მთავარი აზრების გამოყოფა

რომელ აზრებს შეიძლება ეწოდოს მოხსენების მთავარი აზრები? ეს არ არის უბრალოდ მოკლედ ჩამოყალიბებული საინტერესო აზრები. მთავარი აზრები ის მნიშვნელოვანი აზრებია, რომლებიც დაწვრილებით განიხილება. მათ გარეშე შეუძლებელია, მიზანს მიაღწიო.

მთავარი აზრების გამოსაყოფად მნიშვნელოვანია მასალის გონივრულად შერჩევა და განლაგება. გამოკვლევისას ხშირად საჭიროზე მეტი მასალა გროვდება. როგორ უნდა განსაზღვრო, რა გამოიყენო?

უპირველესად, იფიქრე მსმენელებზე. რამდენად ნაცნობია მათთვის განსახილველი საკითხი? ეთანხმება მათი უმრავლესობა იმას, რაც ამ საკითხის შესახებ ბიბლიაშია ნათქვამი თუ სკეპტიკურად არიან განწყობილნი? რა სირთულეებს ხვდებიან ყოველდღიურ ცხოვრებაში, როდესაც ამ საკითხის შესახებ ბიბლიური ცოდნის გამოყენებას ცდილობენ? მეორე, გახსოვდეს მიზანი, რომლის მიღწევაც გსურს, როდესაც კონკრეტული მსმენელის წინაშე კონკრეტულ საკითხს განიხილავ. გაითვალისწინე ეს ორი რჩევა და მასალაში მხოლოდ ის დატოვე, რაც ნამდვილად გჭირდება.

თუ გეძლევა გეგმა, რომელშიც მოცემულია თემა და მთავარი აზრები, საჭიროა, მიჰყვე მას. ასეთ შემთხვევაშიც კი, ბევრად უკეთესად გამოხვალ, თუ თითოეული მთავარი აზრის განვითარების დროს მხედველობაში მიიღებ ზემოხსენებულ ფაქტორებს. მოხსენების გეგმა თუ არ მოგეცემა, მთავარი აზრები შენ თვითონ უნდა შეარჩიო.

გამოსვლა გაგიადვილდება და მსმენელიც უთუოდ მეტ სარგებლობას მიიღებს, თუ წინასწარ განსაზღვრავ მთავარ აზრებს და მოიფიქრებ, როგორ განავითარებ თითოეულს.

მასალის განლაგების მეთოდები. არსებობს აზრების განლაგების რამდენიმე მეთოდი. გაეცანი თითოეულს და შეარჩიე ისინი, რომლებიც ეფექტური იქნება შენი მიზნის მისაღწევად.

ერთ-ერთი ყველაზე მოსახერხებელი მეთოდი თემატიკური განლაგებაა (არც ერთი მთავარი აზრი არ უნდა გამოტოვო, რადგან თითოეული ხელს გიწყობს მიზნის მიღწევაში და მნიშვნელოვანია იმისათვის, რომ მსმენელმა განსახილველი საკითხი გაიგოს). მეორე მეთოდია ქრონოლოგიური თანამიმდევრობით განლაგება (მაგალითად, წარღვნისწინა პერიოდში მომხდარი მოვლენების შემდეგ ახ. წ. 70 წელს იერუსალიმის განადგურებამდე მომხდარ მოვლენებს ეხები, რის შემდეგაც დღევანდელ მოვლენებზე ლაპარაკობ). მესამე მეთოდია აზრების განლაგება მიზეზშედეგობრივი პრინციპით (შეგიძლია მიზეზით დაიწყო და შედეგით დაამთავრო; ან პირიქით, ჯერ შედეგზე ილაპარაკო, ხოლო შემდეგ — მიზეზზე). მეოთხე მეთოდი დაპირისპირებაა (მაგალითად, დადებითს უპირისპირებ უარყოფითს). ზოგ მოხსენებაში რამდენიმე მეთოდის ერთად გამოყენება დაგჭირდება.

სტეფანემ, რომელსაც ცრუ ბრალდებების გამო იუდეველთა სასამართლოს — სინედრიონის — წინაშე მოუწია წარდგომა, შესანიშნავად ილაპარაკა. მან მოვლენები ქრონოლოგიური თანამიმდევრობით მოიხსენია. წაიკითხე საქმეების 7:2—53 და დაუკვირდი, რა გონივრულად არის შერჩეული აზრები. სტეფანემ მსმენელებს თავიდანვე დაანახვა, რომ იმ მოვლენების შესახებ ილაპარაკებდა, რომელთა ჭეშმარიტებაც მათთვის საეჭვო არ იყო. შემდეგ ყურადღება იმაზე გაამახვილა, რომ იოსები უარყვეს საკუთარმა ძმებმა, მაგრამ ღმერთმა ის თავისი ხალხის სახსნელად გამოიყენა. ამის შემდეგ მსმენელებს შეახსენა, რომ იუდეველები არ უსმენდნენ მოსეს, რომელიც მათ წინამძღოლად ღვთის მიერ იყო დანიშნული. ბოლოს კი ყურადღება გაამახვილა იმ ფაქტზე, რომ თავიანთი წინაპრების მსგავსად მოიქცნენ ის იუდეველები, რომლებიც იესო ქრისტეს სიკვდილში იყვნენ დამნაშავე.

მთავარი აზრები ბევრი არ უნდა იყოს. ნებისმიერი თემის განსავითარებლად საკმარისია რამდენიმე ძირითადი აზრის საფუძვლიანად განხილვა. როგორც წესი, საჭირო არ არის ხუთზე მეტი მთავარი აზრის განხილვა იმისდა მიუხედავად, 5, 10, 30 წუთს ილაპარაკებ თუ უფრო მეტს. ნუ ეცდები ძალიან ბევრი აზრის გამოყოფას. მსმენელი მოხსენებიდან მხოლოდ რამდენიმე აზრს დაიმახსოვრებს. რაც უფრო ვრცელია მოხსენება, მით უფრო მკვეთრად და ნათლად უნდა იყოს გამოყოფილი მთავარი აზრები.

რამდენი მთავარი აზრიც არ უნდა გქონდეს, საფუძვლიანად განიხილე თითოეული. საკმარისი დრო დაუთმე ყოველი მთავარი აზრის განხილვას, რათა მსმენელმა აღიქვას ისინი და კარგად დაიმახსოვროს.

შენი მოხსენება ადვილად აღსაქმელი უნდა იყოს, რაც ყოველთვის მასალის მოცულობაზე არ არის დამოკიდებული. თუ აზრებს რამდენიმე მთავარი აზრის მიხედვით გააერთიანებ და თითოეულ მთავარ აზრს ცალ-ცალკე განიხილავ, მოხსენება ადვილად მოსასმენი და დასამახსოვრებელი იქნება.

გამოყავი მთავარი აზრები. მასალა თუ სწორად გაქვს განლაგებული, გადმოცემის დროს არ გაგიჭირდება მთავარი აზრების ხაზგასმა და მათი მნიშვნელობის ჩვენება.

მთავარი აზრების გამოყოფის ძირითადი მეთოდია, ისე წარმოადგინო ნებისმიერი არგუმენტი, ბიბლიური მუხლი თუ სხვა ინფორმაცია, რომ ყურადღება მათთან დაკავშირებულ მთავარ აზრზე გაამახვილო. ისინი მთავარი აზრების ნათელსაყოფად, დასამტკიცებლად ან განსავითარებლად უნდა გამოიყენო. არ ჩართო დამატებითი მასალა მხოლოდ იმიტომ, რომ საინტერესოა. მსმენელს თითოეული აზრის განხილვისას დაანახვე, რა კავშირი აქვს შენს ნათქვამს მთავარ აზრთან. არ იფიქრო, რომ მსმენელი ამას თავისით უნდა მიხვდეს. ამ კავშირის საჩვენებლად შეგიძლია ან დროდადრო გაიმეორო რამდენიმე ძირითადი სიტყვა, რომლებითაც მთავარი აზრი გამოხატე, ან მსმენელს მთავარი აზრის არსი შეახსენო.

ზოგი მომხსენებელი ხაზგასმის მიზნით სხვა მეთოდს — მთავარი აზრების ჩამოთვლას — მიმართავს. მაგრამ ამ მეთოდის გამოყენება არ გამორიცხავს მასალის გონივრულად შერჩევისა და აზრების ლოგიკურად ჩამოყალიბების აუცილებლობას.

ზოგჯერ უმჯობესი იქნება, ჯერ მთავარი აზრი მოიხსენიო, ხოლო შემდეგ მისი დამამტკიცებელი არგუმენტები მოიყვანო. ამგვარად წონას შემატებ სიტყვებს, რომლებსაც შემდეგ წარმოთქვამ და თან მთავარ აზრსაც გაუსვამ ხაზს. ხაზგასმის მიზნით ასევე შეგიძლია მოკლედ გაიმეორო მთავარი აზრი იმის შემდეგ, რაც მას საფუძვლიანად განიხილავ.

სამქადაგებლო მსახურებისას. განხილული პრინციპები ეხება არა მხოლოდ მოხსენებით გამოსვლას, არამედ ქადაგების დროს საუბარსაც. როდესაც სამქადაგებლო მსახურებისთვის ემზადები, მხედველობაში მიიღე, განსაკუთრებით რა აღელვებს შენს ტერიტორიაზე მცხოვრებ ხალხს. შეარჩიე თემა, რომელიც საშუალებას მოგცემს, მოსაუბრეს აუხსნა, კონკრეტული პრობლემის გადაჭრის რა იმედს გვაძლევს ბიბლია. თემის ჩამოსაყალიბებლად, ალბათ, ორი მთავარი აზრის შერჩევა დაგჭირდება. შეარჩიე ბიბლიური მუხლები, რომლებსაც ამ აზრების მხარდასაჭერად მოიყვან. შემდეგ მოიფიქრე, როგორ დაიწყებ საუბარს. ასეთი მომზადება შესაძლებლობას მოგცემს, ლაპარაკის დროს რაღაც შეცვალო იმისდა მიხედვით, თუ საუბარი როგორ წარიმართება. გარდა ამისა, ისეთი რამის თქმასაც შეძლებ, რასაც მოსაუბრე დაიმახსოვრებს.