რატომ ითხოვენ ისინი მიტევებას?

აზრი იმის შესახებ, რომ ეკლესიებმა უნდა მოინანიონ თავიანთი დანაშაული და გამოსწორდნენ, ახალი არ არის. რელიგიური ლექსიკონი „რელიგიები და მითები“ (Religioni e miti) ამბობს, რომ შუა საუკუნეებში ხალხს ხიბლავდა პირველი საუკუნის ეკლესიის უმწიკვლოება და მრავალი რეფორმას მოითხოვდა.

1523 წელს, მას შემდეგ, რაც მარტინ ლუთერმა რომთან კავშირი გაწყვიტა, პაპმა ადრიანე VI-მ განხეთქილების აღდგენის მიზნით ცნობა გაუგზავნა ნიურნბერგის სენიორებისა და ვასალების საბჭოს. «ვიცით, რომ „წმინდა ტახტის“ გარშემო მრავალი წლის განმავლობაში საზიზღრული საქმეები კეთდებოდა. . . ჩვენ ყოველი ღონე უნდა ვიხმაროთ, რომ უპირველესად რომის კურია შეიცვალოს, საიდანაც, შესაძლოა, ყოველივე ეს ბოროტება მომდინარეობდეს». მაგრამ ამ აღიარებამ ვერც განხეთქილებას უშველა და ვერც პაპების კურიაში არსებულ გახრწნილებას.

უფრო ახლო წარსულში ეკლესიები ჰოლოკაუსტის დროს თავიანთი დუმილის გამო გააკრიტიკეს. ისინი აგრეთვე იმის გამო დაადანაშაულეს, რომ თავიანთი მრევლი ომებში მონაწილეობისგან არ შეაკავეს. 1941 წელს, როდესაც მეორე მსოფლიო ომი მიმდინარეობდა, მღვდელმა პრიმო მაცოლარმა იკითხა: „რატომ არ მოახდინა რომმა დიდი რეაგირება კათოლიციზმის სწავლების უგულებელყოფისას, როგორც ამას ადრე აკეთებდა, და რის კეთებაც მას სჩვევია, უფრო ნაკლები საშიშროების შემქმნელ წეს-ჩვეულებებთან დაკავშირებით?“ ნაკლები საშიშროება რასთან შედარებით? მღვდელი ლაპარაკობდა ეკლესიის მიერ ნაციონალიზმის გაღვივებაზე, რომელიც ომის გაჩაღების მიზეზი იყო, და რომელმაც იმ დროინდელი ცივილიზაციის ნგრევა გამოიწვია.

მაგრამ, ფაქტია, რომ ახლო წარსულამდე რელიგიების მიერ დანაშაულის აღიარება იშვიათობას წარმოადგენდა. გრიგოლ XVI-მ 1832 წელს ზოგიერთების მოწოდებას, კათოლიკურ ეკლესიას „საკუთარი თავი სულიერად განეახლებინა“, შემდეგი სიტყვებით უპასუხა: «ეკლესიის საიმედოობისა და ზრდის თვალსაზრისით, აშკარად აბსურდული და საზიანოა რაიმე „აღდგენისა და განახლების“ იდეა, რადგან ასე მოქმედებით ეკლესია ხარვეზების მქონედ ჩაითვლებოდა». რა შეიძლება ითქვას იმ აშკარა ხარვეზების შესახებ, რომელთა არსებობაც ასე უტიფრად უარყვეს? მათ გასამართლებლად სხვადასხვა მეთოდები იქნა გამოყენებული. მაგალითად, ზოგი თეოლოგი ამტკიცებდა, რომ ეკლესია წმინდაც არის და ცოდვილიც. თვითონ ეკლესიაზე ნათქვამია, რომ ის წმინდაა და მას შეცდომებისგან ღმერთი იცავს. მიუხედავად ამისა, მისი წევრები ცოდვილები არიან. ამგვარად, როდესაც ეკლესიის სახელით საზიზღრული მოქმედებები ხდება, ამაში ეკლესია არ არის დამნაშავე, არამედ ეკლესიაში მომსახურე ცალკეული პიროვნებები. ლოგიკურია ასეთი მსჯელობა? რომაელი კათოლიკე თეოლოგისთვის, ჰანს კიუნგისთვის, არა; მან დაწერა: „არ არსებობს არასრულყოფილი ადამიანებისგან შემდგარი სრულყოფილი ეკლესია. — შემდეგ კი განმარტა: — არ არსებობს უცოდველი ეკლესია“.

ეკუმენიზმი და ზნეობრივი რეპუტაცია

შეიძლება დაგაინტერესოს, თუ რამ გამოიწვია ის ფაქტი, რომ დღეს ეკლესიები მიტევებას ითხოვენ. პირველი, პროტესტანტები და მართლმადიდებლები აღიარებენ, რომ თვითონ არიან სხვადასხვა სარწმუნოებებს შორის წარმოქმნილი „წარსული დაყოფების“ მიზეზი. ეს მათ აღიარეს 1927 წელს ლოზანაში (შვეიცარია) ჩატარებულ ეკუმენისტურ კონფერენციაზე სახელწოდებით: „რწმენა და წესრიგი“. ბოლოს რომის კათოლიკური ეკლესიაც მიჰყვა მათ მაგალითს. განსაკუთრებით II ვატიკანის საეკლესიო კრებისa ჩატარებიდან უზენაესმა პრელატებმა, პაპების ჩათვლით, ქრისტიანულ სამყაროში მომხდარი დაყოფის გამო უფრო და უფრო დაიწყეს მიტევების თხოვნა. რა მიზნით? როგორც ჩანს, მათი სურვილია, ქრისტიანულ სამყაროში მეტი ერთიანობის არსებობა. კათოლიკე ისტორიკოსმა ნიკოლინო სარალემ განაცხადა, რომ იოანე-პავლე II-ის „Mea culpa-ს გეგმაში ოპერატიული დახელოვნებულობა შეიმჩნევა, და სწორედ ეს არის ეკუმენიზმი“.

მაგრამ ეკუმენიზმით ყველაფერი არ ამოიწურება. დღეს ქრისტიანული სამყაროს სამარცხვინო ისტორია ფართოდ არის ცნობილი. „კათოლიკები ვერ უგულებელყოფენ მთელ ამ ისტორიას, — ამბობს თეოლოგი ჰანს ურს ფონ ბალთაზარი. — სწორედ იმ ეკლესიამ, რომელსაც პაპი ხელმძღვანელობს, გააკეთა ან ნება დართო ისეთი რამის გაკეთებაზე, რაც ჩვენს დროში ნამდვილად მიუღებელია“. ამიტომ პაპები იმის უფლებამოსილებით არიან აღჭურვილი, რომ „შუქი მოჰფინონ ეკლესიის ისტორიის ბნელ ფურცლებს და. . . მიტევება ითხოვონ“. ეკლესიების თვითკრიტიკაზე მზადყოფნის კიდევ ერთი მიზეზი, როგორც ჩანს, თავიანთი ზნეობრივი რეპუტაციის დაბრუნების სურვილია.

იმავე აზრი გამოთქვა ისტორიკოსმა ალბერტო მელონიმ, როდესაც ეკლესიების მიერ მიტევების თხოვნაზე წერდა: „სინამდვილეში ამ თხოვნის მიზანი დანაშაულზე პასუხისგების ვადის გადაწევაა“. დიახ, კათოლიკური ეკლესია, როგორც ჩანს, ცდილობს, თავიდან აიცილოს წარსული ცოდვების ტვირთი, რათა ხალხის თვალში თავისი ავტორიტეტი დაიბრუნოს. მაგრამ გულწრფელად რომ ვთქვათ, ისინი წუთისოფელთან მშვიდობის ძიებით უფრო არიან დაინტერესებული, ვიდრე ღმერთთან.

ასეთი მოქმედება ისრაელის პირველ მეფეს, საულს, გვაგონებს (პირველი მეფეთა 15:1–12). მან დიდი შეცდომა დაუშვა და როდესაც ეს გამოაშკარავდა, თავიდან სამუელთან, ღვთის ერთგულ წინასწარმეტყველთან, თავის გამართლებას შეეცადა (პირველი მეფეთა 15:13–21). ბოლოს, მეფემ სამუელს უთხრა: „შევცოდე, რომ გადავედი უფლის ბრძანებას“ (პირველი მეფეთა 15:24, 25). დიახ, მან აღიარა თავისი შეცდომა. მაგრამ მისი შემდეგი სიტყვები გვიჩვენებს, თუ რაზე ფიქრობდა ის: „შევცოდე. ახლა ჩემი ერის უხუცესების და ისრაელის წინაშე მაინც მომაგე პატივი“ (პირველი მეფეთა 15:30). როგორც ჩანს, საული ისრაელების თვალში თავის მდგომარეობაზე უფრო ზრუნავდა, ვიდრე ღმერთთან შერიგებაზე. ამ თვალსაზრისის გამო ღმერთმა არ მიუტევა მას. როგორ ფიქრობ, მიუტევებს ღმერთი მსგავსი თვალსაზრისის მქონე ეკლესიას?

ამ აზრს ყველა არ იზიარებს

ყველა არ იზიარებს იმ აზრს, რომ ეკლესიებმა სახალხოდ უნდა ითხოვონ მიტევება. მაგალითად, მრავალი რომაელი კათოლიკე თავს უხერხულად გრძნობს იმის გამო, რომ მათი პაპი მიტევებას ითხოვს მონობის საკითხებთან დაკავშირებით ან ისეთი „ერეტიკოსების“ რეაბილიტირებისთვის, როგორიცაა ჰუსი და კალვინი. ვატიკანის წყაროების თანახმად, კარდინალებთან გაგზავნილი დოკუმენტი, რომელიც კათოლიციზმის ისტორიის გასული ათასწლეულების განმავლობაში „სინდისის გამოკვლევის“ შესახებ წინადადებას შეიცავდა, 1994 წლის ივნისში კონსისტორიაზე დამსწრე კარდინალებმა გააკრიტიკეს. როდესაც პაპმა, მიუხედავად ამისა, გამოთქვა სურვილი, რომ ენციკლიკაში ჩაერთოთ ამ წინადადების ძირითადი არსი, იტალიელმა კარდინალმა ჯაკომო ბიფმა გამოსცა ცნობა, რომელშიც ამტკიცებდა: „ეკლესია უცოდველია“. მიუხედავად ამისა, ის უშვებდა, რომ „ეკლესიის საუკუნეების წინანდელი შეცდომებისთვის მიტევების თხოვნამ. . . შეიძლება გარკვეული უსიამოვნებები აგვარიდოს“.

„ცოდვების აღიარება კათოლიკური ეკლესიის ყველაზე საკამათო საკითხია, — ამბობს ვატიკანის კომენტატორი ლუიჯი აკატოლი. — თუ პაპები აღიარებენ მისიონერების შეცდომებს, არსებობენ მისიონერები, რომლებსაც სამართლიანად სწყინთ ეს“. უფრო მეტიც, რომაელმა კათოლიკე ჟურნალისტმა დაწერა: «თუ პაპის შეხედულება ეკლესიის ისტორიაზე ნამდვილად ასე საშინელია, ძნელია გაიგო, თუ როგორ შეუძლია მას იმავე ეკლესიის წარდგენა „ადამიანთა უფლებების“ მთავარ დამცველად, „დედად და მასწავლებლად“; როგორ შეუძლია თქვას, რომ მხოლოდ ამ ეკლესიას ძალუძს წარუძღვეს ადამიანებს ნამდვილად ნათელ მესამე ათასწლეულში».

ბიბლია იძლევა გაფრთხილებას ისეთი მომნანიებლების შესახებ, რომლებსაც ამის გაკეთებისკენ მხოლოდ თავიანთი ცუდი საქმეების გამოაშკარავების შიში უბიძგებს. ამგვარ მონანიებას იშვიათად მოჰყვება მომნანიებლის მხრიდან ხანგრძლივი ცვლილებები (შეადარე 2 კორინთელთა 7:8–11). მონანიებას, რომელსაც ღმერთი აფასებს, თან სდევს „მონანიების ღირსი ნაყოფნი“, რაც გულწრფელი მონანიების მაჩვენებელია (ლუკა 3:8).

ბიბლია ამბობს, რომ პიროვნებამ, რომელიც აღიარებს და ინანიებს ცოდვებს, უნდა დატოვოს ცუდი საქმეები, შეწყვიტოს მათი კეთება (იგავნი 28:13). იყო ეს ასე? რომის კათოლიკური ეკლესიისა და სხვა ეკლესიების მიერ ყველა დანაშაულის აღიარების შემდეგ, რა მოხდა ახლახან სამოქალაქო შეტაკებების დროს ცენტრალურ აფრიკასა და აღმოსავლეთ ევროპაში, რომელშიც მრავალი „ქრისტიანი“ მონაწილეობდა? მოქმედებდა თუ არა ეკლესია მშვიდობის სასარგებლოდ? გამოდიოდნენ თუ არა ერთხმად მათი წინამძღოლები თავიანთი მრევლის მიერ ჩადენილი მხეცობის წინააღმდეგ? არა. ზოგი სასულიერო პირი ამ ხოცვა-ჟლეტაში მონაწილეობასაც კი ღებულობდა.

ღვთის სამსჯავრო

როდესაც პაპის მრავალგზისი Mea culpa-ს შესახებ ლაპარაკობდა, კარდინალმა ბიფმა ირონიულად იკითხა: „წარსული ცოდვების გამო, განა ყველა ჩვენგანისთვის უკეთესი არ იქნებოდა, დავლოდებოდით უზენაეს სამსჯავროს?“ მთელი კაცობრიობის სამსჯავრო გარდაუვალია. იეჰოვამ შესანიშნავად იცის რელიგიის ისტორიის ბნელი ფურცლების შესახებ. მალე ის დამნაშავეებს ანგარიშს მოსთხოვს (გამოცხადება 18:4–8). ამასობაში შესაძლებელია თუ არა ისეთი თაყვანისცემის ფორმის გამონახვა, რომელიც არ წაბილწულა სისხლის ღვრით, გამანადგურებელი შეუწყნარებლობითა და ქრისტიანული სამყაროს ეკლესიების მიერ ჩადენილი იმ სხვა ბოროტმოქმედებებით, რის გამოც ისინი ბოდიშს იხდიან? დიახ.

როგორ შეგვიძლია მისი პოვნა? იესო ქრისტეს მიერ ნათქვამი შემდეგი პრინციპის მეშვეობით: „მათი ნაყოფით იცნობთ მათ“. ისტორიის მატიანე, რომლის დავიწყებაც ძალიან უნდა ზოგ რელიგიას, დაგვეხმარება, ამოვიცნოთ არა მარტო ისინი, რომლებსაც იესომ ‘ცრუ წინასწარმეტყველები’ უწოდა, არამედ ისინიც, რომლებსაც ‘კარგი ნაყოფი’ მოაქვთ (მათე 7:15–20). ვინ არიან ისინი? გიწვევთ, იეჰოვას მოწმეებთან ბიბლიის გამოკვლევის საშუალებით, თავად იპოვოთ ისინი. ნახეთ, თუ ვინ ცდილობს დღეს წუთისოფელზე გავლენის შენარჩუნების ნაცვლად, ნამდვილად მიჰყვეს ღვთის სიტყვას (საქმეები 17:11).

[სქოლიოები]

[სურათი 5 გვერდზე]

ეკლესიები ბოდიშს იხდიან ასეთი მხეცური მოქმედებებისთვის.

[საავტორო უფლება]

The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck