ხავოთ-იაირი

[კარვებში მოსახლე იაირის სოფლები]

სოფლები მენაშეს ტომის ტერიტორიაზე, იორდანის აღმ.-ით. „გალაადი“ ზოგჯერ იორდანის აღმ.-ით მდებარე მთელი ისრაელის მიწის აღსანიშნავადაც გამოიყენებოდა (იეს. 22:9), რითაც შეიძლება აიხსნას, თუ რატომ არის ნათქვამი, რომ ხავოთ-იაირი გალაადს ეკუთვნოდა (რც. 32:40, 41), მაშინ როცა ბიბლიის სხვა მუხლებიდან ვიგებთ, რომ ეს სოფლები ბაშანში მდებარეობდა (კნ. 3:14; იეს. 13:29, 30).

იაირის (მოსეს თანამედროვე; იუდას შთამომავალი ხეცრონის ხაზით, რომელიც მენაშეს შთამომავლადაც მიიჩნევა) შესახებ ნათქვამია, რომ მან „დაიპყრო სოფლები, სადაც კარვებში ცხოვრობდა ხალხი“ და თავისი სახელი, ხავოთ-იაირი უწოდა. ამ სოფლების რაოდენობა, როგორც ჩანს, 23-ს ითვლიდა (რც. 32:39—41; კნ. 3:14; 1მტ. 2:3, 21—23; იხ. იაირი №1). წლების გასვლის შემდეგ მსაჯულ იაირის 30 ვაჟის 30 ქალაქი იყო ხავოთ-იაირის სახელით ცნობილი. ზოგი კრიტიკოსის აზრით, ეს ფაქტი ეწინააღმდეგება იმას, რაც ამ სახელის წარმოშობის თაობაზეა ცნობილი. თუმცა მსაჯულების წიგნის ამ მონაკვეთში არ წერია, რომ ეს სახელი პირველად ამ დროს გამოიყენეს. აქედან უბრალოდ ის ჩანს, რომ ამ წიგნის წერის დროს ეს სახელი კვლავაც გამოიყენებოდა და ამ 30 ქალაქს ეწოდებოდა (მსჯ. 10:3, 4).

სოლომონის მეფობის დროს იაირის კარვებით დასახლებული სოფლები ერთ-ერთ ისეთ მხარეს ეკუთვნოდა, რომელზეც ზედამხედველი იყო დაყენებული (1მფ. 4:7, 13). 1 მეფეების 4:13-სა და სხვა ბიბლიურ მუხლებში მოხსენიებული 60 ქალაქი (იეს. 13:30; 1მტ. 2:23) გამაგრებული ქალაქები იყო არგობის მხარეში, ბაშანში და, სავარაუდოდ, მათ რიცხვში არ შედიოდა უამრავი უგალავნო ქალაქი (შდრ. კნ. 3:4, 5). როგორც ჩანს, „კარვებში მოსახლე იაირის სოფლები“ ამ 60 ქალაქში არ შედიოდა, თუმცა ამის გადაჭრით თქმა შეუძლებელია.

ისრაელის ისტორიის გარკვეულ ეტაპზე ხავოთ-იაირი გეშურმა და სირიამ დაიპყრეს (1მტ. 2:23).