მიუკერძოებლობა

თვისება ადამიანისა, რომელსაც არა აქვს წინასწარ შექმნილი აზრი, არ არის მიკერძოებული, პირიქით, სამართლიანია. მიუკერძოებელი ადამიანი არ დაუშვებს, რომ ვინმეს მდგომარეობის, მჭევრმეტყველების, სიმდიდრის ან ქრთამის გამო, ან ღარიბისა თუ საწყლის მიმართ თანაგრძნობის გამო ვისიმე სასარგებლოდ იმოქმედოს ან შეიცვალოს შეხედულება. ის ყველას სამართლიანად და იმის მიხედვით ექცევა, თუ ვინ რას იმსახურებს და რას საჭიროებს (იგ. 3:27).

ებრაული გამოთქმა ნასაʼ ფანიმ, რომელიც მიკერძოებად ითარგმნება, სიტყვასიტყვით „სახის აწევას“ ნიშნავს (ლვ. 19:15). ძველად მისალმების აღმოსავლური ფორმა თავის მდაბლად დაკვრა იყო. ის, ვისაც მიესალმებოდნენ, სალმის მიღების ნიშნად მიმსალმებელს სახეს ზემოთ უწევდა (შდრ. დბ. 32:20, სადაც ებრაული გამოთქმა, რომელიც სიტყვასიტყვით „სახის აწევას“ ნიშნავს, ნათარგმნია როგორც „კეთილად მიღება“). მოგვიანებით ამ ებრაულმა გამოთქმამ უარყოფითი დატვირთვა შეიძინა და იმ ადამიანის მიმართ გამოიყენებოდა, ვინც მიკერძოებას ავლენდა. ასეთივე მნიშვნელობით გამოიყენებოდა ებრაული ფრაზა ნაქარ ფანიმ (ითარგმნება როგორც მიკერძოებული, გამოიჩინო მიკერძოება, თუმცა სიტყვასიტყვით „სახის ცნობას“ ნიშნავს) (კნ. 1:17; 16:19). ბერძნულ ენაში მიკერძოების აღმნიშვნელი გამოთქმა ლამბანო პროსოპონ (სიტყვასიტყვით „სახის აწევა ან მიღება“) ებრაული ენის გავლენით დამკვიდრდა (ლკ. 20:21). ამ ორი ბერძნული სიტყვის კომპოზიტები ითარგმნება როგორც „მიკერძოების გამოვლენა“ (იაკ. 2:1, 9) და „მიკერძოებული“ (რმ. 2:11; სქ. 10:34).

იეჰოვა მიუკერძოებელია. იეჰოვა „არ იქცევა მიკერძოებით და ქრთამს არ იღებს“ (კნ. 10:17; 2მტ. 19:7). მოციქულმა პეტრემ, რომელიც ღმერთმა წინადაუცვეთელ უცხოტომელ კორნელიუსთან სასიხარულო ცნობის საუწყებლად გაგზავნა, თქვა: „ახლა მართლა ვხედავ, რომ ღმერთი მიკერძოებული არ არის, არამედ ყოველ ხალხში მისი მოშიში და სიმართლის მქმნელი მოსაწონია მისთვის“ (სქ. 10:34, 35; რმ. 2:10, 11).

შემოქმედისა და უზენაესი ღვთის, იეჰოვას გადაწყვეტილებებსა და მოქმედებებს ეჭვქვეშ ვერავინ დააყენებს. ის თავის ქმნილებებს ისე ექცევა, როგორც საჭიროდ თვლის, და არავის წინაშე არ არის ანგარიშვალდებული (რმ. 9:20—24; 11:33—36; იობ. 40:2). ის ცალკეულ ადამიანებს, ჯგუფებსა და ერებსაც კი თავის მიერ დანიშნულ დროს თავისივე განზრახვის შესაბამისად ექცევა (სქ. 17:26, 31). თუმცა შეუძლებელია იმის თქმა, რომ ღმერთი მიკერძოებულია. როდესაც წყვეტს, ვის რა საზღაური მიაგოს, იეჰოვა მხედველობაში იღებს არა ადამიანის გარეგნობას ან ქონებას, არამედ მის თვისებებსა და საქმეებს (1სმ. 16:7; ფს. 62:12; იგ. 24:12). მისი ძე, იესო ქრისტეც, ასეთივე მიუკერძოებელია (მთ. 16:27).

ისრაელის მიმართ. ზოგის აზრით, იეჰოვამ მიკერძოება გამოიჩინა, როდესაც ისრაელი ერი ძველად თავის ხალხად აქცია. თუმცა იმის გამოკვლევა, თუ როგორ ეპყრობოდა ღმერთი ისრაელს, ამ ბრალდებას აქარწყლებს. იეჰოვას ისრაელი მისი სიდიადისა თუ მრავალრიცხოვნობის გამო არ აურჩევია. მან ეს იმიტომ გააკეთა, რომ უყვარდა თავისი მეგობარი აბრაამი, რომელიც მათი წინაპარი იყო, და აფასებდა მას მისი რწმენისა და ერთგულების გამო (იაკ. 2:23). გარდა ამისა, ის მოთმინებით იმიტომ ეპყრობოდა ისრაელ ერს, რომ ისინი მის სახელს ატარებდნენ (კნ. 7:7—11; ეზკ. 36:22; კნ. 29:13; ფს. 105:8—10). როდესაც ისრაელი ერი მორჩილებას ავლენდა, ისინი სხვა ერებისგან განსხვავებით, რომლებსაც კანონი არ ჰქონდათ, კურთხეულები იყვნენ. დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში კი, თუმცა ღმერთი მათ მიმართ გულმოწყალე და მომთმენი იყო, მაინც სჯიდა. მართალია, ღვთისთვის ისრაელი გამორჩეული ერი იყო, მაგრამ ეს მათ მეტ პასუხისმგებლობას აკისრებდა, რადგან ღვთის სახელს ატარებდნენ და კანონს ექვემდებარებოდნენ. კანონის თანახმად, დაწყევლილი იყო ყველა, ვინც არ შეასრულებდა მას. კანონში ეწერა: „წყეული იყოს, ვინც ძალას დაუკარგავს ამ კანონის სიტყვებს და არ შეასრულებს“ (კნ. 27:26). გარდა იმისა, რომ ისრაელები, როგორც ცოდვილი ადამის შთამომავლები, მსჯავრდადებულები იყვნენ, კანონის დარღვევის შემთხვევაში მათზე წყევლაც ვრცელდებოდა (რმ. 5:12). ამიტომ, იუდეველები ამ მდგომარეობიდან რომ დაეხსნა, ქრისტე უბრალოდ კი არ უნდა მომკვდარიყო, არამედ წამების ბოძზე უნდა მომკვდარიყო, რასაც გალატელების 3:10—13-ში ჩაწერილი პავლე მოციქულის სიტყვებიდანაც ვიგებთ.

როგორც დავინახეთ, ღმერთი ისრაელი ერის მიმართ მიკერძოებას არ იჩენდა. მას განზრახული ჰქონდა, რომ თავის დროზე სხვა ერები ეკურთხებინა, რისთვისაც ისრაელს იყენებდა (გლ. 3:14). ამიტომ წერდა პავლე მოციქული: „განა მხოლოდ იუდეველების ღმერთია იგი? განა უცხოტომელებისაც არა? დიახ, უცხოტომელებისაც, თუ ნამდვილად ერთია ღმერთი, რომელიც წინადაცვეთილებს მათი რწმენის საფუძველზე აღიარებს მართლებად, ხოლო წინადაუცვეთელებს — მათი რწმენის მეშვეობით“ (რმ. 3:29, 30). გარდა ამისა, სხვა ერების წარმომადგენლებს შეეძლოთ ღვთის კეთილგანწყობის მოპოვება და მისგან კურთხევების მიღება, თუ იეჰოვას, ისრაელის ღმერთის თაყვანისმცემლები გახდებოდნენ და მის კანონებს დაიცავდნენ, როგორც ეს გაბაონელებმა, ნეთინიმებმა (ნიშნავს: გადაცემულნი) და მრავალმა სხვა ხიზანმა გააკეთეს (იეს. 9:3, 27; 1მფ. 8:41—43; ეზრ. 8:20; რც. 9:14).

იეჰოვა მოთმინებასა და გულმოწყალებას იჩენდა ისრაელის მიმართ და ისევ იღებდა მათ, როცა ინანიებდნენ, თუმცა საბოლოოდ, უარყო ისინი და მათ თავისი სახელის ტარების უფლება წაართვა (ლკ. 13:35; რმ. 11:20—22). მოციქულმა პავლემ დაწერა: „ის თითოეულს თავისი საქმეებისამებრ მიუზღავს... რისხვასა და გულისწყრომას, გასაჭირსა და ვაებას მიუზღავს ყოველი ადამიანის სულს, რომელიც ბოროტებას სჩადის — ჯერ იუდეველებს, მერე კი ბერძნებს; დიდებას, პატივსა და მშვიდობას კი მიაგებს ყველას, ვინც კარგს აკეთებს — ჯერ იუდეველებს, მერე კი ბერძნებს, რადგან ღმერთი მიუკერძოებელია“ (რმ. 2:6—11).

ასე რომ, თუ ზედაპირულად შევხედავთ ისრაელთან იეჰოვას ურთიერთობას, შეიძლება დავასკვნათ, რომ ღმერთი მიკერძოებულია, მაგრამ თუ ჩავუღრმავდებით ამ ხანგრძლივ ურთიერთობას, დავინახავთ, რომ ღმერთი იმდენად მიუკერძოებელი და სამართლიანია, რომ ადამიანისთვის ეს შეიძლება წარმოუდგენელი იყოს. იეჰოვამ ყველაფერი ისე გააკეთა, რომ ყველას ჰქონოდა ღვთის წყალობისა და მარადიული სიცოცხლის მიღების შესაძლებლობა (ეს. 55:8—11; რმ. 11:33).

დავითის მიმართ. იეჰოვამ მოსეს უთხრა, რომ ის არის ღმერთი, რომელიც დასასჯელს დაუსჯელად არ ტოვებს (გმ. 34:6, 7; კლ. 3:25). ღმერთმა გამონაკლისი თავისი საყვარელი მსახურის, დავითის შემთხვევაშიც არ დაუშვა, ვისთანაც სამეფოსთან დაკავშირებული შეთანხმება ჰქონდა დადებული. მან მკაცრად დასაჯა დავითი ჩადენილი ცოდვებისთვის. მაგალითად, როდესაც დავითმა ღვთის წინაშე ცოდვა ჩაიდინა — ბათ-შებასთან იმრუშა და მისი ქმარი, ურია მოაკვლევინა — იეჰოვამ მას უთხრა: „შენი სახლიდანვე მოგივლენ უბედურებას; შენი თვალით დაინახავ, როგორ წაგართმევ ცოლებს და მივცემ მათ შენს მოძმეს; მზისით დაწვება ის შენს ცოლებთან. შენ ფარულად გააკეთე, მე კი მზისით გავაკეთებ ამას, მთელი ისრაელის თვალწინ“ (2სმ. 12:11, 12).

ბიბლიიდან ვიგებთ, რომ დავითის ოჯახში მართლაც არაერთი უბედურება დატრიალდა (2სმ. თ-ები 13—18; 1მფ. თ. 1). მართალია, ღმერთმა დავითი მასთან დადებული შეთანხმების გამო არ მოკლა (2სმ. 7:11—16), მაგრამ მას მრავალი ტანჯვის ატანა მოუწია. ღვთის მსახურმა, ელიჰუმაც ხომ თქვა: „ერთია ის, ვისაც მიკერძოება არ გამოუჩენია მთავრების მიმართ“ (იობ. 34:19). იესო ქრისტეს მიერ მომავალში გაღებული მსხვერპლის საფუძველზე ღმერთს შეეძლო ეპატიებინა მომნანიებელი დავითისთვის ისე, რომ არ დაერღვია თავისი სამართლიანობის ნორმები (რმ. 3:25, 26). ვინაიდან მისმა ძემ სისხლი დაღვარა, ღმერთს აქვს სამართლიანი საფუძველი, რომ სიცოცხლე დაუბრუნოს ურიასა თუ სხვებს, და საბოლოოდ, აღარავინ იქნება უსამართლობის მსხვერპლი (სქ. 17:31).

მითითება მსაჯულებს. იეჰოვამ ისრაელ მსაჯულებს მკაცრი მითითება მისცა: „მიუკერძოებელი იყავით სამართალში“ (კნ. 1:17; 16:19; იგ. 18:5; 24:23). მათ ღარიბის მიმართ მიკერძოება არ უნდა გამოეჩინათ მხოლოდ იმის გამო, რომ უბრალოდ ეცოდებოდათ ან იმის გამო, რომ შესაძლოა მდიდრების მიმართ უარყოფითად იყვნენ განწყობილები. არც მდიდრის მხარე უნდა დაეჭირათ მხოლოდ მისი სიმდიდრის გამო, გამორჩენის ან ქრთამის მიღების იმედით ან მდიდრის ძალაუფლების ან გავლენის შიშით (ლვ. 19:15). ღმერთმა გაკიცხა ლევიანთა ორგული სამღვდელოება, ვინაიდან არღვევდნენ მის კანონს, და ხაზი გაუსვა იმას, რომ ისინი ისრაელი ერის მსაჯულები იყვნენ და მიკერძოებას ავლენდნენ (მლ. 2:8, 9).

ქრისტიანულ კრებაში. ქრისტიანულ კრებაში მიუკერძოებლობის გამოვლენა აუცილებელი მოთხოვნაა, მიკერძოება კი ცოდვად ითვლება (იაკ. 2:9). ისინი, ვინც მიკერძოებას ავლენენ, „ისეთი მოსამართლეები“ გამოდიან, რომლებიც „საზიანო გადაწყვეტილებებს“ იღებენ (იაკ. 2:1—4). ასეთებს არ აქვთ „ზემოდან მომავალი სიბრძნე“, რომელიც ადამიანს მიუკერძოებელს ხდის (იაკ. 3:17). ისინი, ვისაც კრებაში სერიოზული პასუხისმგებლობა აკისრიათ, ვალდებულნი არიან იმ სიტყვების თანახმად მოიქცნენ, რომლებიც მოციქულმა პავლემ ტიმოთეს მისწერა, როგორც ზედამხედველს: „ღვთის, ქრისტე იესოსა და რჩეული ანგელოზების წინაშე მთელი სერიოზულობით გეუბნები, რომ წინასწარ აკვიატებული აზრის გარეშე დაიცვა ეს ყველაფერი და ამოჩემებით არაფერი აკეთო“. ეს სიტყვები განსაკუთრებით ყურადსაღებია კრებაში სამართლებრივი საქმეების განხილვის დროს (1ტმ. 5:19—21).

„გამორჩენის მიზნით ... ეპირფერებიან სხვებს“. მას, ვინც მიკერძოებას გამოიჩენს, შეიძლება უმკაცრესი მსჯავრი დაედოს. ასეთებზე იესოს ნახევარძმამ, იუდამ დაწერა: „მუდამ დრტვინავენ, თავიანთ ხვედრს უჩივიან, თავიანთი სურვილებით დადიან და გამორჩენის მიზნით მაღალფარდოვანი სიტყვებით ეპირფერებიან სხვებს“ (იუდ. 16). მან დასძინა: „ესენი არიან ხორციელი ადამიანები, რომლებსაც სულიერობა არა აქვთ და განხეთქილებებს იწვევენ“ (იუდ. 19). ასეთმა ადამიანებმა, შეიძლება სხვები მაღალფარდოვანი სიტყვებითა და პირფერობით გადაიბირონ. ისინი მათსავით იქცევიან, ვისზეც პავლემ დაწერა: „ოჯახებში ცბიერებით შედიან და ატყვევებენ სუსტ, ცოდვებით დამძიმებულ და სხვადასხვა სურვილს აყოლილ ქალებს“ (2ტმ. 3:6). ასეთებს განადგურება ელით (იუდ. 12, 13).

„ორმაგი პატივის“ ღირსნი. რატომ უნდა ჩაითვალონ ქრისტიანულ კრებაში „ხელმძღვანელობის კარგად გამწევი უხუცესები ორმაგი პატივის ღირსად ... განსაკუთრებით კი ისინი, ვინც სიტყვასა და სწავლების საქმეში ბევრს ირჯებიან“? (1ტმ. 5:17). ისინი ორმაგი პატივის ღირსნი არიან არა თავიანთი თვისებების ან უნარის გამო, არამედ იმის გამო, რომ დაკისრებულ პასუხისმგებლობებს გულმოდგინედ ასრულებენ. ღვთის მიერ დადგენილ თეოკრატიულ წესრიგს ყველამ უნდა სცეს პატივი. იმისთვის, რომ ღვთის კრების საქმე შეასრულონ, მათთან თანამშრომლობა და მათი მხარდაჭერაა საჭირო (ებ. 13:7, 17). იესოს ნახევარძმამ, იაკობმა აღნიშნა, რომ კრებაში მასწავლებლებს უფრო დიდი პასუხისმგებლობა აკისრიათ ღვთის წინაშე და უფრო მკაცრადაც გასამართლდებიან (იაკ. 3:1). ამიტომ ჩვენ უნდა მოვუსმინოთ მათ, დავემორჩილოთ და პატივი ვცეთ. მსგავსად, ცოლმაც უნდა სცეს პატივი ქმარს, რომელსაც ღვთისგან აქვს ოჯახზე ზრუნვის პასუხისმგებლობა დაკისრებული და რომელსაც ღმერთი გაასამართლებს იმის მიხედვით, თუ როგორ შეასრულებს ამ ვალდებულებას (ეფ. 5:21—24, 33). იმ მამაკაცების პატივისცემა, რომლებსაც ღმერთმა საპასუხისმგებლო მოვალეობები დააკისრა, მიკერძოება არ არის.

ხელისუფალთა პატივისცემა. ქრისტიანებს ხელისუფალთა პატივისცემაც მოეთხოვებათ, თუმცა არა მათი პიროვნული თვისებების გამო (ზოგი შესაძლოა კორუმპირებულიც იყოს) და არც იმის გამო, რომ მათგან შეიძლება რაიმე გამორჩენა მიიღონ. ქრისტიანები ხელისუფალთ იმიტომ სცემენ პატივს, რომ ამას მათგან ღმერთი მოითხოვს და იმის გამოც, რომ ხელისუფალთ საპასუხისმგებლო თანამდებობები უკავიათ. მოციქულმა პავლემ დაწერა: „ყოველი სული დაემორჩილოს უმაღლეს ხელისუფალთ, რადგან ყველა ხელისუფლება ღვთისგანაა. არსებულ ხელისუფალთ ღვთის მიერ დადგენილი სხვადასხვა მდგომარეობა უკავიათ. ამიტომ, ვინც ხელისუფლებას ეწინააღმდეგება, ღვთის მიერ დადგენილი წესრიგის წინააღმდეგია“ (რმ. 13:1, 2). თუ ეს პირები ბოროტად გამოიყენებენ თავიანთ უფლებამოსილებას, ისინი პასუხს აგებენ ღვთის წინაშე. ქრისტიანები თანამდებობის პირებს სათანადო პატივს მიაგებენ შემდეგი პრინციპის თანახმად: „ვისაც რა ეკუთვნის, ის მიეცით: ვისაც გადასახადი — გადასახადი, ვისაც ხარკი — ხარკი, ვისაც შიში — შიში, ვისაც პატივი — პატივი“ (რმ. 13:7). თუ ქრისტიანი თანამდებობის პირს ჩვეულებრივ მოქალაქეზე მეტ პატივს სცემს, ეს მას მიკერძოებაში არ ეთვლება.