ქვეყნდება გადამალული განძი მაკარის ბიბლიის ამბავი
მკვლევარმა 1993 წელს სანქტ-პეტერბურგის რუსეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში იპოვა ძველი, გაყვითლებული ჟურნალების დასტა, სახელწოდებით „მართლმადიდებლური მიმოხილვა“ («Православное Обозрение»). 1860—1867 წლებში გამოცემული ჟურნალების გვერდებზე იმყოფებოდა განძი, რომელიც საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში გადამალული იყო რუსი ხალხისგან. ეს იყო ბიბლიის მთლიანი ებრაული წერილების, ანუ „ძველი აღთქმის“, თარგმანი რუსულ ენაზე!
მთარგმნელები იყვნენ მიხეილ იაკობის ძე გლუხარევი, რომელიც ცნობილია როგორც არქიმანდრიტი მაკარი, და გერასიმ პეტრეს ძე პავსკი. ისინი რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიის გამოჩენილი წევრები და ენათმეცნიერები იყვნენ. როდესაც გასული საუკუნის დასაწყისში ეს მამაკაცები სამუშაოს შეუდგნენ, მთლიანი ბიბლია ჯერ არ იყო თარგმნილი რუსულ ენაზე.
მართალია, ბიბლია არსებობდა სლავურ ენაზე, რომელიც თანამედროვე რუსული ენის წინამორბედი იყო. მაგრამ მე-19 საუკუნის შუა პერიოდისთვის სლავურ ენას დიდი ხანი აღარავინ იყენებდა; მას მხოლოდ რელიგიური მსახურების დროს იყენებდნენ და ისიც მხოლოდ მღვდლები. დასავლეთშიც მსგავსი ვითარება იყო: რომის კათოლიკური ეკლესია ცდილობდა ბიბლიის შენარჩუნებას მხოლოდ ლათინურ ენაზე, მიუხედავად იმისა, რომ ლათინური ენა უკვე დიდი ხნის განმავლობაში მკვდარი იყო.
მაკარი და პავსკი ცდილობდნენ, ბიბლია ხელმისაწვდომი გაეხადათ უბრალო ხალხისთვის. ამიტომ დიდი ხნის დავიწყებული მათი ნაშრომის აღმოჩენამ შესაძლებელი გახადა რუსეთის ლიტერატურული და რელიგიური მემკვიდრეობის მნიშვნელოვანი ნაწილის აღდგენა.
მაგრამ ვინ იყვნენ მაკარი და პავსკი? და რატომ წააწყდა ასეთ წინააღმდეგობას მათი ძალისხმევა, ბიბლია უბრალო ხალხის ენაზე ეთარგმნათ? მათი ამბავი საინტერესო და რწმენის გამაძლიერებელია ბიბლიის ყველა მოყვარულისთვის.
რუსული ბიბლიის აუცილებლობა
მაკარი და პავსკი პირველები არ იყვნენ, ვინც დაინახა, რომ საჭირო იყო ბიბლიის თარგმნა უბრალო ხალხის ენაზე. ასი წლით ადრე რუსეთის მეფემ, პეტრე პირველმაც, დაინახა ამის აუცილებლობა. აღსანიშნავია, რომ საღვთო წერილს ის პატივისცემით ეპყრობოდა და მის სიტყვებს ასეც კი ციტირებენ: „ბიბლია ის წიგნია, რომელიც აღემატება ყველა სხვა წიგნს და შეიცავს ყველაფერს, რაც შეეხება ადამიანის მოვალეობას ღვთისა და მოყვასის წინაშე“.
ასე რომ, 1716 წელს პეტრემ უბრძანა თავის სამეფო კარს, მისი ხარჯებით დაებეჭდათ ბიბლია ამსტერდამში. ყოველ გვერდზე უნდა ყოფილიყო ერთი რუსული ტექსტისა და ერთი ჰოლანდიური ტექსტის სვეტი. ერთი წლის შემდეგ, 1717 წელს, მზად იყო ქრისტიანულ-ბერძნული წერილები, ანუ „ახალი აღთქმა“.
აგრეთვე 1721 წლისთვის ოთხ ტომად დაიბეჭდა ებრაული წერილების თარგმანის ჰოლანდიური ნაწილი. ერთი სვეტი ცარიელი დატოვეს, რომ მოგვიანებით რუსული ტექსტით შეევსოთ. პეტრემ ბიბლიები ჩააბარა რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიის „წმინდა სინოდს“ — ეკლესიის უზენაეს რელიგიურ ავტორიტეტს — რომ დაესრულებინა ბეჭდვა და მათი გავრცელებისთვის ეხელმძღვანელა. მაგრამ სინოდმა ეს საქმე ბოლომდე არ მიიყვანა.
დაახლოებით ოთხი წლის შემდეგ პეტრე გარდაიცვალა. მაგრამ, რა დაემართა მის ბიბლიებს? რუსული ტექსტისთვის განკუთვნილი ცარიელი ადგილები არასოდეს შევსებულა. ბიბლიები დასტებად დაალაგეს სარდაფში, სადაც ისინი დალპა — მოგვიანებით ერთი დაუზიანებელი ეგზემპლარიც კი ვერ იპოვეს! სინოდმა გადაწვიტა, „ვაჭრებისთვის მიეყიდა დარჩენილი ნაწილი“.
თარგმანის მცდელობა დაიწყო
ჯონ პატერსონი, ბიბლიის ბრიტანული და საზღვარგარეთული საზოგადოების წევრი, 1812 წელს რუსეთში ჩავიდა. სანქტ-პეტერბურგის ინტელიგენციას პატერსონმა ბიბლიის საზოგადოების ჩამოყალიბების ინტერესი ჩაუნერგა. 1812 წლის 6 დეკემბერს — იმ წელს, როცა რუსეთის ჯარმა უკუაგდო ნაპოლეონ I დამპყრობი ჯარები — მეფე ალექსანდრე I მოიწონა „რუსეთის ბიბლიის საზოგადოების“ წესდება. და 1815 წელს მეფემ უბრძანა საზოგადოების თავმჯდომარეს, თავად ალექსანდრე გოლიცინს, წინადადება წაეყენებინა ხელმძღვანელი სინოდისთვის, რომ „რუსებსაც ჰქონოდათ ღვთის სიტყვის წაკითხვის შესაძლებლობა მშობლიურ რუსულ ენაზე“.
აღსანიშნავია, რომ მიღებულ იქნა ნებართვა ებრაული წერილების რუსულ ენაზე სათარგმნელად პირდაპირ ებრაული დედნიდან. ძველებური ბერძნული „სეპტუაგინტა“ საფუძვლად ედო ებრაული წერილების თარგმანებს სლავურ ენაზე. მათ, ვისაც დაევალა ბიბლიის თარგმნა რუსულ ენაზე, აუხსნეს, რომ თარგმნის ძირითადი პრინციპები უნდა ყოფილიყო სიზუსტე, გარკვეულობა და სისუფთავე. რით დასრულდა მაშინდელი მცდელობები ბიბლიის რუსულ ენაზე გაკეთებასთან დაკავშირებით?
სასიკვდილო დარტყმა ბიბლიის თარგმნას?
კონსერვატიულმა პირებმა ეკლესიასა და მთავრობაში მალე ეჭვის თვალით დაუწყეს ყურება უცხოეთის რელიგიურ და პოლიტიკურ ზეგავლენას. ეკლესიის ზოგი წინამძღოლი განაგრძობდა იმის მტკიცებას, რომ სლავური ენა, რომელზედაც ლიტურგიას ატარებდნენ, უკეთესად გადმოსცემდა ბიბლიის ცნობას, ვიდრე რუსული.
ასე რომ, „რუსეთის ბიბლიის საზოგადოება“ დაშალეს 1826 წელს. ბიბლიის საზოგადოების მიერ გამოცემული თარგმანების რამდენიმე ათასი ეგზემპლარი დაწვეს. შედეგად, ბიბლიაზე უპირატესი ადგილი დაიკავა რიტუალმა და ტრადიციამ. რომის კათოლიკური ეკლესიის მაგალითით, 1836 წელს სინოდმა დაადგინა: «ნებისმიერ ღვთისმოშიშ ერისკაცს შეუძლია საღვთო წერილის მოსმენა, მაგრამ არავის აქვს იმის უფლება, რომ ხელმძღვანელობის გარეშე წაიკითხოს საღვთო წერილის, განსაკუთრებით კი, „ძველი აღთქმის“ რომელიმე ნაწილი». ისე ჩანდა, თითქოს ბიბლიის თარგმნის საქმეს სასიკვდილო დარტყმა მიაყენეს.
პავსკის ნაშრომი
ამასობაში, გერასიმ პავსკიმ, ებრაული ენის პროფესორმა, თავის თავზე აიღო ებრაული წერილების თარგმნა რუსულ ენაზე. 1821 წელს მან ფსალმუნების თარგმნა დაასრულა. მეფემ მაშინვე მოიწონა ეს და 1822 წლის იანვრისთვის ფსალმუნების წიგნი გამოქვეყნდა. მას დიდი სიხარულით შეხვდნენ და საჭირო გახდა მისი კიდევ 12-ჯერ დაბეჭდვა — სულ 100 000 ეგზემპლარი დაიბეჭდა!
პავსკიმ თავისი მიღწევებით როგორც სწავლულმა მრავალი ენათმეცნიერისა და ღვთისმეტყველის პატივისცემა დაიმსახურა. ის დახასიათებულია როგორც პირდაპირი და პატიოსანი ადამიანი, რომელიც მის გარშემო არსებულ ინტრიგებზე მაღლა იდგა. „რუსეთის ბიბლიის საზოგადოების“ მიმართ ეკლესიის წინააღმდეგობისა და იმ ფაქტის მიუხედავად, რომ, ზოგის აზრით, ის საზოგადოება უცხოეთის ინტერესებს წარმოადგენდა, პავსკი განაგრძობდა ბიბლიური მუხლების თარგმნას რუსულ ენაზე თავისი ლექციების კითხვის დროს. მისით მოხიბლული სტუდენტები მის თარგმანებს აკონსპექტებდნენ და დროთა განმავლობაში მათ შეძლეს მისი ნაშრომის შედგენა. 1839 წელს მათ გამბედაობა მოიკრიბეს, რომ ცენზურის ნებართვის გარეშე აკადემიის სტამბაში დაებეჭდათ 150 ეგზემპლარი.
პავსკის თარგმანმა დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა მკითხველზე და მასზე მოთხოვნა იზრდებოდა. მაგრამ 1841 წელს სინოდში შეტანილ იქნა ანონიმური საჩივარი თარგმანის „საშიშროების“ შესახებ, სადაც ნათქვამი იყო, რომ პავსკიმ გადაუხვია მართლმადიდებლურ დოგმატებს. ორი წლის შემდეგ სინოდმა გამოსცა განკარგულება: «კონფისკაცია გაუკეთეთ გ. პავსკის მიერ ნათარგმნ „ძველი აღთქმის“ ყველა არსებულ ხელნაწერს და ლითოგრაფიულად დაბეჭდილ ეგზემპლარებს და გაანადგურეთ ისინი».
ღვთის სახელის განდიდება
და მაინც, პავსკიმ ხელახლა გააღვივა ინტერესი ბიბლიის თარგმნის მიმართ. მან მნიშვნელოვანი პრეცედენტიც დატოვა მომავალი მთარგმნელებისთვის, როცა საქმე შეეხო სხვა არსებით საკითხს: ღვთის სახელს.
რუსი მკვლევარი კორსუნსკი განმარტავდა: „თვით ღვთის სახელი, მის სახელთაგან ყველაზე უწმინდესი, შედგებოდა ოთხი ებრაული ასოსგან יהוה და ახლა წარმოითქმება, როგორც იეჰოვა“. ბიბლიის ძველებურ ეგზემპლარებში ღვთის ეს განმასხვავებელი სახელი მხოლოდ ებრაულ წერილებში რამდენიმე ათასჯერ გვხვდება. მაგრამ იუდეველებში წარმოიშვა მცდარი რწმენა: ღვთის სახელი იმდენად წმიდა იყო, რომ, მათი შეხედულებით, მისი დაწერა და წარმოთქმა არ შეიძლებოდა. ამასთან დაკავშირებით კორსუნსკიმ შენიშნა: «საუბარსა და დამწერლობაში მას ცვლიდნენ სიტყვით „ადონაი“, რაც, ჩვეულებრივ, ითარგმნება როგორც „უფალი“ ».
ნათელია, რომ ღვთის სახელის გამოყენების შეწყვეტას საფუძვლად ედო არა ღვთის მიმართ შიში, არამედ ცრურწმენაზე დაფუძნებული შიში. ბიბლიაში არსად არ იკრძალება ღვთის სახელის გამოყენება. ღმერთმა თვითონ უთხრა მოსეს: «ასე უთხარი ისრაელიანებს: უფალმა [„იეჰოვამ“, „არქიმანდრიტი მაკარის თარგმანი“ (რუს.)], თქვენი მამა-პაპის ღმერთმა. . . გამომგზავნა თქვენთან. ეს არის ჩემი სახელი უკუნითი უკუნისამდე, ეს არის ჩემი სახსენებელი თაობიდან თაობამდე» (გამოსვლა 3:15). ისევ და ისევ, საღვთო წერილი მოუწოდებს თაყვანისმცემლებს: «მადლობდეთ უფალს [„იეჰოვას“, „ამერიკული სტანდარტული თარგმანი“ (American Standard Version)], ახსენებდეთ მის სახელს» (ესაია 12:4). მიუხედავად ამისა, ბიბლიის მთარგმნელთა უმრავლესობამ ამჯობინა, მიყოლოდა იუდეველთა ტრადიციას და ღვთის სახელის გამოყენებას თავი აარიდა.
მაგრამ პავსკი არ მიჰყვა იმ ტრადიციებს. მის მიერ ნათარგმნ ფსალმუნების წიგნში სახელი იეჰოვა 35-ზე მეტჯერ წერია. მისმა სითამამემ შესამჩნევად იმოქმედა ერთ-ერთ მის თანამედროვეზე.
არქიმანდრიტი მაკარი
პავსკის თანამედროვე კი იყო არქიმანდრიტი მაკარი, რუსი მართლმადიდებელი მისიონერი, რომელსაც ენების ათვისების შთამბეჭდავი ნიჭი ჰქონდა. შვიდი წლის ასაკში მას შეეძლო მოკლე რუსული ტექსტების თარგმნა ლათინურ ენაზე. როცა 20 წლის გახდა, მან უკვე იცოდა ებრაული, გერმანული და ფრანგული ენები. მაგრამ თავმდაბლობა და ღვთის წინაშე პასუხისმგებლობის ღრმა გრძნობა ეხმარებოდა მას, მორიდებოდა მეტისმეტად თავდაჯერებულობის ხაფანგს. რჩევისთვის ის ყოველთვის მიმართავდა სხვა ენათმეცნიერებსა და სწავლულებს.
მაკარის სურვილი იყო რუსეთში მისიონერული საქმიანობის რეორგანიზება. მისი აზრით, სანამ ქრისტიანობა რუსეთში მცხოვრებ მუსლიმანებსა და იუდეველებამდე მივიდოდა, ეკლესიას „განათლება უნდა მიეცა ხალხისთვის სკოლების დაარსებითა და რუსულ ენაზე ბიბლიის გავრცელებით“. 1839 წლის მარტში მაკარი სანქტ-პეტერბურგში ჩავიდა, რომ ნებართვა აეღო რუსულ ენაზე გადაეთარგმნა ებრაული წერილები.
მაკარის უკვე გადათარგმნილი ჰქონდა ესაიასა და იობის წიგნები. მაგრამ სინოდმა უარი განუცხადა და არ დართო ნება, რუსულ ენაზე ეთარგმნა ებრაული წერილები. მაკარის ისიც კი განუცხადეს, რომ გონებიდან ამოეგდო ყოველგვარი აზრი რუსულ ენაზე ებრაული წერილების თარგმნასთან დაკავშირებით. სინოდმა გამოსცა დადგენილება, რომელიც დათარიღებული იყო 1841 წლის 11 აპრილით, სადაც მაკარის ებრძანა „სამ-ექვს კვირიანი ეპიტიმიის მოხდა ტომსკის ეპისკოპოსის სახლში, რათა ლოცვითა და მუხლებზე დგომით გაესუფთავებინა სინდისი“.
მაკარის უშიშარი პოზიცია
მაკარიმ შეასრულა ეპიტიმია განკუთვნილ დროში — 1841 წლის დეკემბრიდან 1842 წლის იანვრის ჩათვლით. მაგრამ როგორც კი დაასრულა სასჯელის მოხდა, მან მყისვე დაიწყო ებრაული წერილების დარჩენილი ნაწილის თარგმნა. მან შეიძინა პავსკის მიერ ნათარგმნი ებრაული წერილების ეგზემპლარი და მისი საშუალებით თავის თარგმანს ამოწმებდა. პავსკის მსგავსად, არც მან დამალა ღვთის სახელი. სინამდვილეში, სახელი „იეჰოვა“ 3 500-ზე მეტჯერ გვხვდება მაკარის თარგმანში!
მაკარიმ თავისი ნაშრომის ეგზემპლარები კეთილად განწყობილ მეგობრებს დაუგზავნა. თუმცა ხელნაწერის რამდენიმე ეგზემპლარი იყო გავრცელებული, ეკლესია ისევ ცდილობდა მისი ნაშრომების გამოცემის შეკავებას. მაკარიმ დაგეგმა თავისი ბიბლიის საზღვარგარეთ გამოცემა. მაგრამ გამგზავრების წინა დღეს ავად გახდა და მცირე ხნის შემდეგ, 1847 წელს, გარდაიცვალა. მისი სიცოცხლის პერიოდში ბიბლიის თარგმანი არ გამოცემულა.
საბოლოოდ გამოიცა!
დროთა განმავლობაში პოლიტიკური და რელიგიური ვითარება შეიცვალა. მთელი ქვეყანა გაიტაცა ახალმა ლიბერალურმა მსოფლმხედველობამ და 1856 წელს სინოდი კიდევ ერთხელ დათანხმდა, რომ ბიბლია რუსულ ენაზე გადათარგმნილიყო. ამ გამოსწორებული სიტუაციის დროს მაკარის ბიბლია ნაწილ-ნაწილ გამოიცემოდა 1860—1867 წლებში ჟურნალ „მართლმადიდებლური მიმოხილვის“ რუბრიკაში, სათაურით „საცდელი თარგმანი რუსულ ენაზე“.
ჩერნიგოვის არქიეპისკოპოსმა ფილარეტმა, რუსული რელიგიური ლიტერატურის სწავლულმა, დიდად შეაფასა მაკარის ბიბლია: „მისი თარგმანი ზუსტად გადმოცემს ებრაულ ტექსტს, თარგმანის ენა სუფთაა და შეეფერება შინაარსს“.
მაგრამ მაკარის ბიბლია ჩვეულებრივი ხალხისთვის არასოდეს გამოცემულა. ფაქტობრივად, ის თითქმის გადაივიწყეს კიდეც. საბოლოოდ, 1876 წელს სინოდის ნებართვით რუსულ ენაზე გადაითარგმნა მთლიანი ბიბლია — ებრაული და ბერძნული წერილები. ამ სრულ ბიბლიას ხშირად სინოდალური თარგმანი ეწოდება. შეუსაბამობა ისაა, რომ რუსული მართლმადიდებელი ეკლესიის ამ „ოფიციალური“ თარგმანის წყარო ძირითადად მაკარისა და პავსკის თარგმანები იყო. მაგრამ ებრაული ხელნაწერებისგან განსხვავებით ღვთის სახელი მხოლოდ რამდენიმე ადგილას იქნა დატოვებული.
მაკარის ბიბლია დღეს
მაკარის ბიბლიაზე არაფერი იცოდნენ 1993 წლამდე. როგორც შესავალშია აღნიშნული, იმ დროს მისი ეგზემპლარი მოთავსებული იყო ჟურნალ „მართლმადიდებლური მიმოხილვის“ ძველ გამოცემებში, რომლებიც ინახებოდა რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის იშვიათი წიგნების განყოფილებაში. იეჰოვას მოწმეებმა შეიგნეს, თუ რამდენად სასარგებლო იქნებოდა, რომ ეს ბიბლია ქვეყნის საზოგადოებისთვის ხელმისაწვდომი ყოფილიყო. ბიბლიოთეკამ ნება დართო რუსეთში არსებულ იეჰოვას მოწმეთა რელიგიურ ორგანიზაციას, შეეძინათ მაკარის ბიბლიის ეგზემპლარი და მოემზადებინათ გამოქვეყნებისთვის.
შემდეგ იეჰოვას მოწმეებმა ორგანიზება გაუწიეს, რომ ამ ბიბლიის 300 000 ეგზემპლარი დაბეჭდილიყო იტალიაში და გავრცელებულიყო რუსეთსა და რუსულ ენაზე მოლაპარაკე სხვა მრავალ ქვეყანაში. მაკარის მიერ ნათარგმნ ებრაული წერილების დიდ ნაწილთან ერთად ამ ბიბლიაში შესულია პავსკის მიერ გადათარგმნილი ფსალმუნები, აგრეთვე მართლმადიდებელი ეკლესიის ნებართვით გამოსული ბერძნული წერილების სინოდალური თარგმანი.
ამა წლის იანვარში მისი პრეზენტაცია შედგა სანქტ-პეტერბურგში გამართულ პრესკონფერენციაზე (იხილე 26-ე გვერდი). უეჭველია, რუსი მკითხველი შეიძენს განათლებასა და ცოდნას ამ ახალი ბიბლიის დახმარებით.
ამ ბიბლიის გამოცემა წარმოადგენს რელიგიურ და ლიტერატურულ გამარჯვებას! ყოველივე ეს აძლიერებს ჩვენს რწმენას, რადგან შეგვახსენებს, თუ რამდენად ჭეშმარიტია ესაიას 40:8-ში ჩაწერილი სიტყვები: „გახმება ბალახი, დაჭკნება ყვავილი, ჩვენი ღვთის სიტყვა კი დგას საუკუნოდ“.
[ჩარჩო⁄სურათი 26 გვერდზე]
ბიბლია იმსახურებს კრიტიკოსთა მოწონებას
„გამოიცა ლიტერატურის კიდევ ერთი ძეგლი: მაკარის ბიბლია“. ასეთი შესავლით აუწყა გაზეთ „კომსომოლსკაია პრავდამ“ («Комсомольская Правда») მაკარის ბიბლიის გამოშვება.
გაზეთმა აღნიშნა, რომ ბიბლია რუსულ ენაზე პირველად გამოჩნდა მხოლოდ „120 წლის წინათ“ და შემდეგ გულისტკივილით ამბობდა: „მრავალი წლის განმავლობაში ეკლესია ეწინააღმდეგებოდა წმინდა წიგნების თარგმნას ადვილად წასაკითხ ენაზე. მას შემდეგ, რაც ეკლესიამ რამდენიმე თარგმანზე უარი განაცხადა, საბოლოოდ თანხმობა გამოთქვა ერთ-ერთ მათგანზე 1876 წელს, რომელიც ცნობილი გახდა, როგორც სინოდალური თარგმანი. მაგრამ მისი გამოყენება ეკლესიებში არ შეიძლებოდა. დღემდე ერთადერთი ბიბლია, რომელსაც ეკლესიებში აღიარებენ, სლავურ ენაზეა“.
გაზეთმა „სანქტ-პეტერბურგის ექომაც“ («Санкт-Петербургское Эхо») აღნიშნა მაკარის ბიბლიის გამოცემის მნიშვნელობა: „სანქტ-პეტერბურგის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, გერცენის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტისა და რელიგიური ისტორიის სახელმწიფო მუზეუმის ავტორიტეტულმა სწავლულებმა დიდად შეაფასეს ბიბლიის ეს გამოცემა“. გაზეთმა მოიხსენია მაკარისა და პავსკის მიერ ბიბლიის თარგმნა რუსულ ენაზე გასული საუკუნის პირველ ნახევარში და აღნიშნა: „აქამდე ბიბლიის წაკითხვა რუსეთში შესაძლებელი იყო მხოლოდ სლავურ ენაზე, რომელიც მხოლოდ მღვდლებს ესმოდათ“.
მაკარის ბიბლიის პრეზენტაცია იეჰოვას მოწმეების მიერ შედგა მიმდინარე წლის დასაწყისში სანქტ-პეტერბურგში გამართულ პრესკონფერენციაზე. ადგილობრივი ყოველდღიური გაზეთი „ნევსკოე ვრემია“ («Невское Время») აღნიშნავდა: „ავტორიტეტულმა სწავლულებმა. . . ხაზი გაუსვეს იმას, რომ გამოცემა უნდა შეფასებულიყო, როგორც რუსეთისა და სანქტ-პეტერბურგის კულტურული ცხოვრების დიდმნიშვნელოვანი ფაქტი. მიუხედავად იმისა, თუ რას ფიქრობენ ადამიანები ამ რელიგიურ ორგანიზაციაზე, ბიბლიის დღემდე უცნობი თარგმანის გამოცემა, უეჭველად, დიდ სარგებლობას მოიტანს“.
ეჭვგარეშეა, ყველა ღვთისმოყვარე ადამიანს უხარია, რომ დაწერილი ღვთის სიტყვა ხელმისაწვდომია იმ ენაზე, რომელზეც შეუძლიათ წაიკითხონ და გაიგონ უბრალო ადამიანებმაც. სადაც არ უნდა ცხოვრობდნენ ისინი, ვისაც ბიბლია უყვარს, ხარობენ, რომ ახლა არსებობს ბიბლიის თარგმანი, რომლის წაკითხვასაც შეძლებს დედამიწის სხვადასხვა კუთხეში მცხოვრები მილიონობით რუსულ ენაზე მოლაპარაკე ადამიანი.
[სურათი]
მაკარის ბიბლიის პრეზენტაცია ამ პრესკონფერენციაზე შედგა.
[სურათები 23 გვერდზე]
რუსეთის ეროვნული ბიბლიოთეკა, სადაც აღმოაჩინეს გადამალული განძი.
[სურათები 23 გვერდზე]
პეტრე პირველი ცდილობდა ბიბლიის გამოცემას რუსულ ენაზე.
[საავტორო უფლება]
Corbis-Bettmann
[სურათი 24 გვერდზე]
გერასიმ პავსკი, რომელსაც წვლილი მიუძღვის რუსულ ენაზე ბიბლიის თარგმნის საქმეში.
[სურათი 25 გვერდზე]
არქიმანდრიტი მაკარი, რომლის სახელითაც იწოდება ახალი ბიბლია.