პატრიარქების დროინდელი მსოფლიო

სტეფანემ თავისი ცნობილი ქადაგების დასაწყისში რამდენიმე გეოგრაფიული ადგილი მოიხსენია: «შუამდინარეთში, ხარანში დასახლებამდე, ჩვენს წინაპარ აბრაამს . . . [იეჰოვა] ეჩვენა და უთხრა: „ . . .წადი ქვეყანაში, რომელსაც გიჩვენებ“» (სქ. 7:1—4). ამ სიტყვებს აბრაამთან, ისაკთან და იაკობთან დაკავშირებულ ზოგ მნიშვნელოვან მოვლენასთან მივყავართ, რომლებიც აღთქმულ მიწაზე მოხდა. ეს მოვლენები კაცობრიობის კურთხევასთან დაკავშირებულ ღვთის განზრახვასაც ეხებოდა (დბ. 12:1—3; იეს. 24:3).

ღმერთი აბრაამს (ანუ აბრამს) ქალდეველების ქვეყანაში, ურში დაელაპარაკა. ური იყო აყვავებული ქალაქი, რომელიც მდინარე ევფრატის აღმოსავლეთ სანაპიროზე მდებარეობდა. რომელ გზას დაადგება აბრაამი? ქალდეადან, რომელსაც შუმერს ან შინარსაც უწოდებდნენ, პირდაპირ, დასავლეთით, წასვლა ყველაზე ხელსაყრელი ჩანდა. რატომ წავიდა აბრაამი ხარანში, რომელიც ჩრდილოეთით მდებარეობდა?

ური „კურთხეული ნახევარმთვარის“ აღმოსავლეთ საზღვართან მდებარეობდა. „კურთხეული ნახევარმთვარე“, ანუ ნახევარწრე, პალესტინიდან იწყებოდა და გადაჭიმული იყო მდინარე ტიგროსისა და ევფრატის აუზამდე. შესაძლოა, რომ ამ რეგიონში ადრე უფრო ზომიერი კლიმატი იყო. „ნახევარმთვარის“ სამხრეთით მდებარეობს კირქვის გორაკებითა და ქვიშიანი ტრამალებით სავსე სირია-არაბეთის უდაბნო. ენციკლოპედია „ბრიტანიკაში“ ნათქვამია, რომ ეს უდაბნო „თითქმის გადაულახავი ბარიერი“ იყო ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროსა და შუამდინარეთს შორის. ზოგ ქარავანს შეეძლო ევფრატის გადაკვეთით თადმორში გადასულიყო, იქიდან კი — დამასკოში, მაგრამ აბრაამმა ამ გზით არ წაიყვანა თავისი ოჯახი და საქონელი.

აბრაამი მდინარე ევფრატის ველის გავლით ჩავიდა ხარანში. აქედან მას შეეძლო სავაჭრო გზას გაჰყოლოდა და ფონით გასულიყო მდინარეზე ქარხემიშთან; შემდეგ კი გზა გაეგრძელებინა სამხრეთით, დამასკოს გავლით, ტბისკენ, რომელსაც მოგვიანებით გალილეის ზღვა უწოდეს. „ვია მარისი“, ანუ „ზღვის გზა“, შემდეგ მეგიდოზე გადიოდა და ეგვიპტემდე გრძელდებოდა. მიუხედავად ამისა, აბრაამი სამარიის მთების გავლით წავიდა და მივიდა შექემში, სადაც საბოლოოდ დაბანაკდა. გარკვეული დროის შემდეგ მან სამხრეთისკენ იმავე მთიანი გზით განაგრძო სვლა. დაბადების 12:8—13:4-ის კითხვისას თვალი ადევნეთ რუკაზე მის მგზავრობას. იპოვეთ აბრაამის ცხოვრებაში მომხდარ საინტერესო შემთხვევებთან დაკავშირებული სხვა ადგილები: დანი, დამასკო, ხობა, მამრე, სოდომი, გერარი, ბეერ-შება და მორია (იერუსალიმი) (დბ. 14:14—16; 18:1—16; 20:1—18; 21:25—34; 22:1—19).

ზოგიერთი გეოგრაფიული ადგილის ცოდნა ისაკისა და იაკობის ცხოვრებაში მომხდარ მოვლენებს ჰფენს ნათელს. მაგალითად, როდესაც აბრაამი ბეერ-შებაში იყო, სად გაგზავნა თავისი მსახური ისაკისთვის ცოლის მოსაყვანად? ჩრდილოეთით მდებარე შუამდინარეთში, ფადან-არამში. ახლა, წარმოიდგინეთ რამხელა გზის გავლა მოუწია რებეკას აქლემით ნეგების მხარემდე, შესაძლოა კადეშამდე, ისაკს რომ შეხვედროდა (დბ. 24:10, 62—64).

მოგვიანებით ისაკისა და რებეკას ვაჟმა, იაკობმაც (ისრაელმაც) იგივე მანძილი გაიარა, იეჰოვას თაყვანისმცემელზე რომ დაქორწინებულიყო. უკან დაბრუნებისას იაკობმა სხვა გზა აირჩია. ფენუელთან ახლოს, მდინარე იაბოკის მეორე მხარეს გადასვლის შემდეგ, იაკობი ანგელოზს შეერკინა (დბ. 31:21—25; 32:2, 22—30). სწორედ ამ მიდამოებში შეხვდა მას ესავი, რის შემდეგაც ისინი სხვადასხვა მხარეში დასახლდნენ (დბ. 33:1, 15—20).

მას შემდეგ, რაც შექემში იაკობის ქალიშვილი, დინა, გააუპატიურეს, იაკობი ბეთელში გადასახლდა. შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ, რა შორს გარეკეს იაკობის ვაჟებმა მამის საქონელი და ბოლოს სად მიაგნო მათ იოსებმა? ეს რუკა (ასევე მე-18 და მე-19 გვერდებზე მოცემული რუკა) ხებრონსა და დოთანს შორის არსებული მანძილის წარმოდგენაში დაგეხმარებათ (დბ. 35:1—8; 37:12—17). ძმებმა იოსები ეგვიპტისკენ მიმავალ ვაჭრებს მიჰყიდეს. თქვენი აზრით, რა გზით წავიდნენ ეს ვაჭრები? ამ შემთხვევას ისრაელების ეგვიპტეში გადასახლებასთან და, შემდეგ, იქიდან მათ გამოსვლასთან მივყავართ (დბ. 37:25—28).

[რუკები 7 გვერდზე]

(სრული ტექსტი იხილეთ პუბლიკაციაში)

აბრაამის მოგზაურობები (იხილეთ პუბლიკაცია)

ისაკის მოგზაურობები (იხილეთ პუბლიკაცია)

იაკობის მოგზაურობები (იხილეთ პუბლიკაცია)

მთავარი გზები (იხილეთ პუბლიკაცია)

პატრიარქები (ზოგადი ინფორმაცია)

ა4 გოშენი

ა5 ეგვიპტე

ბ4 შური

ბ5 ფარანი

გ3 დამასკო

გ3 დანი (ლაიში)

გ4 შექემი

გ4 ბეთელი

გ4 ხებრონი (კირიათ-არბა)

გ4 გერარი

გ4 ბეერ-შება

გ4 სეირი

გ4 კადეში

გ5 ედომი

დ1 ქარხემიში

დ2 თადმორი

დ3 ხობა

ე1 ფადან-არამი

ე1 ხარანი

ვ2 შუამდინარეთი

ზ1 ნინევია

ზ2 კურთხეული ნახევარმთვარე

ზ3 ბაბილონი

თ4 ქალდეა

თ4 ური

[მთები]

გ4 მორია

[წყლები]

ბ3 ხმელთაშუა ზღვა (დიდი ზღვა)

[მდინარეები]

ე2 ევფრატი

ზ2 ტიგროსი

პატრიარქები (აღთქმულ მიწაზე)

ქანაანი

მეგიდო

გალაადი

დოთანი

შექემი

სუქოთი

მახანაიმი

ფენუელი

ბეთელი (ლუზი)

აი

იერუსალიმი (სალიმი)

ბეთლემი (ეფრათა)

მამრე

ხებრონი (მაქფელა)

გერარი

ბეერ–შება

სოდომი?

ნეგები

რეხობოთი?

ბეერ–ლახაი–როი

კადეში

მთავარი გზები

ვია მარისი

სამეფო გზა

[მთები]

მორია

[წყლები]

მარილოვანი ზღვა

[მდინარეები და დინებები]

იაბოკი

იორდანე

[სურათი 6 გვერდზე]

მდინარე ევფრატი ბაბილონთან ახლოს.

[სურათი 6 გვერდზე]

აბრაამი ბეერ-შებაში ცხოვრობდა და საქონელს მის შემოგარენში მწყემსავდა.

[სურათი 6 გვერდზე]

მდინარე იაბოკი.