ომრი

1. ბენიამინის ვაჟის, ბექერის ცხრა ვაჟიდან ან შთამომავლიდან ერთ-ერთი, ჩამონათვალში მეხუთე (1მტ. 7:6, 8).

2. ისაქარის ტომის მთავარი დავითის მეფობის დროს; მიქაელის ვაჟი (1მტ. 27:18, 22).

3. ისრაელის ჩრდილოეთი სამეფოს მეექვსე მეფე; ცნობები არა თუ მისი წინაპრების, არამედ მისი მამისა და ტომის შესახებაც არ არსებობს. ომრიმ დააარსა ისრაელის მესამე დინასტია (მისი წინამორბედები იყვნენ იერობოამი და ბააშა). მის შემდეგ მეფობდნენ მისი ვაჟი ახაბი და შვილიშვილები ახაზია და იეჰორამი. ოთხივეს მმართველობამ 46 წელს გასტანა (დაახლ. ძვ. წ. 951—905). ომრის შვილიშვილმა ათალიამ ექვს წელს იმეფა იუდაში (2მფ. 8:26; 11:1—3; 2მტ. 22:2). სალმანასარ III-ის შავ ობელისკზე იეჰუს, რომელმაც ახაბის სახლი ამოწყვიტა და ისრაელში ახალი დინასტია დააფუძნა, „ომრის ვაჟი [ანუ შთამომავალი]“ ეწოდება (Ancient Near Eastern Texts, ჯ. პრიჩარდის რედაქციით, 1974, გვ. 281). მიუხედავად იმისა, რომ ომრის დინასტიას კარგა ხნის შეწყვეტილი ჰქონდა მმართველობა, ასურელები ისრაელს ომრის ძლევამოსილების აღიარების ნიშნად „ომრის მიწას“, ხოლო ისრაელის მეფეებს „ომრის სახლს“ უწოდებდნენ.

ომრის სამეფო ტახტი მემკვიდრეობით არ რგებია, მან მახვილით ჩაიგდო ხელში ძალაუფლება. ის მეფე ელაჰის (შესაძლოა მისი წინამორბედი მეფე ბააშას დროსაც) დროს ისრაელის ჯარის მთავარსარდალი იყო. ზიმრიმ, ეტლთა ერთი ნახევრის მეთაურმა, ტახტიდან ჩამოაგდო ელაჰი და თავად გამეფდა, ხოლო ბააშას სახლეულობა და სამეგობრო ამოწყვიტა. როგორც კი ეს ამბავი ისრაელის ჯარს მისწვდა, რომელიც იმ დროს ფილისტიმელებს ებრძოდა და გიბეთონში იყო დაბანაკებული, „მთელმა ისრაელმა“, კერძოდ, ბანაკში მყოფმა ტომების თავკაცებმა მეფედ ომრი გამოაცხადეს. მათ მყისვე დატოვეს გიბეთონი და ზიმრის სატახტო ქალაქ თირცას შეუტიეს. ზიმრი მიხვდა, რომ მდგომარეობა უიმედო იყო და მეფის სასახლე თავზე გადაიბუგა. ასე ტრაგიკულად დასრულდა ზიმრის შვიდდღიანი მეფობა (1მფ. 16:8—20).

მალე მეტოქე ომრისაც გამოუჩნდა გინათის ვაჟის, თიბნის სახით. ისრაელის ხალხი დაახლოებით ოთხი წლის მანძილზე ორად იყო გაყოფილი. ისრაელში სავარაუდოდ სამოქალაქო ომი მიმდინარეობდა იმ დრომდე, ვიდრე ომრის მომხრეებმა თიბნი არ დაამარცხეს და ომრი ერთპიროვნულ მმართველად არ აქციეს. ზიმრი იუდას მეფე ასას მეფობის 27-ე წელს მოკვდა (დაახლ. ძვ. წ. 951) (1მფ. 16:15—18), თიბნი კი ასას მეფობის 31-ე წელს (დაახლ. 947) გაურკვეველ ვითარებაში დაიღუპა, რითაც დაიწყო ომრის 8-წლიანი ერთპიროვნული მმართველობა (1მფ. 16:21—23, 29; იხ. ქრონოლოგია).

ომრი ძლევამოსილ მეფედ მოიხსენიება (1მფ. 16:27). მოაბური ქვის თანახმად (სტრიქონები 4—8), ომრიმ მოაბი დაიმორჩილა. მოაბი ისრაელს ახაბის დრომდე ემორჩილებოდა (2მფ. 3:4). მეფობის შუა წლებში ომრიმ შემერისგან შეიძინა მთა, რომელზეც კარგად გამაგრებული ქალაქი სამარია გააშენა. სტრატეგიული მდებარეობის წყალობით ქალაქს ხანგრძლივი ალყის გაძლება შეეძლო. ომრიმ ჭკუა იხმარა და სატახტო ქალაქი დაუცველი თირცადან სამარიაში გადაიტანა (1მფ. 16:23, 24). მოაბური ქვის გარდა ომრი ლურსმულ წარწერებშიც სამარიის დამფუძნებლად არის მოხსენიებული. იგი ამავე ქალაქში დაიმარხა (1მფ. 16:28). მისი მეფობა უშფოთველი არ ყოფილა. ის იძულებული იყო, რამდენიმე ქალაქი სირიის მეფისთვის დაეთმო (1მფ. 20:34). გარდა ამისა, ომრი იყო ისრაელის პირველი მეფე, რომელიც ასურეთს ხარკს უხდიდა.

ომრის მეფობის დროს ჩრდილოეთი სამეფო კვლავინდებურად სულიერ დაღმასვლას განიცდიდა. ომრი იერობოამივით კერპთაყვანისმცემლობას მისდევდა. „ბოროტებას სჩადიოდა ომრი იეჰოვას თვალში და თავის წინამორბედებზე უარესად იქცეოდა“ (1მფ. 16:25, 26). დაახლოებით 200 წლის შემდეგ იეჰოვამ მიქას პირით გაკიცხა ისრაელი „ომრის წესების“ დაცვისთვის (მქ. 6:16).

4. იუდეველი, რომლის შთამომავალიც ბაბილონის გადასახლების შემდეგ იერუსალიმში ცხოვრობდა (1მტ. 9:3, 4).