ხანდაზმულებზე ზრუნვა სიძნელეები და ჯილდო
ქრისტიანი მსახური შინესტუ უზომოდ ხარობდა იმის გამო, რომ მუშაობდა თავისი დანიშნულების ადგილზე. მის ოჯახში მესამე წევრი იყო სიდედრი. ისინი წარმატებით თანამშრომლობდნენ იეჰოვას მოწმეთა პატარა კრებასთან და ასწავლიდნენ ადამიანებს ბიბლიას. ასე გრძელდებოდა მანამ, სანამ, მას არ შესთავაზეს ცოლთან ერთად ევლო და მოენახულებინა სხვა კრებები. მათ ყოველ კვირას მოუწევდათ საცხოვრებელი ადგილის შეცვლა. შინესტუ ხარობდა ამ პერსპექტივით, მაგრამ ვინ იზრუნებდა სიდედრზე?
ადრე თუ გვიან ბევრი ოჯახი შეხვდება მსგავს სიძნელეს, როგორ იზრუნონ უკეთესად ხანდაზმულ მშობლებზე. ჩვეულებრივ ამაზე ცოტანი ფიქრობენ, სანამ მშობლები ჯანმრთელები არიან და შრომობენ ფიზიკურად. თუმცა, ზოგიერთი წვრილმანი შეიძლება მეტყველებდეს იმაზე, რომ ისინი ბერდებიან: მათ უკანკალებთ ხელები, როცა ნემსში ძაფის გაყრას ცდილობენ, ან ღალატობთ მეხსიერება როცა სურთ გაიხსენონ, ბოლოს როდის იხილეს ესა თუ ის საგანი. მათ მოთხოვნილებებზე შეგვახსენებს შემთხვევითობა ან ავადმყოფობა. დიახ, მათ ესაჭიროვებათ ზრუნვა.
ზოგიერთ ქვეყანაში მშობლები, რომელთაც შედარებით კარგი ჯანმრთელობა აქვთ, თავიანთ ახალგაზრდულ ძვირფას წლებში ამჯობინებენ მეუღლესთან ერთად ცხოვრებას, ვიდრე ბავშვებთან. მაგალითად აღმოსავლეთისა და აფრიკის სხვა ქვეყნებში მიღებულია, რომ ხანდაზმულმა მშობლებმა თავიანთ შვილებთან ერთად იცხოვრონ, კერძოდ კი უფროს ვაჟთან. განსაკუთრებით მაშინ, თუ ერთ-ერთი მშობელი მიჯაჭვულია სარეცელზე. მაგალითად, იაპონიაში, ვინც 65-ზე მეტი წლისაა და მიჯაჭვულია სარეცელზე, 240 000 ადამიანს უვლიან სახლში ოჯახის წევრები.
ზნეობრივი და ბიბლიური მოვალეობანი
თუმცა, ჩვენ კიდეც ვცხოვრობთ იმ თაობაში, რომელშიც ბევრი „თავმოყვარე“ და „არამოყვარული“ გახდა, მაგრამ ჩვენ უსათუოდ გაგვაჩნია ზნეობრივი და ბიბლიური მოვალეობები ხანდაზმულებთან დაკავშირებით (2 ტიმოთე 3:1–5). ტომიკომ, რომელიც უვლის პარკინსონით დაავადებულ მოხუც დედას, თქვა თუ როგორ გრძნობს ზნეობრივ მოვალეობას დედის მიმართ: „იგი ჩემზე ოცი წელი ზრუნავდა, ხოლო ახლა კი მე მინდა ვიზრუნო მასზე“. ბრძენი მეფე სოლომონი შეგვაგონებს: „გაუგონე შენ მშობელ მამას და დედას, მოხუცებულს ნუ მოიძულებ“ (იგავნი 23:22).
არც რელიგიური ცრუ რწმენა, არც ურწმუნო მშობლის ცუდი დამოკიდებულება, არ ცვლის ამ ბიბლიურ მითითებას. მოციქული პავლე აღძრული იყო დაეწერა შემდეგი სიტყვები: „ხოლო, ვინც არ იზრუნებს თავის ახლობლებზე, უფრო მეტად კი თავისი ოჯახის წევრებზე, იგი განუდგა რწმენას და ურწმუნოზე უარესია“ (1 ტიმოთე 5:8). იესომ მოგვცა მაგალითი, როცა სიკვდილის წინ უკანასკნელად იზრუნა დედაზე (იოანე 19:26, 27).
როგორ შევხვდეთ სიძნელეებს
როცა ოჯახები, რომლებიც მრავალი წლის მანძილზე ცალ-ცალკე ცხოვრობდნენ, კვლავ ერთიანდებიან, აუცილებელია ბევრ რამეს შეეთვისონ. ეს ცვლილებები უდიდეს სიყვარულს, მოთმინებასა და ურთიერთგაგებას მოითხოვს. თუ უფროსი ვაჟი ან რომელიმე შვილი ოჯახით შედის მშობლების სახლში, ისინი შეიძლება სულ სხვა პირობებში აღმოჩნდნენ. შესაძლოა, საჭირო იყოს შეგუება ახალ სკოლასთან, სამსახურთან ან მეზობლებთან. ხშირად გადასახლებამ შეიძლება მეტი მოვალეობის წინაშე დაგვაყენოს.
მშობლებსაც არანაკლებ გაუჭირდებათ შეგუება. ისინი შესაძლოა მიეჩვივნენ სიმარტოვეს, სიმშვიდესა და თავისუფლებას, ხოლო ახლა კი მათ მოუწევთ შვილიშვილებისა და მეგობრებისაგან ძლიერი ხმაურის ატანა. ისინი გადაწყვეტილებების თავად მიღებას მიეჩვივნენ და წინააღმდეგნი იქნებიან ამა თუ იმ მითითებისა. ბევრმა მშობელმა როცა განჭვრიტა, რომ შვილები ოჯახებით მასთან გადადიან საცხოვრებლად, სახლიდან შორიახლოს აიშენა სახლი და ბინებზე გააკეთა მიშენებები გაერთიანებული დერეფნებით, რაც ყველას აძლევდა გარკვეულ დამოუკიდებლობას.
იქ, სადაც სახლი პატარაა, შეიძლება საჭირო იყოს მეტი ცვლილებები, რათა გაათავისუფლონ ადგილები ახალი წევრებისათვის. ერთი დედა სიცილით იხსენებდა, თუ როგორ იყო მისი ოთხი ქალიშვილი დანაღვლიანებული, რომ მათი ოთახი თანდათანობით ივსებოდა ავეჯით, რათა გაეთავისუფლებინათ ის ოთხმოცი წლის ბებიისათვის. მიუხედავად ამისა, ასეთი პრობლემები თავისთავად წყდება, იმიტომ რომ ყველას ესმის ამის აუცილებლობა და ახსოვს ბიბლიური შეხსენება „სიყვარული არ ეძებს თავისას“ (1 კორინთელთა 13:5).
თავისუფლების დაკარგვა
ქრისტიან დედაკაცს შესაძლოა პრობლემა წამოეჭრას თუ ქმარი, რომელიც არ იზიარებს მის რწმენას, გადაწყვეტს თავისი ოჯახით მშობლებთან გადასახლებას. შეიძლება მას ოჯახური მოვალეობების შეთანხმება ქრისტიანულ მოვალეობებთან შეუძლებელიც კი მოეჩვენოს. სეტსუკომ თქვა: „ჩემს ქმარს მისი ღრმად მოხუცებული დედის მარტო დატოვება სახიფათოდ მიაჩნდა, და მას უნდოდა რომ ყოველთვის სახლში ვყოფილიყავი. ხოლო როცა კრებაზე წასვლას ვცდილობდი, ის ღიზიანდებოდა და გამოხატავდა უკმაყოფილებას. ჩემი იაპონური წარმოშობის გამო, მეც ვგრძნობდი რომ არასწორი იყო დედამთილის მარტო დატოვება, მოგვიანებით კი, მივხვდი, რომ შეიძლება ამ პრობლემის გადაწყვეტა“.
ხისაკოსაც მსგავსი სირთულე გააჩნდა: „როცა ჩვენ გადავსახლდით ჩემი ქმრის ოჯახში — გვიყვება ის — მას ეშინოდა, თუ რას იფიქრებდნენ ნათესავები, უნდოდა რომ რელიგია შემეცვალა, და შემეწყვიტა ჩემი რელიგიური მოღვაწეობა. უფრო ცუდი ის იყო, რომ ახლობლები ხშირად მოდიოდნენ ჩვენთან სტუმრად, რის გამოც კრებებზე დასწრება მიძნელდებოდა. ამასთანავე, ბავშვებს უფრო თანატოლებთან სურდათ თამაში, ვიდრე შეხვედრებზე წასვლა. მე ვხედავდი, რომ ზიანდებოდა ჩემი სულიერი ჯანმრთელობა, ამიტომ უნდა დამეკავა მტკიცე პოზიცია და მეთქვა ქმრისათვის რომ ჩემი რელიგია არ არის სამოსი, რის გამოცვლაც ადვილად შეიძლება, არამედ, ის ჩემთვის ძლიერ მნიშვნელოვანია. დროთა განმავალობაში ყველაფერი მოგვარდა“.
ზოგიერთმა საქმე მოაგვარა ძიძის დაქირავებით, რათა უფრო მეტი თავისუფალი დრო ჰქონოდა. სხვები ნაწილობრივ გათავისუფლდნენ ქრისტიანული მოღვაწეობისათვის იმის წყალობით, რომ დახმარებისათვის მიმართეს შვილებს, ნათესავებსა და მეგობრებსაც კი კრებაში. დახმარება შეძლეს ცოლებმა და ქმრებმა, როცა ისინი გამოსასვლელ დღეებში სახლში იყვნენ (ეკლესიასტე 4:9)
საჭიროა მათი დასაქმება
კიდევ ერთი სიძნელე, რომელთანაც მოგვიწევს შეხვედრა, არის ხანდაზმულთა დასაქმება. ზოგიერთი მოხუცებული მოხარულია დაგვეხმაროს საჭმელის დამზადებაში ან გააკეთოს რაიმე სახლისათვის. ისინი გრძნობენ, რომ საჭირონი არიან, როცა სთხოვენ მათ თვალი ადევნონ ბავშვებს. ისინი ასევე სიამოვნებით უვლიან პატარა ბაღჩას, ყვავილებს ან დასაქმებულნი არიან რაიმე საყვარელი საქმით.
მაგრამ ზოგიერთი დროის დიდ ნაწილს ძილს უთმობს და მოელის, თუ როდის მოუვლიან. ხოლო დღეგრძელობის, კეთილდღეობისა და გონების სილაღისათვის მნიშვნელოვანია მათი დასაქმება. ხიდეკომ ნახა რომ დედამისს, სარეცელზე მიჯაჭვულს, ემატებოდა საჭირო ძალები, როცა კრების შეხვედრებზე მიჰყავდათ. მას ყველა გულთბილად ესაუბრებოდა. მის მიმართ გამოჩენილი ყურადღების შედეგად ის ბიბლიის შესწავლაზე დასთანხმდა. ერთ მეუღლეთა წყვილს, რომელთა მშობელიც ალცგეიმერის დაავადებით იტანჯებოდა, თან მიჰყავდა ქრისტიანულ შეხვდრებზე. „მას არაფრის კეთება არ უნდა, მაგრამ კრებებზე ის ბედნიერია. მას გულთბილად ესალმებიან, რის გამოც ის სიამოვნებით მოდის. ჩვენ ვგრძნობთ, რომ ეს მისთვის ძალიან სასარგებლოა“ — შენიშნა წყვილმა.
სტატიის დასაწყისში მოხსენიებულმა პიროვნებამ, შინესტუმ, თავისი სიძნელე იმით გადალახა, რომ მოძებნა სიდედრისათვის სახლი იქ, სადაც ის მსახურობდა, როგორც მიმოსვლითი მსახური. ასე რომ, მას თავის ცოლთან ერთად ყოველ კვირა კრებებში სტუმრობის დროს შეეძლო მასთან გაჩერება. შინესტუს ცოლმა კოკომ თქვა: „დედაჩემი გრძნობს, რომ ის მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ჩვენ საქმეში და რომ ის საჭიროა. დედა ხარობს, როცა ჩემი ქმარი მას რაიმე განსაკუთრებულის მომზადებას სთხოვს“.
როგორ უნდა მოვეპყროთ მოხუცებულების ჭკუასუსტობას?
სიბერისას მშობლებში თავს იჩენს გულმავიწყობა. ასე რომ, მათ სულ უფრო მეტი ყურადღება ესაჭიროებათ. მათ ავიწყდებათ დღეები, წელიწადის დროები, დაპირებები, ის თუ როგორ ჩაიცვან, გაირეცხონ ტანისამოსი ან გაიპარსონ პირი. ბევრი ორიენტაციას კარგავს, ზოგს კი არ სძინავს ღამით. მათ მიდრეკილება აქვთ გაიმეორონ ერთი და იგივე. ღალატობთ გონება. მათ შეუძლიათ დაამტკიცონ, რომ რაღაცა მოპარეს ან ვიღაცა ცდილობდა სახლში შეჭრას. ერთი ოჯახი, რომელთაც ოთხი ქალიშვილი ჰყავდათ, მუდამ ითმენდა სექსუალურ უმსგავსობაში დაუსაბუთებელ ტყუილს. „ეს არ იყო სასიამოვნო, მაგრამ ამით ვისწავლეთ მოთმენა და ვცდილობდით სასაუბრო თემის შეცვლას. მოხუცისაგან წინააღმდეგობა უსარგებლო იყო“ — თქვეს მათ (იგავნი 17:27).
აუცილებელი სულიერი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება
ასაკი გამოცდის წინაშე აყენებს ხანდაზმულს, ასევე იწვევს მძიმე ავადმყოფობას, მოძრაობის უნარის დაკარგვას და სულიერ ტკივილსაც. ბევრი ფიქრობს, რომ მათ ცხოვრებას აზრი არა აქვს. მათ შეიძლება იფიქრონ, რომ სხვებისთვის ტვირთნი არიან და მოისურვონ სიკვდილი. ამიტომ აუცილებელია მათ მიმართ სიყვარული, პატივისცემა და მზრუნველობა (ლევიანნი 19:32). ხისაკომ თქვა: „ყოველთვის, როცა ჩვენი დედამთილი ჩვენთანაა, ვცდილობთ საუბარში ჩაგვერთოს ის“. სხვები კი ძალღონეს ახმარდნენ პაპისათვის ეცათ სათანადო პატივი. მას სთხოვდნენ ბიბლიური ყოველდღიური ტექსტის წაკითხვას.
ჩვენ ყოველთვის უნდა ვისწრაფოდეთ პატივი ვცეთ ხანდაზმულებს. სარეცელზე მიჯაჭვულ ავადმყოფებს გული სწყდებათ, როცა გრძნობენ, რომ მათზე წინდაუხედავად ლაპარაკობენ ან უპატივცემულოდ ეპყრობიან. „დედა ფხიზლობდა — გვიხსნის კიმიკო, რომელიც ავადმყოფ დედამთილთან ცხოვრობდა — და მან იცოდა, როდის ვავლენდი უგულობას და როდის — შემწყნარებლობას“. ხიდეკოს მოუწია თავის დამოკიდებულებაზე მუშაობა: „დასაწყისში მე გავნაწყენდი, როცა დედამთილზე ზრუნვა მომიხდა. წინათ მე პიონერი ვიყავი [იეჰოვას მოწმეთა სრული დროით მსახური] და ახლა მენატრებოდა სამსახური. შემდეგ მე მივხვდი, რომ აუცილებელი იყო შემეცვალა აზროვნება. თუმცა კარდაკარ მსახურება მნიშვნელოვანია, მაგრამ ესეც ღმერთის მსახურების ნაწილი იყო (1 ტიმოთე 5:8). იმისათვის, რომ სიხარული გაგაჩნდეს, უნდა გააღვივო მეტი სიყვარული და თანაგრძნობა. მე სინდისი მაწუხებდა, როცა რაიმეს ავტომატურად მოვალეობის მოხდის მიზნით ვაკეთებდი. როცა ერთმა უბედურმა შემთხვევამ ტკივილი მომაყენა, მაშინ მივხვდი, თუ რას განიცდიდა დედამთილი. ამის შემდეგ მე გამიადვილდა მეტი სითბოსა და თანაგრძნობის გამოვლენა.
ასევე გამხნევება ესაჭიროებათ ავადმყოფებზე მზრუნველებს
მხედველობიდან არ უნდა გამოგვრჩეს ასევე მადლიერების გამოხატვა იმათ მიმართ, ვინც მოხუცზე ზრუნავს (იგავნი 31:28). ქალთა უმეტესი ნაწილი ასრულებს თავის მოვალეობას, მიუხედავად იმისა, გამოხატავენ თუ არა მათ მიმართ მადლიერებას. გავითვალისწინოთ, რომ მათ უწევთ უფრო მეტის დალაგება, გარეცხვა, მომზადება. გასათვალისწინებელია, რომ ისინი მიდიან საავადმყოფოსა და ექიმებთან. და ისიც, რომ მათ ყოველთვის წესრიგში უნდა ყავდეთ მოხუცი. ერთმა ქალმა, რომელიც დიდხანს ზრუნავდა დედამთილზე თქვა: „მე ვიცი რომ ჩემს ქმარს მადლიერების გამოხატვა უჭირს, მაგრამ ის სხვა საშუალებებით მიჩვენებს, რომ აფასებს ჩემს საქმეს“. ყველაფერს ღირსეულს გახდის მადლიერების უბრალო სიტყვები (იგავნი 25:11).
არის ასევე ჯიდოც
ოჯახები, რომლებიც წლობით უვლიდნენ მოხუცებულ მშობლებს, ამბობენ რომ ეს მათ ისეთი ქრისტიანული თვისებების განვითარებაში დაეხმარა, როგორიცაა მოთმინება, თავგანწირვა, არაეგოისტური სიყვარული, გულმოდგინება, თავმდაბლობა და გულისხმიერება. ბევრი ოჯახი სულიერად მტკიცე გახდა. კიდევ ერთ ჯილდოს წარმოადგენს საშუალება — მეტი ესაუბრონ მშობლებს და უფრო მეტად გაიცნონ ისინი. ხისაკომ დედამთილის შესახებ თქვა: „მას საინტერესო ცხოვრება ჰქონდა, ბევრი რამ ნახა და გამოიარა. მე უკეთ გავიცანი ის და იმ თვისებების დაფასება ვისწავლე მასში, რომლებსაც წინათ ვერ ვამჩნევდი“.
„სანამ ბიბლიის შესწავლას დავიწყებდი, იყო დრო, როცა ამ გარემოების გამო ქმართან განშორება მსურდა, — ამბობს კიმიკო, რომელიც ზრუნავდა ქმრის მშობლებზე და სარეცელს მიჯაჭვულ ბებოზე — შემდეგ მე წავიკითხე, რომ უნდა „მივხედოთ ქვრივთ გასაჭირში“ (იაკობი 1:27). მე ბედნიერი ვარ, რომ გავაკეთე ის რაც მომეთხოვებოდა და არავის შეუძლია ოჯახში ჩემს მიმართ უკმაყოფილების გამოხატვა. ჩემი სინდისი სუფთაა“. სხვა მამაკაცმა კი თქვა: „მე ჩემი თვალებით ვიხილე თუ რა შედეგები აქვს ადამის მიერ ჩადენილ ცოდვას და ახლა უფრო მეტად ვგრძნობ გამოსყიდვის აუცილებლობას“.
შესაძლოა, მალე შენც მიიღო ოჯახში კიდევ ერთი წევრი, ან გადახვალ შენს ხანდაზმულ მშობლებთან. განიცდი განგაშს? ეს გასაგებია, ვინაიდან საჭირო იქნება ცვლილების მოხდენა. მაგრამ შენ დაინახავ, თუ როგორ დაჯილდოვდები, როცა წარმატებით გაართმევ თავს ამ დავალებას.