მენახემი

[ნუგეშისმცემელი]

გადის ვაჟი; მეფობდა ისრაელზე ათი წლის განმავლობაში დაახლ. ძვ. წ. 790 წლიდან. როცა მან გაიგო, რომ შალუმმა მოკლა მეფე ზაქარია, თირცადან სამარიაში გაემართა და მოკლა მეფის მკვლელი. შემდეგ მის ნაცვლად თვითონ გამეფდა. როგორც ჩანს, თავისი მმართველობის დასაწყისში „გაანადგურა მენახემმა თიფსახი და ყველაფერი, რაც იქ იყო, და მთელი მხარე თირციდან მოყოლებული; არ გააღეს კარიბჭეები და ამიტომაც გაანადგურა“ (LXX, Vg, Sy). ის სასტიკად მოექცა ქალაქის მოსახლეობას: „ყველა ორსული ქალი აჩეხა“ (2მფ. 15:10, 13—17).

მენახემი ბოროტებას სჩადიოდა იეჰოვას თვალში. ის ხელს უწყობდა ხბოს თაყვანისმცემლობას და არ სურდა იერობოამის, ათტომიანი სამეფოს პირველი მეფის ცოდვების მიტოვება. მისი მმართველობის დროს მეფე ფული (ტიგლათფილესერ III) შეიჭრა ისრაელში და „ათასი ტალანტი ვერცხლი“ ($6 606 000) გადაახდევინა. ამ თანხის შესაგროვებლად მენახემმა 50-50 ვერცხლი მოატანინა „ისრაელის მდიდარ კაცებს“. ვინაიდან ვერცხლის ტალანტი დაახლ. 3 000 შეკელი იყო, თანხა თითქმის 60 000 კაცს გამოართვეს. მენახემმა ეს ვერცხლი ასურეთის მეფეს მისცა „და მხარდაჭერა სთხოვა მეფობის განსამტკიცებლად“. თანხის მიღების შემდეგ ასურეთის მეფემ დატოვა ქვეყანა (2მფ. 15:19, 20).

მენახემი მოხსენიებულია ტიგლათფილესერ III-ის ერთ ჩანაწერში, როგორც „სამარიელი მენახემი“ (მე-ნი-ჰი-იმ-მე ^ალსა-მე-რი-ნა-ა-ა) სირიის მეფე რეზონსა (რა-ხი-ა-ნუ) და ტვიროსის მეფე ხირამთან (ხი-რუ-უმ-მუ) ერთად (ეს არ არის დავითის დროს მცხოვრები ხირამი). მისი სიტყვების თანახმად, ის ამ მმართველებისგან ხარკს იღებდა (Ancient Near Eastern Texts, ჯ. პრიჩარდის რედაქციით, 1974, გვ. 282, 283). მენახემი დაახლ. ძვ. წ. 781 წელს გარდაიცვალა და ისრაელის ტახტზე მისი ვაჟი ფეკახია ავიდა (2მფ. 15:22).