სასიკვდილო მისიიდან მშვიდობიან მიზნამდე
მოგვითხრო ტოსიაკი ნივამ
ყოფილი იაპონელი პილოტი-კამიკაძე, რომელსაც მეორე მსოფლიო ომის დროს ამერიკულ სამხედრო ხომალდზე გამანადგურებელი იერიშის მისატანად წრთვნიდნენ, მოგვითხრობს იმის შესახებ, თუ რას განიცდიდა სასიკვდილო მისიის მოლოდინში.
ათას ცხრაას ორმოცდაორი წლის ივნისში გამართული მიდუეის ბრძოლისას მიღებული გამანადგურებელი დარტყმის შედეგად იაპონიამ შეწყვიტა წყნარი ოკეანის ექსპანსია. იმ დროიდან მოყოლებული იაპონიამ ერთი მეორეზე მიყოლებით წააგო შეერთებული შტატებისა და მათი მოკავშირეების წინააღმდეგ გამართული ბრძოლები და ოდესღაც დაპყრობილი ტერიტორიებიც დაკარგა.
1943 წლის სექტემბერში იაპონიის მთავრობამ გამოაცხადა, რომ უნივერსიტეტის სტუდენტები, რომლებიც სამხედრო სამსახურიდან გათავისუფლებული იყვნენ, ამჯერად ჯარში უნდა გაწვეულიყვნენ. ამიტომაც, დეკემბერში, პირდაპირ უნივერსიტეტის მერხიდან სამხედრო-საზღვაო ძალებს შევუერთდი. მაშინ 20 წლის ვიყავი. ერთ თვეში სამხედრო-საზღვაო ძალების ავიაციის შესწავლა დავიწყე და 1944 წლის დეკემბერში უკვე „ზეროს“ ტიპის გამანადგურებლის პილოტი გავხდი.
კამიკაძეების სპეცრაზმი
იაპონიის დამარცხება გარდაუვალი იყო. 1945 წლისთვის იმატა იაპონიაზე B-29 ტიპის ბომბდამშენებით განხორციელებული საჰაერო თავდასხმების რიცხვმა. ამავე დროს, აშშ-ს სამხედრო-საზღვაო ძალების სპეცდანიშნულების რაზმი იაპონიას ხმელეთიდან მიუახლოვდა და ქვეყანას ავიამზიდებიდან გაშვებული ბომბდამშენები დაასია.
ამ მოვლენებამდე რამდენიმე თვით ადრე იაპონიის სამხედრო მეთაურებმა გადაწყვიტეს, დასკვნით ბრძოლაში თვითმკვლელობის ტაქტიკისთვის მიემართათ. მიუხედავად იმისა, რომ იმ დროისთვის უკვე ცხადი იყო, იაპონია ომს ვერ მოიგებდა, ამ გადაწყვეტილებამ კონფლიქტი გაახანგრძლივა და, აქედან გამომდინარე, კიდევ ათასობით ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა.
აი, ასე ჩამოყალიბდა კამიკაძეების სპეცრაზმი. მას ეს სახელი შეარქვეს ტაიფუნ „კამიკაძე“-ს („ღმერთების ქარის“) სამახსოვროდ, რომელმაც, თქმულების თანახმად, XIII საუკუნეში მონღოლ დამპყრობთა გემები განდევნა. კამიკაძეების პირველი იერიშისას თვითმკვლელ-პილოტებს 250-კილოგრამიანი ბომბებით აღჭურვილი „ზეროს“ ტიპის ხუთი გამანადგურებელი თვითმფრინავი მტრის ხომალდებისთვის უნდა დაემიზნებინათ და მასთან შეჯახებისას აეფეთქებინათ.
იატაბის საჰაერო კორპუსს, რომლის შემადგენლობაში მეც შევდიოდი, თვითმკვლელთა სპეციალური ესკადრონის შექმნა დაევალა. თითოეულს დაგვირიგეს ანკეტები, რომლებიც უნდა შეგვევსო და გვეპასუხა, ვისურვებდით თუ არა თვითმკვლელთა სპეცრაზმის მოხალისე წევრებად გახდომას.
ვთვლიდი, რომ სამშობლოსთვის სიცოცხლე უნდა გამეწირა. მაგრამ იმასაც ვხვდებოდი, რომ თუკი გადავდებდი კიდეც თავს სასიკვდილო მისიის შესასრულებლად და გავფრინდებოდი, შეიძლებოდა ვინმეს ჩამოვეგდე მანამ, სანამ მიზანს მივაღწევდი და ტყუილუბრალოდ მოვკვდებოდი. ესიამოვნებოდა დედაჩემს იმის გაგება, რომ ოჯახური მოვალეობების შეუსრულებლად მოვკვდი? დიდი ძალის მოკრება დამჭირდა საკუთარი თავის იმაში დასარწმუნებლად, რომ თვითმკვლელური მისიის შესრულება ცხოვრების საუკეთესო გზა იყო. ასე რომ, მეც მოხალისე გავხდი.
1945 წლის მარტში სპეცრაზმ „იატაბის“ პირველი ჯგუფი ჩამოყალიბდა. მიუხედავად იმისა, რომ მოხალისეთაგან 29 კაცი შეარჩიეს, მე არ ვყოფილვარ არჩეული. აპრილში, სპეციალური წრთვნის გავლის შემდეგ, ისინი სასიკვდილო მისიის შესასრულებლად წაიყვანეს. ამისათვის ისინი კაგოსიმას პრეფექტურაში მდებარე კანოიას სამხედრო-საჰაერო ბაზიდან უნდა აფრენილიყვნენ. კანოიაში მათ გადაყვანამდე მოვინახულე ჩემი თანამებრძოლები, რომ მენახა, რას გრძნობდნენ სასიკვდილო დავალების შესრულების წინ.
„ჩვენ უნდა მოვკვდეთ, — მითხრა ერთ-ერთმა მათგანმა მშვიდად, — მაგრამ შენ ნუ დაუწყებ სიკვდილს ძებნას. თუ რომელიმე ჩვენგანი გადარჩება, ის უეჭველად ეტყვის სხვებს, თუ რა ძვირფასია მშვიდობა და მისი მიღწევისთვის გაწეული ძალისხმევა“.
1945 წლის 14 აპრილს ჩემი მეგობრები წაიყვანეს. რამდენიმე საათში რადიოთი ყველამ მოვისმინეთ, რაც მოხდა. დიქტორმა გამოაცხადა: «კამიკაძეების სპეცრაზმის „შოვას“ პირველმა გაერთიანებამ პიკირება მოახდინა და კიკაი შიმას აღმოსავლეთით, ზღვაზე განლაგებულ მტრის ხომალდებში შეიჭრა. ბრძოლაში ყველა დაიღუპა».
„ოკა“ — თვითმფრინავი სასიკვდილოდ განწირული მფრინავით
ორი თვის შემდეგ გადამიყვანეს საზღვაო–საჰაერო კორპუს „კონოიკეში“, სადაც მის ზედამხედველობაში მყოფი სპეციალური მოიერიშე ესკადრონის, „ჯინრაის“, წევრი გავხდი. „ჯინრაი“ ნიშნავს „ღვთის ჭექა–ქუხილს“. ესკადრონის განკარგულებაში იყო „მოიერიშედ“ წოდებული მიწისზედა ბაზირების მქონე თვითმფრინავები, თანმხლები გამანადგურებლები და ავიამზიდებზე ბაზირებული ბომბდამშენები.
ყოველ „დედა“ თვითმფრინავზე, როგორიც იყო ორძრავიანი „მოიერიშე“, ჩამოკიდებული იყო „ოკა“, რაც „ალუბლის ყვავილს“ ნიშნავს. ის ასიმბოლოებდა ახალგაზრდა პილოტებს, რომლებიც მზად იყვნენ სიცოცხლის გასაწირად. „ოკა“ იყო ერთადგილიანი სარაკეტო პლანერი, რომლის ფრთების შლილი 5 მეტრს შეადგენდა, ხოლო წონით 440 კილოგრამს იწონიდა. მის წინა ნაწილში ერთ ტონამდე ასაფეთქებელი ნივთიერება იყო ჩატვირთული.
როგორც კი „დედა“ თვითმფრინავი სამიზნეს მიუახლოვდებოდა, პილოტი ჯდებოდა „ოკაში“, რომელიც შემდგომ თვითმფრინავს სცილდებოდა და 30 წამის განმავლობაში, სამი სარაკეტო ძრავის მეშვეობით, ჰაერში პლანირებას ახდენდა, ბოლოს კი მიზანს ასკდებოდა. ამ პლანერს, მართლაც რომ, სასიკვდილოდ განწირული მფრინავი მართავდა. ერთხელ გაშვებულ საფრენ აპარატს უკან დასაბრუნებელი გზა მოჭრილი ჰქონდა!
სამხედრო წრთვნების დროს „ოკას“ პილოტი „ზეროს“ ტიპის გამანადგურებელში უნდა ჩამჯდარიყო და ზღვის დონიდან 6 000 მეტრის სიმაღლიდან მიზნის მიმართულებით დაშვებულიყო. ჩემი თვალით მაქვს ნანახი, თუ როგორ დაიღუპა რამდენიმე მფრინავი ასეთი წრთვნების დროს.
სანამ ესკადრონში დავინიშნებოდი, დავალების შესასრულებლად პირველი ჯგუფი წაიყვანეს. მათ განკარგულებაში იყო „ოკა“-თი აღჭურვილი 18 „მოიერიშე“, რომელთაც 19 გამანადგურებელი აცილებდა. „მოიერიშეები“ ძალიან მძიმე იყო და დიდ სიჩქარესაც ვერ ავითარებდნენ. ვერც ერთმა მათგანმა ვერ მიაღწია მიზანს. ყველა „მოიერიშე“ თავიანთივე ესკორტით აშშ-ს გამანადგურებლებმა ჩამოაგდეს.
რადგან ჯინრაის ესკადრონს თანმხლები გამანადგურებელი თვითმფრინავები აღარ შერჩა, გადაწყვიტეს, რომ მოგვიანებით მათ გარეშე იფრენდნენ. ის პილოტები, რომლებიც შემდგომში წაიყვანეს, აღარ დაბრუნებულან. ყველანი ოკინავასთან გამართული საბრძოლო მოქმედებების დროს დაიღუპნენ.
ომის დასასრულს
1945 წლის აგვისტოში ოცუს საჰაერო კორპუსში გადამიყვანეს. ბაზა, სადაც ვიმყოფებოდი, ქალაქ კიოტოს მახლობლად, მთა ჰიეიზანის ძირას მდებარეობდა. იაპონიის ტერიტორიაზე აშშ–ს შეიარაღებული ძალების განლაგების მოლოდინში იაპონელებმა გადაწყვიტეს, რომ შეერთებული შტატების სამხედრო–საზღვაო ხომალდებზე იერიშის მისატანად „ოკები“ მთიდან გაეშვათ; მთის წვერიდან თვითმფრინავის გასაშვებად კი მთაში სპეციალური რელსები დააგეს.
ჩვენ ველოდით, როდის გვიბრძანებდნენ დავალების შესრულებას, მაგრამ ასეთი ბრძანება აღარ გაუციათ. მას შემდეგ, რაც 6 და 9 აგვისტოს ჩამოგდებულმა ატომურმა ბომბებმა მიწასთან გაასწორა ჰიროსიმა და ნაგასაკი, 15 აგვისტოს იაპონიამ სრული კაპიტულაცია გამოაცხადა და შეერთებულ შტატებსა და მის მოკავშირეებს დანებდა. ომი საბოლოოდ დასრულდა, მე კი სასწაულად გადავრჩი.
აგვისტოს ბოლოსთვის ჩემს მშობლიურ ქალაქ, იოკოჰამაში, დავბრუნდი, მაგრამ რა ნახა ჩემმა თვალებმა — ჩვენი სახლი დამწვარი და დანგრეული დამხვდა: ის ბომბდამშენ B-29–ით ჩატარებულ საჰაერო თავდასხმებში მოყოლილა. ოჯახის წევრები სრულ სასოწარკვეთილებაში იყვნენ ჩაცვენილი. ჩემი და და მისი ვაჟი ცეცხლის ალში დაღუპულან. მხოლოდ ჩემი უმცროსი ძმის ომიდან მშვიდობით დაბრუნებით ვინუგეშეთ ცოტათი.
მაშინ, როცა ყველაფერი ჯერ კიდევ ნანგრევებში იყო და საკვებიც გვაკლდა, სწავლის დასამთავრებლად უნივერსიტეტს დავუბრუნდი. ერთი წლის შემდეგ სწავლა დავამთავრე და სამსახურიც ვიშოვე. 1953 წელს დავქორწინდი მიჩიკოზე, დროთა განმავლობაში კი ორი ვაჟის მამა გავხდი.
მშვიდობის ძიებაში
1974 წელს მიჩიკომ ბიბლიის შესწავლა დაიწყო იეჰოვას ერთ–ერთ მოწმესთან. მალე მათ შეხვედრებზე დასწრება და სამქადაგებლო საქმიანობაში მონაწილეობის მიღებაც დაიწყო. მე იმის წინააღმდეგი ვიყავი, რომ ის ასე ხშირად მიდიოდა სახლიდან. მან ამიხსნა, რომ ქრისტიანულ მსახურებას ნამდვილი მშვიდობა და ბედნიერება მოაქვს. თუ ეს ასეა, ჩემთვის გავიფიქრე, წინააღმდეგობა არ უნდა გავუწიო, პირიქით, ხელი უნდა შევუწყო–მეთქი.
თითქმის ამავე პერიოდში რამდენიმე ახალგაზრდა მოწმე დავიქირავე, რათა ღამის დარაჯებად ემუშავათ. როდესაც მოწმეები მოვიდნენ, მათი ორგანიზაციისა და მსახურების შესახებ გამოვკითხე. გაოცებული დავრჩი იმით, რომ მათი ასაკის სხვა ახალგაზრდებისგან განსხვავებით, ისინი საკმაოდ მიზანდასახული იყვნენ და მათში თავგანწირული სულისკვეთება აღმოვაჩინე. ეს თვისებები მათ ბიბლიის შესწავლის შედეგად შეიძინეს. მათ ამიხსნეს, რომ მთელ მსოფლიოში მცხოვრებ მოწმეებს შორის არ არსებობდა რასობრივი დისკრიმინაცია, და რომ ისინი ულაპარაკოდ ემორჩილებოდნენ ბიბლიის მოთხოვნას, უყვარდეთ ღმერთი და თავიანთი მოყვასი (მათე 22:36—40). თანამორწმუნეებს ისინი ისე უყურებდნენ, როგორც ძმებსა და დებს, მათი ეროვნებისდა მიუხედავად (იოანე 13:35; 1 პეტრე 2:17).
„იდეალიზმის მეტი არაფერია“, — გავიფიქრე. ვიცოდი, რომ ქრისტიანული სამყაროს ბევრი კონფესია ერთიმეორეს ებრძოდა და ჩემთვის ძნელი დასაჯერებელი იყო, რომ იეჰოვას მოწმეები გამონაკლისს წარმოადგენდნენ.
ჩემი ეჭვები მათ გავუზიარე. „იეჰოვას მოწმეთა წელიწდეულიდან“ ახალგაზრდა მოწმეებმა მიჩვენეს, თუ როგორ აპატიმრებდნენ და სიკვდილითაც კი სჯიდნენ გერმანიაში მცხოვრებ მოწმეებს ჰიტლერის რეჟიმის დროს ნეიტრალიტეტის დაცვის გამო. მაშინ დავრწმუნდი, რომ იეჰოვას მოწმეები ნამდვილი ქრისტიანები არიან.
ამასობაში, 1975 წლის დეკემბერში, ღვთისადმი თავის მიძღვნის ნიშნად ჩემი ცოლი წყალში მოინათლა. ამ დროს მეც შემომთავაზეს ბიბლიის შესწავლა. მაგრამ, როდესაც შვილების სწავლისა და ჩვენი სახლის გირაოს გადასახადებთან დაკავშირებულ ჩემს ფინანსურ ვალდებულებებზე დავფიქრდი, ეს ნაბიჯი ვერ გადავდგი. კრების წევრი დაქორწინებული მამაკაცები ისე აგვარებდნენ სამუშაოს საქმეს, რომ უფრო მეტი თავისუფალი დრო ჰქონოდათ. ჩავთვალე, რომ ჩემგანაც იგივეს მოითხოვდნენ. მაგრამ, მას შემდეგ, რაც დამანახვეს, თუ როგორ შეიძლებოდა ქრისტიანული ცხოვრებისა და სამუშაოს ერთმანეთთან შეთავსება, საბოლოოდ გადავწყვიტე იეჰოვას მოწმეებთან ბიბლიის შესწავლა.
ვიღებ გადაწყვეტილებას, ვემსახურო მშვიდობის ღმერთს
შესწავლის დაწყებიდან ორი წლის შემდეგ ბიბლიის შესწავლის ჩამტარებელმა მკითხა, ხომ არ მიფიქრია ღვთისთვის ჩემი ცხოვრების მიძღვნაზე. მართალია, ეს მაწუხებდა, მაგრამ ამ ნაბიჯის გადადგმას არ ვფიქრობდი.
ერთ დღესაც, სამსახურში კიბეზე ჩამოვრბოდი, ფეხი ამიცდა, დავეცი, კეფა დავარტყი და გრძნობა დავკარგე. როდესაც გონება დამიბრუნდა, საშინელი თავის ტკივილი ვიგრძენი და სასწრაფო დახმარების მანქანით საავადმყოფოში გამაქანეს. მიუხედავად იმისა, რომ კეფა ძალიან მქონდა გასიებული, არც არაფერი გამბზარვია და არც სისხლის ჩაქცევა აღმომაჩნდა.
ძალიან მადლობელი ვიყავი იეჰოვასი, რომ გადავრჩი! იმ დღიდან გადავწყვიტე, რომ სიცოცხლე იეჰოვას ნების შესასრულებლად გამომეყენებინა და თავი მივუძღვენი მას. 1977 წლის ივლისში, 53 წლის ასაკში, მოვინათლე. ჩემი უფროსი ვაჟიშვილიც, იასუიუკიც, სწავლობდა ბიბლიას და ორი წლის შემდეგ ისიც მოინათლა.
მონათვლიდან ათი წლის შემდეგ პენსიაში გავედი. ამ განვლილი წლების განმავლობაში კი ქრისტიანული ცხოვრების გზას მივდევდი და მას ჩემს ქვეყნიურ სამსახურთან ვათავსებდი. ამჟამად მაქვს ბედნიერება, ვიმსახურო უხუცესად იოკოჰამაში და უფრო მეტი დრო დავუთმო ქრისტიანულ მსახურებას. ჩემი უფროსი ვაჟი კი მეზობელ კრებაში მსახურობს უხუცესად, ამავე დროს ის სრული დროით მსახურიცაა.
მადლობელი ვარ, რომ სასიკვდილო მისიის მქონე სპეციალურ მოერიშე ესკადრონში მსახურებისას ცოცხალი დავრჩი და დიდ პატივად მიმაჩნია „სამეფოს შესახებ სასიხარულო ცნობის“ ქადაგებაში მონაწილეობის მიღება (მათე 24:14, აქ). სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ ცხოვრების საუკეთესო გზაა, იმყოფებოდე ღვთის ხალხს შორის (ფსალმუნი 143:15). ახალ ქვეყნიერებაში, რომელიც ძალიან მალე დამყარდება, ადამიანები აღარასოდეს იომებენ, რადგან „ერი ერზე აღარ აღმართავს მახვილს და აღარავინ ისწავლის ომს“ (ესაია 2:4).
თუ ღვთის ნება იქნება, ძალიან მინდა შევხვდე ომის დროს დაღუპულ ჩემს თანამებრძოლებს, რომლებიც აღდგებიან. საოცრად სასიამოვნო და ამაღელვებელი იქნება მათთან საუბარი იმ მშვიდობიან ცხოვრებაზე, რომლითაც შეეძლებათ გაიხარონ სამოთხეში დედამიწაზე ღვთის ზეციერი სამეფოს სამართლიანი მმართველობის ქვეშ! (მათე 6:9, 10; საქმეები 24:15; 1 ტიმოთე 6:19).
[სურათი 19 გვერდზე]
სამხედრო–საზღვაო ავიაციაში მსახურებისას.
[სურათი 18, 19 გვერდებზე]
„ოკა“ — თვითმფრინავი სასიკვდილოდ განწირული მფრინავით.
[საავტორო უფლება]
© CORBIS
[სურათი 20 გვერდზე]
ჩემს თანამებრძოლებთან სასიკვდილო მისიის შესრულებამდე; მე (ერთადერთი გადარჩენილი) მარცხნიდან მეორე ვარ.
[სურათი 21 გვერდზე]
ჩემს ცოლთან, მიჩიკოსთან, და უფროს ვაჟთან, იასუიუკისთან, ერთად.
[სურათის საავტორო უფლება 18 გვერდზე]
U.S. National Archives photo