს. ამ თარგმანზე მუშაობისას ცდილობდნენ, ზედმიწევნით გამოეკვლიათ ებრაული ზმნები და მათი განმასხვავებელი თავისებურებები, რათა ზუსტად გადმოეცათ დედნისეული ტექსტიd.

15. ა) რატომ ეკიდებოდნენ სიფრთხილით ბერძნული ზმნების გადმოტანას? ბ) მოიყვანეთ იმის მაგალითი, თუ რატომ არის კარგი განგრძობითი მოქმედების ზუსტად გადმოცემა?

¹⁵ მთარგმნელები მსგავსი სიფრთხილით ეკიდებოდნენ ბერძნული ზმნების თარგმნას. ბერძნულში ზმნა გამოხატავს არა მარტო მდგომარეობის ან მოქმედების დროს, არამედ იმას, თუ როგორია მოქმედება — მყისიერი, განგრძობითი, განმეორებადი თუ დასრულებული. ამის გათვალისწინება ხელს უწყობს თარგმანის სიზუსტეს და სრული ექსპრესიის შენარჩუნებას. მაგალითად, როცა ზუსტად არის გადმოცემული ბერძნული ზმნის განგრძობითი მოქმედება, ტექსტი უფრო შთამბეჭდავად იკითხება და რჩევებს გაცილებით დიდი ძალა აქვს. ამის დასტურია ფარისეველთა და სადუკეველთა ურწმუნოების გამოსააშკარავებლად ნათქვამი სიტყვები: „ბოროტი და მრუში თაობა ეძებს ნიშანს“. ან თუნდაც იესოს შემდეგი რჩევები: „გიყვარდეთ თქვენი მტრები“; „უპირველესად ეძებეთ სამეფო“; „ითხოვეთ და მოგეცემათ, ეძებეთ და იპოვით, აკაკუნეთ და გაგეღებათ“ (მათ. 16:4; 5:44; 6:33; 7:7).

16. თუ გავითვალისწინებთ ბერძნული აორისტის ფორმას, როგორი იქნება 1 იოანეს 2:1-ის ზუსტი თარგმანი?

¹⁶ ძველ ბერძნულში იყო კიდევ ერთი დრო — აორისტი, რომელიც გამოხატავდა მყისიერ მოქმედებას. აორისტის ფორმაში მდგომი ზმნები შეიძლება სხვადასხვანაირად ითარგმნოს კონტექსტის მიხედვით. ზოგჯერ ის მიუთითებს ერთ მოქმედებაზე, ისე რომ არც ერთ კონკრეტულ დროს არ უკავშირდება. ამის მაგალითია 1 იოანეს 2:1. ბევრ თარგმანში წერია „სცოდოთ“ და „სცოდავს“, რაშიც ცოდვის განუწყვეტლივ ჩადენა იგულისხმება. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანში“ კი წერია „ცოდვა არ ჩაიდინოთ“ და „შესცოდავს“ — ანუ ერთხელ შეცოდებაზეა ლაპარაკი. ეს სწორი თარგმანია, რადგან ცოდვის ჩადენის შემთხვევაში ქრისტიანს ჰყავს შუამავალი ანუ დამხმარე ზეციერ მამასთან. ამრიგად, 1 იოანეს 2:1 არ ეწინააღმდეგება 1 იოანეს 3:6—8-სა და 5:18-ში ჩაწერილ აზრებს, სადაც დაგმობილია ცოდვის გამუდმებით ჩადენაe.

17. განგრძობითი მოქმედების გარდა კიდევ რას გამოხატავს ბერძნულში იმპერფექტი? მოიყვანეთ მაგალითი.

¹⁷ ბერძნულში იმპერფექტი გამოხატავს არა მხოლოდ განგრძობით მოქმედებას, არამედ ისეთ დაუსრულებელ მოქმედებასაც, რომელიც არ განხორციელდა მცდელობის მიუხედავად. ყურადღება მიაქციეთ, როგორ არის ნათარგმნი ებრაელების 11:17 საქართველოს საპატრიარქოს გამოცემაში: „აღთქმის მიმღებმა [აბრაამმა] შესწირა მხოლოდშობილი“. ზმნა „შესწირა“ ბერძნულ ტექსტში დგას იმპერფექტში (წარსული განგრძობითი). „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ ითვალისწინებს ზემოაღნიშნულ თავისებურებას და ამ მუხლს შემდეგნაირად თარგმნის: „კაცი, რომელმაც სიხარულით მიიღო დანაპირები, მხოლოდშობილ ძეს სწირავდა“ (დაბ. 22:9—14).

18. რა იყო იმის შედეგი, რომ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანზე“ მუშაობისას მეტყველების სხვა ნაწილებსაც მიექცა დიდი ყურადღება? მოიყვანეთ მაგალითი.

¹⁸ თარგმნის დროს დიდი ყურადღება მიექცა მეტყველების სხვა ნაწილების თავისებურებებს, მაგალითად არსებითი სახელის ბრუნებას, რაც ნათელს ჰფენს ერთი შეხედვით ურთიერთგამომრიცხავ აზრებს. მაგალითად, ზოგ თარგმანში საქმეების 9:7-ში წერია, რომ დამასკოსკენ მიმავალ გზაზე სავლეს თანამგზავრებს „ხმა ესმოდათ“, მაგრამ ვერავის ხედავდნენ. საქმეების 22:9-ში კი ამავე თარგმანებში საპირისპირო აზრია — პავლე ამბობს, რომ მისი თანამგზავრები სინათლეს ხედავდნენ, მაგრამ „არ სმენიათ ხმა“. „ხმად“ ნათარგმნი ბერძნული სიტყვა საქმეების 9:7-ში ნათესაობით ბრუნვაში დგას, ხოლო საქმეების 22:9-ში, ისევე როგორც საქმეების 9:4-ში, — ბრალდებით ბრუნვაში (აკუზატივი). რატომ არის ამ მუხლებს შორის ასეთი სხვაობა? ბერძნულში ბრუნვის ცვლის შედეგად იცვლება აზრი, თუმცა ეს არ ჩანს ზემოხსენებულ თარგმანებში. სინამდვილეში სავლეს თანამგზავრებს ესმოდათ ხმა, მაგრამ პავლესგან განსხვავებით არ ესმოდათ სიტყვები და მათი მნიშვნელობა. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ ითვალისწინებს ბრუნვის ცვლილებას, ამიტომ საქმეების 9:7-ში წერია: „ხმა ესმოდათ, მაგრამ ვერავის ხედავდნენ“. საქმეების 22:9 კი ასეა ნათარგმნი: „ხედავდნენ სინათლეს, მაგრამ ვერ გაეგოთ, რას მელაპარაკებოდა ის ხმა“.

„ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ სხვა ენებზე

19. ა) როგორ გახდა ხელმისაწვდომი „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ სულ უფრო მეტ ენაზე? ბ) „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ რამდენი ეგზემპლარი იყო დაბეჭდილი 1989 წლისთვის?

¹⁹ 1961 წელს გამოცხადდა, რომ საზოგადოება „საგუშაგო კოშკი“ აპირებდა „ახალი ქვეყნიერების თარგმანის“ გამოცემას კიდევ ექვს ენაზე, სახელდობრ გერმანულ, ესპანურ, იტალიურ, პორტუგალიურ, ფრანგულ და ჰოლანდიურ ენებზე. თარგმანებზე მუშაობა დაევალა მონათლულ ქრისტიანებს, რომელთაც ჰქონდათ თარგმნის გამოცდილება. ისინი ერთად მუშაობდნენ „საგუშაგო კოშკის“ მთავარ სამმართველოში, ბრუკლინში (ნიუ-იორკი), ქმნიდნენ საერთაშორისო კომიტეტს და მჭიდროდ თანამშრომლობდნენ ახალი ქვეყნიერების თარგმანის კომიტეტთან. 1963 წლის ივლისში მილუოკში (უისკონსინის შტატი) ჩატარებულ იეჰოვას მოწმეთა კონგრესზე „მარადიული სასიხარულო ცნობა“ გამოცხადდა, რომ ექვსივე ენაზე გამოიცა „ქრისტიანულ-ბერძნული წერილების ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“. ამ თანამედროვე თარგმანით სარგებლობა ახლა უკვე მათაც შეეძლოთ, ვინც ინგლისური არ იცოდა. მას შემდეგ ეს საქმე არ შეჩერებულა და 2008 წლისთვის „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ ხელმისაწვდომი იყო 60-ზე მეტ ენაზე. ამ დროისთვის მისმა ტირაჟმა 145 000 000-ს გადააჭარბა.

მადლიერნი ამ შესანიშნავი თარგმანისათვის

20, 21. რა მხრივ არის „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ სასარგებლო ქრისტიანებისთვის?

²⁰ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ მართლაც ძლიერი დასტურია იმისა, რომ „მთელი წმინდა წერილი ღვთისგან არის შთაგონებული და სასარგებლოა“. ამ გამოკვლევიდან დავინახეთ, რომ ეს თარგმანი ზუსტი და სანდოა. მისი ცოცხალი და გასაგები ენა დიდ სიამოვნებას ანიჭებს ყველას, ვისაც სურს ღვთის სიტყვების მოსმენა. ის სულიერ მადას უღვიძებს მკითხველს და აგრძნობინებს ღვთის შთაგონებული სიტყვების ძალას. საჭირო არ არის ერთი და იმავე მუხლის მრავალჯერ წაკითხვა. ერთი წაკითხვითაც ყველაფერი ნათელი და გასაგებია.

²¹ „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ ღვთის სიტყვის, „სულის მახვილის“ ზედმიწევნით ზუსტი თარგმანია. იგი სწორედ ის იარაღია, რომელიც ქრისტიანებს სულიერ ბრძოლაში გვჭირდება, რათა ‘დავამხოთ ღვთის შესახებ ცოდნის წინააღმდეგ აღმართული არასწორი სწავლებები’. „ახალი ქვეყნიერების თარგმანი“ გვეხმარება, რომ უკეთ ჩავწვდეთ ღვთის სამეფოსთან დაკავშირებულ საკითხებს და ყველას ვაუწყოთ „ღვთის დიდებული საქმეების შესახებ“ (ეფეს. 6:17; 2 კორ. 10:4, 5; საქ. 2:11).

[სქოლიოები]