ოპტიმისტი ხარ თუ პესიმისტი?

„ის იყო საუკეთესო დრო, ის იყო ყველაზე საშინელი დრო. . . ის იყო იმედების ჩასახვისა და მათი მსხვრევის დრო, ჩვენ ყველაფერი წინ გვქონდა, ჩვენ წინ არაფერი იყო“. ჩარლზ დიკენსის ლიტერატურული შედევრის „ორი ქალაქის ამბავი“ პირველი სიტყვები მოხერხებულად ადარებს იმას, თუ მოვლენები როგორ ზეგავლენას ახდენს ჩვენს ფიქრებზე, გრძნობებსა და შეხედულებებზე.

ზემოხსენებული ორი ქალაქი საფრანგეთის დიდი რევოლუციის ქარცეცხლიანი წლების დროინდელი ლონდონი და პარიზია. მე-18 საუკუნის საფრანგეთის ჩაგრული მოქალაქეებისთვის რევოლუციის შედეგად მიღებული ადამიანთა უფლებების დეკლარაცია მართლაც ‘იმედების ჩასახვას’ ნიშნავდა, მაგრამ „ძველი რეჟიმისთვის“, ანუ გარდამავალი პოლიტიკური სისტემისთვის კი — ‘იმედების მსხვრევას’, რომელსაც იგი დასასრულისა და განადგურებისაკენ მიჰყავდა.

ოპტიმიზმი თუ პესიმიზმი? ეს დამოკიდებული იქნებოდა იმაზე, თუ რომელ მხარეს იდგებოდი. ეს დღესაც ასეა.

საკუთარი თავის შემოწმების დრო

ხარ ოპტიმისტი? ყოველთვის საუკეთესოს მოლოდინით ხედავ თუ არა ცხოვრების დადებით მხარეებს? თუ გჩვევია პესიმისტურად, უარყოფითად შეაფასო საკუთარი პერსპექტივა, საუკეთესოს იმედიც გქონდეს და ამავე დროს ყველაზე უარესსაც მოელოდე?

სამოცი წლის წინ ამერიკელმა რომანისტმა ჯეიმზ ბრანჩ კაბელმა ეს ორი საპირისპირო ფილოსოფია ამგვარად შეაჯამა: „ოპტიმისტი აცხადებს, რომ ჩვენ საუკეთესო საზოგადოებაში ვცხოვრობთ; ხოლო პესიმისტს ეშინია, რომ ეს მართალი გამოდგეს“. თუ ფიქრობ, რომ ეს, ცოტა არ იყოს, ცინიკური ნათქვამია, განიხილე დღევანდელ საზოგადოებაში ცხოვრების ქვემოთ მოყვანილი მხოლოდ სამი მხარე, მათ დადებითსა და უარყოფით ფაქტორებთან ერთად. შემდეგ დაუკვირდი შენს რეაქციას და საკუთარ თავს დაუსვი კითხვა: „ოპტიმისტი ვარ თუ პესიმისტი?“

ხანგრძლივი მშვიდობა: მსოფლიოს რამდენი ცხელი წერტილი შეგიძლია დაასახელო? ირლანდია, ყოფილი იუგოსლავია, შუა აღმოსავლეთი, ბურუნდი, რუანდა — ადვილად გასახსენებელია. შესაძლებელია, რომ მარადიული მსოფლიო მშვიდობის უზრუნველსაყოფად ეს და სხვა ბრძოლები ოდესმე შეწყვეტილ იქნას? მიემართება მსოფლიო მშვიდობისკენ?

ეკონომიკური სტაბილურობა: 1999 წლისთვის ვალუტის ერთეულის დაარსების მოიმედე ევროპის კავშირის ქვეყნები, რომლებიც იმედოვნებენ, რომ საერთო ვალუტა ექნებათ, ინფლაციასა და სახელმწიფო სესხებთან დაკავშირებულ სერიოზულ პრობლემებს ხვდებიან. სხვა ადგილებში, მაგალითად ამერიკისა და აფრიკის სახელმწიფოების ეკონომიკურ სტრუქტურას კორუფცია უთხრის ძირს, სადაც ინფლაცია თითქმის აუტანელ სიძნელეებს იწვევს და ეთნიკური პრობლემები ისევ ყოფს ხალხს. უნდა მოველოდეთ მსოფლიო ეკონომიკურ სტაბილურობას?

უმუშევრობა: 1997 წლის ეროვნული არჩევნებისას ბრიტანული ეკლესია პოლიტიკური პარტიებისგან საერთო დასაქმების საკითხის დღის წესრიგში პირველ ადგილზე დაყენებას მოითხოვდა. მაგრამ შესაძლებელი იქნება მუდმივი სამსახურის შოვნა ყველასთვის, მეტადრე ახალგაზრდებისთვის, როდესაც მსოფლიოს შრომისუნარიანი მოსახლეობის დაახლოებით 30 პროცენტი უმუშევარია, ან არასრული სამუშაო განაკვეთით მუშაობს?

რა ადვილია იყო პესიმისტურად განწყობილი! მიუხედავად ამისა, არსებობს იმედის მომცემი მხარეებიც და გიწვევთ განიხილო, თუ როგორ შეიძლება განივითარო ოპტიმიზმი.

[სურათი 3 გვერდზე]

საფრანგეთის დიდი რევოლუცია.

[საავტორო უფლება]

From the book Pictorial History of the World