სესხი

თანხა ან სხვა რამ, რაც გაიცემა განსაზღვრული ვადით და იმავე ოდენობის დაბრუნების პირობით.

ძველი მსოფლიოს ხალხებს ძალიან მაღალი სარგებელი ჰქონდათ დაწესებული. ვალის გადაუხდელობის შემთხვევაში მოვალე მკაცრად ისჯებოდა. უძველესი წყაროებიდან ვიგებთ, რომ სხვისი ყანით მოსარგებლე გლეხს მოწეული მოსავლის ნახევარი უნდა გადაეხადა. უკანონობად არ ითვლებოდა, თუ ვაჭარს ნასესხებ თანხას ორმაგად აანაზღაურებინებდნენ (Ancient Near Eastern Texts, ჯ. პრიჩარდის რედაქციით, 1974, გვ. 168, 170). ზოგჯერ მოვალეს სასტიკად ეპყრობოდნენ („რომის ისტორია“, ტიტუს ლივიუსი, II, XXIII, 2-7; შდრ. მთ. 18:28—30).

ამ მხრივ სიტუაცია მკვეთრად განსხვავდებოდა ძველ ისრაელში. გაჭირვებული მოძმისთვის ფული და საკვები არ უნდა დაეჭირათ. კანონი კრძალავდა რაიმეს სარგებლით გაცემას. გაჭირვებული მოძმისთვის სარგებლის გამორთმევა მის გაჭირვებაზე ხელის მოთბობის ტოლფასი იყო (გმ. 22:25; ლვ. 25:35—37; კნ. 15:7, 8; 23:19). თუმცა უცხოელისგან სარგებლის მიღება არ იკრძალებოდა. მაგრამ კანონით გათვალისწინებული ეს მოთხოვნა ეხებოდა სავაჭრო მიზნით აღებულ ვალებს და არა გაჭირვების გამო აღებულ ვალს. უცხოელები ძირითადად ისრაელში სავაჭროდ ჩასული ვაჭრები იყვნენ და ბუნებრივია, რომ მათ სარგებელს ართმევდნენ, ისინი ხომ თავადაც სარგებლით გასცემდნენ სესხს (კნ. 23:20).

ებრაული წერილები ძრახავს მსესხებელს, რომელიც ვალს არ აბრუნებს (ფს. 37:21) და ამავე დროს კაცს გაჭირვებულისთვის ფულის სესხებისკენ მოუწოდებს (კნ. 15:7—11; ფს. 37:26; 112:5). იგავების 19:17-ში ნათქვამია: „ვინც ღარიბს სწყალობს, სესხს აძლევს იეჰოვას; ის გადაუხდის მას მისი საქმისთვის“.

ხანას მაგალითი ცხადყოფს, რომ იეჰოვა გულუხვი გამცემია. როცა ხანამ აღთქმისამებრ თავისი ერთადერთი ვაჟი, სამუელი, იეჰოვას მიუძღვნა საწმინდარში მსახურებისთვის, ღმერთმა ის ერთი შვილით კი არა, სამი ვაჟითა და ორი ასულით აკურთხა (1სმ. 1:11, 20, 26—28; 2:20, 21).

განკაცებული იესო ქრისტე თავის მამას, იეჰოვას ჰბაძავდა გულუხვობაში და სხვებსაც ამისკენ მოუწოდებდა. სესხის გაცემის შესახებ მან თქვა: „თუ სესხს სარგებლის გარეშე აძლევთ იმათ, ვისგანაც იმედოვნებთ, რომ უკან მიიღებთ, რა დამსახურებაა? ცოდვილებიც აძლევენ სესხს ცოდვილებს სარგებლის გარეშე, რომ იმდენივე დაიბრუნონ ... სარგებლის გარეშე ასესხეთ და ნუღარაფრის დაბრუნებას იმედოვნებთ და დიდი იქნება თქვენი საზღაური და უზენაესის შვილები იქნებით, რადგან იგი უმადურთა და ბოროტთა მიმართაც კეთილია“ (ლკ. 6:34, 35).

იესოს მსმენელებს კანონი ისედაც ავალდებულებდა გაჭირვებული მოძმისთვის სარგებლის გარეშე სესხის მიცემას. თვით ცოდვილებიც გასცემდნენ სარგებლის გარეშე სესხს, თუ ვალის უკან დაბრუნების გარანტია ჰქონდათ. ზოგჯერ ვალს სარგებლის გარეშე იმიტომ გასცემდნენ, რომ სამომავლოდ მოვალისგან რაიმე ხეირი ენახათ. მაგრამ ღვთის მიბაძვის მსურველს უფრო მეტი უნდა გაეკეთებინა, ვიდრე „ცოდვილს“ — უნდა ესესხებინა იმ გაჭირვებულისთვისაც, ვისაც შესაძლოა ვერც ვერასოდეს დაებრუნებინა ნასესხები თანხა.

აღსანიშნავია, რომ სესხის გაცემა ყოველთვის მიზანშეწონილი არ იყო. მაგალითად, კაცს ჯერ ოჯახის წევრების მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაზე უნდა ეზრუნა. ამდენად, არ იქნებოდა სწორი ოჯახის წინაშე დაკისრებული ვალდებულებების უგულებელყოფის ხარჯზე ვინმესთვის ხელის გამართვა (მრ. 7:11—13; 1ტმ. 5:8). გასარკვევი იყო, აგრეთვე, მსესხებლის გაჭირვების მიზეზი — იყო თუ არა ის უპასუხისმგებლო, ზარმაცი, უკადრისობდა თუ არა სამუშაოს. თუ გაჭირვების მიზეზი ეს იყო, მაშინ პავლე მოციქულის რჩევისამებრ უნდა მოქცეულიყვნენ: „ვისაც მუშაობა არ უნდა, ის ნურც შეჭამს“ (2თს. 3:10; იხ. ვალი, მოვალე, სარგებელი).